etap szkolny

Kod ucznia
Data urodzenia ucznia
Dzień
miesiąc
rok
Wojewódzki Konkurs Chemiczny
dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ETAP SZKOLNY
Rok szkolny 2013/2014
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawdź, czy test zawiera 10 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś
Komisji.
2. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
3. Pisz czytelnie i używaj tylko długopisu lub pióra z czarnym lub niebieskim
tuszem/atramentem. Nie używaj korektora.
4. Test, do którego przystępujesz, zawiera 29 zadań. Wśród nich są zadania zamknięte
i zadania otwarte wymagające krótkiej oraz dłuższej odpowiedzi.
5. Do każdego zadania zamkniętego zaproponowano cztery odpowiedzi, oznaczone
literami: A, B, C, D. Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj długopisem
odpowiednią kratkę (do kodowania odpowiedzi nie można używać ołówka)
z odpowiadającą jej literą na karcie odpowiedzi, np. gdy wybrałeś odpowiedź „A”:
Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź:
Za każdą poprawnie udzieloną odpowiedź otrzymasz jeden punkt, a za odpowiedzi
błędne lub brak odpowiedzi – zero punktów.
6. W zadaniach otwartych, zapisz pełne rozwiązania starannie i czytelnie w miejscach
wyznaczonych przy poszczególnych zadaniach. Pamiętaj, że pominięcie argumentacji
lub istotnych obliczeń w rozwiązaniu zadania otwartego może spowodować, że za to
rozwiązanie nie będziesz mógł dostać pełnej liczby punktów. Pomyłki przekreślaj (nie
stosuj korektora).
7. Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsca opatrzone napisem
Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane.
8. Możesz korzystać z układu okresowego pierwiastków, tabeli rozpuszczalności soli i
wodorotlenków w wodzie, kalkulatora prostego.
9. Podczas trwania konkursu nie możesz korzystać ani z pomocy naukowych ani
podpowiedzi kolegów – narażasz ich i siebie na dyskwalifikację. Nie wolno Ci również
zwracać się z jakimikolwiek wątpliwościami do członków Komisji.
10. Do etapu wojewódzkiego zakwalifikują się uczniowie, którzy zdobędą co najmniej
74% punktów, czyli 37 punktów.
11. Na udzielenie odpowiedzi masz 100 minut.
Życzymy Ci powodzenia!
Wypełnia Komisja (po rozkodowaniu prac)
…………………………………………………
Imię i nazwisko ucznia
Uczeń uzyskał: ……….. /50 pkt.
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
KARTA ODPOWIEDZI (do zadań zamkniętych)
Numer
zadania
Kod ucznia
Liczba
punktów
Odpowiedzi
(wypełnia
komisja)
1
A
B
C
D
2
A
B
C
D
3
A
B
C
D
4
A
B
C
D
5
A
B
C
D
6
A
B
C
D
7
A
B
C
D
8
A
B
C
D
9
A
B
C
D
10
A
B
C
D
11
A
B
C
D
12
A
B
C
D
13
A
B
C
D
(wypełnia komisja)
14
A
B
C
D
Suma punktów
za zadania zamknięte
15
A
B
C
D
Data urodzenia ucznia
dzień
miesiąc
rok
Suma punktów
za zadania otwarte
Suma punktów
za cały arkusz
Strona 2 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
Część I
1.
Wybierz poprawny ogólny wzór związku, w którego skład wchodzą izotopy
pierwiastków:
,
A. XY
C.
XY3
B.
2.
H2SO4
Mg2+ + SO42- + H2
+
2H
Mg2+ + H2
2H+ + SO42MgSO4 + 2H+
2SO4
MgSO4
siarka
magnez
C.
D.
fluor
wapń
hel
neon
C.
D.
argon
krypton
SO2, SO3, CO
CO2, MgO, SO3
C.
D.
SO2, SiO2, P4O10
K2O, CaO, MgO
W którym zestawie jonów występują tylko takie, które powstają tylko w wyniku
dysocjacji soli?
A.
B.
9.
+
+
+
+
Wybierz grupę tlenków, z których każdy może reagować z wodorotlenkiem sodu.
A.
B.
8.
Mg
Mg
Mg
Mg
Wybierz nazwę helowca, którego atom ma taką samą liczbę elektronów jak jony:
Mg2+, F-, Na+
A.
B.
7.
tylko liczbą powłok elektronowych.
liczbą cząstek elementarnych o ładunku dodatnim.
liczbą neutronów.
liczbą elektronów i liczbą powłok elektronowych.
Atomy którego z wymienionych niżej pierwiastków najłatwiej oddają elektrony?
A.
B.
6.
ładunkiem jądra atomowego.
konfiguracją elektronową.
liczbą elektronów walencyjnych.
liczbą neutronów w jądrze atomowym.
Poprawny jonowy zapis reakcji zachodzącej po wrzuceniu magnezu do roztworu
kwasu siarkowego (VI) ma postać:
A.
B.
C.
D.
5.
XY2
Kation Rb+ od atomu Rb różni się:
A.
B.
C.
D.
4.
D.
Atomy tego samego pierwiastka mogą różnić się:
A.
B.
C.
D.
3.
X 2Y
Na+, H+, OHCa2+, Cl-, H+
C.
D.
Mg2+, Br-, SO42OH-, K+, NO3-
Twardość wody jest spowodowana obecnością w niej jonów Mg2+ i Ca2+. Aby ją
usunąć, należy wytrącić te jony w postaci trudno rozpuszczalnych osadów. Która
z wymienionych niżej soli najlepiej nadaje się do zmiękczania wody?
A.
B.
siarczan(VI) sodu
fosforan(V) sodu
C.
D.
chlorek sodu
azotan(V) sodu
Strona 3 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
10.
Wybierz zestaw substancji, z których każda po wprowadzeniu do wody daje
roztwór, którego pH > 7.
A. CO2, NH3, NaCl
C.
CaO, NH3, KOH
B.
11.
HCl, SO2, P4O10
D.
CaO, P4O10, NaOH
Poniżej przedstawiono konfigurację elektronową atomów wybranych
pierwiastków chemicznych:.
X
Y
K2L8M8N1
K2L8M7
Wybierz poprawną odpowiedź dotyczącą rodzaju wiązań chemicznych
występujących w cząsteczkach XY i Y2.
A
B
C
D
XY
jonowe
jonowe
kowalencyjne niespolaryzowane
kowalencyjne spolaryzowane
Y2
kowalencyjne spolaryzowane
kowalencyjne niespolaryzowane
jonowe
jonowe
12. Które z napisanych niżej równań reakcji ilustruje otrzymywanie chlorku wapnia w
wyniku reakcji zobojętnienia?
A.
B.
C.
D.
13.
Zmieszano cztery pary substratów. Która z nich reaguje tak, że równanie reakcji
jonowe skrócone można zapisać ogólnie jako:
2X3+ + 3Y2X2Y3
A. Ca(OH)2 + Na2CO3
C.
Ca(NO3)2 + Na3PO4
B.
14.
Ca(OH)2 + 2HCl
CaCl2 + 2H2O
CaO + 2HCl
CaCl2 + H2O
Ca + 2HCl
CaCl2 + H2
CaCO3 + 2HCl
CaCl2 + H2O + CO2
AlCl3 + K2SO4
D.
FeCl3 + K2S
Do pochłaniania tlenku siarki(IV) można zastosować:
C.
NaNO3
KOH
A.
B.
H2SO4
D.
P4O10
15. W hutnictwie żelaza stosuje się m.in. proces:
Fe2O3 + 3CO
2Fe + 3CO2
W tym procesie:
A.
B.
C.
D.
Fe2O3 jest utleniaczem, a CO reduktorem.
Fe2O3 jest utleniaczem, a CO2 reduktorem.
Fe2O3 jest reduktorem, a CO utleniaczem.
Fe jest reduktorem, a CO2 utleniaczem.
Strona 4 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
CZĘŚĆ II
Informacja do zadań 1, 2, 3, 4
W tabeli przedstawiono gęstość wybranych substancji chemicznych.
(T = 20ºC, p= 1013 hPa)
Ciała stałe i ciecze
cynk
miedź
srebro
złoto
benzyna
alkohol etylowy
woda
Gęstość [g/cm3]
7,14
8,93
10,50
19,30
0,70
0,79
1,00
gazy
amoniak
hel
powietrze
tlen
tlenek węgla (IV)
tlenek siarki (IV)
wodór
Gęstość [g/dm3]
0,759
0,179
1,29
1,43
1,96
2,86
0,089
ZADANIE 1 (2 pkt.)
Przy badaniu starej monety, której powierzchnię pokrywa cienka warstwa zanieczyszczeń
ustalono, że jej masa wynosi 4,83g, a objętość 0,46 cm3. Ustal, z jakiego metalu wykonana
jest moneta. Wykonaj stosowne obliczenie.
Obliczenie:
Wniosek: ………………………………………………………………………………………
ZADANIE 2 (2 pkt.)
Poniższe rysunki przedstawiają dwa sposoby zbierania gazów:
Sposób I
Sposób II
gaz
gaz
Z zestawu: H2, CO2, O2, He, SO2, NH3 wybierz i wpisz do tabeli wzory chemiczne gazów,
które można zbierać przedstawionymi na rysunkach sposobami.
wzory chemiczne gazów
Sposób I
Sposób II
Strona 5 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 3 (1 pkt.)
Drzewa pełnią liczne pożyteczne funkcje np.:
- korzystnie (ujemnie) jonizują powietrze,
- redukują siłę wiatru,
- ograniczają hałas,
- oczyszczają powietrze z pyłów,
- magazynują wodę,
- chronią glebę,
- są siedliskiem życia ptaków,
- a przede wszystkim produkują niezbędny do życia tlen pochłaniając jednocześnie taką samą
objętość tlenku węgla(IV).
Jedna sześćdziesięcioletnia sosna wytwarza w ciągu doby tyle tlenu, ile wynosi średnie
dobowe zapotrzebowanie trzech osób czyli około 1,6 m3.
Oblicz masę (w gramach) pochłanianego jednocześnie tlenku węgla(IV).
Obliczenie:
Odpowiedź: ……………………………………………………………………….
ZADANIE 4 (3 pkt.)
Oblicz, ile cm3 alkoholu etylowego należy użyć, aby mając do dyspozycji 12g jodu
przygotować 3 – procentowy roztwór jodyny. Podaj wynik z dokładnością do liczby
całkowitej.
Obliczenia:
Odpowiedź: …………………………………………………………………………………
ZADANIE 5 (1 pkt.)
W parach siarki wykryto cząsteczki tego pierwiastka o masie cząsteczkowej 256u. Z ilu
atomów składa się taka cząsteczka? Zapisz jej wzór chemiczny.
Wzór chemiczny cząsteczki: …………………………………..
Strona 6 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 6 (3 pkt.)
Uzupełnij równania reakcji wpisując odpowiednie cyfry jedynie w miejsca oznaczone
kratkami.
a) 3Pb + 2O
b) 2N
c)
O
Mn O
Pb
O4
2N2 + 3O2
+ 4Al
2Al
O
+ 3Mn
ZADANIE 7 (3 pkt.)
W tabeli przedstawiono wzory chemiczne związków oraz nazwy zwyczajowe. Napisz nazwy
systematyczne podanych związków.
a)
wzory
chemiczne
CuSO4
nazwy zwyczajowe
siny kamień
b)
KOH
potaż żrący
c)
CO
czad
nazwy systematyczne
ZADANIE 8 (1 pkt.)
W terapii onkologicznej stosuje się izotopy promieniotwórcze kobaltu 60Co, technetu 99Tc
oraz radu 226Ra.
Podaj liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie izotopu kobaltu. Odpowiednie
liczby wpisz do tabeli.
liczba protonów
liczba neutronów
liczba elektronów
ZADANIE 9 (3 pkt.)
Mamy do dyspozycji zbiór trzech pierwiastków: glin, siarka, węgiel. Każdy z nich tworzy
związek chemiczny z pozostałymi. Napisz wzory sumaryczne tych związków.
…………………………………………………………………………………………………
Strona 7 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 10 (4 pkt.)
Wykonano doświadczenie przedstawione na schematycznym rysunku:
KOH
HCl
NaOH
KCl
fenoloftaleina
I
II
III
IV
V
Na2SO4
K2CO3
FeCl3
NaNO3
Ca(OH)2
a) Wypisz numery probówek w których nie zaobserwowano objawów reakcji.
……………………………………………..
b) Zapisz, jakie obserwacje zanotowano w pozostałych probówkach.
numer
probówki
Obserwacje
ZADANIE 11 (4 pkt.)
Zapisz równania reakcji cząsteczkowe i jonowe skrócone zachodzące pomiędzy podanymi
niżej parami związków.
a) Siarczan(VI) miedzi(II) i wodorotlenek potasu
zapis cząsteczkowy:
…………………………………………………………………………………………………
zapis jonowy – skrócony:
………………………………………………………………………………………………..
b) węglan potasu i kwas solny
zapis cząsteczkowy:
…………………………………………………………………………………………………
zapis jonowy – skrócony:
………………………………………………………………………………………………..
Strona 8 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
ZADANIE 12 (2 pkt.)
Pewna woda mineralna zawiera 0,0006% masowych jonów magnezu. Oblicz, jaki procent
dziennego zapotrzebowania na magnez wynoszącego 600 mg dostarczysz organizmowi
wypijając 2 litry (2 dm3) tej wody. Przyjmij, że gęstość wody mineralnej wynosi 1 g/cm3.
Obliczenia:
Odpowiedź: ……………………………………………………………………………………
ZADANIE 13 (4 pkt.)
Masz do dyspozycji związki chemiczne:
KOH,
P4O10,
H2SO4,
CaO.
Korzystając tylko z wymienionych substratów zapisz równania reakcji otrzymywania czterech
różnych soli.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ZADANIE 14 (2 pkt.)
Cząsteczka jednej z odmian tlenku żelaza o masie cząsteczkowej 232 u składa się z siedmiu
atomów. Zawarty w niej tlen ma masę 64 u. Ustal wzór sumaryczny tego tlenku. Zapisz
niezbędne obliczenia lub przedstaw opisowo swój tok myślenia.
Obliczenia:
Wzór tlenku żelaza to: ……………………………….
Strona 9 z 10
ETAP SZKOLNY
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjów
województwa wielkopolskiego
BRUDNOPIS
Strona 10 z 10