plik II

2012-01-20
Podmiotowy zakres ogólnego postępowania
administracyjnego
• Podmiotowy zakres zastosowania przepisów regulujących
ogólne postępowanie administracyjne wyznacza art. 1 pkt 1 i 2
k.p.a.
Podmioty prowadzące postępowanie
administracyjne
• W myśl postanowień art. 1 k.pa. organem prowadzącym
postępowanie administracyjne jest co do zasady, każdy
podmiot mający kompetencję do rozstrzygania
indywidualnych sprawa w drodze decyzji
administracyjnej.
• Można wyodrębnić dwie zasadnicze grupy podmiotów,
które posiadając stosowne kompetencje prowadzą
postępowanie administracyjne, są to:
• organy administracji publicznej rozumiane sensu
stricto oraz
• inne podmioty, w tym inne organy państwowe.
Podział taki wyznacza treść art. 1 pkt 1 i 2 k.p.a.
• Art. 1. Kodeks postępowania administracyjnego normuje
postępowanie:
1) przed organami administracji publicznej w należących
do właściwości tych organów sprawach indywidualnych
rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,
2) przed innymi organami państwowymi oraz przed
innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub
na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych
w pkt 1,
• Prowadzenie
ogólnego
postępowania
administracyjnego może być powierzone albo
bezpośrednio z mocy prawa albo w drodze porozumienia
do załatwiania spraw administracyjnych.
• O tym więc, jakie organy państwowe lub inne podmioty
mogą
prowadzić
postępowanie
administracyjne
przesądzają przepisy przyznające kompetencje do
załatwiania spraw w drodze decyzji administracyjnej lub
przewidujące
możliwość
ich
przekazywania.
W kontekście art. 1 pkt 2 k.p.a. organy te, mając
umocowanie w prawie, będą mogły rozstrzygać
indywidualne sprawy w drodze decyzji administracyjnej
wydawanej w postępowaniu administracyjnym.
1
2012-01-20
• Przez
porozumienie
o
załatwianiu
spraw
administracyjnych należy rozumieć akt na mocy którego
dochodzi do przeniesienia kompetencji do stosowania
prawa w określonej sprawie lub rodzaju spraw
administracyjnych z organu administracji publicznej na
inny organ lub podmiot. Przeniesienie kompetencji wiąże
się z utratą kompetencji przez organ, który ją dotychczas
posiadał. Do zawarcia porozumienia przenoszącego
kompetencję konieczne jest istnienie podstawy
ustawowej,
która
uprawniałaby
do
zawarcia
porozumienia i przekazania kompetencji.
Przykład : ustawa o samorządzie gminnym
• art. 8: […] 2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może
wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej
administracji.
2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu
oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie
porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.
• art. 9: 1. W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki
organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym
z organizacjami pozarządowymi.
• art. 74: 1. Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w
sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań
publicznych.
2. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem
przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z
powierzonymi jej zadaniami, […]
Definicje kodeksowe
Definicje kodeksowe (c.d.)
Art. 5 § 2 k.p.a.: Ilekroć w przepisach k.p.a. jest mowa o:
• pkt 3): organach administracji publicznej - rozumie się przez to
ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów,
działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy
administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek
samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1
pkt 2,
• pkt 4): ministrach - rozumie się przez to Prezesa i wiceprezesa Rady
Ministrów pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem
administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem
administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w
skład Rady Ministrów, kierowników centralnych urzędów administracji
rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez
Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, a także kierowników
innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy, o
których mowa w art. 1 pkt 1 i 4.
• art. 5 § 2 pkt 5): organizacjach społecznych - rozumie się
przez to organizacje zawodowe, samorządowe,
spółdzielcze i inne organizacje społeczne,
• art. 5 § 2 pkt 6):
organach
jednostek
samorządu
terytorialnego - rozumie się przez to organy gminy,
powiatu, województwa, związków gmin, związków
powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta),
starostę, marszałka województwa oraz kierowników
służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta,
burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka
województwa, a ponadto samorządowe kolegia
odwoławcze.
2
2012-01-20
WŁAŚCIWOŚĆ
WŁAŚCIWOŚĆ
• pojęcie właściwości
• właściwość ustawowa i delegacyjna (oraz inne
przypadki przeniesienia kompetencji do załatwienia
sprawy administracyjnej)
• właściwość rzeczowa, miejscowa i funkcjonalna
(instancyjna)
• obowiązek kontroli właściwości
• skutki naruszenia właściwości
• spory o właściwość
• Właściwość – pojęcie właściwości na gruncie
postępowania administracyjnego oznacza prawną
zdolność organu administracji publicznej do rozpoznania i
rozpatrzenia danej (konkretnej i indywidualnej) sprawy
indywidualnej w postępowaniu administracyjnym [W.
Dawidowicz].
• art. 19 k.p.a. Organy administracji publicznej
przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i
miejscowej.
• art. 20 k.p.a. Właściwość rzeczową organu administracji
publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego
działania.
• art. 21 k.p.a. Właściwość miejscową organu
administracji publicznej ustala się: […]
ORGANY WYŻSZEGO STOPNIA - POJĘCIE
INSYTUCJA WYŁĄCZENIA PRACOWNIKA ORAZ
ORGANU
• Podstawy wyłączenie pracownika organu – art. 24 k.p.a.
• Podstawy wyłączenie organu – art. 25 k.p.a.
• Wyznaczenie pracownika do prowadzenia sprawy w
przypadku / Organ właściwy do załatwienia sprawy w
przypadku wyłączenia – art. 26 k.p.a.
• Wyłączenie członka organu kolegialnego – art. 27 k.p.a.
• Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego
wyznaczają określone kompetencje dla organów
wyższego stopnia (m.in. do rozpatrywania odwołań i
zażaleń – art. 127
2 i art. 144; do stwierdzenia
nieważności decyzji – art. 157
1; wznowienia
postępowania – art. 150 2; przywrócenia terminu do
wniesienia odwołania lub zażalenia – art. 59
2; w
przypadku wyłączenia organu – art. 26 2 pkt 1 i 2, 26
2 zd. 2).
• Pojęcie „organu wyższego stopnia” określa art. 17 k.p.a.
3
2012-01-20
art. 17 k.p.a. Organami wyższego stopnia w rozumieniu
kodeksu są:
1) w stosunku do organów jednostek samorządu
terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba
że ustawy szczególne stanowią inaczej,
2) w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie
ministrowie,
3) w stosunku do organów administracji publicznej innych
niż określone w pkt 1 i 2 - odpowiednie organy nadrzędne
lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy
państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,
4) w stosunku do organów organizacji społecznych odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w
razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad
ich działalnością.
ORGANY NACZELNE - POJĘCIE
• Pojęcie „organu naczelnego” na gruncie przepisów
kodeksowych określa art. 18 k.p.a. / nie jest to pojęcie
ustrojowe /.
• Obecnie określone kompetencje organów naczelnych
wyznaczają jedynie przepisy Działu VIII „Skargi i
wnioski” – art. 230, 253 5, 258 1 pkt 4, art. 258 2
k.p.a.
art. 9a u.g.n. Organem wyższego stopnia w sprawach
określonych w ustawie, rozstrzyganych w drodze decyzji przez
starostę wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej,
jest wojewoda.
art. 14 ustawy o zmianie imion i nazwisk
1. Określone w ustawie zadania i kompetencje kierownika urzędu
stanu cywilnego i jego zastępcy są zadaniami z zakresu
administracji rządowej.
3. Wojewoda jest organem wyższego stopnia w sprawach
prowadzonych na podstawie ustawy.
art. 5 ustawy Prawo o zgromadzeniach
1. Postępowanie w sprawach dotyczących zgromadzeń należy do
zadań zleconych organów gminy.
2. Organem odwoławczym od decyzji wydanych w sprawach, o
których mowa w ust. 1, jest wojewoda.
UPOWAŻNIENIE DO ZAŁATWIANIA SPRAW
ADMINISTRACYJNYCH (I WYDAWANIA DECYZJI
ADMINISTRACYJNYCH)
• Upoważnienie do działania w imieniu organu oznacza
prawną możliwość realizowania kompetencji organu
przez inną osobę w imieniu organu upoważniającego.
• W przypadkach upoważnienia do wykonywania
kompetencji organ nie wyzbywa się swojej kompetencji
do załatwienia danych spraw administracyjnych, a
upoważniony podmiot nie staje się przez to organem
administracji.
• Każde udzielenie upoważnienia do załatwiania spraw
administracyjnych musi mieć podstawę prawną
– przepisy stanowiące taką podstawę znajdują się w
różnych przepisach ustrojowych oraz w samym k.p.a.
4
2012-01-20
• przykłady z przepisów szczególnych
art. 39 u.sam.gmin. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu
administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie
stanowią inaczej.
2. Wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników
urzędu gminy do wydawania decyzji administracyjnych, o których
mowa w ust. 1, w imieniu wójta. […]
Art. 38 u.sam.pow. 1. W indywidualnych sprawach z zakresu
administracji publicznej należących do właściwości powiatu decyzje
wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie
decyzji przez zarząd powiatu.
2. Starosta może upoważnić wicestarostę, poszczególnych członków
zarządu powiatu, pracowników starostwa, powiatowych służb,
inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu
do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1. […]
• kodeks postępowania administracyjnego
• Art. 268a k.p.a. Organ administracji publicznej może
w formie pisemnej upoważniać pracowników kierowanej
jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego
imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do
wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i
zaświadczeń.
• Upoważnienie z art. 268 k.p.a. związane jest z
dekoncentracją zadań, odnosi się do organów
administracji publicznej w szerokim ujęciu – w
rozumieniu określonym przez art. 5
2 pkt 2 k.p.a.
[M. Jaśkowska]
• Upoważnienie z tego artykułu może być udzielone
zarówno, gdy organ wydaje decyzję (postanowienie) we
własnym imieniu, jak i wtedy, gdy wykonuje zadania
zlecone, także w drodze porozumienia (postanowienie SN
z dnia 18 czerwca 2003 r., II CKN 215/01; wyrok WSA z
dnia 14 lipca 2010 r., IV SA/Wa 541/10)
5