Raport Spotkanie I dotyczące opracowania Lokalnego Programu

Raport
Spotkanie I dotyczące opracowania Lokalnego
Programu Rewitalizacji w Lubyczy Królewskiej
Wstęp
Spotkanie, do którego doszło w dniu 29.09.2016 w Lubyczy Królewskiej przy ul. Sobieskiego 16,
było pierwszym w ramach realizacji projektu Społeczna. Aktywna. Rewitalizacja. Projekt ten
zmierza do opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji (LPR) dla Lubyczy Królewskiej.
Proces przygotowania tego dokumentu musi być oparty na możliwie szerokiej partycypacji
społecznej i aktywnym udziale wszystkich interesariuszy. Organizacja cyklu spotkań w sprawie
LPR odzwierciedla dążenie do spełnienia tych warunków.
I. Cel spotkania:
Celem spotkania było zapoznanie uczestników z ogólnymi zasadami prowadzenia procesów
rewitalizacji tak, aby mogli w sposób świadomy i aktywny włączyć się w taki proces, którego
koordynacji podjęły się władze miasta i gminy Lubycza Królewska.
II. Podstawy prawne związane z przedstawianym tematem:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym;
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji;
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym;
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki
spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020.
III. Opis:
Osią przewodnią spotkania była prezentacja przedstawiona przez moderatorów pt. „Co to
jest rewitalizacja?”. Prezentacja miała na celu zaprezentowanie i wyjaśnienie podstawowych
zagadnień związanych z przygotowaniem i prowadzeniem działań rewitalizacyjnych. W
szczególności omówiono aktualne trendy w myśleniu o miastach i polityce wobec miast,
które znalazły odzwierciedlenie m.in. w rządowym dokumencie Krajowa Polityka Miejska,
stanowiąc w ten sposób merytoryczną bazę działań rewitalizacyjnych. Scharakteryzowano
dotychczas prowadzone w Polsce procesy rewitalizacyjne, akcentując zarówno ich
Raport opracowany w ramach projektu „Społeczna Aktywna Rewitalizacja”,
umowa nr 45/PR.POPT/2016-00, współfinansowanego przez Unię Europejską
w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 - 2020.
pozytywne strony, jak i słabości, które zadecydowały o ich niewystarczającej skuteczności.
Płynące z tego wnioski doprowadziły do sformułowania ram nowego podejścia do
rewitalizacji, które wymusza, aby działania rewitalizacyjne miały całościowy i zintegrowany
charakter, koncentrowały się na określonych obszarach i zagadnieniach merytorycznych (w
tym niezbędnie na rozwiązywaniu problemów społecznych) oraz wypracowywane były w
prawdziwie partycypacyjnych procedurach. Moderatorzy przedstawili kluczowe elementy
tego nowego podejścia. Omówiono zarówno aspekty formalne (wybór procedury
sporządzania programu rewitalizacji: albo według wymagań ustawy o rewitalizacji albo
według wytycznych dot. FE 2014-20) jak i merytoryczne (to, jakich zagadnień powinny
dotyczyć działania rewitalizacyjne: polityka społeczna, polityka mieszkaniowa,
kształtowanie przestrzeni miejskiej, w tym przestrzeni publicznych, ożywienie gospodarcze,
edukacja, sport, ochrona środowiska, kultura, aktywność obywatelska). Szczególny nacisk
położono na omówienie problematyki partycypacji społecznej i konsultacji społecznych.
W trakcie prezentacji moderatorzy starali się treści o charakterze generalnym odnosić do
lokalnych uwarunkowań panujących w Lubyczy Królewskiej, w szczególności zwracając
uwagę na to, jak patrzeć na przygotowanie i wdrażanie programu rewitalizacji w mieście o
takiej wielkości i charakterze jak Lubycza. Te kwestie najbardziej zdawały się interesować
uczestników spotkania.
IV. Zalecenia mające znaczenie dla opracowywanego dokumentu
Jakkolwiek może się wydawać, że zasadniczy „przekaz rewitalizacyjny” koncentruje się na
rozwiązywaniu problemów występujących z dużą intensywnością w większych miastach,
to jednak jest to odbiór powierzchowny. Główna idea rewitalizacji dotyczy współpracy
wszystkich interesariuszy (w szczególności władz samorządowych i mieszkańców) w
skutecznym i trwałym rozwiązywaniu złożonych problemów, które dotyczą lokalnej
społeczności. Identyfikacja charakteru tych problemów i sposób ich definiowania
(wewnątrz ram proceduralnych zakreślonych przez ustawę lub wytyczne) leżą po stronie
wspólnoty samorządowej. Także to lokalna społeczność rozstrzyga czy do ich pokonania
chce wykorzystać mechanizmy i procedury wyznaczone dla działań rewitalizacyjnych.
Stwierdzenie to dotyczy zarówno miast dużych, jak i mniejszych. W przypadku tych
drugich – z uwagi na skalę miasta, jak i zwykle brak głębokiego zróżnicowania
międzydzielnicowego) w praktyce nieco zaciera się granica między wyprowadzaniem z
stanu degradacji określonego obszaru miasta, a strategią rozwoju dla całego miasta. Co
nie oznacza odejścia od potrzeby koncentracji działań – należy je skoncentrować na takim
obszarze (spełniającym przy tym kryteria degradacji), który jest priorytetowy z punktu
widzenia rozwoju lokalnego. Reasumując rewitalizacja może być dla miasta Lubycza
Królewska (pod warunkiem, że będzie o tym przekonana lokalna społeczność)
efektywnym narzędziem walki z występującymi problemami, jak i atrakcyjną platformą
rozwoju całego miasta (także w aspekcie wzmacniania „miejskości” po odzyskaniu praw
miejskich).
Niewątpliwą wartością działań rewitalizacyjnych (w każdym otoczeniu i niezależnie od
Raport opracowany w ramach projektu „Społeczna Aktywna Rewitalizacja”,
umowa nr 45/PR.POPT/2016-00, współfinansowanego przez Unię Europejską
w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 - 2020.
charakteru zidentyfikowanych
na danym obszarze problemów) jest podejście
zintegrowane, które wymusza równoległe działania w wielu obszarach interwencji
publicznej. Działania te dodatkowo powinny być prowadzone w sposób skoordynowany
tak, aby z jednej strony ze sobą nie kolidować (organizacyjnie) lub nie osłabiać wzajemnie
swych efektów, a z drugiej zaowocować trwałą zmianą na lepsze, która nie przeminie
zaraz po zakończeniu przedsięwzięcia. To kreuje poważne wyzwanie w zakresie
organizacji procesu rewitalizacji w urzędzie gminy i podległych jednostkach – potrzebne
jest wyraźne przywództwo w tym procesie (przy zapewnionym wsparciu organów
gminy), ale również aktywność i inicjatywa wszystkich innych zaangażowanych.
Innym wyzwaniem procesu rewitalizacji, które może jednak (a wręcz powinno) zamienić
się w jego atut i gwarant trwałości rezultatów, jest umiejętne włączenie społeczności
lokalnej w przygotowanie i realizację działań rewitalizacyjnych. W miastach, gdzie dotąd
nie było znaczących doświadczeń angażowania lokalnej społeczności w działania władz,
muszą zostać „przełamane lody” po obu stronach, a tym samym podjęcie działań w tym
zakresie wymagać będzie z jednej strony delikatności i wyczucia, a z drugiej
samozaparcia, elastyczności i otwartości.
V. Załączniki:
Prezentacja przedstawiona przez moderatorów
Raport opracowany w ramach projektu „Społeczna Aktywna Rewitalizacja”,
umowa nr 45/PR.POPT/2016-00, współfinansowanego przez Unię Europejską
w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 - 2020.