Plan zajęć: Zdarzenia krytyczne

Plan zajęć: Zdarzenia krytyczne
Efekty kształcenia
Wymiar teoretyczny: 2
Wymiar interpersonalny: 3
Niniejsze zadanie wprowadza metodę zdarzeń krytycznych, stworzoną w celu podniesienia
świadomości studentów oraz uwrażliwienia ich na potencjalne międzykulturowe zderzenia;
oprócz tego, zadanie daje studentom możliwość spojrzenia na sytuacje kontaktu
międzykulturowego z punktu widzenia przeciwnej strony oraz negocjowania skutecznych
sposobów radzenia sobie ze „zderzeniami kulturowymi”.
Poziom: I
Wymagane przygotowania
Wykładowca powinien wybrać istniejący przykład (z literatury lub z podanych niżej
przykładów) lub stworzyć swój własny, który można omówić przed ilustrowaniem metody
zdarzeń krytycznych. Dyskusję można ożywić prosząc studentów, by zastanowili nad
potencjalnymi zdarzeniami krytycznymi przed zajęciami, raczej niż by wymyślali przykłady ad
hoc w trakcie zajęć.
Zajęcia te dobrze funkcjonują jako zadania utrwalające dla zajęć z teorii góry lodowej,
ale równie skutecznie można je stosować osobno.
Tryb pracy
Cała grupa lub małe grupy w zależności od rozmiaru grupy.
Czas (całkowity sugerowany czas)
60+ minut
Zalecenia dla wykładowcy (bibliografia, przewidywane trudności)
Termin „zdarzenie krytyczne” odnosi się do sytuacji komunikacyjnej, która jest spostrzegana
przez wszystkich lub niektórych jej uczestników jako nieoczekiwana, problematyczna
i dezorientująca lub śmieszna i zabawna. Innymi słowy, takie sytuacje można uważać za
„zderzenia” w komunikacji międzykulturowej. Chociaż negatywne aspekty takich sytuacji
wysuwają się na pierwszy plan, zdarzenia krytyczne mogą również przynieść niespodziewany
sukces komunikacyjny. Metoda zdarzeń krytycznych wykorzystuje krótkie opowiadania w celu
zaangażowania studentów na osobistym oraz empatycznym poziomie, co pozwoli im
przemyśleć ich zachowanie w różnych sytuacjach międzykulturowych.
Istnieje bogata literatura dotycząca zdarzeń krytycznych w komunikacji międzykulturowej np.:
Landis, Bennet & Bennet (2004) Handbook of Intercultural Training. 3rd ed. Sage, pp. 58-60.
Aby wprowadzić pojęcie zdarzenia krytycznego wykładowca może skorzystać
z przygotowanych materiałów lub przygotować nowe na podstawie własnego doświadczenia
(co może zmotywować studentów, do podzielenia się własnymi przeżyciami). Aby zajęcia
dostosować do potrzeb kształcenia tłumaczy, lepiej wybierać przykłady które wyraźnie
zawierają takie komunikatywne cechy, jak ukierunkowanie, poziom bliskości, strategie
grzeczności itd.
Podany niżej przykład zdarzenia kulturowego jest powiązany z wykorzystywaniem języka oraz
stylem komunikacyjnym:
Tanja, młoda studentka przekładu z Finlandii, po raz pierwszy przyjechała do Londynu.
Przed chwilą kupiła bilet do metra, ale nigdy wcześniej nie korzystała z bramek (ani z metra).
Kiedy spróbowała włożyć jednoprzejazdowy bilet do czytnika, czytnik go nie przyjął.
Po kolejnych nieudanych próbach Tanja denerwowała się coraz bardziej stojącą za nią
kolejka ludzi. W końcu zdesperowana zawołała o pomoc: "Jak działa to urządzenie?!".
Tanja krzyczała jak oszalała. Wszyscy dookoła niej odwrócili swój wzrok i szybko odeszli do
innej bramki.
Pytania do omówienia:
Co się stało? Jakie wyniknęły problemy?
Jak można je wytłumaczyć? Jakie nieporozumienia zaszły i dlaczego?
Czy może Pan/Pani wyobrazić sobie siebie na miejscu kogoś z uczestników? Którego?
Dlaczego? Jak by się Pan/Pani czuł/czuła na jego miejscu?
Czy zachowałyby/zachowałaby się Pan/Pani inaczej? W jaki sposób? Jakby to wpłynęło na
zaistniałą sytuację.
Gdyby to się odbywało w Pana/Pani kraju, czy sytuacja potoczyłaby się inaczej? Proszę
wytłumaczyć swoją odpowiedź.
Zadanie 3 (praca domowa) jest opcjonalne, czas na jego wyjaśnienie podczas zajęć
i wykonywanie przez studentów nie został wliczony w całkowitego sugerowanego czasu.
Źródła dodatkowe:
Jackson, Jane (2003) Critical incidents across cultures, on LLAS website, available at:
http://www.llas.ac.uk/resources/paper/1426 (dostęp 8 marca 2013 r.).
Zadania
1. Zadanie wprowadzające: krótkie wyjaśnienie pojęcia zdarzeń krytycznych i wspólne
omawianie przykładu: 10-15 min
Zadanie inicjuje i prowadzi wykładowca.
2. Dyskusja i analiza własnych przykładów studentów: 40+ min
Zadanie zorientowane na studentów. Wykładowca zachęca studentów, by pomyśleli
o własnych doświadczeniach międzykulturowych w ramach metody zdarzeń krytycznych
i omówili je analitycznie z punktu widzenia wszystkich uczestników Można też wykorzystywać
metodę inscenizacji. Przy wykonywaniu zadania w małych grupach na końcu można wybrać
jeden przykład do omówienia w na forum całej grupy.
3. Praca domowa: 60 min (opcjonalnie)
Praca indywidualna Proszę napisać i przeanalizować przeanalizuj zdarzenie krytyczne
na podstawie własnego doświadczenia (np. doświadczenie omówione w ramach zadania 2)
lub sytuacji, o której Pan/Pani słyszał/słyszała.
Dostosowanie do zintegrowanego podejścia
Przygotowane materiały można wykorzystywać w ramach kursu tłumaczeniowego. Jednak
bardziej skuteczne w takim wypadku będzie omówienie zdarzeń krytycznych
wprzetłumaczonych tekstach. W takim przypadku wykładowca będzie musiał wcześniej
znaleźć stosowne przykłady dla odpowiedniej pary językowej. Niektóre dobrze znane
(faktyczne lub wymyślone) przykłady błędów tłumaczeniowych można znaleźć na stronach
internetowych (np. http://www.deseretnews.com/top/337/7/Google-Translate-Top-10translation- blunders.html); przykładów też mogą dostarczyć studenci.