na warsztacie k.qxd

Adam Łowicki
Karmnik z półautomatyczną spiżarnią
Jeszcze tak niedawno było gorące i piękne lato. Śpiewały ptaki... No właśnie, ptaki.
Tymczasem idzie tęga zima. Śnieg zasypie pola i ulice. Pokryje grubą warstwą trawniki,
ulice i gałęzie drzew. Biedne ptaszki. Zima to dla nich najcięższa pora roku. Ale my możemy
im pomóc. Zbudujemy, dla tych małych skrzydlatych istotek, zimowy karmnik ze spiżarnią.
Wiosną ptaszynki na pewno nam się odwdzięczą.
wielkie kruki, kawki, ale i dzielne
malutkie wróble.
Najbardziej jednak powinno
nam, w³aœcicielom ogrodów czy
dzia³ek, zale¿eæ na dokarmianiu
ptaków owado¿ernych. Do tych najpospolitszych nale¿¹, ¿e zacytujê
z atlasu ptactwa: ziêba pospolita,
wilga, pokrzewki, kowalik, krêtog³ów pospolity, dudek, s³owik, drozdy, dzie¿by, mucho³ówki, kopciuszek, kowalik, dziêcio³y, szpak,
pleszka, rudziki, pliszka, kuku³ka.
I jeszcze nie mo¿na zapomnieæ ca³ej
wielkiej rodziny sikor. S¹ to kolejno:
bogatka, sikora modra, sikora czubatka, sikora lazurowa, sikora sosnówka, sikora czarnog³owa, nieszczêsna sikora uboga, oraz sikora
szarytka. Wymieni³em prawie ca³y
asortyment, ¿ebyœmy wiedzieli, jakich goœci mo¿emy siê spodziewaæ,
jeœli nie leni¹c siê, zrobimy karmnik.
Podstawê po¿ywienia tej ca³ej skrzydlatej hordy stanowi¹ owady we wszystkich stadiach rozwo-
Karmnik widok ogólny
D
66
okarmianie ptaków zim¹ jest ze
wszech miar wskazane. Zwykle
jednak lenimy siê i dokarmiamy
ptaki w ten sposób, ¿e wysypujemy
gdzieœ na udeptanym w œniegu
miejscu albo na odœnie¿onym kawa³ku chodnika pokrojony w kostkê
chleb czy pestki s³onecznika. Z takiego pokarmu korzystaj¹ zwykle
najwiêksze ziarnojady, czyli wszêdobylskie i wszystko¿erne wrony,
Materiały do budowy karmnika
ju. A sikorki, nawet jak nie s¹ g³odne, to i tak dziobi¹ owady, identycznie jak my s³one paluszki, le¿¹c
przed telewizorem. Ptaszyd³a te s¹
niepowstrzymywalne. Obliczono, ¿e
jedna para sikorek z m³odymi zjada
w roku oko³o 70 kg owadów. Zim¹
sikorkom zwykle zawieszamy p³aty
niesolonej, niewêdzonej s³oniny
i skórek z resztkami t³uszczu i miêsa. Ponadto dla wszystkich owado¿ernych wysypujemy w karmnikach
lub mo¿emy zawiesiæ w siatkach
mieszanki nasion i pestek z roztopionym smalcem.
Œpiew ptaków, jeœli mamy
MP3, nie jest najwa¿niejszym p³yn¹cym z nich po¿ytkiem. Niektóre
ptaki wiosn¹ zjadaj¹ w ci¹gu dnia
tyle owadów, ile wynosi ich ciê¿ar
i to jest to. Niestety, zima to pora
g³odu dla ptaków. Œnieg, lód i brak
owadów sprawiaj¹, ¿e wiele ptaków ginie. Ka¿dy cz³owiek, a tym
bardziej sprawny majsterkowicz,
powinien pomagaæ ptakom w ich
przetrwaniu zimy. Dla nas to drobiazg, ale dla ptaka mo¿e konieczny
ratunek przed g³odow¹ œmierci¹.
Dobrze, myœlê, ¿e ju¿ was zachêci³em do budowania karmnika.
Podstawowym jego zadaniem jest
zabezpieczenie pokarmu przed opadami œniegu i deszczu, dobrze jest
te¿, jeœli mo¿e os³aniaæ ptactwo od
wiatru. Powinien jeszcze byæ takiej
konstrukcji, aby zabezpieczaæ pokarm przed rozsypaniem przez jedz¹ce ptaki. Karmniki tradycyjne
zwykle wykonujemy z drewna. Wymiary takiego karmnika wynosz¹:
podstawa oko³o 300 na 400 milimetrów, wysokoœæ do szczytu daszka
300 milimetrów. Daszek powinien
wystawaæ poza wymiary podstawy.
Przeœwit pomiêdzy daszkiem a pod³og¹ – oko³o 200 milimetrów. Ten
nasz karmnik bêdzie mia³ wygl¹d
ekologiczno-ludowy
Materia³y. By zbudowaæ karmnik, potrzebujemy trochê sklejki
na dach i pod³ogê oraz pnia i patyków ze starej uschniêtej brzozy.
Przydadz¹ siê te¿ drzewowkrêty
lub zwyk³e gwoŸdzie, a na koniec
lakier, który mo¿e byæ w aerozolu.
Lakier powinien byæ przezroczysty
i nietrzymaj¹cy d³ugo chemicznego
zapachu. Polecam akrylowy. Zapach
chemii móg³by trwale zniechêciæ
pierzaste, które mimo g³odu s¹
niezwykle podejrzliwe.
Korpus. Korpusem karmnika
jest metrowej prawie d³ugoœci odcinek pnia brzozy. Poniewa¿ planuje-
bilniesze, ale w razie potrzeby nale¿y wyrównaæ d³ugoœæ nóg, odpowiednio skracaj¹c najd³u¿sz¹.
Pod³oga karmnika. Zrobimy
j¹ z kawa³ka sklejki o wymiarach 30
na 40 centymetrów.
Poprzeczki podtrzymujące podłogę
karmnika
Podstawa karmnika
my zrobienie przenoœnego wolno
stoj¹cego karmnika, zaczniemy od
zbudowania podstawy. Sk³ada siê
z siedmiu 50-centymetrowych kijków lub po³ówek polan brzozowych. Zacz¹æ nale¿y od wybrania
trzech na nogi podstawy. Koñce ich
przytniemy do k¹ta 45 stopni.
Ostro¿nie, d³ugimi drzewowkrêtami, nale¿y je przymocowaæ, co 120
stopni, do korpusu karmnika.
Do korpusu centralnie i prostopadle
przytwierdzamy czwarty kijaszek.
Konstrukcje jeszcze nie jest trwa³a
i teraz szybciutko nale¿y po³¹czyæ
nogi poziomymi poprzeczkami tak¿e o d³ugoœci 50 centymetrów ka¿da, tak jak to jest widoczne na rysunku. Tym sposobem mamy stabilnie ustawiony korpus na nó¿kach
podstawy karmnika. Konstrukcje
oparte na trzech nogach s¹ najsta-
Podłoga karmnika
Do boków pod³ogi przybijamy po³ówki brzozowych polanek,
które nadadz¹ ekologiczny wyraz
naszemu dzie³u.
Œcianki karmnika. To oczywiœcie pojêcie umowne, bo œcian
karmnik nie ma, s¹ natomiast cztery filarki, na których opiera siê daszek. Boczne filary ³¹cz¹ poziome
poprzeczki, na których bêd¹ siê zatrzymywaæ ptaszki, pocz¹tkowo
Filarki podtrzymujące dach
67
Kto zrobi taki karmnik, niech zamieści
j e g o z d j ę c i e n a f o r u m w w w. m t . c o m . p l
Dach równie¿ przykrêcimy
do filarów drzewowkretami. Na koniec mo¿na zrobiæ eleganckie pokrycie dachu ze s³omy, witek brzozowych lub wyschniêtej trzciny.
Mo¿na je przykleiæ klejem wikolowym i dla pewnoœci i elegancji dodaæ brzozowe ³aty na wierzch dachu. Ca³oœæ zabezpieczymy od wilgoci za pomoc¹ akrylowego lakieru
w sprayu.
Zaopatrzenie spi¿arni. Gdy
karmnik schnie i siê wietrzy, my wybierzemy siê na targ, gdzie z ³atwoœci¹ kupimy mieszankê ziarenek, tak¹
jak¹ lubi¹ ptaki. Ja kupi³em proso,
¿yto, pszenicê i chyba jeszcze kulki
rzepaku. Wreszcie pora wynieϾ
Dach karmnika
zwykle nieufnie przygl¹daj¹c siê
naszemu dzie³u.
Dach karmnika tak¿e wykonamy z 4-milimetrowej sklejki. Ma
on postaæ dwóch prostok¹tów z³o¿onych wzglêdem siebie o oko³o
130 do 150 stopni. W po³aciach dachu musimy wykonaæ jeszcze otwór
o wymiarach 60 na 110 milimetrów,
w którym zmieœci siê drewniana
konstrukcja silosu spi¿arni. Boki dachu zakoñczymy czterema odpowiednio przyciêtymi po³ówkami
brzozowych polanek. Widaæ to na
rysunku.
Spi¿arnia wykonana jest
z czterech deseczek i ma postaæ
drewnianego prostok¹tnego pojemnika, jak na rysunku. Od góry deseczki koñcz¹ siê równo, natomiast
u do³u, gdzie opieraj¹ siê na pod³o-
Działanie spiżarni
dze karmnika, dwie przeciwleg³e s¹
krótsze o 5 milimetów. Chodzi o to,
¿e gdy od góry wsypiemy zapas
ziarna, czêœæ usypie siê przez szpary na pod³ogê karmnika. Ziarno bêdzie osuwaæ siê grawitacyjnie i tym
samym dosypywaæ automatycznie
w miarê wyjadania przez ptaki.
Kominek. Wystaj¹c¹ z dachu
spi¿arniê a wygl¹daj¹c¹ na komin
nale¿y jakoœ zatkaæ, czyli zakoñczyæ. Zrobimy to, przybijaj¹c do niewielkiego kawa³ka po³ówki polana
brzozowego prostok¹tny klocek pasuj¹cy do wnêtrza otworu spi¿arni.
Monta¿ karmnika. Pod³ogê
karmnika przymocowujemy do podstawy.
Do pod³ogi mocujemy cztery
filarki oraz spi¿arnie za pomoc¹
wkrêtów.
68
Spiżarnia: pojemnik na ziarno
Zatyczka silosu spiżarni
Zimowy zapas, mieszanka ziarna
nasz karmnik w plener i nape³niæ silos posilnymi ziarenkami.
Epilog. Œnieg otuli³ ziemiê,
a w naszym karmniku wieki ruch.
Zadowolone ptaszyny zajadaj¹ siê
ziarnem, suszonymi bu³kami i kluskami, a¿ im brzuszki puchn¹. Musimy jeszcze pamiêtaæ, by pokarm
dostarczaæ im o mniej wiêcej o jednej godzinie. Kontrolujemy te¿ zapas ziarna w spi¿arni. Warto obserwowaæ ptaszynki, bo jest to teatr niezwyk³y. To przepychanie siê,
otrz¹sanie i wielka radoœæ. Po jakimœ czasie nauczymy siê rozpoznawaæ nie tylko gatunki ptactwa,
ale i poszczególne osobniki. Ptaszki staj¹ siê rozpoznawalnymi znajomymi. Je¿eli w ogrodzie wiosn¹
wystêpuj¹ œlimaki, turkucie czy
gryzonie, to mo¿emy je ju¿ po¿egnaæ. Najlepszymi ich ³owcami bêd¹
nasze znajome wdziêczne szpaki,
sroki, sójki, kawki, kruki, wrony
i gawrony.
A mo¿e jeszcze warto zrobiæ
kilka fotek za pomoc¹ teleobiektywu, tak by ich nie sp³oszyæ? Warto
zadbaæ o ptaszki, mimo ¿e nie jesteœmy ¿adnymi ornitologami,
a zwyk³ymi majsterkowiczami. !