Jak zmieniło się Wejherowo? Inwestycje 1989-2014

Jak zmieniło się Wejherowo? Inwestycje 1989-2014.
Obecny rok stwarza szczególne okazje do podsumowań. Z jednej strony mija 25
lat polskich przemian społeczno-gospodarczych po upadku PRL-u, z drugiej 10 lat
obecności Polski w strukturach Unii Europejskiej, a poza tym kończy się kolejna
kadencja Rady Miasta. Postaram się podsumować materialne zmiany, jakie zaszły w
tym okresie w tkance miejskiej, podsumować inwestycje zrealizowane w Wejherowie,
nie tylko przez samorząd miejski.
Przeglądając plany inwestycyjne miasta i sprawozdania z minionych lat,
materiały prasowe, przywołując z pamięci różne przedsięwzięcia doszedłem do
wniosku, że rozwój inwestycyjny Wejherowa od 1989 roku można podzielić na etapy,
charakterystyczne okresy. Ich granice czasowe nie są wyraźne, zakres nie do końca
jednoznaczny, poszczególne etapy „zachodzą” na siebie, ale w każdym z nich
występują pewne określone cechy dla realizowanych wówczas zadań. I jeszcze jedno
założenie, posługujemy się pewnym poziomem uogólnienia, nie ma możliwości w tak
krótkim wystąpieniu dotrzeć do wszystkich szczegółów, do każdej inwestycji.
Okres pionierski
Pierwszy etap nazwałbym „pionierskim”. Zaczął się zaraz po pierwszych
wolnych wyborach samorządowych w 1990 roku i trwał mniej więcej 10-12 lat.
Niewątpliwie był to czas, który stawiał przed samorządowcami ambitne zadania.
Zaniedbań w zakresie infrastruktury było bardzo dużo, samorząd musiał zabrać się za
zadania podstawowe, co było najbardziej charakterystyczną cechą tego okresu. Takim
zadaniem był rozwój sieci telefonicznej w Wejherowie. Powstał Społeczny Komitet
Telefonizacji i stopniowo zaspokojono potrzeby w tym zakresie. Kolejną podstawą
infrastrukturą wymagającą nadrobienia zaległości była kanalizacja sanitarna i
deszczowa. W całym mieście zrealizowano liczne zadania, również przy wsparciu
finansowym Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.
Praktycznie uporano się z tym problemem na początku kolejnej dekady, po roku 2000,
kiedy zdecydowana większość mieszkańców Wejherowa zyskała możliwość
podłączenia się do kanalizacji.
Niektóre zadania realizowano przy udziale
mieszkańców, w formule komitetów społecznych. W ten sposób rozbudowywano
również gazociąg. W Wejherowie, dzięki funduszom z Banku Światowego, komunalna
spółka Okręgowe Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej wybudowała nowoczesną sieć
ciepłowniczą oraz wygasiła kilkanaście starych kopcących kotłowni, zaś centralna
kotłownia „Nanice” została zmodernizowana.
Dekada lat 90-tych nie upłynęła jednak tylko pod znakiem budowy sieci
podziemnych w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkańców.
Zmodernizowana została ul. Ofiar Piaśnicy, wybudowano most nad rzeką Cedron w
ciągu ul. Partyzantów oraz rondo na skrzyżowaniu ulic Sobieskiego, 3 Maja i
Sienkiewicza, bez których nie wyobrażamy sobie dziś funkcjonowania miasta. Mocnym
akcentem była przebudowa pl. Jakuba Wejhera i przyległych ulic. Powstał deptak w
obrębie fragmentów ulic Sobieskiego, 12 Marca, Puckiej i Klasztornej. Ta inwestycja
zmieniła istotnie wizerunek centralnego punktu Wejherowa.
W zakresie oświaty sytuacja wymusiła likwidację kilku żłobków i przedszkoli z
powodu m.in. złego stanu technicznego, ale rozbudowano salę gimnastyczną przy
szkole podstawowej nr 8, a pod koniec dekady powstała duża sala sportowa przy szkole
na ul. Śmiechowskiej.
Duże zmiany nastąpiły w gospodarce komunalnej i mieszkaniowej.
Funkcjonujący przez wiele lat Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
został podzielony. Powołano Zakład Usług Komunalnych i Wejherowskie Towarzystwo
Budownictwa Społecznego Sp. z o.o., które wybudowało pierwsze budynki w formule
TBS-ów.
Podsumowanie tego okresu zamknę odważną decyzją, jaką było przyjęcie
programu wymiany autobusów Miejskiego Zakładu Komunikacji, która miała zostać
sfinansowana emisją miejskich obligacji. Pierwszych 8 nowoczesnych pojazdów
wyjechało na ulice Wejherowa w 1999 roku, pozostałe były wprowadzane sukcesywnie.
Wiązało się to z ogromnym, jak na owe czasy, zadłużeniem, ale czas pokazał, że była to
decyzja słuszna i potrzebna.
Okres przyśpieszenia
Kolejny etap zaczął się wraz z początkiem dekady, po roku 2000 i można
go scharakteryzować jako „okres przyśpieszenia”. Po wyjściu inwestycji „z ziemi”, czyli
wykonaniu sieci podziemnych, nastąpiło przyśpieszenie w budowie dróg, bowiem w
dzielnicach – poza kilkoma wyjątkami – dominowały drogi gruntowe. Stopniowo i
konsekwentnie realizowaliśmy strategię budowy dróg przyjętą w 2002 roku i w każdej
dzielnicy powstały utwardzone ulice, czasami ich fragment, np.: Necla z dwoma
rondami, Stefczyka, Konopnickiej, Chmielewskiego, Świętopełka, Orzeszkowej,
Sikorskiego, Płk. Dąbka, Sędzickiego, Staromłyńska, Broniewskiego, Żeromskiego,
Pułaskiego, Lelewela, Gulgowskiego, Heyki Mostnika, Kotłowskiego i inne. Wiele
istniejących nawierzchni ulic i chodników zostało przebudowanych lub
wyremontowanych, np. ulice: Chopina, Pomorska, Prusa, Kaszubska, Rybacka,
Krasińskiego, Nanicka, Słoneczna, Zachodnia, Wybickiego, 12 Marca.
Podkreślić należy największą i bardzo ważną inwestycję drogową, jaką była
przebudowa drogi krajowej nr 6 na całym odcinku Wejherowa, czyli ulicy Gdańskiej i
Pierwszej Brygady Pancernej Wojska Polskiego. Pod koniec dekady zmodernizowana
została również ul. Marynarki Wojennej w ciągu drogi wojewódzkiej 218. W zakresie
budowy dróg jest jeszcze oczywiście sporo do zrobienia, ale biorąc pod uwagę punkt
wyjścia postęp jest widoczny.
Oprócz infrastruktury drogowej nastąpił też szybki rozwój infrastruktury
sportowej i społecznej. Najważniejszą i największą inwestycją była budowa krytej
pływalni oczekiwanej od wielu lat przez wejherowian. Następnie wybudowaliśmy
jeszcze sztuczne lodowisko. Praktycznie w każdej części miasta powstały
ogólnodostępne, dobrze urządzone place rekreacyjno-sportowe z boiskiem do gier
zespołowych i placem zabaw. W ramach tzw. Funduszy Norweskich przy powiatowych
szkołach ponadgimnazjalnych urządzone zostały tereny sportowe. Na terenie Zespołu
Szkół Elektrycznych wzniesiono nową salę sportową wraz z zapleczem.
Gruntowanie przebudowaliśmy miejską bibliotekę, która stała się nowoczesną
placówką kulturalno-edukacyjną oraz siedzibę Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej,
zapewniając właściwą obsługę mieszkańcom, podobnie jak w zmodernizowanym
Ratuszu i budynku Urzędu Miejskiego przy ul. 12 Marca. W omawianym okresie
wyremontowany został także Pałac Przebendowskich, siedziba Muzeum Piśmiennictwa
i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej.
W pierwszej dekadzie po roku 2000 powstały kolejne budynki WTBS-u oraz
wybudowaliśmy kilka budynków socjalnych. Jednak prawdziwy rozkwit i
przyśpieszenie nastąpiło w budownictwie mieszkaniowym realizowanym przez
deweloperów, znacznie przekraczając średnią krajową. Powstało wiele nowych
budynków, a nawet całych osiedli - jak Osiedle Fenikowskiego czy przy ul. Sikorskiego i
Sobieskiego. W sumie w okresie 10 lat w Wejherowie powstało ok. 3 tys. nowych
mieszkań, a do Wejherowa przeprowadziło się kilka tysięcy nowych mieszkańców.
Na uwagę zasługują liczne remonty budynków mieszkalnych przeprowadzonych
przez prywatnych właścicieli, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie oraz miasto.
Wspieraliśmy finansowo wymianę ogrzewania na proekologiczne oraz remonty
zabytkowych obiektów, co widać z historycznej części miasta.
Złoty okres
Kolejny etap rozwoju inwestycyjnego nazwałem „złotym okresem unijnym” i
wiąże się on z wejściem Polski do Unii Europejskiej oraz możliwością pozyskania
dotacji. Ten okres rozpoczął się praktycznie w 2005 roku i zakończył w 2013. Trwał
równocześnie, nakładał się na okres opisany uprzednio, nie stanowił jego kontynuacji, a
raczej – z uwagi na swoją specyfikę – jest osobnym rozdziałem w historii Wejherowa.
Jego
cechą
charakterystyczną
jest
realizacja
zadań,
o których wcześniej można było tylko pomarzyć, ale wybranych, gdyż finansowanie
unijne mogło dotyczyć określonych typów inwestycji, zgodnie z celami i zasadami
polityki Unii Europejskiej. Środki unijne umożliwiły nam realizację dużych, śmiałych
inwestycji, o których mówiono od lat, ale brakowało pieniędzy. Wcześniej nawet nie
myślano o inwestycjach na taką skalę, dlatego przymiotnik „złoty” oddaje cechę
charakterystyczną tego okresu. Profesjonalnie i w sposób przemyślany
przygotowaliśmy strategie, programy i projekty, co zaowocowało skutecznym
zdobyciem unijnych dotacji na wszystkie złożone wnioski inwestycyjne.
Przez wiele lat szukano sposobu na ratowanie Kalwarii Wejherowskiej dotkniętej
przez ząb czasu. Przełomowym był rok 2005, w którym zdobyliśmy unijną dotację na
kapitalny remont kaplic kalwaryjskich oraz ich otoczenia zakończony sukcesem.
Podobnie było z wejherowskim Parkiem Miejskim. Podejmowaliśmy próby jego
renowacji, ale były to zabiegi bardzo ograniczone. Dopiero unijne inwestycje
umożliwiły nam kompleksową i na szeroką skalę zakrojoną rewitalizację parku, dzięki
czemu stał się on urokliwym i wręcz magicznym miejscem dla mieszkańców
Wejherowa.
Kolejną dużą inwestycją była modernizacja ul. Wałowej i terenów przyległych,
kiedyś bardzo zdegradowanych oraz budowa promenady pieszo-rowerowej wzdłuż
rzeki Cedron łączącej w wygodny i bezpieczny sposób północną i południową cześć
Wejherowa. Ukoronowaniem tego okresu była największa i najbardziej doniosła miejska
inwestycja – budowa nowego Wejherowskiego Centrum Kultury czyli Filharmonii
Kaszubskiej.
Nie
trzeba
chyba
tutaj
wiele
o niej mówić, dość wspomnieć, że w pierwszym roku działalności z oferty Filharmonii
Kaszubskiej skorzystało aż 125 tys. mieszkańców! Stworzyliśmy możliwości rozwoju
kultury i ofertę spędzania wolnego czasu jakiej mieszkańcy Wejherowa nie mieli od
zakończenia II Wojny Światowej.
Powyższe zadania ujęte zostały w „Lokalnym Programie Rewitalizacji na lata
2008-2015”, który kończymy z sukcesem. Był on przełomowy dla rozwoju miasta.
Jednak to nie wszystko. Podkreślić należy również termomodernizację
wejherowskich szkół podstawowych i gimnazjalnych. Pięć placówek za unijne
pieniądze zyskało nowy atrakcyjny wygląd oraz spore oszczędności ciepła i pieniędzy.
Znaczące inwestycje przeprowadziły także miejskie spółki: PEWiK i OPEC.
Do roku 2014 Gmina Miasta Wejherowa razem ze spółkami miejskimi pozyskała
środki unijne w łącznej kwocie ponad 50 mln zł na inwestycje w Wejherowie.
Kadencja 2010-2014
Czteroletnia kadencja zakończy się za kilka miesięcy. Chociaż niektóre zadania
jeszcze trwają lub wkrótce się rozpoczną, to kończąc niniejsze wystąpienie chciałbym ją
krótko podsumować. Minione cztery lata to część złotego okresu, w którym
realizowaliśmy i zakończyliśmy opisane wcześniej przeze mnie inwestycje unijne.
Mijająca kadencja stanowi też kontynuację okresu wszechstronnego rozwoju
zapoczątkowanego ponad 10 lat temu. W tej kadencji wybudowaliśmy lub
wyremontowaliśmy 17 ulic, nie licząc mniejszych robót. Prawie 20 ulic lub ich
fragmentów otrzymało nawierzchnię z płyt drogowych. Nowowybudowane rondo na
skrzyżowaniu ulic 10 Lutego – Sienkiewicza – Św. Jana rozwiązało po części problemy
komunikacyjne w centrum miasta. Przygotowujemy realizację węzłów drogowych
łączących północną i południową cześć Wejherowa, trwają prace projektowe: węzła
„Zryw” z tunelem od ul. Sikorskiego do drogi krajowej nr 6, połączenia ul. Sucharskiego
z dk 6 poprzez „Węzeł Działki” oraz metropolitalnego węzła integracyjnego
„Kwiatowa” z tunelem.
W tej kadencji oprócz wykonania wspomnianej termomodernizacji, dwie
wejherowskie szkoły podstawowe: nr 8 i 9, zostały rozbudowane o strefy rekreacji
dziecęcej, powstały nowoczesne i bezpieczne place zabaw w ramach projektu „Radosna
Szkoła”. Zespół Szkół nr 1 rozbudowano o nowoczesne boisko, a przy ZS nr 3 powstała
siłownia. Niedawno rozpoczęła się budowa budynku komunalnego. Wkrótce rozpoczną
się kolejne inwestycje drogowe oraz w parku.
Oceńmy sami!
Każdy oceni minione 25 lat po swojemu, zgodnie ze swoim doświadczeniem,
poglądami, przeżyciami i obserwacjami, ale trudno nie zgodzić się z opinią, że
polepszyła się jakość życia mieszkańców Wejherowa i wzrosła atrakcyjność miasta m.in.
turystyczna. Nikt nie może zaprzeczyć, że Wejherowo bardzo się zmieniło, wypiękniało
i rozwinęło. To nasz wspólny wkład w ostatnie 25 historii Polski. Zachęcam do
spojrzenia w przeszłość i do refleksji.