Untitled

1
Niewidzialna
religia
Problem religii
w nowoczesnym społeczeństwie
1
3
Tytuł oryginału: The Invisible Religion. The Problem of Religion in Modern Society
© Copyright by Thomas Luckmann, 1967
Wstęp Huberta Knoblaucha, Die Verflüchtigung der Religion ins Religiöse: Thomas Luckmanns
Unsichtbare Religion
© Copyright by Suhrkamp Verlag Frankfurt am Main, 1991
Artykuł Thomasa Luckmanna, Transformations of Religion and Morality in Modern Europe
Reproduced by permission of SAGE Publications, London, Los Angeles, New Delhi and
Singapore
© Copyright by SAGE Publications, London 2003
© Copyright for Polish edition by Zakład Wydawniczy »NOMOS«, 2011
Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana, ani
w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez
pisemnej zgody wydawcy.
Podręcznik akademicki dotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Redakcja naukowa serii Socjologia religii: prof. dr hab. Irena Borowik
Komitet redakcyjny serii:
prof. dr hab. Maria Libiszowska-Zółtkowska
ks. prof. dr hab. Janusz Mariański
prof. dr hab. Włodzimierz Pawluczuk
Redakcja naukowa III wydania: prof. dr hab. Irena Borowik
Redakcja techniczna: Dariusz Piskulak
Redakcja i korekta: Marcin Zwierżdżyński
Projekt okładki serii Socjologia religii: Kompania Graficzna — Joanna i Wojciech Jedlińscy
ISBN 978-83-7688-075-4
Wydanie III, poprawione i uzupełnione
Kraków 2011
Zakład Wydawniczy »NOMOS«
31-208 Kraków, ul. Kluczborska 25/3u; tel./fax 12 626 19 21
e-mail: [email protected], www.nomos.pl
Objętość: ark. wyd. 13, nakład: 1000 egz.
4
SPIS TREŚCI
Od redakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Marcin K. Zwierżdżyński
Geneza teorii niewidzialnej religii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Hubert Knoblauch
„Niewidzialna religia” Thomasa Luckmanna, czyli o przemianie religii
w religijność (przeł. Dominika Motak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Rozdział I: Religia, Kościół i socjologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Rozdział II: Religia zorientowana kościelnie na marginesie nowoczesnego
społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Rozdział III: Antropologiczne uwarunkowanie religii . . . . . . . . . . . . .
109
Rozdział IV: Społeczne formy religii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Rozdział V: Religijność indywidualna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Rozdział VI: Religia a tożsamość jednostki w nowoczesnym społeczeństwie . . 147
Rozdział VII: Nowoczesne tematy religijne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Postscriptum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
189
„Niewidzialna religia” po 40 latach:
Przemiany religii i moralności w nowożytnej Europie . . . . . . . . . . . . . . 193
(przeł. Marcin K. Zwierżdżyński)
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
5
Od Redakcji
Pierwsze wydanie Niewidzialnej religii w języku polskim ukazało się
w 1996 roku, czyli 15 lat temu. To książka, która zmieniła myślenie o religii
— nie tylko wśród socjologów — oraz wzbudziła trwające do dziś dyskusje.
Także w Polsce jest czytana i cytowana, a poczytność motywuje do tego, by
kolejne wydania udoskonalać. Tak też jest w tym wypadku.
Oddajemy do Państwa rąk wydanie poprawione i uzupełnione. Doprecyzowaliśmy terminologię, co między innymi wyraża się w zmienionym
podtytule dzieła. Ale z pewnością najważniejsze są nowe teksty. W niniejszym wydaniu na końcu książki został zamieszczony artykuł Thomasa Luckmanna z 2003 roku, który w pewnym sensie podsumowuje dotychczasowe
dzieje jego koncepcji religii, będąc jednocześnie dowodem na to, że autor
ten, w przeciwieństwie do np. Petera Bergera, podtrzymuje swoje poglądy
sprzed 45 lat. Ponadto, zamieściliśmy dodatkowy wstęp, autorstwa Marcina
Zwierżdżyńskiego, który ukazuje zakotwiczenie myśli Luckmanna w ideach
poprzedzających narodziny Niewidzialnej religii. Dodaliśmy także indeksy,
aby ułatwić nawigację po tym dziele, niewielkim objętościowo, ale — jak
jesteśmy przekonani — wciąż zawierającym w sobie rewolucyjny potencjał.
6