Camőes

Najwybitniejszy poeta
Camões
Luis Vaz de Camões (wymawiaj: lui∫ va∫ di kamõĩ∫, czasami nazywany z angielskiego Camoens), urodzony
w 1524 r., jest uważany za
największego portugalskigo poetę.
Jego mistrzowskie wersy były
porównywane z Szekspirem,
Homerem, Virgilem i Dantem.
Obok Fernanda Pessoa
najwybitniejszy twórca literatury
portugalskiej. Znany przede
wszystkim jako autor narodowego
eposu Os Lusíadas (Synowie
Luza) oraz liryki refleksyjnofilozoficznej o tematyce miłosnej,
również autor sonetów, wierszy
wzorowanych na tradycji
średniowiecznej (redondilhas) oraz
sielanek. Napisał znaczącą liczbę
wierszy lirycznych w języku
portugalskim i hiszpańskim oraz
dramaty. Jego filozoficzna praca
Parnas Luisa Vaza zaginęła,
najwidoczniej skradziona przez
wrogów wraz z ostatnią częścią
Os Lusiadas, kiedy Camoes
przebywał w Mozambiku.
Camoes miał dość wysoką
pozycję społeczną. Pobierał nauki
u Dominikanów i Jezuitów .
Przez pewien czas, w związku
z jego relacjami rodzinnymi,
uczęszczał na Uniwersytet
w Coimbrze, gdzie uczestniczył
w zajęciach humanistycznych.
Po powrocie do Lizbony prowadził życie dworzanina. Camoes, na co wskazuje jego poezja, był romantykiem
i idealistą. Mówiło się , że kochał się w Catherine z Ataide, pannie z dworu królowej, a także w księżniczce
Marii, siostrze Jana III Portugalskiego.
Jesienią 1549 zaciągnął się do oddziałów królewskich i odbył z nimi wyprawę do Ceuty (północna Afryka).
W walce z Maurami stracił wzrok w swym prawym oku, przebitym strzałą. Do Portugalii wrócił w 1552 (jako
jeden z niewielu ocalałych z katastrofy morskiej), jednak już w następnym roku został wygnany do
portugalskiej kolonii w Goa (Indie) i z powodu długów uwięziony na osiem lat. Uznał Goa za macochę
wszystkich uczciwych ludzi, ale przestudiował lokalne zwyczaje,
opanował do perfekcji geografię i historię kolonii. Podczas swej
pierwszej wyprawy indyjskiej przyłączył się do bitwy o Wybrzeże
Malabarskie. Bitwa była prowadzona w formie potyczek wzdłuż
szlaków handlowych między Egiptem a Indiami. W wolnym
czasie, na lądzie kontynuował oficjalnie swą twórczość literacką,
jak również pisał korespondencję dla niewyedukowanych
marynarzy. Pod koniec okresu obowiązkowej służby otrzymał tytuł
podoficera w Makao (chińskiej kolonii Portugalii). Był oskarżony
o złe zarządzanie własnością żołnierzy zaginionych i poległych na
Dalekim Wschodzie. W tym czasie pracował w grocie nad swoim
epickim poematem Os Lusiadas. Ponowne pozwolenie na powrót
do ojczyzny otrzymał Camões w 1569. Po opublikowaniu Luzjad
otrzymał królewską pensję, jednak po śmierci władcy przestała ona obowiązywać. Stało się to przyczyną
ubóstwa poety, którego jedynym źródłem zarobku stało się wtedy żebranie. Camõesem opiekował się wówczas
służący, który przybył za nim z Indii.
Camoes zmarł w Lizbonie 10 czerwca 1580 roku, w wieku 56 lat.
Dla uczczenia tej rocznicy, 10 czerwca jest dniem święta narodowego Portugalii i języka portugalskiego,
obchodzonym wszędzie tam, gdzie mówi się po portugalsku i przebywają Portugalczycy. Święto to żywe jest
zwłaszcza wśród portugalskich emigrantów.
Tłumaczenie: Kamila BARAŃSKA, VI b