GA ETKA S KOLNA

GA
S
Z
ETKA
KOLNA
Specjalny Ośrodek Szkolno­Wychowawczy nr 2 w Lublinie ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­
Rok 8 Numer 19 Luty 2011
Dbaj o zdrowie!
1
Troski o zdrowie nigdy za wiele
Wszyscy wiemy, że jedzenie
to wielka przyjemność. Kłopot w tym,
aby przyjemne połączyć z pożytecznym.
Pożywienie
dostarcza
energii
i składników odżywczych, bez których
nasz
organizm
nie
mógłby
funkcjonować.
Składniki
odżywcze rozkładane są
w przewodzie pokarmowym w procesie
trawienia.
Następnie
ulegają
wchłonięciu i poprzez krew przenoszone
są do każdej komórki organizmu.
Pobrane składniki pokarmowe budują
nasze ciało, mają duży wpływ
na samopoczucie, kondycję psychiczną
i fizyczną oraz przebieg procesów
spostrzegawczości, pamięci, zdolności
uczenia
się
i
zapamiętywania.
Dostarczają energii dla prawidłowego
funkcjonowania organizmu. Większość
chorób
naszych
czasów
(tzw.:
cywilizacyjnych)
powstała
na skutek niewłaściwego sposobu
odżywiania.
Jest paradoksem, że ludność
krajów uprzemysłowionych choruje
z powodu niedoborów pokarmowych
na skutek spożywania dużej ilości białka
zwierzęcego, białej mąki i cukru,
rafinowanych olei, soli, alkoholu
i
innych
używek,
które
są
wysokokaloryczne, a w związku z tym
spożywa
zbyt
mało
produktów
obfitujących w błonnik, witaminy,
składniki mineralne.
Nasz
organizm
posiada
samoregulujący się układ, który dąży
do utrzymania stanu równowagi czyli
zdrowia. Odbywać się to powinno
poprzez
prawidłowe
żywienie.
W zamierzchłej przeszłości człowiek
został przystosowany do spożywania
surowej żywności. W miarę rozwoju
cywilizacji człowiek odszedł od natury,
ulepszając i podnosząc walory smakowe
pożywienia poprzez: rafinację (olej,
biały cukier, biała mąka), dodatki
chemiczne (barwniki, stabilizatory,
spulchniacze,
ulepszacze
smaku
i zapachu, przetwarzanie: (smażenie,
gotowanie,
używanie
przypraw
zawierających
szkodliwe
środki
konserwujące), używanie półproduktów,
żywienie się w barach szybkiej obsługi,
stołówkach itd.).
Te przemiany spowodowały
dostarczanie do organizmu wraz
z pożywieniem wielu toksycznych
substancji
i
odkładanie
się
w
organizmie
licznych
złogów
na skutek przeciążenia mechanizmów
samoleczących
i
oczyszczających
naszego organizmu.
Wielkim
problemem
świata
współczesnego jest brak świadomości
o chorobotwórczych właściwościach
większości z codziennie przez nas
spożywanych pokarmów dlatego, że:
- choroby rozwijające się w wyniku
nieprawidłowego
odżywiania
postępują
powoli,
przewlekle,
podstępnie, przez wiele lat;
- pokarm jest uważany za szkodliwy
jedynie
wtedy
gdy
szkodzi
2
w krótkim czasie po jego spożyciu
(boli brzuch, głowa czy wystąpi
wysypka);
- jesteśmy
przyzwyczajeni
do własnego modelu żywienia
(tradycje rodzinne);
- objawy chorób wiążemy z procesem
starzenia się, a nie z żywieniem;
- wiedza o wartości biologicznej
pokarmów jest znikoma (tablice
wartości odżywczych pożywienia);
- łatwo
ulegamy
reklamom
pochodzącym ze środków masowego
przekazu.
Na temat odżywiania istnieje wiele
publikacji, często jedne zaprzeczają
drugim, wprowadzają dezorientację
osób zatroskanych o własne zdrowie.
Każdy z nas jest inny i posiada inne
zapotrzebowanie
na
witaminy
i składniki mineralne, ma skłonności do
innych schorzeń, prowadzi inny tryb
życia...
Możemy tu wymienić następujące
czynniki wpływające na potrzeby
organizmu:
1. Palenie tytoniu (jeden papieros
zabija 30 mg witaminy C).
2. Nadmierne picie kawy, herbaty,
alkoholu (kawa wypłukuje magnez).
3. Zażywanie lekarstw (wyjaławia
przewód pokarmowy, uszkadza
żołądek).
4. Stresująca
praca,
nadmierna
nerwowość.
5. Wiek:
- niemowlęta ;
młodzież w okresie wzrastania
(w zależności od płci: 2600kcal
dziewczynki, do 3600kcal chłopcy);
- kobiety ciężarne i karmiące piersią
(dieta bogatsza w wapń, ilość kalorii
podobnie jak młodzież);
- powyżej 60 roku życia – gorsza
o 40% przyswajalność białka,
tłuszczów, cukrów.
6. Średni lub intensywny wysiłek
fizyczny
(3000
–
4000kcal
w zależności od pory roku
i wysiłku).
7. Zanieczyszczenie środowiska.
Mimo wyżej wymienionych
różnic, aby optymalnie odżywiać nasz
organizm
wszyscy
potrzebujemy
podobnych produktów żywnościowych,
co najwyżej w różnych ilościach.
Dlatego tak istotne jest stosowanie
zróżnicowanej i urozmaiconej diety,
posiadanie
wiedzy,
świadomości
z zakresu odżywiania.
Organizm człowieka potrzebuje
dziennie 90-ciu składników aby
funkcjonować
prawidłowo.
Tych
składników
powinno
dostarczać
pożywienie tj.: 60-ciu minerałów, 16-stu
witamin,
12-stu
podstawowych
aminokwasów i trzech podstawowych
tłuszczy. Aby nasz organizm otrzymał
niezbędne ilości substancji potrzebnych
do prawidłowego rozwoju i nie
powstawały niedobory w organizmie
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca
spożywanie:
- 40-60 dag warzyw i owoców
(3-5 porcji warzyw i 2-4 porcje
owoców),
-
3
-
-
nerwowe i mózg również cierpią
z powodu jego trującego działania.
Podwyższone ciśnienie krwi, bóle
głowy, częste migreny, bezsenność,
a nawet epilepsja mają wspólną
przyczynę: oddziaływanie na organizm
soli kwasu moczowego. Ponadto kwas
moczowy zwalnia przemianę materii
i powoduje duże zużycie witamin
mikroi
makroelementów,
na neutralizację kwasu moczowego,
co narusza gospodarkę cukrową
i
w
konsekwencji
prowadzi
do cukrzycy insulinozależnej. Wszystko
to dzieje się za sprawą nadmiernej ilości
mięsa spożywanego z chlebem! To nie
koniec listy chorób cywilizacyjnych
powstałych z powodu
spożywania
nadmiernej ilości mięsa, białego
pieczywa ubogiego w błonnik, białego
cukru a także rafinowanych olei.
Zgodnie z Raportem Światowej
Organizacji Zdrowia dopisać możemy
następujące schorzenia: miażdżycę,
choroby sercowo – naczyniowe,
wieńcowe,
nowotwory,
otyłość,
hipercholesterolemię, dnę moczanową,
zaburzenia immunologiczne oraz alergie
skórne i pokarmowe.
6-11 porcji zbożowych (ciemne
pieczywo, otręby, makarony, mąki,
kasze, ryż),
30g nasion strączkowych (groch,
fasola, soja, soczewica, orzechy,
nasiona słonecznika i dyni),
każdego dnia na jedną osobę.
Istnieje wiele modeli żywienia,
nie ma natomiast takiego, który może
zadowolić wszystkich. Sami musimy
więc dokonywać wyboru. Często
decydujemy się na taki krok dopiero
wtedy, gdy już mamy problemy
z własnym zdrowiem. W dalszej części
postaram się przedstawić taki model
żywienia, który moim zdaniem jest
interesujący, choć odbiega znacznie
od modelu ogólnie stosowanego, jednak
zyskał sobie duże uznanie zarówno
w kraju jak i na świecie. Wielu ludzi
twierdzi, że dzięki stosowaniu właśnie
tego modelu żywienia udało się im
przywrócić zdrowie w momencie gdy
lekarze nie dawali im już żadnej nadziei.
Jednoczesne spożywanie białka
i węglowodanów jest niebezpieczne dla
zdrowia, ponieważ stwarza sytuację
przeciążenia w procesie trawienia,
prowadzi
do
niepotrzebnego,
nadmiernego zużycia biochemicznej
energii żołądka i jelit. Przy okazji tej
przemiany powstaje kwas moczowy,
którego nadmiar wywołuje takie
choroby cywilizacyjne jak: choroby
stawów, kości, bóle w kręgosłupie,
chroniczny reumatyzm, artretyzm,
podagrę, osteoporozę, egzemy skórne.
Ponadto kwas moczowy ma bezpośredni
kontakt z krwią, a więc ośrodki
Co to znaczy „połączenia
niebezpieczne dla zdrowia” i jak im
zapobiegać? Musimy wiedzieć, że:
1. Białko jest trawione w żołądku 2 – 4
godziny,
2. Węglowodany 20 – 40 minut.
Co oznacza w praktyce, że: jeśli zjemy
kanapkę (ciemne pieczywo z masłem
zwierzęcym lub tłuszczem) razem
z warzywami (sałatki, surówki bez octu,
4
za to z sokiem wyciśniętym z cytryny),
to ulegnie ona strawieniu w ciągu
20 – 40 minut i dostarczy ona wielu
niezbędnych organizmowi witamin
i minerałów. Analogicznie jeśli zjemy
pokarmy białkowe (zwierzęce) razem
z warzywami (surówki i sałatki
z kiszonych warzyw, natką z pietruszki,
wszystkie inne surówki i sałatki),
to podobnie jak wcześniej ulegną one
rozpadowi na energię w ciągu 2 – 4
godzin,
zasilą
nasz
organizm
w witaminy i minerały, których
potrzebujemy. Jedna, bardzo ważna
uwaga: zwróćmy uwagę, aby pić 15
minut przed posiłkiem, nie popijać
w trakcie posiłku, oraz odczekać
z popijaniem chociaż 1 godzinę po
posiłku. Często do posiłków pijemy
słodzone płyny, a obecność białego
cukru jest zgubna w procesie
prawidłowej przemiany materii. O wiele
korzystniejsze
jest
picie
wody
mineralnej (niegazowanej) i świeżych
soków warzywnych i owocowych.
szkodliwe jest, obecnie zakazane
w wielu krajach, używanie aspartamu
jako substancji słodzącej (w USA
zakazano sprzedaży napoi typu: Cocacola, Fanta itp. w sklepikach szkolnych).
Warto pamiętać, że nasz organizm
potrzebuje dziennie ok. 2 l wody, może
to
być
mineralna,
źródlana,
przegotowana - korzystniejsze będzie
dostarczanie wody w tej postaci,
łatwiejszej
dla
organizmu
do
bezpośredniego
wykorzystania
(zamiast jako kawę, herbatę, kompot,
soki, napoje czy też zupę).
Podobnie, jak słodzone płyny, tak
i dżemy, powidła, miód należy
spożywać przynajmniej 40 minut przed
spożyciem
produktów
białkowych
i przynajmniej 2 godziny po ich
spożyciu.
Najnowsze badania stwierdzają,
że mleko jest potrzebne jedynie małym
dzieciom.
Mleko
krowie
jest
najzdrowszym pokarmem dla cieląt,
lecz nie dla człowieka! Człowiek już w
dzieciństwie zatraca enzymy niezbędne
do trawienia mleka. Spożyte mleko
(zwłaszcza w obecności białego cukru)
zachowuje się podobnie jak mięso, jego
nadmiar, podobnie jak nadmiar mięsa,
szkodzi człowiekowi. Obecny system
żywienia przekonuje nas mylnie
o wyższości białka zwierzęcego nad
roślinnym, chociaż od dawna wiadomo,
że produkty białkowe pochodzenia
zwierzęcego można z powodzeniem
zastępować czy urozmaicać orzechami,
pestkami z dyni i słonecznika, roślinami
strączkowymi (bób, groch, fasola, soja,
A co z tradycyjną kanapką? Chleb,
masło, szynka – będzie ona zalegała trzy
doby w żołądku, uruchomi proces
gnilny w jelitach, odkładanie się toksyn,
spowoduje większe zużycie witamin
i minerałów na usunięcie trucizn
– błędne koło, a w efekcie nasz
organizm traci niezbędne witaminy
i minerały, zamiast je zyskiwać.
Nie każdy z nas zdaje sobie sprawę,
że butelka gazowanego napoju zawiera
średnio 9 łyżeczek białego cukru oraz
połowę tablicy Mendelejewa ukrytą
pod tajemniczymi nazwami E... Równie
5
soczewica). Jeśli nie chcemy całkowicie
wykluczyć mleka z naszego jadłospisu,
pijmy tylko mleko długo gotowane (bez
sąsiedztwa cukru), najlepiej nie łącząc
z innymi pokarmami lub w sąsiedztwie
warzyw.
Zamiast mleka proponuję jego
fermentowane przetwory (biały ser,
naturalny jogurt, kefir, maślankę czy
zsiadłe mleko). Te produkty są dla nas
o wiele zdrowsze dlatego, że zostały one
poddane procesowi zakwaszania (ich
skład chemiczny uległ zmianie) lub
zawierają żywe kultury bakterii,
co wpływa korzystnie na przyswajanie
ich przez organizm człowieka. Jednak
przypominam, iż nabiał, w tym
i twarożek, najzdrowszy dla człowieka
to ten, który nie jest spożywany
w
towarzystwie
białego
cukru
(dopuszczalny jest miód, fruktoza,
ksylitol czy inulina).
Wybierając zdrowy styl żywienia
warto więc:
1. Zadbać o to aby twoje pożywienie
było jak najbardziej urozmaicone.
2. Unikać spożywania wędlin i mięs
z pieczywem.
3. Unikać
spożywania
mięs
z ziemniakami, kaszami i ryżem, lecz
jedynie z warzywami i kwaśnymi
owocami.
4. Unikać gotowania zup na wywarach
mięsnych, lepiej wylać je do zlewu,
(dopuszczalny jest rosół), zaś
do zupy po wyłączeniu można dodać
trochę
podsmażonej
cebulki
na słoninie czy boczku.
5. Zupy gotować (krótko) z warzyw
i ziemniaków pod przykryciem,
używać ziół, solić pod koniec.
6. Nie używać przypraw chemicznie
konserwowanych
(np.
vegeta,
jarzynka, przysmak itp.).
7. Warzywa
najlepiej
spożywać
na surowo (sałatki, surówki, soki),
jeśli gotowane, to krótko, na parze
lub w przykrytym garnku.
8. Owoce najlepiej spożywać żywe
i suszone (rodzynki, morele, śliwki
i inne), rzadziej: dżemy, konfitury,
kompoty itd.
9. Nie jeść słodyczy (z powodu dużej
zawartości środków chemicznych
wykorzystywanych do ich produkcji
).
10. Pamiętać o piciu wody niegazowanej
oraz soków (wykonane przez siebie
z warzyw i owoców bez cukru
- przepisy na soki z uwzględnieniem
oczyszczania
organizmu
oraz leczenia już istniejących
schorzeń zawarte są w książce
pt.:
„Przywracać
zdrowie
żywieniem”
Ewy
Dąbrowskiej
oraz w książkach Michała Tombaka
np. „Droga do zdrowia”).
11. Im starszy organizm, tym więcej
należy spożywać warzyw, a mniej
owoców (60% łącznej masy pokarmu
), dobrze rozdrabnianych aby
organizm łatwiej je trawił. Spożywać
ciemne
pieczywo
(najlepiej 1 – 2 dniowe), otręby
bogatsze w błonnik. Unikać jasnego
i świeżego pieczywa - zawiera dużo
środków chemicznych (spulchniaczy,
ulepszaczy), a mało błonnika.
6
12. Jeść dużo kasz: kasza gryczana
16. Pamiętać, że gotując, smażąc
(przetwarzając)
pożywienie
niszczymy w nim to, co dla
naszego
organizmu
jest
najbardziej pożądane.
17. Jeść powoli, nie spieszyć się,
każdy kęs pożywienia przeżuwać
minimum 30 razy wtedy pokarm
będzie
odpowiednio
rozdrobniony i zmieszany ze
śliną. Przyspieszy to przemianę
materii, właściwe wykorzystanie
soków trawiennych zapobiegnie
odkładaniu się złogów i tłuszczy.
Dostarczy
energii
witamin
i
składników
mineralnych
zamiast je „kraść” z organizmu
w celu strawienia „nawrzucanych
bez ładu i składu” pokarmów.
18. Nie łączyć białek jaj z cukrem
(jedynie zdrowe to: ciasto
drożdżowe, pizza bez cukru).
Jajka łączyć z pokarmami tak jak
białka i pamiętać, że żółtko jaj
zawiera dużo cholesterolu.
19. Nie używać zasmażek, sosy
zagęszczać wodą zmieszaną
z mąką (rewelacyjnie nadaje się
do tego mąka amarantusowa,
grochowa, inulina czy tapioka).
20. Nie pić alkoholu, dopuszczalne
jest picie niewielkich ilości
wytrawnego wina.
21. Nie używać zbyt dużej ilości soli
(dzienne
zapotrzebowanie
wynosi 6g).
22. Zastępować biały cukier miodem
(łyżka
stołowa
dziennie),
owocami.
zawiera krzem (chroni przed
zawałem); rutynę która uszczelnia
naczynia krwionośne (chroni przed
żylakami, hemoroidami, miażdżycą,
cukrzycą i innymi kłopotami
krążeniowymi).
Kasza jęczmienna zawiera dużo
witaminy B2 (zapobiega zajadom,
chorobom skórnym).
Kasza kukurydziana zawiera selen,
pierwiastek niezbędny do tworzenia
nowych komórek (selen, oprócz
kaszy kukurydzianej, występuje
tylko w śledziach)
Ciemny ryż jest bogatszy w błonnik
(biały ryż może zakwaszać przewód
pokarmowy).
Kasze
łączyć
z tłuszczem, kwaśnym mlekiem,
jogurtem, kefirem, warzywami.
Ziemniaki jeść w każdej postaci
łączyć z warzywami i odrobiną
tłuszczu, gdyż jarzyny są bogate
w błonnik. Ziemniaki można jeść
również w mundurkach (wówczas
zapobiegają tworzeniu się kamieni
nerkowych i żółciowych).
13. Sałatki i surówki przyrządzać bez
cukru i octu, za to z sokiem
z cytryny (odczyn kwasowy,
korzystny przy trawieniu białek).
14. Jeść warzywa i owoce świeże,
wyprodukowane
ekologicznie
(z dala od ruchliwych ulic, bez
nawozów sztucznych, oprysków).
15. Używać
oleju
tłoczonego
na zimno gdyż jest zdrowszy
od
rafinowanego
(zawiera
tłuszcze nienasycone).
7
23. Nie
używać
półproduktów,
mrożonej żywności.
24. Jeśli złączymy dwie dłonie
w kształcie kuli, to zobaczymy,
jaka jest fizjologiczna pojemność
naszego żołądka. To, co mieści
się w jednej dłoni to jednorazowy
posiłek, a połowa objętości
drugiej to ilość płynu, którą
możemy wypić jednorazowo.
I to wszystko! To, co przekracza
powyższe objętości jest dla
naszego organizmu zbędne!
Nie przejadajmy się więc.
25. Jedzmy dwa wzbogacone posiłki
w
ciągu
dnia;
rano
węglowodanowe, a po południu
białkowe (+ tłuszcze i produkty
żywe),
w
tak
zwanym
międzyczasie
jedzmy
jak
najwięcej warzyw i trochę mniej
owoców.
26. Jeśli trzeba zmieniajmy nawyki
żywieniowe.
27. Dbajmy
o
różnorodność
pożywienia.
28. Nie spożywajmy pokarmów
bezpośrednio
wyjętych
z lodówki.
29. Ograniczajmy ilość spożywanej
kawy czy herbaty (wypłukuje
magnez).
30. Zawsze pamiętajmy, że każdy
człowiek posiada inny organizm,
musi być więc świadom swojego
sposobu odżywiania, poznać
źródła i przyczyny niedoboru
witamin, składników mineralnych, powinien starać się
uzupełniać niedobory zdrowym
żywieniem.
Należy
też
z
dystansem
przyjmować
sposoby żywienia propagowane
przez środki masowego przekazu.
31. Dbajmy o regularne wypróżnianie się: przynajmniej raz na dobę.
32. Oczyszczajmy
organizm,
zwłaszcza po infekcjach, przy
spadku
odporności,
kiedy
chcemy stracić zbędną tkankę
tłuszczową oraz aby pozbyć się
tzw: złogów - niebezpiecznych
dla naszego organizmu związków
chemicznych, które powstają
w procesie przemiany materii,
a zapobiegniemy rozwojowi
chorób cywilizacyjnych. Do tego
celu służą herbatki ziołowe, zioła
w tabletkach, wyciągi i nalewki
ziołowe, suplementy diety (aloes,
spirulina, proszek zasadowy).
Zamiast pić tradycyjną, czarną
herbatę, kilka razy w ciągu dnia
sięgajmy po herbatki owocowe,
ziołowe, zielone, czerwone,
rooibos, yerba mate.
33. Warto stosować posty (raz
w tygodniu). Francuzi piją w tym
dniu tylko świeżo przygotowane
soki, co pomaga naszemu
organizmowi
pozbyć
się
uporczywych
dla
naszego
organizmu toksycznych resztek
i przywrócić stan równowagi.
Genetyczny
potencjał
życia
człowieka został obliczony przez
naukowców na 120 – 140 lat, a praca
niektórych
narządów
np.
nerek
na znacznie dłużej. Czasopismo
„National Geographic” poświęciło jeden
8
cały numer tematyce „długowiecznych”
- a więc najstarszych mieszkańców kuli
ziemskiej. Na uwagę zasługuje fakt,
iż nie są to ludzie schorowani,
wymagający
pomocy
innych.
Ci ludzie, pomimo tak „pięknego”
wieku, są pełni energii, radości, są
zdrowi. Co jest szczególnie ważne,
ludzie ci w swoim życiu nie spożywali
białego cukru, a co dopiero słodyczy!
Pamiętajmy więc, że także od nas zależy
to jak długo będziemy żyć i jakim
cieszyć się zdrowiem my i nasi
najbliżsi. Przeczytałam także takie
słowa: „Jest rzeczą znamienną, że
u progu XXI wieku ludzie umierają nie
z
głodu,
ale
z
przejedzenia”.
Zachowajmy więc umiar w jedzeniu
i w piciu, zdrowy rozsądek, a będziemy
długo cieszyć się zdrowiem. Oprócz
odpowiedniego żywienia zadbajmy
o kondycję fizyczną, uprawiając kilka
razy w tygodniu sport. Osoby dorosłe
powinny unikać niekontrolowanego
tycia i chudnięcia. Otyłość zwiększa
ryzyko
wystąpienia
chorób
cywilizacyjnych, zaś duża nadwaga
bardzo niekorzystnie wpływa na układ
kostny.
Jeżeli
masz
problem
z nadmierną masą ciała i chcesz pozbyć
się zbędnych kilogramów, zrób to tylko
pod czujnym okiem specjalisty.
Odchudzanie powinno iść w parze
z wysiłkiem fizycznym. Im więcej czasu
poświęcimy na ruch, tym lepsze efekty
uzyskamy.
odpoczynek. Urlop, podczas którego
podróżujemy,
odpoczywamy
od
codziennych zajęć, możemy zapomnieć
o codziennych troskach i kłopotach, to
świetna rewitalizacja dla naszego
organizmu.
Wakacyjne
wyprawy
dostarczają wielu niezapomnianych
chwil i pozwalają na moment
zapomnieć o obowiązkach.
Ku pociesze tych wszystkich,
którzy ciągle narzekają na brak czasu
aby
zająć
się
przyrządzaniem
smakołyków czy z podziwem lub
zazdrością patrzą na sąsiadkę, która
potrafi tak smacznie i pięknie gotować
dodam:
„Pan Bóg stworzył pożywienie
a diabeł kucharza”.
Barbara Gierska
Ciągły pośpiech, praca, stres,
wpływa negatywnie na nasze zdrowie.
Dlatego warto znaleźć czas na
9
Barbara Rdułtowska
uczestnicy są w zbliżonym wieku i mają ten
sam problem. Istotne jest też, aby zajęcia
prowadzone były w atmosferze swobody,
zaufania, poczucia bezpieczeństwa, gdzie
czekają ich przyjemne doznania, mogą się
zrelaksować,
posłuchać
ciekawych
opowieści i gdzie mogą się również
pobawić. Dużo radości sprawia im
wielokrotnie odwracanie kartek, powracając
do ulubionego fragmentu. Należy więc
wybierać książki kartonowe i z wieloma
ilustracjami,
które przyczyniają się
do rozwoju myślenia i mówienia.
Zainteresowania czytelnicze dziecka
niepełnosprawnego
intelektualnie
sprowadzają się na ogół do bajek, łatwych
opowiadań i niezbyt skomplikowanych
książeczek przygodowych, z prostym
słownictwem, mało skomplikowaną fabułą
i niewielką ilością bohaterów literackich.
Zajęcia winny być prowadzone metodami
umożliwiającymi
dzieciom
aktywne
doświadczanie i przeżywanie. Natomiast
włączenie gier i zabaw pozwala dziecku
na wyrażanie emocji i rozładowanie napięć.
Uatrakcyjnienie
spotkań
poprzez
odgrywanie scenek rodzajowych, twórczość
plastyczną, krótkie opowiadania zachęca
dzieci do uczestnictwa w zajęciach. Biorą
one udział w różnych formach działania,
dzięki czemu lepiej zapamiętują treści, mają
możliwość zdobycia nowej wiedzy,
doświadczenia.
Dlatego też zajęcia
z elementami biblioterapii poprzez formy
zabawowe, inscenizacje, pogadanki, głośne
czytanie literatury łagodzą i pomagają
likwidować różne zahamowania oraz
przyczyniają się do rozwoju dziecka.
Jedną z podstawowych form pracy
oddziaływania biblioterapeutycznego jest
pobyt dziecka w bibliotece. Chwile
spędzone wśród kolorowych książek,
zabawek wpływają uspokajająco, izolowane
Zajęcia z elementami
biblioterapii w rewalidacji
dzieci niepełnosprawnych
intelektualnie
Droga
dziecka
o
obniżonej
sprawności umysłowej do książki jest
znacznie dłuższa niż u dzieci w normie
intelektualnej. Dlatego istotne jest w tym
przypadku zwracanie większej uwagi na
ogólny stan samopoczucia dziecka, na jego
potrzeby oraz możliwości. Celem zajęć jest
hamowanie
pobudliwości
nerwowej,
eliminowanie stresów, wyciszenie lęków.
Mogą także pomóc w kształtowaniu
i wzmacnianiu pożądanych postaw wobec
samego siebie i innych osób.
Cechy rozwojowe dzieci głębiej
upośledzonych
nie
pozwalają
na
indywidualne
czytanie
książek.
Aktywizacja uczniów odbywa się poprzez
słuchanie
tekstu
czytanego
przez
biblioterapeutę
oraz
wykonywanie
różnorodnych zajęć dotyczących treści
książki, fragmentu opowiadania, wiersza.
Tekst ten musi być dostosowany
do możliwości umysłowych dzieci.
Nauczyciel-biblioterapeuta może skracać
tekst, opowiadać ilustracje lub pomijać
teksty nieodpowiednie dla dzieci.
Różnorodne formy pracy z książką
można prowadzić w bibliotece, w klasie
szkolnej, w świetlicy i innych salach.
W przypadku dzieci głębiej upośledzonych
należy pracować w bardzo małych grupach
3-4 osobowych, aby można było każdego
uczestnika
zajęć
obdarzyć
uwagą
i zrozumieć jego oczekiwania. Najbardziej
korzystna jest sytuacja, gdy zajęcia
odbywają się w grupach, w których
10
jest ono od hałasu, odreagowuje swoje
napięcie.
Współczesne podejście do zagadnień
biblioterapii pozwala na stosowanie
różnych środków terapeutycznych.
Do najbardziej przydatnych w rewalidacji
należy zaliczyć:
8. oglądanie książeczek,
9. zabawy książkami i zabawkami,
10. głośne czytanie wybranych tekstów
przez biblioterapeutę,
11. wspólne odczytywanie podpisów
pod obrazkami,
12. zabawy i gry czytelnicze,
13. samodzielne czytanie dzieci ( proste
teksty prozą, krótkie rytmiczne
wierszyki),
14. inscenizacje utworów literackich.
Oglądanie książeczek sprawia dziecku
przyjemność
i
daje
zadowolenie
z samodzielnie wykonanego zadania.
Ważną funkcję pełnią tu ilustracje. Dziecko
znajdując się w świecie kolorów, odbiera
wrażenia estetyczne, uczy się rozpoznawać
różne techniki plastyczne oraz nabiera chęci
do własnych wypowiedzi plastycznych.
Zabawa książkami i zabawkami - w tej
formie kontaktu książka i zabawka
oddziałują na sferę emocjonalną dziecka.
Zabawka pomaga kojarzyć i ukonkretniać
tekst. Różne formy książeczek, które
stosuje się podczas tego typu zajęć
(obrazkowe, do kolorowania, ruchome)
przyczyniają się do rozwoju umiejętności
manipulacyjnych, wzmacniania zdolności
manualnych czy postrzegania.
Głośne czytanie lub opowiadanie dziecku
przez biblioterapeutę bajki, wiersza czy
krótkiego fragmentu powinno się odbywać
w atmosferze spokoju i izolacji od hałasu.
Tekst musi być opowiedziany prostymi
zdaniami z jak najmniejszą liczbą
szczegółów. Należy mówić jasno, zwięźle,
krótko i to, co najważniejsze. Trudne,
nieznane słowa muszą być tłumaczone
na język prosty, dostosowany do poziomu
dziecka upośledzonego umysłowo.
Odczytywanie podpisów pod obrazkami
dobrze jest włączyć jako stały element
wszystkich
zajęć
z
elementami
biblioterapii.
Inscenizacja baśni - traktować ją należy
jako psychoterapię i posługiwać się
technikami werbalnymi i niewerbalnymi
dostosowanymi do możliwości i potrzeb
dziecka.
Zawsze
należy
pamiętać
o stosowaniu technik relaksacyjnych.
Spotkanie z daną książką może
trwać przez dłuższy czas. Mogą to być
kontakty sporadyczne lub zajęcia cykliczne.
Ważne jest rozbudzenie i utrzymanie
zainteresowania dzieci daną książką.
Zajęcia powinny wyzwalać aktywność,
a nawet kreatywność dzieci, doprowadzając
do odniesienia przez nie sukcesu.
11