16. Historia wychowania i kształcenia specjalnego

OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
1.
Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim
2.
Historia wychowania i kształcenia specjalnego
Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim
4.
History of education and special education
Jednostka prowadząca przedmiot
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Osób z
Niepełnosprawnością
Kod przedmiotu / modułu
5.
Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny)
3.
7.
Obowiązkowy
Kierunek studiów
Pedagogika specjalna
Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną
Poziom studiów (I lub II stopień)
8.
I stopień
Rok studiów
9.
II
semestr zimowy
10.
Forma zajęć i liczba godzin
11.
wykłady 30 godz.; ćwiczenia 30 godz.
Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
6.
12.
13.
Barbara Jędrychowska, dr hab. prof. UWr; Jolanta Szablicka, dr
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych
dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Brak wymagań
Cele przedmiotu:
C-1 przyswojenie podstawowych pojęć i wiedzy w zakresie rozwoju myśli pedagogicznej, szkolnictwa i form
oświatowych na przestrzeni wieków, z uwzględnieniem rysu historycznego pedagogiki i kształcenia
specjalnego,
C-2 ukazanie związku edukacji z tradycją i przemianami politycznymi, społeczno-ekonomicznymi i
kulturowymi
C-3 wiązanie problematyki dziejów wychowania i nauczania specjalnego z subdyscyplinami pedagogicznymi
C-4 kształtowanie ogólnej kultury pedagogicznej
14.
Zakładane efekty kształcenia:
EK_01 - zna podstawową terminologię używaną w pedagogice i pedagogice specjalnej,
rozumie jej źródła i zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych
EK_02 - ma elementarną wiedzę o miejscu pedagogiki specjalnej w systemie nauk oraz o jej
przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi
EK_03 - zna najważniejsze historyczne i współczesne nurty oraz systemy pedagogiczne,
rozumie ich historyczne i kulturowe uwarunkowania, szczególnie w odniesieniu do osób
z niepełnosprawnością i niedostosowanych społecznie
EK_04 - potrafi w sposób precyzyjny i spójny, z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych,
wypowiadać się w mowie i piśmie posiada umiejętność konstruowania rozbudowanych
ustnych i pisemnych uzasadnień na tematy dotyczące różnych zagadnień
pedagogicznych z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z
dorobku pedagogiki, pedagogiki specjalnej i pokrewnych dyscyplin naukowych
EK_05 - ma rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi używać
języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i spójny przy użyciu
różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie pedagogiki
specjalnej, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów
EK_06 - posiada umiejętność samodzielnego analizowania tekstów, krytycznej oceny stanowisk
teoretycznych oraz argumentacji własnego stanowiska w kontekście wybranych
perspektyw teoretycznych
EK_07 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego
dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych
kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia
15.
Symbole
kierunkowych
efektów
kształcenia:
K_W01,
K_W02,
K_W011
K_U03
K_U06
K_U14
K_K01
Treści programowe:
I. Historia wychowania jako nauka, jej przedmiot i cele oraz znaczenie w kształceniu pedagogicznym.
II. Wychowanie w starożytnej Grecji i Rzymie na tle politycznych i społecznych przemian, z uwzględnieniem
sytuacji osób niepełnosprawnych
III. Wychowanie i szkolnictwo w wiekach średnich. Postawy społeczeństwa wobec niepełnosprawności.
IV. Renesansowa myśl pedagogiczna w Europie i w Polsce. Powstanie i rozwój instytucji opiekuńczowychowawczych oraz początki nauczania osób niepełnosprawnych. Szkolnictwo w okresie reformacji i
kontrreformacji.
V. Myśl filozoficzna i społeczna doby oświecenia w Europie i w Polsce. Wpływ Rewolucji Francuskiej na
rozwój szkolnictwa specjalnego: szkoły i zakłady specjalne dla osób niesłyszących, niewidomych i
upośledzonych umysłowo. Działalność Komisji Porządkowych Cywilno-Wojskowych w Polsce w dziedzinie
opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Początki badań nad upośledzeniem umysłowym. Działalność i
znaczenie Komisji Edukacji Narodowej i Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych.
VI. Zarys dziejów szkolnictwa i oświaty w okresie zaborów – polityka oświatowa zaborców. Sytuacja polskich
zakładów specjalnych pod zaborami.
VII. Początki pedagogiki specjalnej jako nauki (XIX w). Rozwój form kształcenia dzieci upośledzonych
umysłowo oraz kształcenia nauczycieli szkół i zakładów specjalnych w Europie i w Polsce – narodziny
pedagogiki leczniczej. Działalność Owidiusza Decroly`ego - początki metodyki kształcenia specjalnego.
VIII. Geneza współczesnej myśli pedagogicznej – Nowe wychowanie na Zachodzie i w Polsce. Oświata i
szkolnictwo w drugiej Rzeczypospolitej: rozwiązania legislacyjne w zakresie opieki nad niepełnosprawnymi,
rozwój szkół i zakładów specjalnych – Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, metody pracy
pedagogicznej.
IX. Szkolnictwo specjalne i sytuacja osób niepełnosprawnych w latach II wojny światowej. Nazizm wobec
niepełnosprawności. Postawa społeczeństwa wobec eksterminacji osób niepełnosprawnych.
X. Przedstawiciele pedagogiki specjalnej na świecie i w Polsce: Jean Marc Itard, Philippe Pinel, Edouard
Seguin, Owidiusz Decroly, Maria Grzegorzewska, Józefa Joteyko, Janina Doroszewska, Tytus Benni, Zofia
Sękowska.
16.
17.
18.
19.
Zalecana literatura (podręczniki)
Błeszyński J., Baczała D., Binnenbesel J. (red.), Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną – w ujęciu
pedagogicznym, Łódź 2008
Kot S., Historia wychowania, T. I - II, Warszawa 1999
Kulbacha J., Niepełnosprawni. Z dziejów kształcenia specjalnego, Warszawa 2012
Mausberg S., Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej, Warszawa 1990
Możdżeń S., Historia wychowania, T. I – III, Sandomierz 2006
Nurowski E., Surdopedagogika polska. Zarys historyczny, Warszawa 1983
Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, Warszawa 1996
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu,
sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
wykład: egzamin pisemny; ćwiczenia: praca pisemna
Język wykładowy
Polski
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin
na zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem:
60
- wykład:
30
- ćwiczenia:
30
Praca własna studenta
- przygotowanie do zajęć:
20
- czytanie wskazanej literatury:
10
- przygotowanie do kolokwium semestralnego:
10
- przygotowanie do egzaminu:
20
Suma godzin
120
Liczba punktów ECTS
4