Uchwała w sprawie sytuacji w polskim szkolnictwie wyższym i nauce.

Uchwała IV Krajowej Konferencji Sprawozdawczo-Wyborczej Szkolnictwa
Wyższego i Nauki w sprawie sytuacji w polskim szkolnictwie wyższym i nauce.
Zmiany, jakie zachodzą w organizacji polskiej nauki i szkolnictwa wyższego w ciągu
ostatnich lat powodują szereg niebezpiecznych następstw i prowadzą do kumulowania się
bardzo groźnych tendencji, które poddają w wątpliwość prawidłowe funkcjonowanie tego
najbardziej innowacyjnego sektora polskiej gospodarki, stawiając pod znakiem zapytania
długofalowe cele jej rozwoju.
Lansowana przez wiodącą część decydentów komercjalizacja nauki i szkolnictwa
wyższego, zmierzająca do przekształcenia polskich uczelni i instytutów naukowych
w komercyjne korporacje powoduje rozpad ukształtowanych w ciągu wielu lat wspólnot
uczonych i studentów. Zamiast współpracy w poszukiwaniu prawdy i odkrywaniu tajemnic
natury propaguje się i wymusza rywalizację i podejście skrajnie indywidualistyczne co
zmienia naukę w pole bitwy wszystkich ze wszystkimi.
W ostatnich latach praktycznie zlikwidowano dla ogromnej większości pracowników
naukowych stabilność zatrudnienia co prowadzi do skrajnie niebezpiecznego w skali kraju
zjawiska braku poczucia więzi większości uczonych ze swymi instytucjami.
Znacznemu pogorszeniu uległa jakość pracy dydaktycznej i wychowawczej na
uczelniach, które nigdy nie były i być nie powinny, a niestety stają się wąsko kształcącymi
szkołami zawodowymi.
W ciągu najbliższych kilku lat nastąpi znacząca rewolucja pokoleniowa – odejdzie
ogromna liczba doświadczonych i sprawdzonych nauczycieli akademickich. Zastąpi ich grupa
młodych ludzi, którzy jednak, aż do uzyskania tytułu profesorskiego nie będą mieli prawa do
zatrudnienia na stałe.
Wprowadzone ostatnimi nowelizacjami ustawy: Prawo o szkolnictwie wyższym
wzmocnienie pozycji jednoosobowego kierownika uczelni – rektora przekształciło ciała
kolegialne w czysto dekoracyjne zgromadzenia, w których i tak dominuje grupa zajmująca
kierownicze stanowiska w uczelni.
W efekcie takiej polityki następuje systematyczne pogorszenie warunków pracy
wszystkich zatrudnionych w sektorze nauki i szkolnictwa wyższego i likwidacja szeregu
tradycyjnych uprawnień nauczycieli akademickich, którzy sprowadzani są do poziomu
pracowników agencji pracy tymczasowej.
Wszystkie te zmiany nakładają się na podstawową słabość polskiej nauki i szkolnictwa
wyższego: strukturalne niedofinansowanie. Wprawdzie w ostatnich latach rząd przeznaczył
znaczne środki na podwyżki płac w szkolnictwie wyższym, ale jest to działanie dalece
niesatysfakcjonujące zarówno jeśli chodzi o skalę braków jak i sposób wprowadzenia tej
decyzji w życie. Podwyżki płac nawet o około 30 procent w sytuacji, gdy ostanie znaczące
ruchy w tej sprawie miały miejsce w 2004r. są jedynie paliatywem. Nawet po ich pełnej
realizacji w roku 2015 nie zostanie przywrócona sytuacja z początków pierwszego
dziesięciolecia XXI wieku, gdy średnia płaca asystenta była na poziomie średniego
wynagrodzenia w kraju. W dodatku sposób wprowadzenia tych regulacji płacowych
spowodował, że możliwy pozytywny efekt został niemal w całości zniweczony. W znacznej
większości uczelni podwyżki zostały przyznane w formie jednorazowych lub nawet
czasowych dodatków, które mogą być (i jest wielce prawdopodobne, że będą) cofnięte po
roku 2015.
Te wszystkie zmiany powodują rosnącą frustrację i niezadowolenie wśród
pracowników sektora, wpływają na jakość kształcenia i wychowania oraz badań naukowych,
a mogą doprowadzić do poważnych zakłóceń w pracy wszystkich instytucji polskiej nauki.
IV Konferencja Sprawozdawczo – Wyborcza Szkolnictwa Wyższego i Nauki wypowiada
się zdecydowanie przeciwko wszystkim nakreślonym powyżej zjawiskom.
Wzywamy polityków i decydentów do zaniechania polityki destabilizacji szkolnictwa
wyższego i nauki.
IV Konferencja zobowiązuje wybrane władze do użycia wszelkich dozwolonych
prawem środków do przeciwstawienia się tej polityce.
Warszawa, 04.10.2014
-2-