docAnaliza konkursów grantowych, w ramach których finansowane były
download 
Reklamacja Transkrypt
Analiza konkursów grantowych, w ramach których finansowane były
Program Obywatel i Prawo Analiza konkursów grantowych, w ramach których finansowane były projekty poradnictwa prawnego i obywatelskiego w latach 2007 - 2010 Raport podsumowujący Warszawa, lipiec 2013 r. SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 2. Program Obywatel i Prawo 3. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 4. Fundusz dla Organizacji Pozarządowych 5. Zbiorcze zestawienie programów 6. Wnioski i rekomendacje 7. Załączniki 2 1. Wprowadzenie Raport podsumowuje analizę obejmującą kilka konkursów dotacyjnych, w ramach których wspierane były projekty poradnictwa prawnego i obywatelskiego w latach 2007-2010. Pod uwagę wzięte zostały konkursy przeprowadzone w ramach trzech programów realizowanych w tym okresie w Polsce: Obywatel i Prawo, Kapitał Ludzki oraz Fundusz dla Organizacji Pozarządowych. Celem analizy jest sformułowanie wniosków dotyczących wsparcia finansowego poradnictwa prawnego i obywatelskiego i rekomendacji dotyczących dobrych i złych praktyk, czyli takich rozwiązań, które należy i nienależny stosować w mechanizmach wsparcia poradnictwa prawnego i obywatelskiego realizowanego przez organizacje pozarządowe. Analiza przeprowadzona została na podstawie danych zastanych: dokumentacji konkursowych, ogłoszeń o konkursach, dokumentacji programowych, podsumowań realizacji konkursów i programów, sprawozdań z postępów w realizacji programów oraz raportów ewaluacji. Uzupełnieniem analizy danych zastanych były informacje zebrane telefonicznie od operatorów programów, opinie beneficjentów zebrane telefonicznie i informacje od beneficjentów, którzy korzystali ze wsparcia co najmniej dwóch programów, zebrane w formie ankiet. Analizowane konkursy, a także programy, w ramach których się one odbywały, są bardzo zróżnicowane pod względem skali i zakresu oferowanego wsparcia, a także procedur związanych z jego uzyskaniem i wykorzystaniem. Jednak mechanizm ich działania jest taki sam czyli otwarty konkurs na dofinansowanie w formie dotacji najlepszych projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe. Dlatego też można było sformułować na podstawie ich analizy wspólne wnioski i rekomendacje dotyczące wsparcia poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Zostały one przedstawione na końcu raportu. Najważniejsza rekomendacja płynąca z analizy, to stosowanie takich procedur konkursowych, które – przy zachowaniu oczekiwań gratodawców - będą przede wszystkim uwzględniać potrzeby i potencjalnych grantobiorców. Takie podejście zwiększa szanse na ciekawe projekty, a dzięki temu na skuteczniejsze i efektywniejsze wykorzystanie środków przekazywanych przez grantodawców na ich realizację. Uwzględnienie potrzeb i możliwości potencjalnych grantobiorców wymaga od grantodawców, czy też działających w ich imieniu operatorów konkursów, dokonania 3 rzetelnej diagnozy środowisk, do których skierowane ma zostać wsparcie. Na takiej podstawie można nie tylko zaprojektować użyteczne procedury związane z uzyskaniem dotacji i ich wykorzystanie, ale przede wszystkim racjonalnie określić zakres i skalę planowanego wparcia. 4 2. Program Obywatel i Prawo Program „Obywatel i Prawo” jest realizowany od 2002 roku do chwili obecnej i ma charakter cykliczny, to znaczy obejmuje powtarzalną sekwencję działań w kolejnych, mniej więcej półtorarocznych edycjach. Edycje te realizowane są na przełomie lat kalendarzowych, od wiosny lub lata do wiosny lub lata roku następnego. Obecnie realizowana jest już VII edycja Programu. Niezależnie od różnic, jakie występowały w kolejnych edycjach Programu Obywatel i Prawo (OiP) jego stałym elementem był i jest nadal konkurs na projekty, które otrzymują dofinansowanie w formie dotacji (grantu). Obok tego w Programie funkcjonuje także Rada Ekspertów złożona z autorytetów środowisk prawnych. Zadaniem Rady jest wypracowywanie rekomendacji odnośnie rozwiązań ułatwiających obywatelom dostęp do pomocy prawnej. Rada daje impuls do debaty publicznej poprzez organizację otwartych seminariów z udziałem przedstawicieli środowisk prawnych i mediów. W ramach programu działa także Forum „Aktywny Obywatel” – niezależne ciało, które zajmuje się badaniami nad barierami ograniczającymi frekwencję wyborczą oraz wypracowaniem i upowszechnianiem rekomendacji na rzecz poprawy aktywności wyborczej obywateli. Forum skupia kilkanaście osób zaangażowanych w inicjatywy zwiększenia partycypacji wyborców, w tym ekspertów oraz liderów organizacji pozarządowych. Program zainicjowany został przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności i Fundację Instytut Spraw Publicznych i był odpowiedzią na sygnały ze Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności została utworzona strony organizacji w 2000 roku dzięki środkom Kongresu Stanów Zjednoczonych zajmujących po to, by wspierać procesu konsolidacji polskich przemian, a pozarządowych się poradnictwem prawnym i obywatelskim, które nie miały możliwości wsparcia pozyskania na rozwój także dzielenia się polskimi doświadczeniami w tym zakresie transformacji z innymi krajami postkomunistycznymi. Jest fundacją prywatną, zarejestrowaną w USA, ale prowadzącą działalność w Polsce. Realizuje kilkanaście programów w i trzech obszarach tematycznych: edukacja, rozwój społeczności prowadzenie poradnictwa. Obie lokalnych i dzielenie się polskimi doświadczeniami z fundacje doszły do wniosku, że transformacji. Od 2000 roku Fundacja przeznaczyła na swoją dostęp działalność ponad 130 mln USD, a jej fundusz wieczysty obywateli do bezpłatnych porad prawnych i przekroczył 250 mln USD. obywatelskich jest istotnym czynnikiem aktywizacji obywateli i budowy społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, stąd decyzja o wsparciu działalności poradniczej. PolskoAmerykańska Fundacja Wolności, największa prywatna Fundacja grantodawcza operująca 5 obecnie w Polsce, zdecydowała się przeznaczyć środki na wsparcie poradnictwa, powierzając organizację ich wykorzystania tak zwanemu operatorowi czyli Instytutowi Spraw Publicznych (ISP). W ten sposób powstał Program Obywatel i Prawo finansowany ze środków prywatnej fundacji i realizowany przez niezależną organizację pozarządową. Program nie korzysta ze środków publicznych, a cele i zasady Fundacja Instytut Spraw Publicznych powstała w 1995 roku i jest niezależną organizacją pozarządową o charakterze eksperckim. Poprzez prowadzenie badań, jego działania określa fundator wspólnie z realizatorem Programu. ekspertyz i rekomendacji dotyczących podstawowych Celem Programu Obywatel i Prawo kwestii życia publicznego Instytut służy obywatelowi, jest społeczeństwu i państwu. Fundacja podejmuje także obywatelom działania operacyjne, takie jak Program Obywatel i prawnej Prawo. Obecnie realizuje kilkanaście programów i projektów dotyczących szeroko rozumianej polityki społecznej, rozwoju demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. poszerzanie i dostępu oraz aktywizowaniu ułatwianie do pomocy pomoc w społeczeństwa do korzystania z jego praw w sferze publicznej. Ten cel główny realizowany jest m.in. poprzez wspieranie organizacji pozarządowych udzielających bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich. Wsparcie realizowane jest w formie konkursu grantowego skierowanego do organizacji pozarządowych i innych niepublicznych i nie nastawionych na zysk podmiotów prowadzących działalność poradniczą. Konkurs jest stałym elementem OiP realizowanym od początku działania Programu. Niezależnie od różnic pomiędzy poszczególnymi edycjami programu konkurs służył od początku wspieraniu działalności poradniczej. Od VI edycji OiP konkurs został sprofilowany wyłącznie na wspieranie tak zwanego poradnictwa specjalistycznego, a więc skierowanego do wybranej grupy społecznej lub skoncentrowanego na wybranych problemach prawnych i społecznych. Stąd w analizie, do celów porównawczych, wzięto pod uwagę ostatnie dwie edycje OiP przed tym sprofilowaniem, a więc edycję IV i V Programu. Wsparcie przekazywane jest na realizację konkretnych projektów poradnictwa prawnego i obywatelskiego realizowanych wyłącznie przez organizacje pozarządowe i inne podmioty realizujące działalność pożytku publicznego nienależące do sektora publicznego i niedziałające w celu osiągania zysku. W czwartej i piątej edycji jako dodatkowy priorytet wsparcia określone zostało mobilizowanie prawników i studentów prawa do pracy pro bono w zakresie udzielania pomocy prawnej, a także mobilizowanie do współpracy w sferze poradnictwa prawnego innych podmiotów, na przykład samorządów lokalnych, sądów, szkół 6 wyższych. W piątej edycji obok samego poradnictwa pojawiła się także możliwość wspierania edukacji prawnej. Wsparcie finansowe udzielane w ramach Programu Obywatel i Prawo polega na przyznawaniu dotacji (grantów) dla najlepszych projektów wyłonionych w drodze konkursu. W czwartej edycji OiP konkurs grantowy podzielony został na dwie ścieżki: otwartą i zamkniętą. Ścieżka zamknięta skierowana była do dwóch sieciowych organizacji pozarządowych działających w obszarze poradnictwa prawnego i obywatelskiego: Związku Biur Porad Obywatelskich i Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych. W ramach przyznanych grantów realizowały one projekty wzmacniające działania prowadzone przez Biura Porad Obywatelskich (38 BPO) i Studenckie Poradnie Prawne (25 UPP) . Ścieżka otwarta oferowała wsparcie finansowe w formie grantu na realizację projektów poradnictwa prawnego i obywatelskiego oraz dodatkowe wsparcie merytoryczne w formie szkoleń i spotkań dla realizatorów projektów grantowych. Okres realizacji projektów wynosił od sześciu do dziesięciu miesięcy. W ramach otwartego konkursu przyznano 12 dotacji na łączną kwotę 310 000 złotych. Pojedyncza dotacja dla jednej organizacji w konkursie otwartym wynosiła maksymalnie 30 000 złotych. W piątej edycji OiP obie ścieżki połączono w jeden, otwarty konkurs grantowy. Zwiększyła się dzięki temu ogólna pula środków przeznaczonych na granty, ale mechanizm ich przyznawania nie zmienił się. W V edycji Programu realizowanej w latach 2009-2010 ogólna kwota grantów wyniosła 800 tysięcy złotych, z czego sfinansowano realizację 26 projektów. W tym znalazły się dwa duże projekty służące poprawie jakości poradnictwa Biur Porad Obywatelskich oraz dotacje dla Uniwersyteckich Poradni Prawnych (do 140 tysięcy złotych). Pozostałe 24 granty w maksymalnej wysokości 25 tysięcy złotych przeznaczone były na realizację od 6 do 9 miesięcznych projektów. Mechanizm działania otwartych konkursów ofert w obu edycjach był podobny. Podstawą ubiegania się o wsparcie był regulamin konkursu, w którym określone było przeznaczenie grantów, zakres podmiotowy i przedmiotowy, ogólne warunki realizacji projektów (maksymalna wysokość dofinansowania i ramy czasowe), zasady finansowania, sposób składania wniosków, sposób oceny wniosków (w tym kryteria oceny), warunki realizacji dotowanych projektów. Regulamin wraz z ogłoszeniem zapraszającym do udziału w konkursie dostępny był publicznie na stronie ISP, a ogłoszenia konkursowe zamieszczane były także na innych stronach internetowych skierowanych do organizacji pozarządowych, przede wszystkim na portalu www.ngo.pl 7 Podstawą do ubiegania się o grant było złożenie wniosku, który także dostępny był wraz z regulaminem konkursu w wersji papierowej i, od V edycji Programu, także elektronicznej. Wniosek zawierał podstawowe informacje o projekcie (tytuł, okres realizacji, skrócony opis), podstawowe informacje metryczkowe o aplikującej organizacji, informacje o celach jej działania, o doświadczeniach w świadczeniu poradnictwa i głównych źródłach finansowania. We wniosku należało także opisać projekt bardziej szczegółowo, podając: cele, adresatów ze wskazaniem doświadczeń organizacji w pracy z tą grupą odbiorców, planowane działania służące realizacji celów projektu oraz dodatkowo działania służące podnoszeniu jakości poradnictwa i mobilizowaniu otoczenia do wspierania działań poradniczych oraz wzmocnieniu instytucjonalnemu wnioskodawcy. Wnioskodawca musiał również przygotować harmonogram planowanych działań, określić ich spodziewane rezultaty oraz możliwość kontynuacji realizacji projektu po zakończeniu finansowania z OiP, opisać osoby realizujące projekt, określić ryzyko związane z realizacją projektu i wreszcie przygotować szczegółowy budżet projektu. Do wniosku należało dołączyć: wyciąg z KRS, statut oraz sprawozdanie finansowe/ merytoryczne za ostatni rok. W regulaminie konkursu grantowego podane były także kryteria oceny wniosków. Wśród kryteriów formalnych znalazły się m.in. wpłynięcie wniosku w terminie, poprawne podpisanie wniosku, poprawny okres realizacji, poprawna wysokość dotacji, kompletność wniosku, itp. Kryteria merytoryczne oceny to: zgodność projektu z celami konkursu grantowego, wartość projektu pod względem wskazania i uzasadnienia potrzeb lokalnych beneficjentów projektu, wartość projektu ze względu na udział w planowanych działaniach prawników i studentów prawa na zasadach pracy pro bono oraz włączenie innych podmiotów, na przykład samorządów lokalnych, sadów, korporacji, szkół wyższych, adekwatność proponowanych działań i kosztów ich realizacji do oczekiwanych korzyści i rezultatów, zdolność organizacji do zarządzania projektem. Organizacje aplikujące miały co najmniej 2 miesiące na przygotowanie i złożenie wniosku, a w ciągu dwóch miesięcy otrzymywały informację o wynikach konkursu. Na etapie składania 8 wniosków organizowane były spotkania informacyjne dla potencjalnych grantobiorców, działał także help desk (telefon, e-mail). Jedna organizacja mogła składać tylko jeden wniosek, a przyznany grant mógł stanowić co najwyżej 75% wartości projektu. Wkład własny organizacji mógł być zarówno wkładem finansowym, jak i rzeczowym. Jedyne istotne ograniczenie dotyczące kwalifikowalności wydatków to zakaz finansowania z dotacji prac badawczych, jednorazowych akcji oraz zakaz finansowania zakupu nieruchomości, remontów, a także zakaz zakupu sprzętu i wyposażenia w przypadku, gdy jego wartość przekracza 30% całkowitej kwoty grantu. Niekwalifikowalny był także podatek VAT, ale tylko w przypadku zarejestrowanych podatników tego podatku. Zasadność i adekwatność kosztów do działań leżała w zakresie oceny merytorycznej. Przyznane dotacje były wypłacane w dwóch transzach – pierwszej (w wysokości 75% dotacji) tytułem zaliczki po podpisaniu umowy i drugiej (w wysokości 25% dotacji), na podstawie wniosku o płatność, pod warunkiem wydatkowania minimum 80% środków z I transzy i proporcjonalnego wkładu własnego. Projektodawcy mieli możliwość korzystania z bieżącego wsparcia informacyjno-doradczego ze strony ISP przez cały okres realizacji projektów. Wszystkie projekty w obu edycjach zostały zrealizowane, a wydatkowanie sięgnęło prawie 100%. Projekty zrealizowane w obu edycjach OiP były zróżnicowane, zarówno pod względem tematycznym, jak i geograficznym. Dwa z tych projektów w V edycji Programu objęły wsparcie dla innych podmiotów świadczących poradnictwo: jeden dla Biur Porad Obywatelskich realizowany przez Związek Biur Porad Obywatelskich, drugi dla Studenckich Poradni Prawnych, realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych. Przy czym w ramach projektu Fundacji zastosowany został tak zwany regranting, to znaczy część środków przekazanych na realizację projektu została przekazana Studenckim Poradniom Prawnym w formie grantów na ich działalność. Podobna formuła regrantingu została zastosowana już w IV edycji OiP w ramach ścieżki zamkniętej. Dzięki niej Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych przekazała Studenckim Poradniom Prawnym 11 grantów, a Związek Biur Porad Obywatelskich przekazał Biurom Porad 14 grantów. Pozostałe projekty w większości dotyczyły wsparcia i poszerzenia prowadzonej działalności poradniczej. Ta działalność skierowana była do obywateli w trudnych sytuacjach życiowych i osób wykluczonych społecznie (mieszkańcy wsi, kobiety, osoby bezrobotne, bezdomni, osoby 9 uzależnione, ofiary przemocy domowej, itp.). Tego typu porady oferowała prawie połowa projektów dofinansowanych w obu edycjach OiP. Trzy projekty skierowane były do osób niepełnosprawnych, po dwa do imigrantów, dzieci i ich rodziców, osób z problemami mieszkaniowymi i więźniów. Pojedyncze projekty dotyczyły: Romów, seniorów, osób zaginionych i ich rodzin oraz uchodźców. W V edycji pojawiły się dwa projekty niedotyczące bezpośrednio świadczenia porad prawnych: jeden dotyczył porad na temat alternatywnej formy rozwiązywania sporów i wspomagania w procesie mediacyjnym osób niezamożnych, drugi - edukacji prawnej młodzieży. Główne rezultaty liczbowe realizowanych projektów przedstawia poniższa tabela: Liczba Nowo powstałe Seminaria, udzielonych punkty porad spotkania, porad IV edycja (obie Publikacje konferencje 26 397 33 91 18 V edycja 22 392 26 74 12 Razem 48 789 59 165 30 ścieżki razem) Realizacja obu edycji poddana została wewnętrznej ewaluacji, której najważniejsze wyniki i wnioski przedstawione zostały w publikacjach dotyczących realizacji Programu.1 Generalnie beneficjenci OiP podkreślali przyjazność procedur aplikacyjnych oraz procedur dotyczących realizacji projektów i ich elastyczność oraz otwartość osób zajmujących się programem w ISP. Zdecydowana większość organizacji korzystających ze wsparcia OiP stale prowadzi działalność poradniczą. Według beneficjentów najważniejsze mocne i słabe strony OiP to: 1 - „Obywatel i Prawo. Raport z realizacji czwartej edycji programu”, red. A. Winiarska, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009 oraz „Obywatel i Prawo 2002-2010”, red. A. Winiarska, Instytut Spraw Publicznych 2010 10 Mocne strony Programu według grantobiorców Słabe strony Programu według grantobiorców proste, czytelne i użyteczne zasady i warunki zbyt małe jednostkowe dotacje, które ubiegania się o grant, ograniczały realizację projektów, procedury aplikacyjne pozwalające na wybór zbyt dobrych projektów oraz rzetelne monitorowanie krótki czas podstawą ubiegania się o grant, prosty, krótki wniosek realizację projektów, ich realizacji przy jednoczesnej minimalizacji zbyt mała obciążeń dla realizatorów projektów, przeznaczonych jeden, nieskomplikowany dokument, który jest na zmniejsza pula na środków dotacje, co szanse na radykalnie otrzymanie grantu, aplikacyjny z choć jest powtarzalność realizacji podstawowymi załącznikami, Programu, to w każdym kolejnym jasne, zrozumiałe kryteria oceny wniosków roku jest to konkurs, co nie daje gwarancji finansowania, aplikacyjnych, stosunkowo długi czas na przygotowanie i zbyt mały nacisk na projekty partnerskie, zwłaszcza realizowane złożenie wniosku aplikacyjnego, możliwość dopytania i wyjaśnienia szybko wątpliwości na etapie składania wniosków aplikacyjnych, możliwość wniesienia wkładu własnego w postaci niefinansowej, prosta, klarowna umowa grantowa, proste zasady płatności i sprawozdawczości, możliwość wyjaśniania wątpliwości w trakcie realizacji projektów grantowych, elastyczność realizacji projektów – możliwość wprowadzania zmian w trakcie ich realizacji, brak zabezpieczeń finansowych związanych z realizacją projektów, 11 we współpracy pomiędzy różnymi organizacjami, a także współpracy organizacji z samorządem lokalnym, wymagany wkład własny. regularne płatności bez opóźnień, dodatkowe wsparcie merytoryczne ze strony operatora, także w formie spotkań, szkoleń, seminariów, zwracanie uwagi przez operatora na merytoryczną stronę realizowanych projektów, wizyty monitorujące ze strony operatora, które nie miały tylko charakteru kontroli, ale także były dodatkowym wsparciem dla realizatorów projektów, generalna otwartość operatora na dyskusję, potrzeby organizacji pozarządowych, stosowanie preferencji współpracy i zachęcających mobilizowania do lokalnych środowisk prawniczych okazały się bardzo przydatne dla realizatorów projektów, ciągłość realizacji Programu i stałość procedur aplikacyjnych. 12 3. Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest programem publicznym stworzonym w oparciu o ustawę o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Jego głównym źródłem finansowania jest Europejski Fundusz Społeczny, stąd jego cele i priorytety, a także mechanizmy tworzenia i realizacji wynikają z rozporządzeń Unii Europejskiej dotyczących Europejskiego Funduszu Społecznego. Program przygotowany został przez rząd polski i zaakceptowany we wrześniu 2007 roku przez Komisję Europejską, co stanowiło podstawę do jego uruchomienia. Co prawda PO KL przewidziany jest na lata 2007-2013, ale jego realizacja zaplanowana została do 2015 roku (ostatnie wydatki przewidziane są na wrzesień 2015 roku). Całość kwoty, jaką przewidziano na realizację PO Kapitał Ludzki, wynosi prawie 11,5 mld euro, w tym 9,7 mld euro (85%) to wszystkie środki Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce, na lata 20072013 a pozostałą część (15%) stanowią środki krajowe (budżet państwa i wkład projektodawców). Za zarządzanie realizacją Programu odpowiada Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, a za wdrażanie zadań różne, priorytetów finansowym stosowanym w Unii Europejskiej służącym zwiększeniu poziomu zatrudnienia. Jest projektowanych w cyklach siedmioletnich. W latach 2007-2013 EFS kieruje swe wsparcie do ludzi, którzy mają wyjątkowe trudności w znalezieniu pracy: do kobiet, młodzieży, ludzi starszych, migrantów oraz osób niepełnosprawnych. EFS przeznacza ponadto swe środki na pomoc przedsiębiorstwom i pracownikom w przystosowywaniu się do zmian, wspierając nowatorskie rozwiązania w miejscach pracy, uczenie się przez całe życie oraz mobilność pracowników. właściwe ze względu na obszar tematyczny i jego Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest instrumentem 13 poszczególnych lub geograficzny, instytucje publiczne na poziomie rządowym i regionalnym. Program Operacyjny Kapitał Ludzki składa się z realizowanych poziomie regionalnym. komponentu 10 Priorytetów, równolegle centralnym W na i ramach centralnego (Priorytety I-V) wsparcie realizowane będzie głównie na rzecz zwiększenia efektywności struktur i systemów instytucjonalnych, natomiast środki komponentu regionalnego (Priorytety VI-IX), zostaną przeznaczone na wsparcie dla osób i poszczególnych grup społecznych. Realizacja Priorytetu X Pomoc techniczna pozwoli na sprawne wdrażanie i monitorowanie postępów realizacji Programu oraz promocję Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce. W ramach Priorytetu V Dobre rządzenie przewidziano Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, którego celem jest wspieranie potencjału organizacji pozarządowych w celu ich efektywnego i profesjonalnego uczestnictwa w mechanizmach partnerstwa, szczególnie w obszarach istotnych dla realizacji Strategii Lizbońskiej i Krajowego Programu Reform. W ramach Działania 5.4. przewidziano dwa Poddziałania: 5.4.1. Wsparcie systemowe dla trzeciego sektora, w ramach którego działania realizuje Departament Pożytku Publicznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) oraz Poddziałenie 5.4.2. Rozwój dialogu obywatelskiego, w ramach którego organizowane są konkursy na dotacje dla organizacji pozarządowych i innych podmiotów prowadzących działalność pożytku publicznego. Dotacje przyznawane są (lub zostały) na: wypracowanie, upowszechnianie i wdrażanie standardów działania trzeciego sektora, zapewniających wysoką jakość realizacji zadań publicznych oraz uzgadniania polityk publicznych we współpracy z administracją publiczną, tworzenie regionalnych i lokalnych centrów informacji i wspomagania organizacji pozarządowych oraz wsparcie działalności nowoutworzonych oraz już istniejących centrów w zakresie pomocy doradczo-szkoleniowej dla organizacji pozarządowych, tworzenie i wspieranie porozumień (sieci) organizacji pozarządowych o charakterze terytorialnym oraz branżowym, tworzenie i wdrażanie programów z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego, tworzenie i wdrażanie programów z zakresu społecznego nadzoru nad funkcjonowaniem administracji publicznej, upowszechnianie standardów współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi. W ramach wsparcia projektów z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego przeprowadzone zostały dwa konkursy dotacyjne, jeden w 2008 roku, drugi w 2010. Obecnie 14 trwa jeszcze realizacja większości projektów wyłonionych w drugim konkursie. W Poddziałaniu 5.4.1. Departament Pożytku Publicznego MPiPS wraz z partnerami realizuje także projekt systemowy, które celami są m.in. wypracowanie modelu funkcjonowania poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce oraz założeń polityki państwa wspierającej rozwój poradnictwa. Za wdrażanie Poddziałania 5.4.2 odpowiada Departament Wdrażania EFS w MPiPS przy merytorycznym wsparciu Departamentu Pożytku Publicznego. Generalnie na realizację Działania 5.4. przeznaczono 100 238 968 euro, w tym 85 203 123 euro ze środków EFS. Struktura logiczna Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki jest dość rozbudowana, podobnie, jak jego struktura realizacyjna. Cele zostały określone na kilku poziom realizacji Programu. Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą: podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa wzrost spójności terytorialnej. Celem ogólnym Priorytetu V jest: podniesienie potencjału administracji publicznej w obszarze stanowienia prawa oraz wzmacnianie zdolności administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości do świadczenia usług wysokiej jakości, wspieranie współpracy administracji publicznej i sektora pozarządowego w zakresie realizacji zadań publicznych. Cele szczegółowe Priorytetu V to: 15 cel szczegółowy 1: poprawa zdolności regulacyjnych administracji publicznej, cel szczegółowy 2: poprawa jakości usług oraz polityk związanych z rejestracją działalności gospodarczej i funkcjonowaniem przedsiębiorstw, cel szczegółowy 3: modernizacja procesów zarządzania w administracji publicznej i wymiarze sprawiedliwości. cel szczegółowy 4: budowa potencjału partnerów społecznych i organizacji pozarządowych ukierunkowana na wzmocnienie ich aktywnego uczestnictwa w procesie realizacji Strategii Lizbońskiej. Cel Działania 5.4. , w ramach którego dofinansowane było poradnictwo, to: Wspieranie potencjału organizacji trzeciego sektora w celu ich efektywnego i profesjonalnego uczestnictwa w mechanizmach partnerstwa, szczególnie w obszarach istotnych dla realizacji Strategii Lizbońskiej i Krajowego Programu Reform. Warto zwrócić uwagę, że w uzasadnieniu realizacji Poddziałania 5.4.2 nie ma wprost wyjaśnienia, w jaki sposób wsparcie poradnictwa prawnego i obywatelskiego przekłada się na realizację celów Działania 5.4. Można przyjąć, że chodzi o wsparcie organizacji pozarządowych świadczących tego typu poradnictwo czyli wzmocnienie potencjału III sektora jako partnera dla administracji publicznej. Program Kapitał Ludzki realizowany jest w oparciu o dokument „Program Operacyjny Kapitał Ludzki”, Szczegółowy Opis Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, roczne plany działania przygotowywane dla poszczególnych priorytetów Programu oraz szereg wytycznych tworzonych przez Instytucję Zarządzającą (MRR), z których niektóre aktualizowane są co roku. W sumie podstawowy pakiet dokumentów będących podstawą aplikowania o finansowanie i realizacji dofinansowanych projektów obejmuje 10 obszernych pozycji. W planie działania na dany rok znajduje się ogólny opis konkursu, zawierający informacje o jego celach, zakresie podmiotowym, przedmiotowym, kwocie jednostkowej dotacji, okresie realizacji projektów oraz kryteriach dostępu i kryteriach strategicznych. W planie działania przewidziany jest także kwartał, w którym konkurs ma zostać ogłoszony. Na podstawie tych zapisów Instytucja Organizująca Konkurs (w przypadku poradnictwa: Departament Wdrażania EFS w MPiPS) przygotowuje ogłoszenie o konkursie i dokumentację konkursową. 16 Dokumentacja konkursowa obejmuje: dokument o nazwie Dokumentacja konkursowa, zawierający wszystkie informacje związane z aplikowaniem o dofinansowanie oraz realizacją dofinansowanego projektu, wzór wniosku aplikacyjnego wraz z instrukcją, wzory kart oceny, wzór umowy o dofinansowanie, opis metodologii wyliczania kosztów pośrednich i kilka jeszcze innych dokumentów. Pierwszy konkurs na wsparcie projektów poradnictwa Departament Wdrażania EFS (DWF) ogłosił w 2008 roku. Konkurs miał charakter zamknięty, to znaczy podany został ściśle określony czas na składanie wniosków (niecałe 2 miesiące). Drugi konkurs ogłoszony został w 2010 roku i miał charakter otwarty, to znaczy nie było określonej daty, do której organizacje mogły składać wnioski. Ograniczeniem było zamknięcie konkursu, które następowało w momencie, kiedy łączna pula założonych wniosków przekraczała środki przeznaczone na dotacje w ramach konkursu. Po zamknięciu konkursu został on następnie na krótko wznowiony z uwagi na to, że po rozpatrzeniu złożonych wniosków, okazało się, że pozostają jeszcze środki przeznaczone na dotacje. W konkursie z 2008 roku złożono łącznie 179 wniosków o dofinansowanie, w konkursie z 2010 (w obu etapach): 378 wniosków. Oba konkursy skierowane były do organizacji pozarządowych i innych podmiotów prowadzących działalność pożytku publicznego. Okres realizacji projektów nie mógł być krótszy niż 36 miesięcy, a kwota dofinansowania mniejsza niż 50 tys. złotych. Łącznie w obu konkursach wsparto 66 projektów na łączną kwotę prawie 106 milionów złotych. W obu konkursach mechanizm aplikowania o dotacje był podobny. Wnioskodawca składał wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w dwóch wersjach papierowych oraz jednej wersji elektronicznej (na płycie CD/DVD). Do wniosku musiały być dołączone: sprawozdanie finansowe – bilans oraz rachunek zysków i strat za ostatni zamknięty rok obrotowy lub uproszczone sprawozdanie finansowe - bilans oraz rachunek zysków i strat (w przypadku Wnioskodawców nie sporządzających sprawozdania finansowego) lub bilans otwarcia oraz wyciąg z rachunku bankowego za ostatnie 3 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie projektu w przypadku podmiotów prowadzących działalność poniżej roku. Dokumenty finansowe zobowiązany był załączyć wnioskodawca oraz każdy z partnerów. Złożone wnioski przechodziły na początku ocenę formalną dokonywaną przez pracowników Departamentu Wdrażanie EFS w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (DWF). W ocenie formalnej brane były pod uwagę kryteria formalne (wniosek złożony w terminie, wniosek 17 wypełniony w generatorze, itp.) oraz kryteria dostępu (np. wniosek złożony przez podmiot uprawniony). W kryteriach dostępu w pierwszym konkursie znalazł się wymóg, aby projekty realizowane były w powiatach, w których dotychczas nie było dostępnych usług poradniczych. Listę takich powiatów opracował DWF. W drugim konkursie w kryteriach dostępu znalazł się wymóg, aby projekty realizowane były w tych powiatach, które nie zostały objęte działaniami w pierwszym konkursie. Lista powiatów objętych wsparcie została umieszczona w dokumentacji konkursowej. Oceny formalnej dokonywał jeden oceniający, jego ocena była zatwierdzana przez osobę jego przełożonego, zgodnie z procedurami wewnętrznymi DWF. Oceny zawarto w Karcie weryfikacji formalnej wniosku o dofinansowanie projektu, wniosek niespełniający któregokolwiek z ogólnych kryteriów formalnych lub kryteriów dostępu był odrzucony. Od decyzji w kwestii oceny formalnej przysługiwały odwołania. Wnioski, które przeszły ocenę formalną były następnie oceniane merytorycznie przez Komisję Oceny Projektów (KOP) złożoną z pracowników DFW i ekspertów zewnętrznych. Ocena każdego z projektów dokonywana była przez dwie osoby wybrane w drodze losowania ze składu KOP. W każdej części podlegającej sprawdzeniu ocena przedstawiana była w postaci liczb, po przedstawieniu dwóch niezależnych od siebie opinii, obliczana była średnia arytmetyczna, która stanowiła końcową ocenę, w przypadku rozbieżności sięgających 30 punktów i więcej pomiędzy opiniami ww. dwóch osób, projekt poddawany był dodatkowej ocenie, którą przeprowadza trzeci oceniający. oceny zawarto w Karcie oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL. Decyzję o rekomendowaniu projektu do dofinansowania podejmowała Komisja Oceny Projektów, biorąc pod uwagę jedynie te projekty, które w ocenie uzyskały minimalną liczbę punktów (60). Na podstawie rekomendacji Komisji tworzona była lista rankingowa projektów, w której zaznaczano, gdzie kończy się pula środków przeznaczona na dofinansowanie projektów. Projekty z tej puli były zatwierdzane następnie do finansowania przez osobę odpowiedzialną po stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w randzie wiceministra. Organizacjom od tej decyzji przysługiwało odwołanie. Przed podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu z reguły przeprowadzane były z organizacjami negocjacje dotyczące projektu, najczęściej dotyczące kwestii budżetowych (zmiany, zmniejszenie kosztów, itp.). Przed podpisaniem umowy projektodawca musiał dostarczyć: aktualny odpis z KRS lub innego organu rejestrowego, 18 oświadczenie o nieskorzystaniu z pomocy pochodzącej z innych programów operacyjnych w odniesieniu do tych samych wydatków kwalifikowalnych związanych z danym projektem, oświadczenie Wnioskodawcy o tym, że sprzęt amortyzowany lub kupowany w ramach projektu nie był wcześniej finansowany ze środków dotacji publicznej (krajowej i wspólnotowej), zaświadczenie o niezaleganiu z uiszczaniem podatków, zaświadczenie o niezaleganiu z opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, kopię porozumienia/umowy o partnerstwie (jeśli dotyczy), harmonogram płatności, zgodnie z wzorem stanowiącym załącznik do umowy, oświadczenie o kwalifikowalności VAT, zgodnie z wzorem stanowiącym załącznik do umowy (dotyczy Projektodawcy oraz partnerów). zobowiązanie do realizacji projektu z zachowaniem zasad: bezpłatności, poufności, bezstronności oraz aktualności i rzetelności informacji. dokumenty potwierdzające posiadanie odpowiednich zasobów kadrowych, tj. CV osób zaangażowanych w realizację projektu. W przypadku, gdy wartość dofinansowania przyznanego w umowie o dofinansowanie nie przekraczała 10 mln złotych projektodawca musiał jako zabezpieczenie podpisać weksel in blanco wystawiony na całą kwotę dofinansowania projektu), a w przypadku przekroczenia 10 milionów musiał mieć gwarancję bankową na 25% kwoty dofinansowania wynikającego z danej umowy. Płatności dotacji odbywały się w transzach, zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem płatności. Warunkiem uzyskania kolejnej transzy środków było wydatkowanie co najmniej 70% środków w ramach poprzedniej transzy i zaakceptowanie wniosku o płatność, którego formularz był załączony do umowy. Do wniosku o płatność załączone było sprawozdanie z realizacji projektu, zestawienie dokumentów potwierdzających poniesione wydatki, wyciągi bankowe z rachunku, a także informacja o osobach indywidualnych-uczestnikach projektu. Płatności nie mogły być dokonywanie rzadziej niż raz na trzy miesiące. 19 Niedostępne są dane dotyczące efektów realizowanych projektów. Mierzony jest jedynie wskaźnik przyjęty w PO KL dotyczący Poddziałania 5.4.2 czyli liczba powiatów objętych poradnictwem prawnym i obywatelskim wspartym w ramach Programu. Planowana wartość tego wskaźnika w 2015 roku miała wynieść 112 powiatów, według MPiPS wartość ta została przekroczona w obu konkursach i wynosi 238 powiatów. W 2011 roku została przeprowadzona ewaluacja projektów dofinansowanych w ramach obu konkursów.2 Dotyczyła 65 projektów, które otrzymały dofinansowanie, 1 projekt z konkursu 2010 nie został uwzględniony, gdyż w chwili przeprowadzania ewaluacji nie była jeszcze podpisana umowa na jego finansowanie. Z przeprowadzonej ewaluacji wynika m.in., że: • połowa dofinansowanych projektów to projekty partnerskie, • 41 projektów było realizowanych przez stowarzyszenia, 22 przez fundacje, 1 przez zrzeszenie, 1 przez lokalną grupę działania, • średni koszt jednej godziny usługi to 325 złotych, w tym koszt pracy doradcy to prawie 35% tej kwoty, • prawie 70% wniosków skierowanych było do ogólnie zdefiniowanych mieszkańców, a także osób z niską świadomością prawną i obywatelską. • z przeprowadzonej ewaluacji wynika, że najczęściej z porad korzystali bezrobotni, emeryci, osoby starsze i ubodzy. 35% odbiorców porad stanowili mieszkańcy wsi, • w większości projektów przewidziane były również działania służące wzmacnianiu personelu organizacji, np. w formie szkoleń, • we wnioskach o wsparcie w sumie w 2008 roku organizacje zadeklarowały 27 808 odbiorców wsparcia, w 2010 ponad 745 937 osób, • zdecydowana większość osób badanych korzystających z poradnictwa była z niego zadowolona, • większość projektów (prawie 80%) dotyczyła utworzenie nowego punktu lub biura poradnictwa, prawie połowa obejmowała wsparcie prowadzonego poradnictwa, 2 „Raport końcowy. Ocena wdrożonych programów z zakresu bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego realizowanych w projektach konkursowych wyłonionych w ramach konkursów: nr DWF_5.4.2_2_2008 oraz DWF_5.4.2_5_2010 - Tworzenie i wdrażanie programów z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013”, PSDB, 2011 20 • przeciętnie jedno biuro świadczy ponad 846 porad prawnych i 402 porady obywatelskie, • wśród beneficjentów konkursu z 2008 roku tylko 2 na 25 jest członkami istniejącej sieci poradniczej, a konkretnie należy do Związku Biur Porad Obywatelskich; w 2010 roku było to 7 podmiotów na 40, • spośród 80 badanych biur bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich tylko 24 deklaruje, że w przyszłości - po zakończeniu projektu - będzie funkcjonować. 6 biur deklaruje, że z pewnością biuro nie będzie działało, natomiast 48 jeszcze nie wie, • według deklaracji uzyskanych w ramach badania ilościowego aż 81% badanych posiada standardy udzielania porad, z czego znaczną część stanowią standardy wypracowane w ramach projektu, • najczęściej wskazywany problem to trudności związane ze skomplikowanymi procedurami związanymi z rozliczeniem i dokumentowaniem działań w ramach projektów wynikające z nadmiernej biurokracji. Beneficjenci najczęściej wskazywali następujące mocne i słabe strony wsparcia: Mocne strony Programu według Słabe strony Programu według grantobiorców grantobiorców bardzo duże jednostkowe dotacje, pozwalające bardzo trudne procedury aplikowania o dotację, planować zbyt dużo dokumentów związanych z procesem szeroko projekty, aplikowania o dotacje, pisanych trudnym i duża pula środków na konkursy niezrozumiałym dla organizacji językiem, dotacyjne, w szczególności drugi generator konkurs w 2010 roku, stosunkowo długi przygotowanie czas na mało przyjazny, prowadzenia projektu, o konieczność używania w opisie projektu haseł- wniosku kluczy, które są wyłapywane przez oceniających, długi czas na realizację projektów, a nie rzetelnego opisu projektu, kart trudności w uzyskaniu wyjaśnień wątpliwości na 21 – uniemożliwiający dobre, wyczerpujące opisanie dofinansowanie, wymóg wniosków beneficjenta, bardzo często ich kopie przydawały się w sądzie etapie składania wniosku o dofinansowanie, czy skomplikowana prokuraturze, i długa procedura oceny wniosków, konieczność profesjonalnego brak znajomości tematyki przez osoby prowadzenia księgowości, co oceniające wnioski, pozwoliło uporządkować sprawy skomplikowana i niezrozumiała umowa księgowe w organizacji, dotacyjna z dużą liczbą załączników, promocja, dzięki logo Unii, PO KL, skomplikowany i zbiurokratyzowany system a także działaniom promocyjnopłatności i sprawozdawczości, informacyjnym podejmowanym brak wsparcia merytorycznego ze strony przez operatora, brak wymaganego wkładu własnego. operatora w trakcie realizacji projektów, sztywne, nieelastyczne procedury dotyczące realizacji projektów, opóźnienia w przekazywaniu płatności realizatorom projektów, generalnie zbyt duża biurokracja, restrykcyjne wymogi, które niczego nie gwarantują, a są dodatkowym obciążeniem dla realizatorów projektów, brak równowagi stron, projektodawca ma o wiele gorsza pozycję w świetle zawieranych umów niż operator; np. operator nie ponosi żadnych sankcji z tytułu opóźnień w przekazywaniu środków, a realizator projektu płaci kary za niewydatkowanie środków w odpowiedniej wysokości w określonym czasie, konieczność wypełniania wymogów biurokratycznych połączona z koniecznością uczestniczenia w szkoleniach dla realizatorów projektów pochłaniają dużą część czasu pracy 22 pracowników merytorycznych. 4. Fundusz dla Organizacji Pozarządowych W październiku 2004 roku polski rząd podpisał dwie umowy, które umożliwiły korzystanie z dodatkowych, obok funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej, źródeł bezzwrotnej Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (czyli tzw. fundusze norweskie i fundusze EOG) są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein nowym członkom UE. Fundusze te są związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz z jednoczesnym wejściem Europejskiego Obszaru naszego kraju Gospodarczego do (UE + Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria). W edycji funduszy 2004-2009 realizowany był w Polsce oraz innych krajach objętych wsparciem wydzielony Fundusz dla Organizacji Pozarządowych. pomocy zagranicznej. Tymi źródłami są trzy kraje: Norwegia, Islandia i Liechtenstein, które są członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), ale nie są członkami Unii Europejskiej. Na mocy porozumienia z Komisją Europejską kraje te udzielają bezzwrotnego wsparcia dla słabiej rozwiniętych krajów członkowskich Unii, w tym także Polski, w zamian za możliwość korzystania z dostępu do rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Obecnie jest realizowana druga edycja funduszy norweskich i EOG (lata 2009 - 2014). Zakończona edycja wsparcia dotyczyła okresu 2004-2009 i miała formę dwóch instrumentów finansowych: Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Głównym ich celem jest zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Ponadto realizacja przedsięwzięć będzie służyła zacieśnieniu współpracy bilateralnej pomiędzy Polską a państwami-darczyńcami. Wsparcie dotyczyło następujących obszarów priorytetowych: 23 dla Mechanizmu Finansowego EOG: ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii, promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami, ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast, rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej, a także wzmacnianie wspierających go procesów demokratycznych, opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem, badania naukowe. dla Norweskiego Mechanizmu Finansowego: wdrażanie przepisów z Schengen, wspieranie Narodowych Planów Działania z Schengen, jak również wzmacnianie sądownictwa, ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych, polityka regionalna i działania transgraniczne, pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire. Z Wdrażanie tak zwanych Funduszy Norweskich w Polsce odbywało się na podstawie Programu Operacyjnego, przy uwzględnieniu wytycznych przygotowanych przez państwadarczyńców. System zarządzania i wdrażania obu instrumentów był wieloelementowy i składał się z: Krajowego Punktu Kontaktowego, który sprawował ogólny nadzór nad wykorzystaniem środków z Mechanizmów Finansowych, Instytucji Pośredniczących odpowiadających za wrażanie poszczególnych priorytetów, Instytucji Wspomagających Instytucje Pośredniczące, Instytucji 24 Płatniczej, Instytucji Audytu, Komitetu Monitorującego i Komitetów Sterujących. Łącznie na realizację działań w tych obszarach przeznaczona została kwota ponad 530 milionów punktu widzenia poradnictwa prawnego i obywatelskiego jedynym obszarem, w którym ono mogło się ulokować był obszar rozwój zasobów ludzkich, a wzmacnianie w nim procesów demokratycznych. Dla organizacji pozarządowych wydzielony został Fundusz dla Organizacji Pozarządowych, na realizację którego przeznaczono około 37 milionów euro. Fundusz dla Organizacji Pozarządowych (FOP) miał za zadanie wspieranie organizacji pozarządowych jak i innych partnerów społecznych w realizacji małych projektów (wysokość dofinansowania od 5 000 do 250 000 euro) w obrębie obszarów priorytetowych Mechanizmów Finansowych. Fundusz zapewnił środki finansowe w ramach następujących obszarów: demokracja i społeczeństwo obywatelskie, demokracja i społeczeństwo obywatelskie, ochrona środowiska i zrównoważony rozwój, wyrównywanie szans i integracja społeczna. Fundusz był obsługiwany przez dwóch operatorów: Fundację Fundusz Współpracy, która zarządzała obszarem demokracja i społeczeństwo obywatelskie oraz firmę consultingową Ecorys Polska, która zarządzała pozostałymi dwoma obszarami: ochrona środowiska i zrównoważony rozwój oraz wyrównanie szans i integracja społeczna. Fundusz był wdrażany na podstawie własnych procedur określonych w Dokumencie Ramowym dla Funduszu dla Organizacji Pozarządowych oraz wytycznych dla wnioskodawców, oddzielnych dla każdego obszaru. Z punktu widzenia poradnictwa prawnego i obywatelskiego istotny był obszar pierwszy czyli demokracja i społeczeństwo obywatelskie. Celem tego komponentu było propagowanie poszanowania rządów prawa i rozwoju postaw obywatelskich, upowszechnianie wiedzy na temat praw i obowiązków obywateli, oraz równouprawnienia płci. W ramach komponentu były wspierane działania promujące włączanie się organizacji pozarządowych i obywateli w życie publiczne, w tym ich zaangażowanie w społeczną kontrolę instytucji publicznych szczebla lokalnego i centralnego. Preferowane były działania mające na celu wzmacnianie organizacji pozarządowych, które mają zasadniczy wpływ na jakość demokracji i przestrzegania praw człowieka. W ramach komponentu demokracja i społeczeństwo obywatelskie wskazane zostały trzy obszary tematyczne: 1. POSZANOWANIE ZASAD DEMOKRACJI: ochrona praw człowieka; 25 zwiększenie równouprawnienia i praw obu płci (zarówno na polu zawodowym jak i prywatnym); dopuszczanie kobiet do stanowisk kierowniczych; zapobieganie handlowi kobietami i dziećmi; walka z rasizmem, ksenofobią i wszelkimi formami dyskryminacji (w szczególności w stosunku do mniejszości i grup zepchniętych na margines społeczny, w tym uchodźców i imigrantów); poprawa sytuacji grup dyskryminowanych i rzecznictwo praw tych osób pod kątem ich uczestnictwa w życiu społecznym, zwiększenia ich dostępu do informacji, pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwości; walka z wszelkimi formami dyskryminacji w stosunku do osób niepełnosprawnych, rzecznictwo praw osób niepełnosprawnych pod kątem ich uczestnictwa w życiu społecznym, zwiększenia ich dostępu do informacji, pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwości. 2. PODNIESIENIE STANU WIEDZY NA TEMAT SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO I PROCESÓW DEMOKRATYCZNYCH: zapewnienie powszechnego dostępu obywateli do informacji, pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwości; rozwój poradnictwa obywatelskiego; zapobieganie korupcji; społeczna kontrola mająca na celu zwiększenie przejrzystości w publicznym procesie decyzyjnym; monitoring procesu legislacyjnego; współpraca między organizacjami pozarządowymi a innymi sektorami np. jednostkami akademickimi, samorządowymi, przedsiębiorstwami w obszarze społecznych i gospodarczych innowacji i demokracji uczestniczącej; diagnozowanie problemów lokalnych; rozwój mechanizmu konsultacji społecznych; zwiększenie zainteresowania i zaangażowania obywateli w życie publiczne; 26 monitorowanie działań władz publicznych; budowanie koalicji zdolnych do opowiadania się za systematycznymi zmianami w interesie publicznym; poprawa strategicznej współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi a administracją publiczną; promowanie mechanizmów samoregulacji sektora pozarządowego; rzecznictwo interesów organizacji pozarządowych, szkolenia i doradztwo na rzecz organizacji pozarządowych, edukacja obywatelska dzieci i młodzieży, promowanie postaw filantropijnych i wolontariackich. 3. ROZBUDOWYWANIE INSTYTUCJONALNYCH ZDOLNOŚCI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH I ROZWÓJ SEKTORA POZARZĄDOWEGO: rozwój merytoryczny organizacji i/lub rozwój zasobów ludzkich (element obowiązkowy), np. szkolenia, doradztwo dla organizacji w zakresie księgowości, zarządzania, finansów, ewaluacji itp. a także niezbędne specjalistyczne szkolenia dla pracowników, władz, członków organizacji, wolontariuszy, rozwój bazy członkowskiej, współpracy z wolontariuszami, przygotowanie i rozwój długookresowych strategii działania. inwestowanie w infrastrukturę i aktywa organizacji Wnioskodawcy (element dodatkowy), np. zakup wyposażenia, remont lokalu. W ramach komponentu demokracja i społeczeństwo obywatelskie dostępnych było 12,6 miliona euro, których dystrybucją zajmował się operator czyli Fundacja „Fundusz Współpracy” (FFW), która wyłoniona została w przetargu. Operator zajmował się opracowaniem procedur aplikacyjnych, a następnie przyjmowaniem i rozpatrywaniem wniosków o dofinansowanie, podpisywaniem umów z beneficjentami oraz dystrybucją środków. Ponadto do obowiązków FFW należało monitorowanie projektów realizowanych przez beneficjentów i ich partnerów. O dofinansowanie w ramach FOP mogły ubiegać się organizacje pozarządowe, organizacje założone przez kościoły lub związki wyznaniowe, partnerzy społeczni (np. organizacje 27 pracodawców i pracobiorców). Podmioty te musiały spełniać łącznie następujące warunki: posiadać osobowość prawną, być zarejestrowane co najmniej 12 miesięcy przed złożeniem wniosku (z wyjątkiem projektów MIKRO przeznaczonych dla nowopowstałych organizacji), być zarejestrowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, działać nie dla osiągnięcia zysku lub wygenerowany zysk przeznaczać na cele statutowe. W ramach komponentu 1 były dofinansowywane następujące typy projektów: • Projekty MIKRO - od 5.000 do 15.000 euro, okres realizacji do 12 miesięcy; przeznaczone jedynie dla podmiotów, które rozpoczynają swoją działalność, tj. takich które są zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym lub innym właściwym rejestrze nie dłużej niż 12 miesięcy przed złożeniem wniosku w danej edycji konkursu w ramach FOP, • Projekty MAŁE - od 5.000 - 50.000 euro, okres realizacji do 12 miesięcy, • Projekty ŚREDNIE - od 50.001- 150.000 euro, okres realizacji do 18 miesięcy, • Projekty DUŻE - od 150.001- 250.000 euro, okres realizacji do 24 miesięcy z wymogiem realizacji projektów z udziałem partnera lub partnerów. Projekty z udziałem partnera/ów mogły być realizowane bez względu na typ projektu, jednakże partnerstwo było obowiązkowe w projektach DUŻYCH, o kwocie dofinansowania większej niż 150 000 euro. Aby zostać partnerem projektu, należało spełniać następujące warunki: • być organizacją lub inną instytucją (mogą to być władze lokalne, instytucje publiczne, firmy prywatne); partner projektu nie musiał mieć osobowości prawnej ani nie musiał być zarejestrowany dłużej niż 12 miesięcy, licząc od daty złożenia Wniosku; jednak osoby fizyczne nie mogły pełnić roli Partnera, • pochodzić z krajów EOG/EFTA (Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub z państw Unii Europejskiej albo z innych krajów sąsiadujących z Polską (Rosji, Białorusi lub Ukrainy), • mieć uzasadniony udział w projekcie w kontekście realizacji celów projektu; udział Partnera w projekcie musi mieć charakter non-profit, to znaczy partner projektu nie może czerpać zysków z uczestnictwa w projekcie. Projekty, które otrzymały wsparcie zostały wyłonione w pięciu konkursach grantowych w latach 2007-2009: 28 Termin składania wniosków 8 czerwca 2007 r. 22 października 2007 r. 29 kwietnia 2008 r. 16 października 2008 r. 29 kwietnia 2009 r. Alokacja Typ projektu MIKRO MAŁE MIKRO MAŁE ŚREDNIE DUŻE MAŁE ŚREDNIE DUŻE MIKRO ŚREDNIE MIKRO MAŁE 800 000 euro 1 000 000 euro 500 000 euro 1 000 000 euro 900 000 euro 1 000 000 euro 1 500 000 euro 1 000 000 euro 1 500 000 euro 500 000 euro 1 200 000 euro 200 000 euro 1 500 000 euro Alokacja na cały konkurs 1 800 000 euro 3 400 000 euro 4 000 000 euro 1 700 000 euro 1 700 000 euro W analizie wzięto pod uwagę te konkursy, w których dofinansowane były projekty poradnictwa prawnego i obywatelskiego czyli drugi konkurs z 2007 roku, trzeci konkurs z 2008 roku i piąty konkurs z 2009 roku. Konkursy były realizowanego według tego samego schematu. Organizacje miały 2 miesiące na przygotowanie wniosków o dofinansowanie od momentu ukazania się ogłoszenia o naborze wniosków. Ogłoszenia ukazywały się w Internecie i w prasie, organizowane były także spotkania informacyjne dla potencjalnych wnioskodawców. W okresie składania wniosków Operator uruchomił telefoniczny i mailowy help-desk. Wnioski były wypełniane w oparciu o wytyczne dla wnioskodawców, modyfikowane przed każdym konkursem, wzory wniosków o dofinansowanie (oddzielnie dla każdego typu projektów) oraz kilka dodatkowych dokumentów i zestawów wskazówek przydatnych dla wnioskodawców. Do przygotowania wniosków służył specjalny generator wniosku. Wnioski przygotowane w generatorze były drukowane i składane w wersji papierowej wraz załącznikami czyli statutem, wyciągiem z rejestru, zaświadczeniem z banku potwierdzające posiadanie środków w wysokości wskazanego wkładu finansowego, oświadczeniem Partnera lub Sponsora o zapewnieniu wkładu finansowego oraz listami intencyjnymi partnerów. 29 Wnioski były poddawane ocenie formalnej przez Operatora, od której przysługiwało odwołanie. Listy wniosków, które przeszły ocenę formalną umieszczane były na stronie internetowej FOP. Wnioski, które pozytywnie przeszły ocenę formalną były kierowane do oceny merytorycznej - każdy wniosek oceniany był przez dwóch zewnętrznych, niezależnych ekspertów (z wyjątkiem projektów MIKRO, które były oceniane przez jednego eksperta) zgodnie z siatką ocen, w celu wyeliminowania potencjalnych konfliktów interesów eksperci nie oceniali projektów pochodzących od Wnioskodawców z województw z których sami pochodzili. Jeżeli rozbieżność między ocenami ekspertów wyniosła więcej niż 30 punktów, wniosek wraz z ocenami obu ekspertów był przekazany do rozstrzygnięcia trzeciemu ekspertowi - po zapoznaniu się z treścią wniosku oraz z uzasadnieniami sporządzonymi przez obu ekspertów, trzeci ekspert dokonywał ponownej oceny wniosku (rozstrzygającej). Wnioski, które otrzymały najwięcej punktów w ocenie ogólnej i których suma wnioskowanego dofinansowania wynosiła 150% wartości alokacji przeznaczonej na dany typ projektów w danej edycji konkursu były przekazane Komisji Oceniającej do akceptacji, Komisja miała prawo weryfikacji ocen ekspertów oraz wprowadzania korekt do projektów w zakresie planowanych działań i wysokości oraz struktury budżetu, w przypadku tej samej liczby punktów przyznanych przez ekspertów i zatwierdzonych przez Komisję Oceniającą, w pierwszej kolejności dofinansowanie było przyznawane na realizację projektów Wnioskodawców z regionów o niższej aktywności społecznej, a także na projekty realizujące szczególnie istotne tematy z punku widzenia celów FOP. Od oceny merytorycznej nie przewidziano możliwości odwołania, lista wniosków zatwierdzonych do dofinansowania była zamieszczona na stronie internetowej. Przed podpisaniem umowy projektodawca musiał dostarczyć jeszcze następujące dokumenty: oświadczenie o otrzymanej pomocy publicznej, zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zaświadczenie z Urzędu Skarbowego, informację z Krajowego Rejestru Karnego, umowę partnerską, zatwierdzony bilans oraz rachunek wyników za ostatni rok obrachunkowy wraz z informacją dodatkową za pełny okres obrachunkowy. Realizacji projektów odbywała się w oparciu o standardowy format umowy, płatności odbywały się w transzach i powiązane były z systemem sprawozdawczości. Składając wniosek o płatności kolejnej transzy realizator projektu składał jednocześnie sprawozdania cząstkowe z realizacji projektu. Po zakończeniu realizacji projektu realizator składał sprawozdanie końcowe, które było podstawą do wypłacenia ostatniej transzy środków. W przypadku projektów mikro i małych wypłata odbywała się w dwóch transzach: pierwszej, zaliczkowej w wysokości 80% 30 wartości dotacji i drugiej w wysokości 20% po zakończeniu realizacji projektu. W przypadku projektów średnich i dużych płatności podzielone były na kilka transz, ale ostatnie 10% wypłacane było po zakończeniu realizacji projektu W ramach wspominanych trzech konkursów dotacyjnych dofinansowano realizację 15 projektów poradnictwa prawnego i obywatelskiego: • w konkursie 2007 - 2 projekty małe i 1 projekt duży, • w konkursie 2008 - 6 projektów małych i 1 projekt duży, • w konkursie 2009 – 5 projektów małych. Cztery projekty skierowane były do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, po 2 projekty skierowane były do: więźniów i osób niepełnosprawnych, po jednym projekcie do kobiet, konsumentów, mężczyzn w konfliktach rodzinnych, Romów, osób zadłużonych, rodziców i dzieci oraz uchodźców. Nie ma szczegółowych informacji podsumowujących realizację poszczególnych konkursów, ani tym bardziej projektów poradniczych dofinansowanych w tych konkursach. W ramach realizacji obu instrumentów finansowych przeprowadzono dwie, ogólne ewaluacje. Jedna dotyczyła całości działań wspieranych w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego w Polsce. Jest tam wydzielony FOP, ale ewaluacja nie zawiera twardych danych, a przede wszystkim opinie samych realizatorów projektów, na przykład na temat ich skuteczności czy też użyteczności.3 Druga ewaluacja dotyczyła Funduszu dla Organizacji Pozarządowych, ale realizowanego we wszystkich krajach objętych wsparciem. Znów więc informacje dotyczące polskiego FOP są dość ogólnikowe. Z tej ewaluacji można się dowiedzieć, że na komponent 1 wydatkowano 12,45 miliona euro, co stanowiło 90% kwoty planowanej. 4 Według beneficjentów najczęściej wskazywane mocne i słabe strony wsparcia w ramach FOP to: 3 - „Raport końcowy. Ewaluacja efektów wsparcia w ramach Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2004-2009 w Polsce”, PSDB, 2012 4 - “Evaluation of EEA and Norway Grants - NGO Funds. Main Report”, PITIJA, Ljubljana, 2010 31 Mocne strony Programu według Słabe strony Programu według grantobiorców grantobiorców możliwość stosunkowo brak pozyskania dużych dotacji, dotacji i ich wykorzystania w na konkursy związanych z procesem aplikowania o dotacje, pisanych językiem, uniemożliwiający dobre, wyczerpujące opisanie projektu, dotacyjne, stosunkowo dokumentów generator wniosków – mało przyjazny, organizacji nowopowstałych, środków dużo trudnym i niezrozumiałym dla organizacji możliwość ubiegania się o dotację pula wsparcia trudne procedury aplikowania o dotację, uzyskania zbyt warunków zależności od wielkości projektu, duża ścieżki poradnictwa, przejrzysta procedura oceny wniosków, zróżnicowanie wydzielonej długi przygotowanie czas wniosku na skomplikowana umowa dotacyjna z dużą liczbą załączników, o brak wsparcia merytorycznego ze strony dofinansowanie, wymóg prowadzenia kart beneficjenta, operatora w trakcie realizacji projektów, bardzo często ich kopie przydawały się sztywne, nieelastyczne procedury dotyczące w sądzie czy prokuraturze, konieczność realizacji projektów, profesjonalnego niedostosowanie procedur rozliczania do udziału partnerów zbyt duża prowadzenia księgowości, co pozwoliło projektów uporządkować sprawy księgowe w zagranicznych, organizacji, generalnie biurokracja, możliwość potraktowanie większości restrykcyjne wymogi, które niczego nie wymaganego wkładu własnego jako gwarantują, a są dodatkowym obciążeniem wkład niefinansowy. dla realizatorów projektów. 32 33 5. Zbiorcze zestawienie programów Program Obywatel i Prawo Program Operacyjny Kapitał Ludzki Źródło finansowania: Prywatne: Polsko-Amerykańska Publiczne: Unia Europejska (Europejski Fundacja Wolności Fundusz Społeczny) oraz budżet państwa Operator: Prywatny: Fundacja Instytut Spraw Publiczny: administracja rządowa: Publicznych Departament Wdrażania EFS w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Dwa konkursy: w ramach IV i V 1. Tworzenie i wdrażanie programów z edycja Programu zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego (dwf_5.4.2_2_2008) konkurs zamknięty 2. Tworzenie i wdrażanie programów z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego (DWF_5.4.2_5_2010) konkurs otwarty zawieszony 24 maja 2010 – wartość wnioskowanego dofinansowania we wnioskach złożonych w odpowiedzi na konkurs znacznie przekroczyła 100% dostępnej alokacji. Konkursy: 34 Fundusz dla Organizacji Pozarządowych Publiczne: rządy Islandii, Liechtensteinu i Norwegii ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Norweskiego Mechanizmu Finansowego Publiczny, ale wyłoniony w przetargu: fundacja skarbu państwa Fundusz Współpracy 1. II edycja konkursu (dla projektów MIKRO, MAŁYCH, ŚREDNICH I DUŻYCH), nabór wniosków: 07.09 - 22.10.2007 r. 2. III edycja konkursu (dla projektów MAŁYCH, ŚREDNICH I DUŻYCH), nabór wniosków: 29.02 - 29.04.2008 r. 3. V edycja konkursu (dla projektów MIKRO i MAŁYCH), nabór wniosków: 28.02 - 29.04.2009 r. Cele wsparcia: Zakres podmiotowy: Poszerzenie i ułatwienie obywatelom dostępu do pomocy prawnej oraz pomoc w aktywizowaniu obywateli do korzystania ze swych praw w sferze publicznej - poprzez udzielenie wparcia finansowego i merytorycznego organizacjom pozarządowym udzielających bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich klientom indywidualnym. Organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego posiadające osobowość prawną i mające doświadczenie w prowadzeniu poradnictwa lub jego wsparciu; Rozwój i umacnianie demokracji i Konkurs 2008: Projekty mające na celu tworzenie i społeczeństwa obywatelskiego. wdrażanie programów z zakresu wspierania poradnictwa prawnego i obywatelskiego na terenie powiatów, na których ono nie funkcjonuje; grupy docelowe: mieszkańcy powiatów objętych projektem, administracja publiczna, personel projektu odpowiedzialny za świadczenie usług poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego. Konkurs 2010: Projekty mające na celu tworzenie i wdrażanie programów z zakresu wspierania poradnictwa prawnego i obywatelskiego na terenie powiatów, na których ono nie funkcjonuje; grupy docelowe: organizacje pozarządowe, związki i porozumienia organizacji pozarządowych, osoby poszukujące porady prawnej, administracja publiczna. Posiadające osobowość prawną: organizacje 1. pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt. 1 ww. ustawy, od co najmniej 12 miesięcy zarejestrowane oraz prowadzące działalność w sferze pożytku 2. publicznego. 35 organizacje pozarządowe, a w szczególności fundacje i stowarzyszenia; organizacje założone przez kościoły lub związki wyznaniowe; partnerzy społeczni (np. organizacje pracodawców i pracobiorców), Podmioty te musiały spełniać łącznie następujące warunki: posiadać osobowość prawną; być zarejestrowane co najmniej 12 Zakres przedmiotowy: Działania związane z udzielaniem Na przykład (lista nie zamknięta): bezpłatnych porad prawnych i • świadczenie poradnictwa prawnego lub/i obywatelskich najbardziej obywatelskiego (tworzenie i potrzebującym klientom prowadzenie punktów/ indywidualnym oraz z ośrodków/biur/centrów poradnictwa podnoszeniem jakości takiego prawnego lub/i obywatelskiego) w poradnictwa, a także obejmujące powiatach na terenie których tego typu edukację prawną (V edycja). poradnictwo nie funkcjonuje; • przygotowywanie i wdrożenie programów współpracy z samorządem terytorialnym w zakresie świadczenia poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego; • realizowanie programów poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego skierowanych do obywateli o utrudnionym dostępie do tego typu usług; • promowanie i upowszechnianie standardów świadczenia usług w zakresie 36 miesięcy przed złożeniem wniosku (wyjątek stanowią projekty MIKRO); być zarejestrowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; działać nie dla osiągnięcia zysku lub wygenerowany zysk przeznaczać na cele statutowe; 3. O dofinansowanie nie mogły ubiegać się partie polityczne oraz organizacje założone lub wspierające programową działalność partii politycznych. Bardzo szeroki, w odniesieniu do poradnictwa zakres obejmował: • zapewnienie powszechnego dostępu obywateli do informacji, pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwości; • rozwój poradnictwa obywatelskiego. • • • • • poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego; działania informacyjne i edukacyjne służące podniesieniu poziomu prowadzonego poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego, (np. szkolenia dla doradców); działania informacyjne i promocyjne służące upowszechnianiu informacji o świadczonych bezpłatnych poradach prawnych lub/i obywatelskich, w tym także publikacje w zakresie poradnictwa prawnego i/lub obywatelskiego; badania i ekspertyzy służące ocenie dostępu i jakości świadczonych usług z zakresu poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego; działania informacyjne, promocyjne i edukacyjne w zakresie poradnictwa prawnego i obywatelskiego skierowane do studentów nauk prawnych i humanistycznych oraz do prawników i innych środowisk zawodowych, z których mogą rekrutować się doradcy; stworzenie i wdrożenie systemu ewidencjonowania prowadzonych spraw w zakresie poradnictwa prawnego lub/i obywatelskiego. 37 Warunki uzyskania wsparcia: • Złożenie wniosku aplikacyjnego w otwartym konkursie ofert. Wniosek wypełniany i składany papierowo. • Doświadczenie w zakresie prowadzenia poradnictwa. Złożenie wniosku aplikacyjnego w otwartym konkursie ofert. Wniosek wypełniany w generatorze wniosków składany papierowo i w wersji elektronicznej. Preferencje: IV i V edycja: poradnictwo adresowane do mieszkańców mniejszych miejscowości (w przypadku równorzędnej oceny merytorycznej); V edycja: udział w planowanych działaniach prawników i studentów prawa na zasadach pracy pro bono oraz włączenie innych podmiotów, np. samorządów lokalnych, sądów, korporacji adwokackich, szkół wyższych (dodatkowe punkty) • IV edycja: do 25 tys. zł, • V edycja: małe granty – do 30 tys. zł, duże granty do 140 tys. zł W sytuacji realizacji projektu we współpracy z organami jednostek samorządu terytorialnego lub ich jednostkami organizacyjnymi wnioskodawca otrzymywał premię punktową. Wysokość grantu: Wymagany wkład: Minimalnie: 50.000 PLN Co najmniej 25% wartości projektu Brak w formie finansowej lub niefinansowej 38 • Złożenie wniosku aplikacyjnego w otwartym konkursie ofert. Wniosek wypełniany w generatorze wniosków składany papierowo. • Doświadczenie w prowadzeniu poradnictwa (z wyjątkiem projektów MIKRO). • Projekty MIKRO przeznaczone były jedynie dla podmiotów, które rozpoczynają swoją działalność • Wymóg realizacji projektów DUŻYCH z udziałem partnera lub partnerów pochodzących z krajów EOG/EFTA (Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub z państw Unii Europejskiej albo z innych krajów sąsiadujących z Polską (Rosji, Białorusi lub Ukrainy). • Projekty MIKRO (od 5.000 EUR do 15.000 EUR), • Projekty MAŁE (od 5.000 EUR do 50.000 EUR), • Projekty ŚREDNIE (od 50.001 EUR do 150.000 EUR), • Projekty DUŻE (od 150.001 EUR do 250.000 EUR Co najmniej 10% całkowitego kosztu projektu, w tym wkład finansowy co najmniej 2% całkowitego kosztu projektu. Okres realizacji projektów: • IV edycja: od 6 do 10 miesięcy • V edycja od 6 do 9 miesięcy Co najmniej 36 miesięcy Sposób wyboru projektów: • Ocena wniosków została przeprowadzona zgodnie z Regulaminem Otwartego Konkursu Grantowego. • Ocenę formalną przeprowadził operator Programu, przedstawiając jej wyniki członkom Komisji Konkursowej; oceny zawarto na indywidualnej Karcie Oceny Formalnej oraz zestawieniu zbiorczym; wnioskodawca mógł być monitowany przez operatora o dodatkowe wyjaśnienia bądź dokumenty (na każdym etapie postępowania konkursowego) • Ocena merytoryczna przebiegała w dwóch etapach: 1. indywidualna ocena merytoryczna wnioski spełniające wymogi formalne zostały przekazane członkom komisji - każdy z członków komisji otrzymał określoną liczbę wniosków do oceny (jeden wniosek oceniało przynajmniej dwóch członków • Oceny formalnej dokonywał operator Programu zgodnie z dokumentacją konkursową; oceny zawarto w Karcie weryfikacji formalnej wniosku o dofinansowanie projektu, wniosek niespełniający któregokolwiek z ogólnych kryteriów formalnych lub kryteriów dostępu był odrzucony. Wnioskodawcy przysługiwało odwołanie. • Oceny merytorycznej wniosków, które przeszły pozytywnie ocenę formalną dokonywała Komisja Oceny Projektów (złożona z przedstawicieli operatora i zewnętrznych ekspertów), a konkretnie dwóch jej członków. • Ocena dokonywana była w oparciu o karty ocen przy użyciu skali punktowej. Wnioski, które nie uzyskały wymaganej liczby punktów były odrzucane. • W przypadku rozbieżności pomiędzy dwoma oceniającymi każdy wniosek, był on oceniany dodatkowo przez trzecią osobę. • Projektodawcom przysługiwała procedura odwoławcza w przypadku nieprzyjęcia projektu do dofinansowania 39 • Projekty MIKRO i MAŁE - do 12 miesięcy, • Projekty ŚREDNIE - do 18 miesięcy, • Projekty DUŻE - do 24 miesięcy. • Ocena formalna dokonywana przez operatora na podstawie kryteriów określonych w dokumentacji konkursowej. Lista wniosków umieszczona w Internecie. Od oceny formalnej przysługiwało odwołanie. • Dwuetapowa ocena merytoryczna. Wnioski, które pozytywnie przeszły ocenę formalną były kierowane do oceny merytorycznej - każdy wniosek jest oceniany był dwóch zewnętrznych, niezależnych ekspertów (z wyjątkiem projektów MIKRO, które były oceniane przez jednego eksperta). • Jeżeli rozbieżność między ocenami ekspertów wyniosła więcej niż 30 punktów, wniosek wraz z ocenami obu ekspertów był przekazany do rozstrzygnięcia trzeciemu ekspertowi (rozstrzygającej). • W przypadku wniosków, które otrzymały dofinansowanie w poprzednich edycjach od ogólnej oceny punktowej odejmowano 5 punktów. • Wnioski, które otrzymały najwięcej komisji), ocena została wyrażona w punktach (w oparciu o wyznaczone kryteria), wyniki oceny zawarto w karcie oceny merytorycznej wniosku; 2. wspólna ocena merytoryczna (posiedzenie komisji) - każdy z członków komisji zapoznał się z zestawieniem wniosków (zbiorcza karta oceny merytorycznej). Wybór wniosków do dofinansowania nastąpił w oparciu o punktację, rekomendacje członków komisji, dyskusję oraz możliwości i zasady finansowe Programu. • Ocena merytoryczna przeprowadzona została przez Komisję Konkursową powołaną przez operatora, złożoną z ekspertów prawników, ekspertów z organizacji pozarządowych i przedstawiciela Fundatora. Prace Komisji nie były jawne, a jej skład został upubliczniony na etapie ogłoszenia wyników konkursu. (protest) - protest mógł dotyczyć każdej fazy oceny projektów, zarówno oceny formalnej, jak i merytorycznej. 40 punktów w ocenie ogólnej i których suma wnioskowanego dofinansowania wynosiła 150% wartości alokacji przeznaczonej na dany typ projektów w danej edycji konkursu były przekazane Komisji Oceniającej do akceptacji. • Komisja miała prawo weryfikacji ocen ekspertów oraz wprowadzania korekt do projektów w zakresie planowanych działań i wysokości oraz struktury budżetu, w przypadku tej samej liczby punktów przyznanych przez ekspertów i zatwierdzonych przez Komisję Oceniającą. • W pierwszej kolejności dofinansowanie było przyznawane na realizację projektów Wnioskodawców z regionów o niższej aktywności społecznej, a także na projekty realizujące szczególnie istotne tematy z punku widzenia celów FOP. Kryteria wyboru: 1. Dwuetapowa ocena formalna wniosku 1. Kryteria formalne: kryteria formalne: • wniosek wpłynął w wymaganym terminie, • wniosek jest zgodny ze wzorem • wniosek łożony we właściwej instytucji, • złożony w terminie, i poprawnie wypełniony, • wniosek jest ogólnie zgodny z • wypełniony w języku polskim, • kompletny i został sporządzony i złożony celami konkursu, zgodnie z obowiązującą instrukcją • podmiot ubiegający się o wypełniania wniosku o dofinansowanie i dotację posiada osobowość właściwą dokumentacją konkursową prawną i jest uprawniony do (opieczętowany i podpisany przez składania wniosku, upoważnioną/ne osobę/y, a także zostało • wniosek jest podpisany przez podpisane oświadczenie przez upoważnioną(e) osobę(y), Partnera/ów jeśli projekt był Partnerski, • realizacja projektu zawiera się został podpisany przez osobę/by we wskazanym okresie, wskazane jako osoba/y uprawniona/e do • realizacja projektu trwa min. 6 max. 9/10 miesięcy, podejmowania decyzji wiążących w • wnioskodawca nie ubiega się o imieniu projektodawcy, został złożony dotację na badania naukowe i w 2 egzemplarzach papierowych prace badawcze, zakupy (oryginał oraz kopia poświadczona za nieruchomości, remonty zgodność z oryginałem zgodnie ze kapitalne oraz zakupy sposobem określonym w dokumentacji wyposażania i środków konkursowej albo 2 oryginały) oraz w trwałych stanowiące ponad 30% wersji elektronicznej, wersja grantu, elektroniczna wniosku nadaje się do • wkład własny w projekt wynosi odczytu, suma kontrolna na wszystkich minimum 25% kosztów stronach wersji papierowej jest tożsama projektu ze źródeł innych niż oraz suma kontrolna wersji papierowej PAFW, jest tożsama z sumą kontrolną wersji • wnioskowana dotacja nie elektronicznej, wersję elektroniczną przekracza wskazanej kwoty, wniosku zapisano na CD lub DVD, wniosek zawierał wszystkie strony w • wnioskodawca złożył 1 wniosek 41 • • • • • • • • • • 1. Kryteria formalne: czy Wnioskodawca jest uprawniony do ubiegania się o dofinansowanie, czy Wnioskodawca złożył tylko jeden projekt w bieżącej edycji konkursu, czy partnerzy są uprawnieni do udziału w projekcie, czy partnerzy projektu nie występują w więcej niż dwóch różnych wnioskach złożonych w bieżącej edycji konkursu, czy dołączono aktualny statut organizacji, czy dołączono aktualne potwierdzenie z KRS lub inny właściwy dokument rejestracyjny, czy załączono list/y intencyjny/e dla wszystkich Partnerów, czy załączone listy intencyjne zawierają wszystkie elementy, czy dołączono informację z banku, w którym Wnioskodawca posiada rachunek, potwierdzającą wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową Wnioskodawcy czy dołączono oświadczenie Partnera projektu lub Sponsora o zapewnieniu wkładu finansowego do projektu w kwocie nie mniejszej niż wysokość wkładu finansowego w ramach konkursu, • do wniosku dołączono wszystkie wymagane dokumenty (potwierdzony za zgodność z oryginałem "odpis aktualny" z KRS, potwierdzony za zgodność z oryginałem statut organizacji, sprawozdanie finansowe i merytoryczne za ostatni rok sprawozdawczy (ocena spełnia-niespełnia), Kryteria merytoryczne: • zgodność projektu z celami konkursu grantowego, • wartość projektu pod względem wskazania i uzasadnienia potrzeb lokalnych beneficjentów projektu, • wartość projektu ze względu na udział w planowanych działaniach prawników i studentów prawa na zasadach pracy pro bono oraz włączenie innych podmiotów, na przykład samorządów lokalnych, sądów, korporacji, szkół wyższych, • adekwatność proponowanych działań i kosztów ich realizacji do oczekiwanych korzyści i rezultatów, każdym z egzemplarzy), • wraz z wnioskiem złożono wymagany kompletny załącznik lub załączniki (zgodnie z Systemem Realizacji PO KL), tj. dokumenty finansowe określające sytuację wnioskodawcy i partnerów (jeśli dotyczy) w 2 egzemplarzach (sprawozdanie finansowe – bilans oraz rachunek zysków i strat (w przypadku Wnioskodawców sporządzających powyższe dokumenty zgodnie z przepisami o rachunkowości) za ostatni zamknięty rok obrotowy, uproszczone sprawozdanie finansowe - bilans oraz rachunek zysków i strat (w przypadku wnioskodawców nie sporządzających sprawozdania finansowego) za ostatni zamknięty rok obrotowy, zgodnie z zakresem ustalonym w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, bilans otwarcia oraz wyciąg z rachunku bankowego za ostatnie 3 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie projektu w przypadku podmiotów prowadzących działalność poniżej roku (może dotyczyć wyłącznie partnera/ów – z uwagi na kryterium dostępu określające podmioty uprawnione do aplikowania o środki), w przypadku organizacji kościelnych należy załączyć stosowne oświadczenie o 42 • • • • • • • • • • • zadeklarowanego we wniosku wraz z informacją z banku, czy wniosek został wypełniony na właściwym formularzu, czy wniosek wypełniono w języku polskim, czy czas trwania projektu jest zgodny z typem projektu, czy kwota wnioskowanego dofinansowania (po przeliczeniu na EURO) mieści się w wymaganych progach kwotowych dla danego typu projektu, czy całkowity wkład własny i wkład finansowy projektu są zgodne z wymogami, czy wniosek jest podpisany przez osoby uprawnione do reprezentacji Wnioskodawcy. 2. Kryteria merytoryczne: projekty MIKRO: cele projektu (ocena zgodności projektu z celami FOP, ocena poprawności doboru grupy docelowej projektu, ocena trafności uzasadnienia potrzeb), metodologia (ocena jakości działań projektu, ocena trafności przyjętej metodologii), rezultaty i oddziaływanie (ocena • zdolność organizacji zarządzania projektem. do • • • • • • • • • jakości rezultatów ilościowych zwolnieniu z obowiązku prowadzenia (produktów), dokumentacji wymaganej przez przepisy • ocena zakresu rezultatów podatkowe), jakościowych (korzyści dla działania przewidziane w projekcie nie odbiorców), były współfinansowane z innych wspólnotowych instrumentów • ocena oddziaływania projektu), finansowych, • kompetencje Wnioskodawcy (ocena jakości Planu Rozwoju), wnioskodawca nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie (na • budżet (ocena planowanych we wniosku wydatków w kontekście do podstawie art. 207 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach działań, publicznych ), • ocena poprawności konstrukcji wniosek stanowił odpowiedź na konkurs budżetu w odniesieniu do kategorii kosztowych, (tj. wpłynął w odpowiedzi na ogłoszenie o konkursie), • ocena efektywności ekonomicznej okres realizacji projektu jest zgodny z wydatków w korelacji do Systemem Realizacji PO KL. planowanych rezultatów, kryteria dostępu: • ocena poprawności rachunkowej status prawny wnioskodawcy, budżetu) - max. 100 pkt, projektodawcy posiadali odpowiednie projekty MAŁE, ŚREDNIE I DUŻE: dla prowadzenia poradnictwa prawnego i • cele projektu (ocena zgodności obywatelskiego zasoby kadrowe (tylko w projektu z celami FOP, 2008), • ocena spójności projektu z aspektami projekty były realizowane na terenie horyzontalnymi (równość szans powiatu, w którym nie funkcjonuje kobiet i mężczyzn, zrównoważony poradnictwo prawne i obywatelskie rozwój, polityka i zasady dobrego (2008) lub na terenie powiatów, które nie zarządzania i przeciwdziałania objęte zostały wsparciem w ramach korupcji), pierwszego konkursu (2010), • ocena poprawności doboru grupy czas realizacji (minimum 36 miesięcy), docelowej projektu, projektodawcy zobowiązywali się do • ocena trafności uzasadnienia realizowania projektu z zachowaniem potrzeb), 43 zasad: bezpłatności, poufności, bezstronności oraz aktualności i rzetelności informacji (ocena spełnianiespełnia) 2. Ocena merytoryczna przeprowadzana w oparciu o: ogólne kryteria merytoryczne (ocena wagowa, maksymalnie 100 punktów): • jakość projektu (uzasadnienie potrzeby realizacji projektu w kontekście celów szczegółowych określonych dla danego Priorytetu PO KL, • sposób wyboru i zapewnienia udziału w projekcie określonych grup docelowych, wartość dodana projektu, adekwatność doboru instrumentów służących realizacji projektu do sytuacji i potrzeb grupy docelowej, trwałość rezultatów projektu, racjonalność harmonogramu działań); • sposób zarządzania projektem (czytelność zasad realizacji), • wiarygodność – doświadczenie w zarządzaniu projektami, potencjał instytucjonalny (w tym potencjał kadrowy i finansowy); • finansowanie projektu (niezbędność wydatku do realizacji projektu i osiągania jego celów, efektywność wydatków projektu (relacja 44 • metodologia (ocena jakości działań projektu, ocena trafności przyjętej metodologii), • rezultaty i oddziaływanie (ocena jakości rezultatów ilościowych (produktów), • ocena zakresu rezultatów jakościowych (korzyści dla odbiorców), • ocena oddziaływania projektu, ocena wypracowanego Modelu / Standardu), • kompetencje Wnioskodawcy (ocena doświadczenia Wnioskodawcy, • ocena potencjału organizacyjnego Wnioskodawcy, • ocena współpracy partnerskiej), • zarządzanie projektem (ocena sposobu zarządzania projektem, • cena sposobu ewaluacji projektu, • ocena sposobu promocji, • ocena zagrożeń projektu, • ocena podwykonawstwa), • budżet (ocena planowanych we wniosku wydatków w kontekście do działań, ocena poprawności konstrukcji budżetu w odniesieniu do kategorii kosztowych, • ocena efektywności ekonomicznej wydatków w korelacji do planowanych rezultatów, ocena poprawności rachunkowej budżetu) - Decyzje o przyznaniu wsparcia: Komisja Selekcyjna (komisja konkursowa), złożona z 6 członków i Przewodniczącego Komisji, powołana przez realizatora Programu (ISP) w porozumieniu z fundatorem (PAFW). nakład/rezultat), kwalifikowalność wydatków) kryteria strategiczne (ocena spełnianiespełnia) - premia w wysokości 10 punktów w przypadku wniosków realizowanych we współpracy z organami jednostek samorządu terytorialnego lub ich jednostkami organizacyjnymi; kryteria horyzontalne (ocena spełnianiespełnia): • zgodność z właściwymi politykami i zasadami wspólnotowymi (w tym polityką równych szans i koncepcją zrównoważonego rozwoju) oraz prawodawstwem wspólnotowym, • zgodność z prawodawstwem krajowym, • zgodność ze Szczegółowym Opisem Priorytetów PO KL. Komisja Oceny Projektów (KOP), złożona z pracowników DWF i zewnętrznych asesorów, której przewodniczył dyrektor bądź upoważniony przez niego pracownik DWF. 45 max. 100 pkt. Komisja Oceniająca, powołana przez Zarząd Fundacji „Fundusz Współpracy”, w której skład wchodzili specjaliści o dużej znajomości sektora organizacji pozarządowych, przedstawiciel Fundacji „Fundusz Współpracy” pełniący rolę Sekretarza Komisji (bez prawa głosu) a także obserwatorzy z ramienia Darczyńców, Krajowego Punktu Kontaktowego oraz przedstawiciel drugiego Operatora Funduszu dla Organizacji Pozarządowych. Liczba złożonych wniosków: • IV edycja: 93 • V edycja: 130 • 2008: 179 wniosków • 2010: 378 Liczba dofinansowanych projektów: • IV edycja: 14 • V edycja: 26 • 2008: 25 • 2010: 41 Łączna kwota udzielonego wsparcia: • IV edycja: • granty infrastrukturalne (konkurs zamknięty, formuła regrantingu): 648.001 PLN; średnia kwota na 1 projekt regrantingowy: 14 600 PLN, • małe granty (konkurs otwarty): 309.340 PLN (projekt o najniższym dofinansowaniu: 10.740PLN, o najwyższym: 30.000PLN); łącznie: 957.341 PLN • V edycja: małe granty 547.245 PLN (projekt o najniższym dofinansowaniu: 13.380PLN, o najwyższym: 25.000PLN), duże granty 250.997 PLN (średnia kwota na 1 projekt regrantingowy: 17.300 PLN); • 2008: 29.926.639,27 PLN (projekt o najniższym dofinansowaniu: 317.950 PLN, o najwyższym: 3.923.440 PLN) • 2010: 75.833.145,72 PLN (projekt o najniższym dofinansowaniu: 619.234,8 PLN, o najwyższym: 5.468.590 PLN) (w raporcie ewaluacyjnym: 73.403.839,72 PLN). 46 2007: 895 wniosków 2008: 390 wniosków 2009: 735 wniosków • 2007: 78 projektów, w tym z zakresu poradnictwa - 2 projekty MAŁE, 1 projekt DUŻY, • 2008: 50 projektów, w tym z zakresu poradnictwa-6 projektów MAŁYCH, 1 projekt DUŻY, • 2009: 57, w tym z zakresu poradnictwa)5 projektów MAŁYCH. • 2007: ok. 13 milionów złotych, w tym z zakresu poradnictwa ok. 1,04 miliona złotych (min. 95.180,00 zł, max. 750.598,00 zł), • 2008: ok. 14 milionów złotych, w tym z zakresu poradnictwa ok.1, 08 miliona złotych (min. 42.642,00 zł, max. 423.130,00 zł), • 2009: ok. 7,9 miliona złotych, w tym z zakresu poradnictwa ok. 0,8 miliona złotych (min. 112.544,00 zł, max. 231.500,00 zł). łącznie: 798.242 zł. Liczba zrealizowanych projektów: Rezultaty realizacji projektów: IV edycja: 14 (+25 projektów z regrantingu), V edycja: 26 (+8 projektów z regrantingu). IV edycja: Granty infrastrukturalne: • liczba udzielonych porad: 18908, • liczba nowo otwartych punktów porad: 12, • szkolenia, spotkania, konferencje: 12, • publikacje: 2: 2008: 25 2010 – w trakcie realizacji. 238 powiatów objętych poradnictwem, ok. Brak dokładnych danych 330 bezpłatnych punktów porad prawnych i obywatelskich. Małe granty: • liczba udzielonych porad: 7489, • liczba nowo otwartych punktów porad: 21, • szkolenia, spotkania, konferencje: 79, • publikacje: 16, • ulotki, 47 2007: 78 2008: 50 2009: 57 plakaty, promocja: 121 V edycja: Małe granty: • liczba udzielonych porad: 11317, • liczba nowo otwartych punktów porad: 26, • szkolenia, spotkania, konferencje: 58, • publikacje: 11, • ulotki, plakaty, promocja: (17 organizacji) Poziom wykorzystania grantów: Duże granty: • liczba udzielonych grantów: 8, • liczba udzielonych porad: 11075, • liczba nowo otwartych punktów porad: 0, • szkolenia, spotkania, konferencje: 16, • publikacje: 1 • IV edycja: 99,8% Brak danych • V edycja: 99,9% 48 Łącznie 90% 6. Wnioski i rekomendacje: 6.1. Skala działania, cele, zakres tematyczny przedstawionych trzech programów są bardzo zróżnicowane. Te uwarunkowania mają wpływ na ocenę ich znaczenia i wpływu na wsparcie poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Nie mniej w pewnych wymiarach można porównywać działanie mechanizmów dotacyjnych w ramach wszystkich trzech programów. 6.2. Wszystkie trzy programy wspierały finansowo projekty wyłaniając je w drodze konkursowej, co wydaje się powszechnie przyjętym rozwiązaniem. Wszystkie trzy miały własne procedury konkursowe, przy czym w przypadku PO KL były one uniwersalne dla całego programu (oczywiście z uwzględnieniem specyfiki tematu konkursu), FOP miał procedury częściowo oparte na uniwersalnych zasadach dotyczących obu instrumentów finansowych, a częściowo własne procedury opracowane dla Funduszu i dla komponentu demokracja i społeczeństwo obywatelskie, a OiP zastosował procedury opracowane całkowicie na użytek konkursów grantowych. 6.3. PO KL i FOP oferowały także kilkadziesiąt razy większą pulę wsparcia niż OiP oraz kilka (FOP), a nawet kilkanaście (PO KL) razy wyższą jednostkową dotację. 6.4. Dwa z analizowanych programów miały konkursy adresowane wyłącznie na wsparcie poradnictwa (OiP i PO KL), trzeci (FOP) oferował szersze tematyczne wsparcie, w którym mieściło się także poradnictwo prawne i obywatelskie. 6.5. Jeden z analizowanych programów (OiP) dotyczył wyłącznie tematyki poradnictwa prawnego i obywatelskiego, pozostałe dwa miały znacznie szersze cele strategiczne i znacznie szerszy zakres tematyczny, zwłaszcza w przypadku PO KL. 6.6. To m.in. spowodowało, że – w opinii beneficjentów - w OiP przykładano znacznie większą wagę do samego poradnictwa i strony merytorycznej realizowanych projektów niż w przypadku PO KL i FOP. Przyczynił się do tego z pewnością także globalny charakter obu programów publicznych, który z natury rzeczy mierzy postępy ich realizacji za pomocą globalnych, zagregowanych wskaźników. 6.7. Znacznie mniejsza skala i wąski zakres tematyczny OiP pozwoliły jego operatorowi na pochylenie się nad konkretnymi projektami, możliwość merytorycznego ich wsparcia oraz znacznie częstsze kontakty z ich realizatorami niż w przypadku PO KL i FOP. 6.8. Takie podejście operatora, jakie było stosowane w OiP zostało bardzo pozytywnie ocenione przez projektodawców, według których wyraźnie zabrakło go w PO KL, a także w FOP. W obu tych programach relacje z operatorem polegały na 49 sformalizowanych kontaktach dotyczących wyłącznie kwestii rozliczeń i sprawozdawczości. 6.9. Choć obsługa programów ze strony operatorów wyraźnie lepiej została oceniona w przypadku OiP, to zasoby ludzkie, organizacyjne i finansowe przeznaczone na tę obsługę były o wiele mniejsze w OiP w porównaniu z FOP i PO KL. Większe zasoby w przypadku obu programów publicznych wynikały oczywiście z o wiele większej liczby finansowanych projektów oraz ich skali (zakres, czas, pieniądze) niż w przypadku OiP, ale wydaje się, że były także spowodowane o wiele większymi wymogami biurokratycznymi związanymi z ubieganiem się o granty, a przede wszystkich ich realizacją. 6.10. Nadmierna biurokracja w przypadku obu programów publicznych jest podstawowym zarzutem stawianym im przez beneficjentów. Była to największa uciążliwość dla organizacji, zarówno na etapie aplikowania o środki, jak i ich wykorzystania. Choć wiele mechanizmów zastosowanych w PO KL i FOP było podobnych, to z opinii beneficjentów wynika, że najbardziej zbiurokratyzowanym programem był PO KL. 6.11. Ta biurokracja przejawiała się, m.in. w: wielości różnych dokumentów, które były podstawą do ubiegania się o wsparcie, wielością dokumentów, które organizacja musiała przedstawić, aby uzyskać wsparcie, generatorze wniosków, który wymuszał opisywanie kwestii formalnych, a ograniczał możliwość opisywania kwestii merytorycznych, niezrozumiałym, zbiurokratyzowanym języku, w jakim sformułowana była dokumentacja konkursowa, sformalizowanym podejściem operatorów i ich brakiem elastyczności, zarówno na etapie aplikowania o środki, jak i ich wykorzystania, zwracaniem uwagi przez operatorów wyłącznie na formalną stronę realizowanych projektów. 6.12. Takie podejście szczególne trudności sprawiało organizacjom pozarządowym, do których adresowane były konkursy w ramach PO KL i FOP. Organizacje na co dzień nie działają bowiem w tak zbiurokratyzowanym środowisku, mają także inną niż administracja publiczna kulturę organizacyjną. 6.13. Nadmierna biurokracja powodowała także, że beneficjenci musieli dużą część swoich zasobów i środków projektowych przeznaczać na działania administracyjne, związane z zaspokojeniem wymogów stawianych przez operatorów. Według jednego z 50 beneficjentów skala obciążenia biurokratycznego mogła przeciętnie sięgać 1/5 zasobów ludzkich i finansowych. Niezależnie od wielkości tego obciążenia powodowało ono, że te zasoby nie były wykorzystywane do działań merytorycznych. Według jednego z beneficjentów realizującego projekty w OiP i jednym z dwóch analizowanych programów publicznych, pomimo tego, że w tym programie otrzymał na projekt kilkakrotnie większą dotację niż w OiP, to zrealizował mniej więcej tyle samo porad prawnych i obywatelskich w obu projektach, bo dużą część czasu pracowników merytorycznych, a także część środków w projekcie finansowanym ze środków publicznych pochłonęła biurokracja. 6.14. Wymogi formalne związane z aplikowaniem o dotacje i ich wykorzystywaniem w dużej mierze mają oczywiście chronić wydawane pieniądze i zwiększać szanse na skuteczne i efektywne ich wykorzystanie. Jednak zdaniem beneficjentów duża część wymagań stawianych projektodawcom w programach publicznych jest „przerostem formy nad treścią”. Według nich nie zwiększają one ani bezpieczeństwa, ani efektywności wydatkowania środków, stanowią natomiast znaczną uciążliwość dla realizatorów projektów. Główna korzyści z ich stosowania, to iluzoryczne poczucie, że się ma kontrolę (władzę) nad beneficjentami. Część projektodawców zwracała nawet uwagę, że niektóre wymogi przyczyniają się do nieefektywnego wykorzystania środków. Na przykład brak elastyczności w harmonogramach wydatkowania środków zmusza projektodawców do ich wydatkowania w określonym terminie, niezależnie od tego, czy taki wydatek jest potrzebny czy nie. 6.15. Dowodem na to powyższe opinie beneficjentów może być to, że w ramach OiP, w którym są o wiele mniej restrykcyjne wymogi związane z realizacją projektów, wykorzystanie przyznanych dotacji jest na tym samym, a nawet wyższym poziomie pod względem ilościowym i jakościowym, co w FOP i PO KL. 6.16. Warto także rozsądnie planować środki przeznaczone na wsparcie poradnictwa, a najlepiej oprzeć to planowanie na dobrej analizie rynku. Wydaje się na przykład, że pierwszy konkurs na wsparcie poradnictwa w PO KL nie do końca był dobrze zaplanowany. Jego celem było poszerzenie świadczenia poradnictwa na nowe powiaty, na co przeznaczono dość dużą pulę 30 milionów złotych. Wydaje się, że w tym momencie nie było wystarczającego potencjału organizacji prowadzących poradnictwo prawne i obywatelskie, aby temu wyzwaniu sprostać. Dodatkowo najważniejszym wyzwaniem dla organizacji prowadzących poradnictwo była nie ekspansja na nowe terytoria, ale przede wszystkim utrzymanie i wzmocnienie dotychczas prowadzonej 51 działalności poradniczej. To spowodowało, że w wyniku tego konkursu niektóre organizacje prowadzące poradnictwo musiały ograniczyć lub zaprzestać świadczenie usług poradniczych, nie mogąc lub nie otrzymując wsparcia w PO KL. Z drugiej strony niektóre z projektów, które otrzymały dofinansowanie realizowane były przez podmioty, które nie tylko wcześniej nie miały w tym zakresie doświadczeń, ale cele i profil ich działalności niewiele mają wspólnego z udzielaniem bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich. To rodzi dodatkowe pytanie o trwałość świadczenia poradnictwa przez tego typu podmioty. 6.17. Porównanie OiP z PO KL pozwala także zauważyć, że OiP był bardziej efektywny niż PO KL, jeżeli popatrzy się na samo świadczenie porad. Przyjmując ogólne szacunki dotyczące liczby osób objętych poradnictwem na podstawie deklaracji projektodawców w PO KL można powiedzieć, że było ich kilkanaście razy więcej niż w przypadku OiP, ale OiP osiągnął to za pomocą kilkadziesiąt razy mniejszych środków niż PO KL. 6.18. Z kolei w odniesieniu do OiP niewielka pula środków przeznaczonych na granty, niewielka jednostkowa wysokość dotacji i krótki czas przeznaczony na realizację projektów nie zawsze pozwalały organizacjom na należyte wzmacnianie i rozwój prowadzonego poradnictwa. Niekiedy było to raczej uzupełnianie czy też „łatanie dziur” w bieżącej działalności poradniczej. 6.19. Z tego punktu widzenia ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanym w FOP podział na kilka ścieżek dostępu, zróżnicowany pod względem wielkości przyznawanych dotacji, ale także warunków stawianych aplikującym i realizującym projekty organizacjom. Takie rozwiązanie pozwala na bardziej elastyczne dostosowanie się do różnych potrzeb, ale także możliwości organizacji, chcących ubiegać się o wsparcie. 6.20. Wartym rozważenia jest także zastosowany w OiP regranting czyli przekazywanie z programu dotacji, która jest przez grantobiorcę przekazywana innym organizacjom świadczącym poradnictwo w formie dotacji. Pozwala to zwiększyć efektywność wykorzystania środków i poszerzyć skalę oddziaływania programu. 6.21. Z punktu widzenia przyszłego wsparcia poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce warto rekomendować następujące rozwiązania: wydzielenie konkursów wyłącznie na wsparcie poradnictwa, bo z uwagi na wciąż jeszcze małą wiedzę na jego temat, w szerszych konkursach tematycznych poradnictwo ma mniejszą siłę przebicia się, planowanie konkursów, zwłaszcza pod względem zakresu wspieranych działań, a także puli środków przeznaczonych na dotacje i wysokości jednostkowej 52 dotacji w oparciu o rzetelne rozpoznanie rynku, w szczególności potrzeb i możliwości organizacji poradniczych, jasne określenie celów i spodziewanych rezultatów wsparcia poradnictwa, jeżeli dotyczą one szerszych tematów czy obszarów, to poradnictwo ze swoją specyfiką nie jest dostrzegane w szerokiej perspektywie, zastosowanie prostych, klarownych zasad i warunków ubiegania się o wsparcie, określonych zrozumiałym dla organizacji językiem i znajdujących się w jednym dokumencie (OiP), zróżnicowanie wsparcia w zależności od potrzeb i możliwości działania organizacji, to znaczy określenie różnych, najlepiej nie zamkniętych, rodzajów dofinansowanych działań oraz zaprojektowanie kilku ścieżek dostępu, uwzględniających wielkość aplikujących organizacji, ich doświadczeń, potencjał z jednej strony, z drugiej adekwatnie do tego różnicujących wysokość dotacji i czas realizacji projektu (FOP), uproszczenie procedur i kryteriów oceny składanych aplikacji, co najmniej dwumiesięczny czas na przygotowanie i złożenie aplikacji, prowadzenie help desku dla organizacji w okresie składania wniosków o dofinansowanie, dbałość o to, aby oceny dokonywały osoby kompetentne, znające temat, w którym mają być realizowane oceniane projekty, wydzielenie zasobów ludzkich i finansowych przeznaczonych na obsługę realizowanych projektów i określenie ich wielkości w taki sposób, aby umożliwiały one realny, bieżący kontakt z każdym z realizatorów projektów, stosowanie prostych umów dotacyjnych (OiP), stosowanie prostych mechanizmów płatności, umożliwiających elastyczne wykorzystywanie w czasie środków, adekwatnie do dynamiki realizacji projektu (OiP i FOP w projektach MIKRO). stosowanie prostych formularzy sprawozdań z realizacji projektów (OiP). uwzględnianie w sprawozdaniach nie tylko postępów finansowych, ale także rzeczowych czyli strony merytorycznej, stosowanie innych, obok sprawozdań, form monitorowania realizacji projektów (rozmowy telefoniczne z realizatorami, wizytacje), 53 stały kontakt operatora z realizatorami projektów oraz łączenie monitoringu ze wsparciem dla realizatorów projektów w zakresie formalnym i merytorycznym (OiP) stosowanie wymogów zwiększających szansę na jakość świadczonego poradnictwa, np. ewidencji klientów (PO KL, FOP), wzmocnienia instytucjonalnego (OiP), stosowanie wymogów zwiększających jakość obsługi finansowo-księgowej z jednoczesną możliwością zatrudnienia w ramach dotacji osób, które by tą obsługę zapewniły (PO KL), przeprowadzanie analiz z monitoringu i zbiorczych ewaluacji zrealizowanych projektów, wprowadzenie regrantingu. 6.22. Rozwiązania, których nie należy stosować, gdyż utrudniają organizacjom pozarządowym dostęp do środków i ich skuteczne i efektywne wykorzystania: zbyt skomplikowana dokumentacja konkursowa, składająca się z kilku lub kilkunastu dokumentów, stawianie wymogów dotyczących ubiegania się o wsparcie lub jego wykorzystania szczególnie uciążliwych dla organizacji pozarządowych, chodzi przede wszystkim o zabezpieczenia finansowe; powinny one być stosowane przy bardzo wysokich pułapach dotacji, wymaganie wkładu własnego, zwłaszcza w przypadku środków publicznych jest to wymuszone wsparcie przez organizacje realizacji zadań publicznych, a nie odwrotnie, alternatywą jest dopuszczenie wkładu rzeczowego (w tym wolontariatu), bardziej odpowiadającego specyfice trzeciego sektora, generator wniosków, który nie pozwala w pełni opisać projektu; aplikacje w wersjach elektronicznych powinny być jedynie alternatywą dla aplikacji papierowych, rozwiązań uniemożliwiających dostosowanie realizacji projektu do jego dynamiki, np. kar za niewydatkowanie środków w określonym terminie, zbyt krótkich okresów płatności i rozliczeń, powodujących brak elastyczności w realizacji projektów, zbyt wąskich kryteriów kwalifikowalności wydatków, uniemożliwiających racjonalne i efektywne wykorzystanie przyznanych dotacji. 54 7. Załączniki: 1. Wykaz projektów zrealizowanych w ramach konkursu grantowego Programu „Obywatel i Prawo”: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1 2 3 4 Obywatel i Prawo IV edycja Stowarzyszenie Punkt Animacji Poradnictwo prawne dla obywateli o niskich dochodach Współpracy Wsparcie prawne i obywatelskie dla imigrantów polskiego Polska Akcja Humanitarna pochodzenia i ich rodzin Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Prawo i obywatel - łatwy dostęp i efektywne korzystanie z Archidiecezji Szczecińskoprzysługujących praw Kamieńskiej Poradnictwo prawne i obywatelskie dla osób zagrożonych Lubelski Ośrodek Samopomocy wykluczeniem społecznym Dom Zakonny Zgromadzenia św. Centrum Informacji Prawnej i Poradnictwa Michała Archanioła w Stalowej Woli Stowarzyszenie Przyjaciół "Punkt Bezpłatnych Porad Prawnych - Prawo dla każdego" Człowieka "Tęcza" kontynuacja Fundacja Instytut na rzecz Państwa Lubelskie Centrum Bezpłatnych Porad Prawnych Prawa Otwarte drzwi - specjalistyczna pomoc prawna dla osób Caritas Diecezji Radomskiej zagrożonych marginalizacją społeczną Lubuskie Stowarzyszenie na rzecz Baba-Babie, poradnictwo prawne Kobiet "BABA" Ars Legis - Stowarzyszenie im. Św. Poradnia prawa mieszkaniowego Ars Legis Ivo Helory- patrona prawników Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej Pomoc prawna dostępna również dla Ciebie "Być razem" Podkarpacki Ośrodek Rozwoju Qui rogat, non errat - kto pyta nie błądzi Społeczeństwa Obywatelskiego Sieć Biur Porad Obywatelskich. Trwała jakość porad dla Związek Biur Porad Obywatelskich obywateli (regranting na rzecz sieci – 14 projektów BPO) Fundacja Uniwersyteckich Poradni Wzmocnienie i rozwój sieci uniwersyteckich poradni Prawnych prawnych (regranting na rzecz sieci – 11 projektów UPP) Obywatel i Prawo V edycja Wsparcie prawne i obywatelskie dla imigrantów polskiego Polska Akcja Humanitarna pochodzenia i ich rodzin (II edycja) Rozszerzenie sieci lokalnych punktów udzielania Fundacja Uniwersyteckich Poradni bezpłatnych porad prawnych przez studentów prawa Prawnych (regraning na rzecz sieci - 8 projektów UPP) Stowarzyszenie bezrobotnych i osób "Regionalne pozarządowe centrum nieodpłatnego działających na rzecz bezrobotnych poradnictwa i rzecznictwa obywatelskiego" "Wszyscy razem - In corpore" Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego "Znam swoje prawa" - program edukacji prawniczej dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. 55 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego Oddział w Gnieźnie Ars Legis - Stowarzyszenie im. Św. Ivo Helory - Patrona Prawników Stowarzyszenie Radlińskie Biuro Porad Obywatelskich Związek Biur Porad Obywatelskich (ZBPO) Podkarpacki Ośrodek Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Stowarzyszenie "Godność i Praca Centrum Integracji Społecznej" Stowarzyszenie na rzecz rozwoju gminy Kijewo Królewskie Stowarzyszenie na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Krośnieński Uniwersytet Trzeciego Wieku Lubuski Ruch na Rzecz Kobiet i Rodziny "Żar" ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych Stowarzyszenie Centrum Informacji Społecznej CIS Stowarzyszenie Kulturalno Społeczne Romów Centrum Kultury Romów w Polsce Stowarzyszenie "Czajnia" Stowarzyszenie Przyjaciół Człowieka "Tęcza" Mam swoje prawa - Wsparcie prawne i obywatelskie dla osób niepełnosprawnych Poradnia prawa mieszkaniowego i spadkowego Skazani poinformowani Rozwój sieci poradnictwa obywatelskiego "Chcącemu nie dzieje się krzywda - bezpłatne poradnictwo prawne na Podkarpaciu" Utworzenie Punktu Poradnictwa Prawnego - "PRO OBYWATEL" Biuro Porad Obywatelskich w Kijewie Królewskim - być bliżej człowieka Bliżej prawa - bliżej obywateli Pigułka prawa dla seniorów Pomoc prawna dla powiatu żarskiego Świadomy obywatel - pomoc prawna dla rodzin osób zaginionych Powrót do domu Świadomość społeczno-prawna fundamentem zintegrowanego społeczeństwa obywatelskiego "Prawo po naszej stronie" Punkt Bezpłatnych Porad Prawnych - Prawo dla każdego" 20 Stowarzyszenie "Serce Dzieciom" Porada obywatelska narzędziem aktywizacji społecznej 21 Centrum Rozwiązywania Sporów i Konfliktów przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Mediacje dla potrzebujących 22 Fundacja Forum Różnorodności "Uprawienie członków społeczeństwa wielokulturowego stałe dostarczanie informacji i wiedzy prawnej migrantom przebywającym w Polsce" 23 24 25 26 Stowarzyszenie Wspierania Poradnictwa Obywatelskiego Stowarzyszenie Interwencji Prawnej Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka Fundacja Instytut na Rzecz Państwa Prawa Poradnictwo obywatelskie dla osób odbywających karę pozbawienia wolności Prawnicy na rzecz dzieci pozbawionych opieki Pomoc prawna na rzecz dzieci ich rodzin Lubelskie Centrum Bezpłatnych Porad Prawnych III 56 2. Wykaz projektów dofinansowanych w ramach konkursu z 2008 roku Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki: 1 Agencja Rozwoju Lokalnego S.A. w Jaworznie (w Partnerstwie ze Stowarzyszeniem Wspierania Organizacji Pozarządowych MOST w Katowicach) - "Świadczenie poradnictwa prawnego i obywatelskiego sposobem na wzmocnienie struktur administracji publicznej" (zapewnienie szerokiego dostępu do dobrej jakości bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego dla każdego zainteresowanego, zwłaszcza dla osób o niskiej świadomości prawnej i obywatelskiej, poprzez działalność Punktów Poradnictwa Otwartego w osiemnastu miastach województwa śląskiego, otwartych dwa dni w tygodniu)- 3.923.440 PLN (01.07.2009-30.06.2012) 2 Stowarzyszenie Collegium Iuvenum - "Doradztwo prawne i obywatelskie w powiatach: suskim, wadowickim i myślenickim" (bezpłatne usługi doradcze (prawne i obywatelskie) dla mieszkańców powiatu, udzielane w miastach powiatowych i w poszczególnych gminach powiatów objętych Projektem) - 3.590.310 PLN (01.10.2009-30.11.2012) 3 Stowarzyszenie Misericordia - "Bliżej prawa" (Biuro Porad Obywatelskich w Zabrzu zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO - świadczenie poradnictwa obywatelskiego dla mieszkańców) - 997.980 PLN (01.01.2009 - 29.02.2012) 4 Stowarzyszenie Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku - "Sądecki Ośrodek Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (prowadzenie Sądeckiego Ośrodka Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego, przeprowadzenie cyklu konferencji promocyjno – edukacyjnych w Nowym Sączu i wszystkich gminach powiatu nowosądeckiego, opracowanie, wydanie i dystrybucja sześciu praktycznych poradników prawnych, współpraca z JST) - 843.814 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) 5 Podkarpackie Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych - "Masz świadomość - program poradnictwa prawnego i obywatelskiego w powiecie łańcuckim" (sześć punktów poradnictwa prawnego i obywatelskiego, w których bezpłatne porady uzyskać mogli wszyscy mieszkańcy powiatu) 699.812,4 PLN (01.01.2010 - 31.12.2012) 6 Stowarzyszenie "Jesteśmy z Tobą - Bądź z Nami" w Zamościu (we współpracy ze Starostwem Powiatowym) - "Obywatel uczestnikiem świadomego dialogu - Utworzenie i Prowadzenie Powiatowego Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (prowadzenie Powiatowego Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego, bezpłatne porady prawne i obywatelskie dla mieszkańców powiatu zamojskiego) - 725.644 PLN (01.05.2009-30.04.2012) 7 Żywiecka Fundacja Rozwoju - "Znam swoje prawa" (Biuro Porad Prawnych i Obywatelskich dla mieszkańców powiatu żywieckiego, prowadzenie platformy informującej o bieżących działaniach w projekcie oraz forum internetowego)- 997.940 PLN (01.09.2009-31-10-2012) 8 Pomorsko Kujawskie Zrzeszenie Samopomocy Obywatelskiej SAMPO - "Pałuckie Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (prowadzenie Pałuckiego Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego, w tym sześć stałych i dwanaście mobilnych punktów przyjęć, bezpłatne porady prawne i obywatelskie dla mieszkańców powiatu żnińskiego)- 998.240 PLN (01.01.2010-31.12.2012) 9 Stowarzyszenie Aktywni Lokalni - "PPPO - Powiatowe Punkty Porad Prawnych i Obywatelskich" (zapewnienie mieszkańcom powiatu trzebnickiego dostępu do bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich w poszczególnych Punktach Porad: Trzebnicy, Obornikach Śląskich, Zawoni i Żmigrodzie) - 913.718 PLN (01.08.2009-31.07.2012) 10 Lubuskie Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet BABA - "BABA w terenie - poradnictwo prawne i obywatelskie" (utrzymanie sieci punktów poradnictwa prawnego i obywatelskiego w miejscowościach: Sulechów, Lubsko, Szprotawa, Kożuchów, Nowa Sól, Sulęcin) - 478.274,72 PLN (01.04.2009 - 30.04.2012) 57 11 Fundacja "Razem" w Wałbrzychu - "Punkty Pomocy Prawnej i Obywatelskiej" (podniesienie aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym mieszkańców powiatu dzierżoniowskiego i ząbkowickiego, poprzez świadczenie poradnictwa prawnego, obywatelskiego, umożliwienie dostępu do bezpłatnych informacji i porad udzielanych w Punktach Pomocy Prawnej i Obywatelskiej - Dzierżonów, Ząbkowice Śląskie) - 999.000 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) 12 Stowarzyszenie APERTO - "Od poradnictwa do obywatelstwa" (Biuro Porad Obywatelskich w Koszalinie zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO - świadczenie poradnictwa obywatelskiego dla mieszkańców) - 999.981 PLN (01.01.2009 - 31.01.2012) 13 Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych - "Społeczeństwo Obywatelskie - świadome społeczeństwo" (Punkty Porad Prawnych i Obywatelskich w powiecie augustowskim, grajewskim, sejneńskim i sokólskim - pięć punktów) - 999.947 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) 14 Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego - "Centrum Informacyjne dla Osób Niepełnosprawnych" (prowadzenie Centrum Informacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych poradnictwo prawne i obywatelskie dla osób niepełnosprawnych zamieszkujących powiaty: łódzki, łódzki - wschodni, brzeziński, zgierski i pabianicki, prowadzenie ) - 777.860 PLN (01.01.2009 31.12.2011) 15 16 Stowarzyszenie Ludzi Bezrobotnych (w partnerstwie z Powiatowym Urzędem Pracy w Choszcznie oraz Urzędem Miejskim w Drawnie) - "Punkty bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego w powiecie choszczeńskim" (nieodpłatne usługi prawne dla najuboższych mieszkańców powiatu, świadczone w Urzędzie) - 317.950 PLN (01.12.2008 - 31.12.2011) Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland w Lublinie ( w partnerstwie z Powiatem Lubelskim i Urzędem Miasta Hrubieszów) - "LubelskieObywatelskie-program rozwoju poradnictwa obywatelskiego na Lubelszczyźnie" (utworzenie trzech Biur Porad Obywatelskich w Lublinie, Hrubieszowie oraz Łukowie, organizacja Dni Poradnictwa Obywatelskiego, szkolenia, współpraca z JST, głównie dla mieszkańców powiatów lubelskiego, hrubieszowskiego, łukowskiego) - 1.725.660 PLN (01.01.2009 - 30.06.2012) 17 Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży "Szansa" (w partnerstwie ze Stowarzyszeniem na Rzecz Integracji i Usamodzielniania „Dom w Głogowie” i Powiatem Głogowskim)- "Biura Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego w Powiecie Głogowskim" (ułatwienie dostępu do poradnictwa prawnego dla mieszkańców powiatu, obejmujące sześć gmin powiatu głogowskiego: Gminę Miejską Głogów, Gminę Wiejską Głogów, Gminę Żukowice, Gminę Jerzmanowa, Gminę Kotla oraz Gminę Pęcław) - 874.100 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) 18 Kaszubski Instytut Rozwoju (w partnerstwie ze Starostwem Powiatowym w Kościerzynie)"Doradztwo prawne krokiem do świadomego obywatelstwa" (punkt bezpłatnych porad prawnych w Kościerzynie dla mieszkańców powiatu) - 463.148 PLN (01.07.2009 - 31.12.2012) 19 Stowarzyszenie Na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego "DOGMA" - "Masz prawo wiedzieć więcej, żyć lepiej" (prowadzenie biura bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich w Mikołowie dla mieszkańców powiatu mikołowskiego w trudnej sytuacji życiowej, prowadzenie serwisu informacji prawnej) - 608.980 PLN (02.03.2009 - 29.02.2012) 20 Toruńskie Stowarzyszenie Aktywności Społecznej - "Punkt Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (punkt poradnictwa prawnego i obywatelskiego dla mieszkańców Torunia i powiatu toruńskiego) - 409.672 PLN (01.07.2009 - 31.07.2012) 21 Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce - "Bliżej Obywatela - poradnictwo prawne i obywatelskie w powiecie oświęcimskim" (utworzenie i prowadzenie trzech Centrów Porad Prawnych i Obywatelskich w Oświęcimiu, Chrzanowie i Chełmku, dla mieszkańców powiatów oświęcimskiego i chrzanowskiego)- 1.592.542,13 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) 58 22 23 24 25 Fundacja w Służbie Wsi - "Punkty Informacji Prawno-Obywatelskiej w regionie jeleniogórskowałbrzyskim" (sześć Punktów Informacji Prawno-Obywatelskiej - bezpłatne porady i informacje obywatelskie) - 1.607.038,16 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) Stowarzyszenie Euro Concret (w partnerstwie z BMB Kancelarii Radców Prawnych E. Jarus, D. Banaś Spółka Komandytowa przy współpracy z Gminą Św. Katarzyna (obecnie Gmina Siechnice)) - "Sieć punktów pomocy prawnej i obywatelskiej na terenie Związku Międzygminnego ŚlęzaOława" (trzynaście punktów porad, dla mieszkańców powiatów: wrocławskiego, oławskiego, strzelińskiego i ząbkowickiego) - 2.624.158,86 PLN (01.01.2009 - 29.02.2012) Chełmskie Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego CIVIS - "Chełmskie Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (porady prowadzone w siedzibie Chełmskiego Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego) - 809.579 PLN (01.02.2009 - 31.01.2012) Fundacja Aktywności Obywatelskiej (w partnerstwie z Gminą Łęczna, Starostwem Powiatowym w Lubartowie i Związkiem Prywatnych Pracodawców Lubelszczyzny) - "Aktywny Obywatelporadnictwo prawne i obywatelskie dla mieszkańców powiatu lubartowskiego i łęczyńskiego" (rozwój oraz upowszechnienie stałego dostępu do poradnictwa prawnego oraz obywatelskiego na terenie powiatów lubartowskiego oraz łęczyńskiego) - 947.850 PLN (01.01.2009 - 31.12.2011) 3. Wykaz projektów dofinansowanych w ramach konkursu z 20010 roku Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki: 1 2 3 4 5 6 Fundacja Instytut na rzecz Państwa Prawa - "Bezpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie w powiatach krasnostawskim, kraśnickim i świdnickim" (trzy Centra Bezpłatnych Porad Prawnych w Krasnymstawie, Kraśniku i Świdniku) - 1.893.222,8 PLN (01.10.2010 - 30.09.2013) Fundacja Aktywności Obywatelskiej (w partnerstwie z Gminą Biłgoraj, Gminą Tomaszów Lubelski i Stowarzyszeniem Rozwoju Lokalnego NIWA)- "Aktywni Obywatele - Aktywne Obywatelki" (rozwój oraz upowszechnienie stałego dostępu do poradnictwa prawnego oraz obywatelskiego na terenie powiatów biłgorajskiego oraz tomaszowskiego) - 1.485.430 PLN (1.09.2010 - 31.08.2013) Stowarzyszenie Kastor – "Inicjatywa dla Rozwoju - Obywatelskie Biuro Porad" (Obywatelskie Biuro Porad (OBP) w Tłuszczu i dyżury na terenie kilku gmin - udzielaniem porad obywatelskich oraz informacji prawnych mieszkańcom powiatu wołomińskiego.) - 1.744.625 PLN (01.01.201131.12.2013) Fundacja Gospodarcza im. K. Marcinkowskiego w Ciechanowie (w Partnerstwie z Stowarzyszeniem Rozwoju Przedsiębiorczości i Partnerstwa Lokalnego Euro-Inicjatywa w Mławie ) - "Punkty porad prawnych i obywatelskich w Płońsku i Mławie" (biura porad w Płońsku i Mławie oraz szkolenia dla mieszkańców powiatu płońskiego i mławskiego) - 1.812.008 PLN (1.10.2010 - 30.09.2013) Fundacja Familijny Poznań - "Sieć Biur Porad Prawnych i Informacji Obywatelskiej" (utworzenie i prowadzenie czterech Biur Porad Prawnych i Informacji Obywatelskiej w Poznaniu, Pile, Lesznie i Koninie) - 3.627.337,24 PLN (1.10.2010-30.09.2013) Fundacja Rozwoju Lokalnego "PARASOL" w Bytowie - "Bliżej prawa. Sieć poradnictwa prawnoobywatelskiego w subregionie słupskim" (trzy biura powiatowe - powiat bytowski, lęborski i słupski oraz mobilne punkty porad w każdej gminie, szkolenia, spotkania i konferencje, publikacje) - 2.646.225 PLN (01.01.2011-30.04.2014) 59 7 8 9 10 11 12 13 Stowarzyszenie Inicjatyw Samorządowych w Lublinie - "Mam prawo" (punkty zlokalizowane w 6sześciu miastach powiatowych województwa lubelskiego, dla mieszkańców powiatów: krasnostawskiego, biłgorajskiego, kraśnickiego, janowskiego, opolskiego, puławskiego, ryckiego, świdnickiego)- 4.837.356 PLN (1.01.2011-30.04.2014) Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland (w partnerstwie z Powiatem Kraśnickim, Powiatem Radzyńskim, Powiatem Opolskim, Powiatem Janowskim oraz Powiatem Parczewskim) - "Lubelskie - Obywatelskie - program rozwoju poradnictwa obywatelskiego na Lubelszczyźnie - edycja II" (utworzenie sześciu Biur Porad Obywatelskich - w Kraśniku, Opolu Lubelskim, Janowie Lubelskim, Parczewie, Radzyniu Podlaskim, Białej Podlaskiej, głównie dla mieszkańców powiatów kraśnicki, opolski, janowski, parczewski, radzyński, bialski i personelu projektu) - 4.324.310,47 PLN (01.09.2010-31.12.2013) Pomorsko Kujawskie Zrzeszenie Samopomocy Obywatelskiej SAMPO - "Mogileńskie Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (cztery Stałe Punkty Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego w gminach: Mogilno, Strzelno, Dąbrowa, Jeziora Wielkie, punkty mobilne na terenie ośmiu sołectw) - 725.937 PLN (01.09.2010-31.10.2013) Fundacja "Razem" w Wałbrzychu - "Pomoc Prawna i Obywatelska" (podniesienie aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym mieszkańców powiatu brzeskiego i nyskiego, poprzez świadczenie poradnictwa prawnego, obywatelskiego, umożliwienie dostępu do bezpłatnych informacji i porad udzielanych w Punktach Pomocy Prawnej i Obywatelskiej - Nysa, Brzeg) 1.509.280 PLN (01.01.2011-31.12.2014) Słupskie Biuro Porad Obywatelskich - "Prawo do prawa dla wszystkich" (Biuro Porad Obywatelskich w Zabrzu zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO, dla mieszkańców Słupska oraz powiatu słupskiego) - 922.890 PLN (01.01.2011-31.12.2013) Fundacja w Służbie Wsi - "Punkty Informacji Prawnej i Obywatelskiej w Powiatach Dolnego Śląska" (utworzenie sześciu powiatowych Punktów Informacji Prawnej i Obywatelskiej w powiatach świdnickim, wałbrzyskim, średzkim, kamiennogórskim, zgorzeleckim, bolesławieckim, dla mieszkańców powiatów)- 3.129.785,02 PLN (01.10.2010-30.09.2015) Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Powiatu Kolbuszowskiego „NIL” - "Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu na terenie powiatu Kolbuszowskiego poprzez zapewnienie bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego dla grup defaworyzowanych" (zapewnienie osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym z terenu powiatu kolbuszowskiego dostępu do informacji oraz pomocy prawnej i obywatelskiej - w sześciu gminach powiatu) - 619.234,8 PLN (1.10.201030.09.2013) 14 Fundacja ,,Kamelot " w Łodzi - "Biuro Porad Obywatelskich w Poddębiacach" (Biuro Porad Obywatelskich w Poddębicach zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO - świadczenie poradnictwa obywatelskiego dla mieszkańców powiatu poddębickiego) - 999.395 PLN (1.11.2010-30.04.2014) 15 Stowarzyszenie ,,Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno" -"Skorzystaj z porady - rozwiąż swój problem" (Biuro Porad Obywatelskich w Debrznie zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO oraz sześć punktów porad, dla mieszkańców powiatów człuchowskiego i sępoleńskiego oraz osadzonym w Zakładach Karnych w: Czarnem, Koronowie oraz Szczecinku) - 763.465,41 PLN (01.01.2011-31.12.2013) 16 Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem Oddział w Rzeszowie - "Niepełnosprawny - Obywatel. Biuro porad prawnych i obywatelskich" (dla mieszkańców Rzeszowa i powiatu rzeszowskiego, zwłaszcza osób niepełnosprawnych, ich rodziny oraz osób, które mają utrudniony dostęp do informacji prawnej i obywatelskiej) - 735.180 PLN (01.01.2011-31.12.2013) 17 Fundacja Fundusz Inicjatyw - "Aktywne obywatelstwo" (dla osób poszukujących porady prawnej z terenu czterech powiatów woj. podkarpackiego - powiatu niżańskiego, stalowowolskiego, tarnobrzeskiego i m. Tarnobrzeg)- 2.812.428 PLN (1.10.2010 - 31.12.2013) 60 18 19 20 21 22 23 Fundacja Edukacji i Rozwoju, Iława - "Bezpłatne porady" (zwiększenie dostępu do bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego dla mieszkańców powiatu iławskiego, utworzenie Biura Porad Prawnych i Obywatelskich, wydawanie poradników, organizacja cyklu konferencji edukacyjnych) - 1.074.182,48 PLN (1.10.2010 - 31.12.2013) Fundacja "Inicjatywa Kobiet Aktywnych" FIKA w Olsztynie - "Mam prawo do prawa" (porady prawne i obywatelskie dla mieszkańców Mazur oraz poradnictwo eksperckie i prawne dla organizacji pozarządowych, Akademia Mediacji, szkolenia, biblioteka) - 1.149.809 PLN (01.10.2010-28.02.2014) Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zachodniopomorski Oddział Regionalny w Szczecinie "Zwiększenie dostępu do poradnictwa prawnego i obywatelskiego w województwie zachodniopomorskim" (utworzenie na terenie woj. zachodniopomorskiego dziesięciu Punktów Pomocy – pięciu w Szczecinie, czterech na terenie pow. stargardzkiego, goleniowskiego, gryfickiego i świnoujskiego na bazie placówek Towarzystwa Przyjaciół Dzieci tworząc sieć gmin, dla mieszkańców, organizacji pozarządowych i pomiotów administracji publicznej)- 1.312.129,68 PLN (01.10.2010-30.09.2013) Lubelski Ośrodek Samopomocy (w partnerstwie z Powiatem Puławskim oraz Powiatem Ryckim) "Poznaj swoje prawa - bezpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie dla mieszkańców powiatu puławskiego i ryckiego" (pięć Punktów Porad Prawnych i Obywatelskich w powiecie puławskim i cztery w powiecie ryckim, E-Punkt Pomocy Prawnej/Obywatelskiej)- 5.468.590 PLN (01.02.2011 - 31.12.2014) Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurska Klinika Biznesu, Olsztyn - "Biuro Porad Prawnych i Obywatelskich dla mieszkańców Olsztyna i powiatu olsztyńskiego" (Biuro Porad Prawnych i Obywatelskich w Olsztynie (w Starostowie Powiatowym), dni porad prawnych i obywatelskich w Barczewie, Biskupcu, Olsztynku oraz Dobrym Mieście, dla mieszkańców Olsztyna i powiatu olsztyńskiego) - 1.317.570,9 PLN (01.11.2010-31.12.2013) Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce - "Bliżej Obywatela - poradnictwo prawne i obywatelskie" (utworzenie i prowadzenie sześciu Centrów Porad Prawnych i Obywatelskich w Bochni, Brzesku, Krakowie, Kocmyrzowie-Luborzycy, Niepołomicach i Nowym Targu, dla mieszkańców powiatu bocheńskiego, brzeskiego, m. Kraków, krakowskiego, nowotarskiego i wielickiego, opracowanie poradnika prawnego i newsletterów, organizacja Dni Porad Obywatelskich, prowadzenie portalu, szkolenia pracowników) - 2.396.785 PLN (01.10.201030.11.2013) 24 Pomorska Fundacja Rozwoju, Kultury i Sztuki w Toruniu - "Biuro dla Obywatela" (Biuro dla Obywatela we Włocławku, dla mieszkańców Włocławka, powiatu włocławskiego, lipnowskiego, radziejowskiego i rypińskiego; dodatkowe codwutygodniowe dyżury w Lipnie, Radziejowie i Rypinie) - 1.525.644,3 PLN (01.01.2011-30.09.2014) 25 Fundacja "TAURUS" - "Udzielanie wsparcia prawnego mieszkańcom powiatów: poznańskiego, gnieźnieńskiego i m. Poznania" (biura projektu w: Poznaniu, Swarzędzu oraz Gnieźnie, dla mieszkańców Poznania, powiatów gnieźnieńskiego i poznańskiego) - 2.728.708,4 PLN (1.01.2011 do 30.06.2014) 26 Stowarzyszenie "Towarzystwo Miłośników Rydułtów" (wspólnie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Wodzisławiu Śląskim, Rydułtowach, Gorzycach, Mszanie) - "Świadomy obywatel" (Biura bezpłatnych porad prawnych i obywatelskich w Wodzisławiu Śląskim - dla mieszkańców powiatu wodzisławskiego) - 2.200.042 PLN (1.10.2010 - 31.12.2013) 27 Fundacja „Civitas” w Nakle nad Notecią - "Poradnictwo prawne i obywatelskie dla mieszkańców powiatu nakielskiego" (prowadzenie Biura Porad Obywatelskich w Nakle nad Notecią zrzeszonego w ogólnopolskiej sieci ZBPO, Punkty Porad Prawnych i Obywatelskich w Kcyni, Mroczy, Sadkach i Szubinie, dla mieszkańców powiatu nakielskiego) - 1.065.457 PLN (01.10.2010-31.07.2015) 61 28 29 Stowarzyszenie Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku - "Limanowskie Centrum Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (Centrum Poradnictwa Prawnego w siedzibie starostwa powiatowego, dla mieszkańców Limanowej i powiatu limanowskiego) - 723.027 PLN (01.03.2011-28.02.2014) Stowarzyszenie OVUM - "Równi wobec prawa - gdyński program poradnictwa obywatelskiego i prawnego" (prowadzenie Biura Porad Obywatelskich w Gdyni zrzeszonego w ogólnopolskiej sieci ZBPO- 1.724.920 PLN (01.02.2011-28.02.2014) 30 Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Szymbarku (w partnerstwie z Powiatem Kartuskim)"Poradnictwo prawno-obywatelskie dla mieszkańców powiatu kartuskiego" (sieć ośmiu Punktów Poradnictwa Prawno- Obywatelskiego: Somoninie, Sierakowicach, Żukowie, Chmielnie, Sulęczynie, Kartuzach, Przodkowie, Stężycy) - 1.676.715,26 PLN (01.03.2011-30.06.2014) 31 Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT, Suwałki (w partnerstwie z Miastem Suwałki) "Suwalski Ośrodek Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego" (Ośrodek Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego w Suwałkach, osiem Lokalnych Punktów Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego, dla mieszkańców Suwałk oraz powiatu suwalskiego) - 889.372,8 PLN (01.04.2011-30.04.2014) 32 33 34 35 36 37 38 Stowarzyszenie Rudzkie Konto Pomocy w Rudzie Śląskiej - "Poradnictwo bliżej obywatela" (Biuro Porad Obywatelskich w Rudzie Śląskiej zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO powstanie nowych punktów w trzech dzielnicach miasta) - 1.617.940 PLN (01.02.201131.01.2015) Stowarzyszenie Dobrej Nadziei w Krakowie - "Biuro Porad Obywatelskich w Krakowie" (wznowienie działalności Biura Porad Obywatelskich w Krakowie zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO, siedziba główna w Krakowie oraz trzy oddziały terenowe - w Krakowie, Miechowie i Proszowicach, dla mieszkańców Krakowa i powiatów: krakowskiego, proszowickiego, miechowskiego) - 1.980.160 PLN (01.02.2011-28.02.2015) Stowarzyszenie Równych Szans „BONA FIDES” w Lublinie - "Ośrodek pomocy prawnej i obywatelskiej" (Ośrodki Pomocy Prawnej i Obywatelskiej w Parczewie i Włodawie) - 622.748 PLN (01.01.2011-31.12.2013) Stowarzyszenie Wspierania Aktywności Obywatelskiej "Civis-sum" - "Biuro Porad Obywatelskich w Mieście Zielona Góra" (Biuro Porad Obywatelskich w Zielonej Górze zrzeszone w ogólnopolskiej sieci ZBPO, porady udzielane w dwóch punktach na terenie Zielonej Góry)1.041.020 PLN (01.02.2011-31. 01.2015) Fundacja Familijny Poznań - "Rozwój Sieci Biur Porad Prawnych i Informacji Obywatelskiej w Województwie Pomorskim" (utworzenie 3 Biur Porad Prawnych i Informacji Obywatelskiej w Gdańsku, Gdyni i Chojnicach, dla mieszkańców województwa pomorskiego) - 3.084.049,76 PLN (01.09.2011-31.08.2014) Stowarzyszenie Na Rzecz Tworzenia Przyjaznego Środowiska Wychowawczego Dzieci i Młodzieży Iławskiej "Przystań" - "Masz Świadomość - poradnictwo prawne i obywatelskie" (biuro w Nowym Mieście Lubawskim, organizowanie spotkań na terenie powiatu, publikacja 5 drukowanych przewodników tematycznych, 23 krótkie porady/informacje prawne/obywatelskie o powszechnym charakterze na stronie www, udział w szkoleniach przez doradców)- 857.749,4 PLN (01.01.2011-31.12.2014) Fundacja Pomocy Bezrobotnym i Bezdomnym „Domus et Labor”, Piaseczno - "Co każda Obywatelka i każdy Obywatel wiedzieć powinni" (Centrum Porad Prawnych i Obywatelskich w Piasecznie oraz punkty poradnictwa w gminach, dla mieszkańców powiatu piaseczyńskiego) 1.247.060 PLN (01.03.2011-28.02.2014) 62 39 40 41 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania "Lider w EGO" (we współpracy ze Stowarzyszeniem Pomocy Społecznej i Ochrony Zdrowia im. św. Łukasza oraz Powiatem Oleckim)- "Akademia Obywatela" (Biuro Porad Obywatelskich i Prawnych w Olecku i Terenowe Punkty Porad Prawnych i Obywatelskich w Kowalach Oleckich, Świętajnie i Wieliczkach)- 1.506.658 PLN (01.05.2011-30.06.2014) Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych - "Pytasz - nie błądzisz. Ośrodki poradnictwa prawnego i obywatelskiego w województwie warmińsko-mazurskim" (utworzenie i prowadzenie 3 Regionalnych Ośrodków Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego w Olsztynie, Elblągu i Ełku, dla mieszkańców województw warmińsko-mazurskiego) - 2.809.070 PLN (01.09.2011-31.08.2015) Wielkopolska Rada Koordynacyjna Związku Organizacji Pozarządowych w Poznaniu "Wielkopolskie Centrum Poradnictwa Prawno-Obywatelskiego" (biura w Poznaniu i Brodnicy1.225.627 PLN (01.01.2011-30.12.2013) 4. Projekty dotyczące poradnictwa prawnego i obywatelskiego dofinansowane w konkursie z 2007 roku w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych: 1 Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć w Krakowie - "Przeciwdziałanie dyskryminacji i ksenofobii wobec uchodźców i marginalizowanych migrantów w Polsce" (kampania społeczna "Wszyscy jesteśmy cudzoziemcami. Wszyscy jesteśmy ludźmi" mająca na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i ksenofobii wobec uchodźców i migrantów w Polsce, również kampania informacyjna skierowana do samych uchodźców i cudzoziemców szukających pomocy prawnej) - 192.500,00 PLN (01.04.08-31.03.09) 2 Fundacja na rzecz umacniania więzi rodzinnych i społecznych SYNAPSIS - "Od poradnictwa do rzecznictwa - realizacja praw osób z autyzmem jako wyraz poszanowania zasad demokracji" (dla osób z autyzmem i ich rodzin z terenu Warszawy) - 750.598 PLN (01.04.08-31.07.09) 3 Stowarzyszenie na rzecz poradnictwa obywatelskiego "DOGMA" - "Masz prawo znać prawo" (otwarcie Biura Porad Prawnych i Obywatelskich w Mikołowie, dla osób niezamożnych, mieszkańców powiatu mikołowskiego) - 95.180 PLN (03.03.08-02.03.09) 5. Projekty dotyczące poradnictwa prawnego i obywatelskiego dofinansowane w konkursie z 2008 roku w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych: Stowarzyszenie Wspierania Poradnictwa Obywatelskiego w Łomży - "Poradnictwo 1 obywatelskie dla osób skazanych na karę pozbawienia wolności" - 113.050,00 PLN (01.10.08-01.10.09) Stowarzyszenie Radlińskie Biuro Porad Obywatelskich - "Skazani na informację: świadczenie poradnictwa obywatelskiego osobom osadzonym w zakładach karnych" 2 (uruchomienie Punktu Poradnictwa Obywatelskiego w Zakładzie Karnym w Jastrzębiu Zdroju, opracowanie "Pakiet Informacyjny dla osób skazanych") - 42.642,00 PLN (01.10.08-30.09.09) 63 Fundacja Akcja - "Rozwój ogólnopolskiego poradnictwa dla mężczyzn przeżywających 3 konflikt rodzinny" (punkty konsultacyjne w czterech ośrodkach miejskich - Warszawa, Poznań, Katowice, Kraków) - 173.825,00 PLN (01.12.08-30.11.09) Stowarzyszenie "Serce Dzieciom" - "Zwiększenie dostępu do poradnictwa 4 obywatelskiego w powiecie stargardzkim" (organizacje dyżurów prawników, specjalisty ds.prawa pracy, kuratora zawodowego, psychologa, porady z zakresu praw konsumenta) - 173.705,00 PLN (01.01.09-31.12.09) Fundacja Integracji Społecznej "Prom" - "Masz prawo! Program poprawy dostępności 5 społeczności romskiej do pomocy prawnej"(cztery punkty konsultacyjne usytuowane w obrębie najuboższych dzielnic Wrocławia) - 64.564,00 PLN (02.09.08-31.08.09) 6 Fundacja Academia Iuris - "Sieć punktów informacji prawnej i poradnictwa prawnego w Warszawie" - 93.642,00 PLN (22.09.08-21.09.09) 7 Stowarzyszenie Centrum Informacji Społecznej CIS - "Poradnictwo obywatelskie dla osób zadłużonych" - 423.130,00 PLN (01.12.08-31.05.10) 6. Projekty dotyczące poradnictwa prawnego i obywatelskiego dofinansowane w konkursie z 2009 roku w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych: Stowarzyszenie Wspierania Aktywności Obywatelskiej "Civis sum" - "Rodzicielskie decyzje 1 poradnictwo obywatelskie dla rodziców" (Biuro Porad Obywatelskich w Zielonej Górze stało się miejscem przyjaznym dla rodziców i dzieci, wydano broszurę „Obywatelski poradnik rodzica”) 166.720,00 PLN (01.09.09-31.08.10) 2 Stowarzyszenie Wspierania Poradnictwa Obywatelskiego w Łomży - "Poradnictwo obywatelskie dla osób niepełnosprawnych" - 156.809,00 PLN (01.10.09-30.09.10) 3 Federacja Konsumentów - "Konsumenckie poradnictwo prawne" (10 oddziałów świadczących porady prawne) - 231.500,00 PLN (01.10.09-30.09.10) Stowarzyszenie APERTO - "Sieć Punktów Poradnictwa Obywatelskiego w Koszalinie oraz w powiecie koszalińskim" (rozszerzenie działalności Biura Porad Obywatelskich przez uruchomienie 5 Punktów Poradnictwa Obywatelskiego w gminach powiatu koszalińskiego oraz 3 4 punktów w działających na terenie Koszalina organizacjach pozarządowych świadczących bezpośrednią pomoc osobom niezamożnym i bezdomnym ) - 133.620,00 PLN (01.10.0931.08.10) Lubuskie Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet BABA - "BABA BABIE w terenie - pomoc i edukacja 5 prawna" (utworzono punkty pomocy prawnej na terenie województwa lubuskiego: Żary, Żagań, Tuplice, Trzebiel, Łęknica, Jasień, Brody) - 112.544,00 PLN (01.11.09-31.10.10) 64
