Kontrole legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w
Transkrypt
Kontrole legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w
Kontrole legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w pierwszym półroczu 2009 r. przeprowadzone przez inspektorów pracy OIP w Katowicach Jak ustalono, w trakcie kontroli pracę bez pisemnej umowy wykonywało 125 obywateli polskich. Jeszcze więcej, bo aż 160 osób nie zostało zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego mimo istnienia takiego obowiązku. W 101 przypadkach pracodawcy jeszcze w trakcie kontroli potwierdzili pracownikom zatrudnienie na piśmie, pozostałe przypadki zostały objęte środkami prawnymi. W trakcie kontroli firmy sprzątającej z siedzibą w Sosnowcu stwierdzono w czasie kontroli 19 przypadków niezgłoszenia do ubezpieczenia społecznego osób świadczących pracę. Kolejne czynności kontrolne ujawniły dalsze 52 przypadki nieterminowego zgłoszenia do ZUS. W toku prowadzonych czynności kontrolnych przedsiębiorca zalegalizował zatrudnienie tych osób, potwierdzając zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego zgodnie z zawartymi umowami zlecenia. W ciągu pierwszego półrocza 2009 r. inspektorzy pracy zakwestionowali umowy zlecenia lub umowy o dzieło w odniesieniu do 285 osób, z którymi zgodnie z warunkami wykonywania pracy powinny zostać zawarte umowy o pracę. Należy przy tym odnotować wzrost ilości skontrolowanych umów zlecenia i umów o dzieło – 1.665, wobec 1.307 w 2008r. Jest to efekt zwrócenia szczególnej uwagi na to zagadnienie przez inspektorów pracy ze względu na to, że pracodawcy często zawierają „tańsze” umowy – zlecenia lub o dzieło – zamiast umów o pracę. Oszczędzają w ten nieprawidłowy sposób dzięki niezgłoszeniu osób do ZUS, nieprzestrzeganiu płacy minimalnej i terminów wypłat czy nieudzielaniu urlopów wypoczynkowych (w przypadku umów zlecenia i umów o dzieło nie obowiązują przepisy Kodeksu pracy, a w przypadku umów o dzieło nie jest wymagane opłacanie składek ZUS). Wyniki kontroli inspektorów pracy oraz dokonane obserwacje potwierdzają tendencję do uciekania przedsiębiorców w jak najtańsze formy zatrudnienia, niekoniecznie zgodnie z prawem - blisko 20% skontrolowanych umów cywilnoprawnych zawieranych jest z naruszeniem prawa. W szczególności dotyczy to budownictwa (wykonywanie prac niebezpiecznych) oraz ochrony obiektów (dozorowanie). Działania kontrolne inspektorów pracy pokazują, że w 2009 r. już co piąty skontrolowany pracownik był zatrudniony w sposób nieprawidłowy, podczas gdy w 2008 r. co ósmy. Ujawnione zaległości w odprowadzaniu składek na Fundusz Pracy osiągnęły kwotę 531.129 zł i dotyczyły 11,4 % skontrolowanych pracodawców, wobec 7,3 % w 2008 r. W trakcie kontroli przeprowadzonych w br. przez inspektorów pracy pracodawcy opłacili zaległe składki na Fundusz Pracy oraz ubezpieczenie społeczne w łącznej kwocie 68.113 zł. Kontrole dotyczące legalności zatrudnienia cudzoziemców ujawniły 38 przypadków świadczenia pracy bez zezwolenia lub z naruszeniem jego postanowień (wobec 33 w całym 2008 r.). W 19 przypadkach (50%) dotyczyło to obywateli Ukrainy, w 7 przypadkach obywateli Maroka, a w 4 przypadkach obywateli Chińskiej Republiki Ludowej. Wyniki kontroli pozwalają stwierdzić, że inspektorzy pracy ujawniają coraz większą liczbę cudzoziemców wykonujących pracę nielegalnie. Najliczniejszą grupę stanowią przy tym obywatele Ukrainy, którzy korzystają, często jednak w sposób nieprawidłowy, z uproszczonych procedur legalizacji zatrudnienia. Jest to także efekt nadużyć w pośrednictwie zatrudnienia pomiędzy przedsiębiorcami ukraińskimi a polskimi. Wśród przykładowych kontroli legalności zatrudnienia należy wskazać kontrolę w dwóch sklepach z odzieżą chińską należących do spółki, której właścicielem jest obywatel Chińskiej Republiki Ludowej. Podczas czynności kontrolnych uzyskano informacje o zatrudnianiu pracowników bez umów o pracę lub jakichkolwiek umów na tzw. okres próbny, trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ujawniono także przypadki, gdzie pracodawca w ogóle nie potwierdził na piśmie zatrudnienia. W efekcie działań kontrolnych stwierdzono, że w okresie jednego roku działalności firmy 17 pracownikom nie potwierdzono na piśmie umowy o pracę, a dalszych 17 osób nie zgłoszono do ubezpieczenia społecznego. Kontrola wykazała również liczne nieprawidłowości z zakresu czasu pracy, wynagrodzeń za pracę oraz badań lekarskich i szkoleń bhp. Stwierdzono również pracę 2 cudzoziemców - obywateli Chińskiej Republiki Ludowej, niezgodnie z zezwoleniem. Z uwagi na skalę naruszeń przepisów oraz okres, w jakim dochodziło do nieprawidłowości inspektorzy pracy skierowali do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złośliwego lub uporczywego naruszenia praw pracowniczych (art. 218 § 1 K.k.). W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami dotyczącymi legalności zatrudnienia obywateli polskich i cudzoziemców inspektorzy pracy nałożyli mandaty karne na łączną kwotę 70.900 zł oraz skierowali do sądu 123 wnioski o ukaranie. Poza działalnością kontrolną inspektorów pracy na uwagę zasługuje rozszerzenie współpracy z innymi organami uprawnionymi do kontroli legalności zatrudnienia oraz publicznymi służbami zatrudnieniami, tj. ze Strażą Graniczną, Służbą Celną i Policją, a także urzędami pracy. W pierwszym półroczu br. przeprowadzono 34 kontrole na wniosek tych instytucji. W 15 przypadkach podjęto wspólne działania z Policją lub Strażą Graniczną, w tym wspólnie przeprowadzono 10 kontroli. W 169 przypadkach o ustaleniach poczynionych przez inspektorów pracy poinformowano inne urzędy i instytucje.