Warszawa, dn - Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania

Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r.
Pani
Elżbieta Witek
Przewodnicząca Komisji
Etyki Poselskiej
Sejm RP
Szanowna Pani Przewodnicząca!
Piastując funkcję Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania jestem
zobowiązana zwrócić się do Pani Przewodniczącej w sprawie homofobicznych oraz
rasistowskich wypowiedzi posła Marka Suskiego (Klub PiS), które w mojej ocenie naruszają
zasadę dbałości o dobre imię Sejmu RP, wyrażonej w art. 6 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 17 lipca 1998 r. Zasady Etyki Poselskiej (M. P. Nr 24, poz. 338). Artykuł ten
stanowi, że „poseł powinien unikać zachowań, które mogą godzić w dobre imię Sejmu.
Powinien szanować godność innych osób.” Moje zastrzeżenia dotyczą wypowiedzi, które
w dniu 13 stycznia 2012 r. poseł Marek Suski wygłosił w miejscu publicznym jakim jest Sejm
RP, podczas debaty na temat obywatelskiego projektu ustawy o ochronie zwierząt, w trakcie
wystąpienia posła Roberta Biedronia. Poseł Bieroń zaapelował, aby ludzie traktowali
zwierzęta „po partnersku”. Poseł Suski skomentował tę wypowiedź słowami: „Byle nie
związki partnerskie”, co zostało zrozumiane jako odniesienie do projektu ustawy o umowie
związku partnerskiego. Po chwili poseł Suski wyjaśnił, że to był „żart” i dodał: „Byle nie
związki partnerskie, miałem na myśli zoofilię”.
Porównywanie niesformalizowanych związków (związków partnerskich) do zoofilii
obraża wszystkich obywateli, którzy w takich związkach żyją lub żyli. Do tych
skandalicznych wypowiedzi należy dołączyć inny „żart” posła Suskiego, nagrany
i wyemitowany przez telewizję TVN 24 (cyt. „No, i wasz murzynek głosuje razem
z wami, mimo że miał...”), odnoszącą się do Pana Posła Johna Godsona. Użyte w tej
wypowiedzi słowo „murzyn” stanowi pejoratywne określenie, naruszając godność oraz
stanowiąc publicznie wyrażoną dyskryminację, u której podstaw leży inny, niż biały kolor
skóry.
Pragnę wyraźnie zaznaczyć, iż ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U.
z 1997 r. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) penalizuje w art. 257 „mowę nienawiści” na tle
rasowym. Przepis ten stanowi, że „kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną
osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo
z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej
osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”. Dodatkowo przepis art. 212 ustawy
Kodeks karny stanowi, iż kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej
nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega
grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Zachowanie Pana Marka Suskiego w mojej
ocenie wyczerpuje znamiona ww. przestępstw.
Prawo do wolności słowa oraz wyrażania poglądów, na które autorzy podobnych
wypowiedzi zwykle się powołują, nie jest absolutne i podlega ograniczeniom w takim
zakresie, w jakim jest to konieczne do ochrony prawa innych osób. Prawo międzynarodowe
wyraźnie ustanawia hierarchię, w której wolność wypowiedzi nie podlega ochronie, jeśli
stanowi „mowę nienawiści”, w szczególności ze względu kolor skóry. W art. 20
Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych wyraźnie wskazano, iż
„popieranie w jakikolwiek sposób nienawiści narodowej, rasowej lub religijnej, stanowiące
podżeganie do dyskryminacji, wrogości lub gwałtu, powinno być ustawowo zakazane”.
W ustawodawstwie polskim zakaz ten ustanowiony jest m.in. w wyżej cytowanym przepisie
ustawy Kodeks karny.
Ponadto Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form
Dyskryminacji Rasowej, którą Polska ratyfikowała w 1968 roku, w art. 4 zobowiązuje Państwa
Strony do zwalczania nienawiści rasowej i dyskryminacji w każdej formie oraz do „podjęcia
niezwłocznie właściwych środków zmierzających do wykorzenienia wszelkiego podżegania do
tego rodzaju dyskryminacji bądź też aktów dyskryminacji i w tym celu”. Zobowiązania
wymienione w artykule 4 Konwencji są obowiązkowe i Państwa Strony są zobowiązane
wprowadzić efektywne prawo i karać wszelkie przejawy dyskryminacji rasowej.
Pan poseł Marek Suski poprzez swoje naganne wypowiedzi umacnia stereotypy, które
są szkodliwe i krzywdzące dla osób o innym, niż biały kolorze skóry oraz pozostających
w niesformalizowanych związkach partnerskich. Publiczne oraz prywatne wypowiedzi Pana
Posła Marka Suskiego mają charakter homofoniczny i rasistowski oraz świadczą o braku
tolerancji. Mając na uwadze prawa człowieka oraz szeroko rozumiane poszanowanie
godności ludzkiej, pragnę zwrócić się do Pani Przewodniczącej z wnioskiem o ukaranie posła
Marka Suskiego, gdyż jego wypowiedzi, wygłaszane zarówno w sferze publicznej jak
i prywatnej, nie licują z godnością mandatu posła. Brak zdecydowanej reakcji ze strony
Komisji Etyki Poselskiej na dyskryminujące wypowiedzi i „żarty” może stanowić zachętę do
dalszego wulgaryzowania języka i tolerowania zachowań , które są penalizowane przez prawo
i których pojawianie się w Sejmie przynosi nam wszystkim wstyd.
Agnieszka Kozłowska-Rajewicz
Poseł na Sejm RP
Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania