Urszula Świderska-Burek e-mail: urszula.swiderska
Transkrypt
Urszula Świderska-Burek e-mail: urszula.swiderska
Urszula Świderska-Burek e-mail: [email protected] Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Zakład Botaniki i Mykologii ul. Akademicka 19 20-033 Lublin Tytuł pracy doktorskiej: Grzyby cerkosporoidalne Polski Przygotowywana praca doktorska jest szczegółowym studium taksonomicznym, które dotyczy grzybów patogenicznych, z grupy zwanej umownie „grzybami cerkosporoidalnymi”. Jest to grupa morfologiczna, w skład której wchodzi 4 taksony w randze rodzajów: Cercospora, Pseudocercospora, Passalora i Pseudocercospora. Odgrywają one bardzo waŜną rolę w gospodarce rolnej. Objawy poraŜenia widoczne są najczęściej w postaci plam na liściach, jak równieŜ na innych organach Ŝywicieli. Ze względu na słaby stopień poznania oraz trudności w oznaczaniu gatunków z omawianej grupy grzybów, w wielu przypadkach oznaczenia pasoŜytów budzą powaŜne wątpliwość. W wielu opublikowanych pracach fitopatologicznych grzyby cerkosporoidalne oznaczono tylko do rodzaju, w oparciu o objawy poraŜenia zewnętrznego. W przypadku tych grzybów konieczna jest identyfikacja przy uŜyciu mikroskopu. Cele główne pracy to m.in.: 1. Zestawienie danych, opis, klasyfikacja itp. dotycząca grzybów występujących w całej Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem regionu Lubelszczyzny, na którego terenie znajduje się nasz ośrodek badawczy i który w tym względzie jest najczęściej penetrowany. 2. Zbadanie stopnia rozprzestrzenienia grzybów patogenicznych na wybranych, szczególnie istotnych gospodarczo, gatunkach roślin. 3. Zbadanie fenologii rozwoju grzybów patogenicznych, czyli początku ich rozwoju, określenie okresu optymalnego rozwoju, a w efekcie określenie okresu najbardziej sprzyjającego występowaniu grzybów, a tym samym określenie okresu początku działań mających na celu zapobieŜenie, a następnie ograniczenie ich rozwoju poprzez stosowanie określonych środków grzybobójczych. 4. Przygotowanie specjalistycznych kluczy do oznaczania gatunków naleŜących do tej grupy gzrybów, słuŜących zarówno do identyfikacji grup wyŜszych rangą, jak i gatunków występujących na wykazywanych gatunkach roślin Ŝywicielskich, w tym zwłaszcza kluczy do oznaczania patogenów waŜnych z punktu widzenia epidemiologicznego. 5. Jednym z rozdziałów pracy będzie zestawienie danych dotyczących ochrony roślin przed infekcjami patogenicznymi oraz wskazanie środków i sposobów walki z chorobami powodowanymi przez te grzyby. Wśród grzybów cerkosporoidalnych Polski występują gatunki bardzo waŜne pod względem gospodarczym. 7 gatunków grzybów z rodzaju Cercospora umieszczono na liście organizmów patogennych mogących wywoływać epidemie wśród roślin uprawnych (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 29 listopada 2002 r., Dz. U. z dn. 16 grudnia 2002 r., nr 212, poz. 1798, zał. nr 1). Tylko trzy z siedmiu podawanych gatunków zostały wykazane z Polski, natomiast cztery pozostałe wymagają podjęcia badań w celu potwierdzenia zagroŜenia epidemiologicznego. NajwaŜniejszym, zwłaszcza dla naszego regionu, gatunkiem jest Cercospora beticola wywołująca chorobę zwaną chwościkiem buraczanym. Największe zagroŜenie chorobą stwierdza się dla terenów południowowschodniej i południowej Polski. Związane jest to ściśle z intensywnością uprawy buraków cukrowych, zwłaszcza na terenie naszego regionu. Równie waŜnym ze względów gospodarczych jest Cercospora apii poraŜająca selery. Grzyby cerkosporoidalne wywołują szkody w róŜnych uprawach, powodując m. in. zaburzenie prawidłowego funkcjonowania procesów fotosyntezy, oddychania, transpiracji i pobierania wody przez Ŝywiciela. Badania nad wybranymi patogenicznymi gatunkami z omawianej grupy grzybów, w kilku przypadkach, wykazały istotny wpływ poraŜenia przez patogeny m.in. na wartości sensoryczne roślin. Aktualnym bardzo waŜnym zadaniem jest poznanie chorób, w tym wywoływanych przez grzyby, które mają znaczenie gospodarcze (rzeczywiste lub potencjalne), oraz ustalenie ich czynników sprawczych. W tym celu niezbędne jest zebranie informacji m.in. o biologii i ekologii patogenów, co stanowi jednocześnie pierwszy krok do opracowania strategii ochrony przed chorobami, a więc planu działania w zakresie tej choroby w dalszej perspektywie. Prowadzone badania mają na celu opracowanie, usystematyzowanie, a zwłaszcza poszerzenie dotychczasowej wiedzy na temat omawianej grupy. Otrzymane wyniki, jak równieŜ zdolność szybkiej identyfikacji gatunków, staną się pomocne w badaniach związanych z nowoczesnym i ekonomicznym rolnictwem.