Temat: ZSRR pod władzą Stalina

Temat: ZSRR pod władzą
Stalina
1. Walka o władzę po śmierci Lenina
 1922r. Proklamowanie Związku Socjalistycznych
Republik Radzieckich (ZSRR)
 Od 1925r. na czele państwa stała WKP(b) –
Wschezwiązkowa Komunistyczna Partia
(bolszewików)
 naturalnym następcą Lenina był Trocki
 Przeciwko temu był: Stalin, Zinowiew i Kamieniew
 Po śmierci Lenina (1924) władzę przejmuje Stalin,
Trocki zostaje zmuszony do wyjazdu, a jego
zwolennicy byli prześladowani
a) Początki władzy Stalina
 kult jednostki (Piotrogród – Leningrad, Carycyn –
Stalingrad)
 indoktrynizacja społeczeństwa
 Komsomoł, Pionierzy – organizacje młodzieżowe
2. Kolektywizacja i industrializacja
 1927r. Stalin odchodzi od NEP-u – w jego miejsce
centralne planowanie, kolektywizacja
rolnictwa i industrializacja
(uprzemysłowienie)
 Industrializacja często kosztem więźniów GUŁagu
(np. Kanał Białomorski)
 Na wsi zakładano kołchozy; na wsiach opór zwalczali
aktywiści, członkowie Komsomołu, Czeka oraz Armia
Czerwona
 Kułacy (bogaci chłopi); zsyłani wraz z rodzinami w
głąb ZSRR (ok. 1,8 mln)
a) Wielki głód na Ukrainie (1932-1933)
 Śmierć ok. 6 mln ludzi
„Głód na Ukrainie bardzo wielki. Wsie liczące ongiś 5–6 tysięcy
ludności, zamieszkiwane są obecnie (15 czerw.) przez 20–30 rodzin. Z
powodu braku ludzi do grzebania trupów w niektórych wsiach
początkowo trupy były wrzucane do piwnic opustoszałych domów, a
kiedy zabrakło ludzi trudniących się wrzucaniem trupów do piwnic,
trupy leżały nie chowane przez dłuższy czas w domu. Na porządku
dziennym trupów nie chowało się przez 3–4 dni. W związku z tym w
niektórych, wymarłych prawie zupełnie wsiach, panuje smród nie do
zniesienia”
R. Kuśnierz, Głód potępienia
3. Wielka czystka
 1934r. teza Stalina o „zaostrzaniu się walki klas”
 1934r. Czeka zostaje zastąpiona przez NKWD
(Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych)
 1 grudnia 1934r. Zabójstwo Kirowa – „dekret o
terrorze”
a) procesy moskiewskie
 1935r. początek procesów politycznych; procesy
pokazowe nad byłymi członkami partii (m.in.
Zinowiew, Kamieniew)
 Sędzią był Andriej Wyszynski
b) Wielka czystka w armii i NKDW (1937-1939)
 Ofiarą np. marszałek Tuchaczewski
 likwidacja „carskich” oficerów – 90% generałów,
80% pułkowników; w sumie ok. 40 tyś. oficerów
armii i
c) Wielka czystka w społeczeństwie
„Krawiec, odkładając na bok igłę, wetknął ją w gazetę, którą wyklejona była ściana – i trafił
Kaganowicza [Kaganowicz Łazar (1893-1991), działacz komunistyczny i państwowy ZSRR] w oko.
Widział to klient. Artykuł 58. 10 lat (terror)
Ekspedientka, przyjmując towar, zapisywała cyfry na gazecie, innego papieru nie było. Liczbę
kawałków mydła – zanotowała na czole towarzysza Stalina. 58, 10 lat.
Kierownik świetlicy wiejskiej poszedł ze stróżem do sklepu, żeby kupić popiersie towarzysza Stalina.
Kupili. Popiersie ciężkie, duże. (…) stary stróż długo nie mógł sobie poradzić z ciężarem. Wziąć pod
bok? – za duże. (…) W końcu znalazł sposób: zdjął pasek, zrobił pętlę; zarzucił Stalinowi na szyję,
zadał sobie ciężar na plecy i tak poszedł przez wieś. No, to już szkoda gadania, przypadek
niewątpliwy, art. 58, 10 lat. (…)
Głuchoniemy cieśla – też załapał wyrok za kontrrewolucyjną agitację! Jakim cudem? Układał
posadzki w świetlicy. Z dużej sali wszystko wynieśli, nigdzie nie ma gwoździ ani haczyka. Swoją
czapkę i marynarkę zarzuca na popiersie Lenina. Ktoś wszedł do sali zauważył, 58, 10 lat. (…)
Dzieciaki w świetlicy wiejskiej dokazywały, siłowały się ze sobą i zdarły grzbietem ze ściany jakiś
tam plakat. Dwóm najstarszym wlepiono wyrok z 58 artykułu(dekret z 1935 roku wprowadza dla
dzieci karalność ze wszystkich artykułów Kodeksu karnego już poczynając od 12 roku życia).
Grzegorz JelimowiczbGienierałow (ze Smoleńszczyzny) został oskarżony o to, że „oddawał się
pijaństwu z nienawiści do władzy sowieckiej” (a pił tęgo dlatego, że kłócił się z żoną) – 8 lat.
Irena Tuczynskaja została aresztowana przy wyjściu z cerkwi … i oskarżona, że w cerkwi „modliła
się o śmierć Stalina”. (Któż mógł słyszeć jej modlitwę?) – Terror! 25 lat.”
A. Sołżenicyn, Archipelag GUŁag