j,.tr. Szar,c uJr".,\ %trc

H E L S I N S K A F U N D A C J A PRAW C.7.L(J^!/|/IEKA
HELSINKI FOUNDATION for HUM^AN RIGHTS
R A D AF U N D A C J I
ZARZAD FUNDACJI
H a l i n aB o r t n o w s k a - D q b r o w s k a
Prezes:
J e r z yC i e m n i e w s k i
Wiceprezes:
Danuta Przywara
Zbigniew Holda
J a n u s zG r z e l a k
M a r e kA n t o n i N o w i c k i
Sekretarz:
Adam Bodnar
M a r e kS a f i a n
Skarbnik:
E l 2 b i e t aC z y i
Ste{an Starczewski
CztonekZarzqdu: Janina A. Klosowska
Warszawa,
dma27 maja2008r.
2045t2008
I2944s tPtP/ AB
SzanolvnyPan
GrzegorzSmogorzewski
DyrektopDepartamentuSluZbyCelnej
Mini storStwoIrinans6w
12
ul. Sr.viqtokrzyska
.CI0-916
Warszawa
[j,.tr.
Szar,cuJr".,\%trc
- . t I
l \
t rif 11? | | f r:'./\
r->
J.,Y'WWIUYCL,
U
I{elsiriska Fundacja Praw Czlowieka pragnie wyrazic w niniejszym piSmie swoje
stanowisko,a zarazemzaniepokojenie,wobec przepis6wprojektu ustawy o Sluzbie Celnej z
dnia 8 maja 2008 r. (,,projekt"), dotycz4cych konsekwencji stosowania Srodka
zapobiegawczego
w postaci tymczasowegoaresztowaniawzglgdem funkcjonariuszysluzby
celnej. Zagadnieniate byly juz przedmiotemspotkaniaPana Dyrektora z przedstawicielami
Fundacjiw dniu 19 maja 2008 r.
Projekt zmian ustawodawczych w art. 110 ust. 3 zaklada, i2 w razie wszczgcia
postQpowania karnego przeciwko funkcjonariuszowi sluZby celnej, w szczeg6lnie
uzasadnionychprzypadkachokres zawieszeniaw pelnieniu obowi4zk6w sluzbowychmozna
przedlu2ycdo l2 miesiqcy.Obecnieobowiqzuj4caustawaz dnia 28 marca 2008 r. o zmianie
ustawyo SluzbieCelnej (Dz. U. 22008 r. Nr 53, poz.311) przewidujenatomiast,ze okres
zawieszeniamozna przedlu2ycdo czasu zakonczeniapostgpowaniakarnego.Zt*racamy sig
zatemz uprzelmqproSb4o wyjaSnienie,jakie przyczyny przemawiajqza wprowadzeniem72w pelnieniuobowi4zkow.
w okresiezawieszenia
funkcjonariusza
miesiEcznego
ograniczenia
Biorqc pod uwagg rzeczywisty czas trwania postgpowaniaprzygotowawczego,a
nastEpnies4dowego w sprawach dotyczqcych celnikow (kt6ry w znakomitej wiEkszoSci
przypadk6wznacznieprzekracza12 miesiqcy)wprowadzenietakiego ograniczeniabyloby, w
dyskryminacjq
opinii Fundacji,iluzoryczne.Ponadto,taki przepisstanowilbynieuzasadnion4
funkcjonariuszy sluzby celnej wobec funkcjonariuszy innych sluzb mundurowych. Dla
przykladu,ustawaz dnia6 kwietnia 1990r. o Policji (Dz.U. 1990Nr 30 poz.l79) przewiduje
mo2liwo56 przedluzenia okresu zawieszeniapolicjanta w szcze96lnie uzasadnionych
przypadkach do czasu ukot'rczeniapostEpowaniakarnego. Zdaniem Fundacji, brak jest
jakichkolwiek obiektywnych przeslanek przemawiaj4cychza nieprzyjgciem podobnej
e ,- m a i l :h f h r @ h f h r . o r g . pwl ,w w . h f h r . o r g . p l
, x: (4822J556-44-50
0 O - 0 1 8 W a r s z a wual,. Z g o d a 1 1 ,t e l . : ( 4 8 2 2 ) 5 5 6 - 4 4 - 4 0f a
N I P :5 2 5 - 1 2 - 6 1 - 2 5k5o, n t o : P K OB P S A I O / C e n t r u n5r 8 1 0 2 01 0 1 30 0 0 00 5 0 20 0 0 29 1 6 5 ,s w i f i : B P K O P L P W
regLrlac.ji
ivzglqclcnrfunkcjonariuszysiuzby cclncj. przeclc ri szystkinr z uvrr.rsipa to, ze
firnkc.jonarittszorvi
rv okresiezawicszenia
przyslLrgLyle
5()ol,uposuZe
nia,co llrjczqsciejstanorvi
jcdl'nc.
niczbqdne2rodloutrzymania
przezcalyokrcstr*ania postqpori,ania
-iego
karnego.
K o l c . i n l ' nprr z e p i s e m
b u d z 4 c y mn a s z ew 4 t p l i w , o 5 c i . j casr rt . I 1 2 u s t . l p k t l 4 p r o j c k t u
usta\\v.ktorv stanorvi,ze funkcjonariusza
zwalniasiq zc sluzbl *,prz1,paclkuuplyr.vul2
miesiqcyzar.vieszcnia
rv pelnieniuobowi4zkowsluzboi,vych.
jezeli nic Lrstalr.,
prz.ycz,vn\,
bpd4ccpoclstarv4
zarvieszenia.
Obecnieprzepisyustawyz clnia?8 nrarca2008r. przervidujq
ze \\'e uskazanychokolicznoSciach
funkcjonariusza
celncgonic zrvalniasiE. ale -jeclynie
mozllazu'olrtiigo 7.esluzby.Podobneregulacjemaj4 zastosouanic
u,obccpolic-jantorv
(art.
4 1 u s t . 2 p k t 9 u s t a r v vz d n i a 6 k w i e t n i a 1 9 9 0 r . o P o l i c j i ) .l , r o l . r o n o u , i lw
n ep r o j e k c i e
obligatoryinczrvolnicnie funkcjonarir-rsza
celnego ze slul-b1'po upivivic 12 rniesiqcy
zawieszeniajest zatetn, w ocenie Fundacji, uornt4 dyskry'nrinLrjzlcil,
zb1't ogolnE i
kategort'czt-t4,
niedopuszczajqcq
u',vzglEdnienia
zadnych szczerolnych okolicznoSciprzy
podejmor,vaniu
decyzjio zwolnieniufunkcjonariusza
ze sluzby..
W kontekScie licznych zwolnieh ze sluzby tylnczaso\\,o aresztorvanych
funkcjonariuszy
sluzby celnejna podstawieart. 25 ust. 1 pkt 8a i 8b ustawl,z dnia24 lipca
1999 r. o SluZbieCelnej (przepisyuchyloneustawqz dnia 2[J marca 2008 r.). szczegolne
zaniepokojenieFundacji budzi fakr, 2e proponowanezmianv ustawodawczede
facto nie
odnoszqsiE do negatywnychkonsekwencjistosowaniaw/w przepisow.Art. 232 ust. I
projektustanowi,2e do funkcjonariusza
celnegozwolnionegoze sluzbyna skutekwniesienia
aktu oskarzenialub zastosowaniatymczasowegoaresztowaniastosuje sip odpowiednio
przepisart. 116projektu.Art. I l6 ustanawiawym6g,,uchylenialub stwierdzenianiewaznoSci
decyzji o zwolnieniu ze sluzby z powodu jej niezeodnoSciz prawem" dla przywr6cenia
funkcjonariuszado slu2by.Przeslankata bgdzietrudna do spelnienia,gdy| wl,dawanewobec
tymczasowoaresztowanychfunkcjonariuszydecyzje o zwolnieniu ze sluaby byly zgodnez
obowi4zujqcymw6wczasprawem, a mianowicie z art.25 ust. I pkt 8a i 8b ustawy o Sluzbie
Celnej. Zwracamy sig zatem z uprzejm4 proSbq o wyjaSnienie przyczyn, dla kt6rych
proponowane zmiany prawne de facto uniemo2liwiaj4 zwolnionym funkcjonariuszom
przywr6cenie do sluzby. W opinii Fundacji, funkcjonariusze ci powinni miei
zagwarantowanQ
mozliwoSdprzywr6cenia do sluzby, a dokladniej do stanu zawieszeniaw
pelnieniu obowiqzkow sluZbowych do czasu zakonczenia postEpowania karnego, z
przysluguj4cymi
im w6wczas50o%uposaZenia.
Helsiriska Fundacja Praw Czlowieka krytycznie odnosi siQ r6wniez do braku
proporcjonalnej resty'tucji uprawnieri dla funkcjonariuszv, ktorzy zostali zawieszeni w
czynnoSciachsluZbowych, po czym ewentualnie zwolnieni ze sluzby, a nastqpnie
uniewinnieni prawomocnym wyrokiem s4du lub postppowanieich dotycz4ce zostalo
umorzone.Restl'tucjauprawnieriprzewidzianaw aft. 116 projektu,czyli mozliwajcdynie w
przypadkugdy funkcjonariuszzostanieprzywr6conydo sluzbyi w wysoko6ciniewiqkszejniz
za okres 6 miesigcy i nie mniejszej niZ za miesi4c, jest restytucj4 iluzorycznq i
nieproporcjonalnE
do okresupozostawaniabezpracy przez caly czastrwaniapostgpowania,
kt6re niejednokrotnie toczy siE nawet przez kilka lat. Warto zauwazy(, 2e zgodnie z
projektorvanq
ustaw4funkcjonariusze
tylko przezmaksymalnieokres l2 miesiEcybEd4mogli
pozostarvaiw zawieszeniui z tego tytulu otrzymywa(,50% wynagrodzenia.Porvstajetakze
pytanieczy taka regulacjajest zgodnaz art. 77 Konstytucji,szczeg6lniew sl.tuacjigdy np.
stawianezarzutyczy akt oskarzeniabyl niewystarczajqco
dobrzeunrotywowany.
ChcielibySrny
takzezwr6cic siE z uprzejm4proSb4o szczegolowepoinformowanieo
dzialaniach.iakie podjai i podejnrujcSzef Sluz.byCelnej \\, celu przeciri,clzialania
w
stosor"u'aniu
Srodkazapobiegawczego
w postacitymczzrsovr,,cgo
arcsztowaniarv stosunkudo
funkcjcrnariuszy
slr-rzby
celnej,tt tak2eniervystarcz;tiEco
prccyzljpie prz),gotow,vrvanych
'profuratoror,v. oraz
uzasadnionl'chza.rzutow'karnych stawianych przez *tog.1q,ycl,
Wedlug
naszych dotychczasowychobserwacji, wiele spraw, w kt(r11ch star.i.,iane
sE zarzuty
funkcjonariLrszorlr
sltrzbycclnej opierasiE o poniowieniaust1c.Co rviqce-j.
przeclstawiane
zar.,ut.v
tlic s4 rzetelnieuzasadnione
lub udowodnionc
(np. co clokonkretncjdatyczy niiejsca
popeinienia
czynuzabronionego).
Takasytuacjapowinni stanon,icprzeclrniot
zaniepokojLpia
ze stronl' Szefa Sluzby Celnej, gdyz w konsekwencji (z.e ivzglqdLr
na stosowanie
tyntczzisO*'e-gO
aresztor'r'attia)
prowadzii moze do spowodor.vania
rvielu
truclnychdo
odrvrocerria- szkod dla Zycia osobistegoi zau,odowegoflnkcjonariuszy, a
w dalszej
kolejnoScitakze dla sarue-iSluzby Celnej,pozbawionejpizez n'icle rniesiqcl,pracow,nikow.
Naszynr zdaniem powryZszasytuacja powinna uzasadniac podjqcie -.."g,,
dzialah
interrvencyjnl'ch.
Dlatego tez prosimy o poinformorvanie
jakie iziaiania zostalypodjEtew
ci4guostatnichrniesipcyorazjakiesqplanowane.
S/ imieniuI-{elsiriskiej
Fundacjipraw Czlowieka,
-)
Z_
tll tAuc\i\l\
{ - - nr ' r ' t t vt \ . l ,
t ! 1 ,-, (\ 1
\-)t
('.n
in Bodilar
arzZarz4du
Do wiadomoSci:
-
Z*]y:k
-
KomisjaSprawiedliwoSci
i praw Czlowieka,Sejm RP
-
ProkuratorGeneralny
-
RzecznikPraw Obywatelskich
Zqw_odowyCelnicy pL
/