Morfologia i własności technologiczne odpadów

Mazurski Związek Międzygminny
Morfologia i własności technologiczne odpadów
W styczniu 2008 roku zostało przekazane do Związku wykonane przez konsorcjum POMCERT i Politechnika Gdańska
Badanie Składu Morfologicznego i własności technologicznych odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie
Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami dla przedsięwzięcia "Budowa Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych".
W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko - Mazurskiego na lata 2007 – 2010 określono zakres
zadań koniecznych dla zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami, w sposób zapewniający ochronę środowiska
z uwzględnieniem obecnych i przyszłych możliwości technicznych, organizacyjnych oraz uwarunkowań
ekonomicznych, jak również poziomu technicznego infrastruktury.
Podstawą gospodarki odpadami komunalnymi powinny stać się zakłady zagospodarowania odpadów (ZZO) o
przepustowości wystarczającej do przyjmowania odpadów z obszaru zamieszkałego przez 150 tysięcy mieszkańców,
spełniające w zakresie technicznym kryteria BAT - w województwie wyodrębniono 8 rejonów gospodarowania
odpadami.
Przedmiotem opracowania było badanie składu morfologicznego i właściwości technologicznych odpadów
komunalnych wytwarzanych na terenie Mazurskiego Związku Międzygminnego – Gospodarka Odpadami (MZMGO) z
siedzibą w Giżycku dla przedsięwzięcia „Budowa zakładu unieszkodliwiania odpadów komunalnych”.
Celem przedsięwzięcia jest uporządkowanie i organizacja gospodarki odpadami na terenie Mazurskiego Związku
Międzygminnego, którego członkami jest 14 gmin, poprzez wyposażenie w kompleksowy system zagospodarowania
odpadów powstających na ich terenie (w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko - Mazurskiego
obszar ten wyodrębniono jako rejon N – E).
Powierzchnia obszaru działania MZMGO wynosi 2870 km2,
zamieszkuje ją około 134 tysięcy mieszkańców, z czego 58 % na terenie miast.
Rejon ten obejmuje tereny o dużym natężeniu ruchu turystycznego (szlak Wielkich Jezior Mazurskich), a zatem
sezonowo następuje wzrost ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Według danych Wojewódzkiego Urzędu
Statystycznego (Olsztyn 2006), w 2005 roku w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania tego rejonu
udzielono 222 603 noclegów. Poza tym odpady wytwarzane są przez licznych żeglarzy, których ilość nie jest
strona 1 / 3
Mazurski Związek Międzygminny
Morfologia i własności technologiczne odpadów
rejestrowana. Można założyć, że w sezonie turystycznym rejon ten obsługuje blisko 150 tysięcy osób.
badań obejmował :
- określenie masowego i objętościowego wskaźnika nagromadzenia odpadów,
- określenie gęstości nasypowej odpadów,
-
Zakres
określenie składu frakcyjnego w podziale na frakcję drobną, średnią i grubą,
określenie składu morfologicznego frakcji średniej i grubej,
określenie ilości odpadów wielkogabarytowych i budowlanych,
określenie ilości odpadów komunalnych powstających poza gospodarstwami domowymi,
weryfikację prognoz Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, opracowanie zestawu wskaźników dla MZMGO.
Badania składu sitowego prowadzono w podziale na siedem frakcji ziarnowych, a składu materiałowego każdej
frakcji – wyodrębniając 12 frakcji i 39 podfrakcji (zgodnie z wytycznymi przyjętymi dla przedsięwzięć
inwestycyjnych w sektorze odpadów przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska).
Badania prowadzono w okresie luty i od maja do grudnia 2007 roku dla czterech typów środowisk.
Skład ziarnowy odpadów zależny jest głównie od pory roku, a także od środowiska, z którego pochodzą próbki,
ponieważ jednym z ważnych czynników decydujących o proporcjach pomiędzy frakcjami sitowymi jest sposób
ogrzewania budynków. Sezon wiosennych i jesiennych prac porządkowych w ogrodach i na skwerach (maj, czerwiec,
wrzesień, październik) powoduje również okazjonalny wzrost zawartości frakcji drobnej (gleba) – w próbkach
pojawiają się także odpady „zielone”.
Dla próby przedstawienia zmienności sezonowej i obliczenia średnich rocznych składów odpadów oraz średnich
rocznych wskaźników wytwarzania odpadów dla poszczególnych środowisk Mazurskiego Związku Międzygminnego
dla brakujących do cyklu rocznego czterech pierwszych miesięcy roku przyjęto dane głównie na podstawie analizy
średnich miesięcznych temperatur powietrza w rejonie miejscowości Giżycko (według pomiarów prowadzonych
w Stacji Hydrologiczno-Meteorologicznej IMGW Kętrzyn i w Stacji Opadowej IMGW Siedliska).
Technologie unieszkodliwiania odpadów komunalnych, podobnie jak wszystkie technologie przemysłowe,
wymagają dobrej znajomości właściwości surowców. Do klasycznych metod przetwarzania odpadów należy ich
składowanie, a także spalanie i kompostowanie. W związku z wprowadzaniem przepisów ograniczających zawartość
substancji organicznych w składowanych odpadach konieczne jest stopniowe odchodzenie od gospodarki
składowiskowej. Coraz częściej składowanie poprzedzone jest sortowaniem odpadów, którego celem jest odzysk
surowców i skierowanie ich do ponownego wykorzystania, a także uzdatnienie pozyskanej w ten sposób masy dla celów
produkcji paliwa alternatywnego i kompostowania.
Metody termiczne są najefektywniejszym sposobem unieszkodliwiania odpadów, wymagają jednak kosztownych
inwestycji. Odpady miejskie uważane są za materiał o słabych właściwościach paliwowych, wynika to przede
wszystkim z ich heterogennego składu.
Stosując metody biologiczne do utylizacji odpadów resztkowych, pozostałych po oddzieleniu surowców wtórnych,
zanim zostaną przeznaczone do składowania, osiągamy ich tzw. zimne zobojętnianie, co traktować można jako
alternatywę dla spalania.
Dla oceny właściwości nawozowych średnich i drobnych frakcji odpadów poniżej 60 mm określono zawartość
substancji organicznych jako stratę prażenia w temperaturze 550oC oraz zawartość węgla organicznego.
Dla oceny właściwości paliwowych grubszych frakcji odpadów powyżej 60 mm, po oddzieleniu szkła, metali i
odpadów niebezpiecznych, określono stratę prażenia w temperaturze 815oC oraz ciepło spalania i wartość opałową.
strona 2 / 3
Mazurski Związek Międzygminny
Morfologia i własności technologiczne odpadów
Wilgotność jest bardzo ważną właściwością odpadów determinującą ich przydatność do dalszego przetwarzania,
szczególnie istotną w przypadku rozpatrywania możliwości stosowania termicznych metod unieszkodliwiania, gdyż w
znacznym stopniu decyduje o ich efektywności.
Wilgotność odpadów zależy przede wszystkim od ich składu, lecz w dużym stopniu również od innych czynników,
takich jak pora roku, a głównie ilość opadów. Zawartość wilgoci zależna jest także od sposobu gromadzenia i usuwania
odpadów.
W 2007 roku na terenie Mazurskiego Związku Międzygminnego zarejestrowano zebranie 34616,57 Mg poniższych
rodzajów odpadów :
- odpady komunalne zmieszane - 31482,61 Mg,
- odpady wielkogabarytowe - 74,50 Mg,
- odpady budowlane - 1099,52 Mg,
- odpady z czyszczenia ulic i placów - 486,19 Mg,
- odpady zielone - 50,52 Mg,
- odpady z oczyszczalni ścieków - 821,00 Mg,
- odpady gromadzone selektywnie - 602,23 Mg.
Podsumowanie
Zarówno skład morfologiczny odpadów komunalnych MZMGO, jak i inne właściwości tych odpadów, w tym
technologiczne, a szczególnie paliwowe, nie odbiegają od wartości typowych dla komunalnych odpadów zmieszanych.
Zweryfikowano prognozy planów gospodarki odpadami – na podstawie wyników przeprowadzonych badań i
analizy zebranych informacji uzyskano wielkości bardzo zbliżone do przyjętych w koncepcji gospodarki odpadami na
terenie MZMGO z września 2006 roku.
Materiał opracowała
dr inż. Maria Pertkiewicz-Piszcz
Politechnika Gdańska
Wydział Chemiczny
[email protected]
strona 3 / 3