przedmiotowy system oceniania z przyrody

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z
PRZYRODY
ZASADY OCENIANIA
Ocenianie osiągnięć uczniów w szkole jest integralną częścią nauczania i wychowania. Jest niezbędnym
elementem procesu dydaktycznego. Aby proces kształcenia był skuteczny, niezbędne jest systematyczne
pozyskiwanie wiarygodnych informacji o jego przebiegu: o pracy ucznia i nauczyciela, czyli organizacji
działań dydaktycznych, doborze form, metod i pomocy dydaktycznych. Źródłem takich informacji jest
proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia realizowany planowo, zgodnie z ustalonymi wcześniej
wymaganiami, z zastosowaniem różnych form i narzędzi. Informacje uzyskane przez nauczyciela, uczniów i
ich rodziców dają możliwość wprowadzenia pozytywnych zmian podnoszących efektywność kształcenia i
podjęcia ewentualnych działań interwencyjnych w wypadku niskiej oceny. Nauczyciel oceniający wiedzę i
postępy ucznia powinien pamiętać, że:
• ocenianie ma duży walor wychowawczy;
• każda ocena może wpłynąć na stosunek ucznia do nauki, może go zmotywować lub
zdemotywować;
• musi oceniać obiektywnie i rzetelnie, według zrozumiałych dla ucznia kryteriów.
Nauczyciele powinni dążyć do wszechstronnego rozwoju ucznia jako nadrzędnego celu pracy edukacyjnej.
Wymagania ogólne i szczegółowe zapisane w podstawie programowej to fundament oceniania
wewnątrzszkolnego i zewnętrznego na egzaminie. Zgodnie z rozporządzeniem MEN celem oceniania jest:
• informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie;
• pomaganie uczniowi w samodzielnym planowaniu rozwoju;
• motywowanie ucznia do dalszej pracy;
• dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach
w uczeniu się oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia;
• umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Ocena jest informacją zwrotną dla ucznia:
• gdzie jest?
• dokąd zmierza?
• jak może osiągnąć swój cel?
• w jakim stopniu opanował wiadomości i umiejętności?
• co zrobił dobrze?
• jakie popełnił błędy?
Stanowi podsumowanie jego wysiłku i postępów z uwzględnieniem indywidualnego rozwoju i możliwości.
Właściwej ocenie wiedzy i postępów ucznia służą: systematyczne, bieżące ocenianie oraz jasno
sformułowane kryteria oceniania (zgodne z przepisami prawa szkolnego, czyli Wewnątrzszkolnego Systemu
Oceniania – WSO).
Na lekcjach przyrody są oceniane: wiadomości, umiejętności, postawa ucznia i jego aktywność.
Oceny bieżące i oceny klasyfikacyjne semestralne i końcowe roczne w stopniach są następujące:
6 – stopień celujący,
5 – stopień bardzo dobry,
4 – stopień dobry,
3 – stopień dostateczny,
2 – stopień dopuszczający,
1 – stopień niedostateczny.
Procentowy wskaźnik ocen prac pisemnych:
90% - 100% + dodatkowe zadanie = celujący,
90- 100% = bardzo dobry
89 -75 % = dobry
74 – 50 % = dostateczny
49 – 31 % = dopuszczający
29 – 0% = niedostateczny
KRYTERIA OCEN
Stopień celujący otrzymuje uczeń, który:
• ma wiedzę wykraczającą poza wymagania programowe;
• samodzielnie i sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą przy rozwiązywaniu problemów teoretycznych i
praktycznych;
• podejmuje twórcze i oryginalne działania;
• wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem, poprzez udział w konkursach pozaszkolnych i odnosi
w nich sukcesy.
Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który:
• w pełni opanował wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach programowych;
• swobodnie operuje faktami, dostrzega związki przyczynowo-skutkowe;
• samodzielnie wyciąga wnioski;
• ocenia zależności między warunkami naturalnymi a gospodarczą działalnością człowieka;
• przewiduje skutki działalności człowieka w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej;
• pracuje w grupie rówieśniczej i bierze odpowiedzialność za efekty wspólnej pracy, podejmuje się pracy lidera grupy.
Stopień dobry otrzymuje uczeń, który:
• poprawnie i samodzielnie rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne;
• korzysta z różnych źródeł wiedzy;
• właściwie wykorzystuje przyrządy i narzędzia do obserwacji i pomiarów przyrodniczych;
• wymienia zmiany w środowisku wywołane gospodarczą działalnością człowieka;
• proponuje działania na rzecz środowiska przyrodniczego.
Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który:
• rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne przy niewielkiej pomocy nauczyciela;
• posługuje się podstawowymi pojęciami przyrodniczymi;
• poprawnie czyta mapy tematyczne;
• obserwuje i opisuje procesy zachodzące w środowisku naturalnym i antropogenicznym.
Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który:
• rozpoznaje i podaje nazwy podstawowych zjawisk przyrodniczych;
• proponuje własne działania na rzecz środowiska przyrodniczego;
• posługuje się koniecznymi pojęciami;
• rozwiązuje zadania konieczne przy pomocy nauczyciela.
Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który:
• nie opanował koniecznych wymagań na stopień dopuszczający;
• braki w jego wiedzy uniemożliwiają dalszą edukację przyrodniczą;
• nie podejmuje prób wykonania powierzonych zadań.
Szczegółowe wymagania edukacyjne podstawowe i ponadpodstawowe są ujęte w wynikowym planie
nauczania na cały rok szkolny.
FORMY OCENIANIA
Osiągnięcia edukacyjne ucznia są sprawdzane w następujących formach (zgodnie z WSO):
• sprawdzian (test, praca klasowa),
• kartkówka,
• odpowiedź ustna,
• prezentacja,
• praca domowa,
• praca na lekcji,
• praca w grupie,
• prace dodatkowe (referat, album, plakat, poster, projekty własne).
Sprawdzian (test, praca klasowa) to pisemna weryfikacja wiedzy (wiadomości i umiejętności) ucznia
przeprowadzona w czasie zajęć w szkole. Obejmuje zakres materiału z jednego działu. Sprawdziany
zawierają różnorodne formy pytań: rozszerzonych odpowiedzi, krótkich odpowiedzi, odpowiedzi
wielokrotnego wyboru, odpowiedzi prawda – fałsz, zgodnie z wymogami danego sprawdzianu. Termin
sprawdzianu jest podany np. z tygodniowym wyprzedzeniem, określony jest również zakres wymaganego
materiału (zgodnie z WSO). Sprawdzian może zostać przełożony na inny termin (zgodnie z zapisem w
WSO):
• za zgodą nauczyciela na prośbę klasy,
• za zgodą klasy na prośbę nauczyciela,
• w wypadku zaistnienia nieprzewidzianych zdarzeń losowych.
Uczeń ma możliwość poprawy niezaliczonego sprawdzianu oraz prawo poprawienia oceny ze sprawdzianu
(nie później niż 14 dni od otrzymania stopnia). Nauczyciel przeprowadza jedną poprawę w terminie
ustalonym, wspólnym dla całej klasy. W razie nieobecności uczeń ma obowiązek napisania sprawdzianu w
terminie ustalonym z nauczycielem. W przypadku choroby ucznia lub innych zdarzeń losowych, uczeń
może poprawić pracę indywidualnie w terminie ustalonym z nauczycielem.
Kartkówka to pisemne sprawdzenie wiedzy, obejmujące zakres materiału z jednej, dwóch lub trzech
ostatnich lekcji. Kartkówki nie muszą być wcześniej zapowiadane.
Odpowiedzi ustne to ustne sprawdzenie wiedzy obejmujące zakres materiału nawiązujący do tematyki z
poprzednich trzech lekcji. (załącznik)
Prezentacja to przedstawienie na forum klasy wyników swojej pracy (referatu, wyników pracy indywidualnej, grupowej) w autorskiej formie. Kryteria oceny prezentacji są wspólnie wypracowane i zaakceptowane
przez ucznia (załącznik).
Praca domowa to zagadnienia nawiązujące do lekcji zadanej przez nauczyciela do samodzielnego
opracowania przez ucznia w formie pisemnej, ustnej lub praktycznej. (załącznik)
Praca na lekcji to aktywność ucznia na zajęciach, np. ćwiczenia pisemne, udział w dyskusjach dotyczących
tematu lekcji. (załącznik)
Praca w grupie to umiejętność organizacji pracy zespołowej, aktywny udział w dyskusji, twórcze
rozwiązywanie problemu, pełnienie różnych ról w zespole, dbałość o końcowe efekty pracy zespołu.
Efektywność pracy grupowej oceniana jest przez:
• samoocenę ucznia (załącznik),
• ocenę członków zespołu (załącznik),
• oraz ustną ocenę nauczyciela.
W określonych wypadkach wyniki pracy grupowej są prezentowane przez wybrane osoby na forum klasy.
Prace dodatkowe to wszelkie prace nadobowiązkowe, np.: postery, projekty, opisy i analizy samodzielnych
badań i doświadczeń przyrodniczych, działania na rzecz środowiska przyrodniczego i społecznego, aktywny
udział w konkursach przedmiotowych. Wszystkie prace dodatkowe, ich przeznaczenie i sposób prezentacji
na forum klasy oraz sposoby oceniania są konsultowane z nauczycielem.
Nieprzygotowanie do lekcji to brak zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń, przyborów i materiałów
pomocniczych niezbędnych na daną lekcję (o których przyniesienie prosił nauczyciel na poprzedniej lekcji).
Zasady oceniania nieprzygotowania ucznia są zapisane w WSO.
Uczeń jest zobowiązany do systematycznej poprawy stopni cząstkowych (bieżących).
Nie stosuje się zaliczeń semestralnych i końcoworocznych.
Ocena semestralna i końcoworoczna nie jest średnią stopni cząstkowych.
Załączniki
KRYTERIA OCENIANIA WYPOWIEDZI/ ODPOWIEDZI USTNEJ
1. Czy wypowiedź była wyczerpująca?
2. Czy były zadane pytania pomocnicze?
3. Czego dotyczyły pytania: wiadomości czy umiejętności?
4. Jaka była forma wypowiedzi?
5. Czy w czasie wypowiedzi stosował uczeń terminologię przedmiotową?
6. Czy w wypowiedzi znalazły się treści wykraczające?
Kryteria wypowiedzi ustnej
1. Słownictwo – stosowanie języka przedmiotowego,
odpowiednich terminów i pojęć przyrodniczych.
• Bogate i zróżnicowane słownictwo.
• Odpowiednie do przekazywanych informacji.
• Wystarczające do przekazywanych informacji.
• Ubogie do przekazywanych informacji.
2. Poprawność merytoryczna, ilość i zgodność treści z tematem.
Zawartość treści:
• Pełna, zawierająca wszystkie wymagane informacje.
• W większości zawierająca wymagane informacje.
• Częściowa, zawierająca część wymaganych informacji.
• Uboga, zawierająca nieliczne wymagane informacje.
3. Struktura wypowiedzi, spójność, płynność, samodzielność.
• Naturalna rozmowa zawierająca poprawne treści danego tematu.
• Wypowiedź samodzielna, swobodna i spójna
• Poprawna wymiana informacji w odpowiedzi na zadawane pytania.
• Wypowiedź w większej części samodzielna, spójna i logiczna, czasem wspomagana przez
nauczyciela.
• Schematyczny ciąg wypowiedzi z pytaniami naprowadzającymi.
• Wypowiedź samodzielna jedynie we fragmentach, niepowiązana ze sobą.
• Niepowiązany ciąg ze sobą wypowiedzi na pomocnicze pytania.
• Wypowiedź niesamodzielna, niekompletna i niepowiązana ze sobą.
KRYTERIA OCENY PREZENTACJI
1. Multimedialna- zgodność z tematem, wkład pracy, sposób przedstawienia, własne spostrzeżenia, ramy
czasowe.
2. Poster – zgodność z tematem, estetyka, zaangażowanie, wykorzystanie różnych źródeł wiedzy, czytelność,
sposób przedstawienia, ramy czasowe.
3. Drama – pomysłowość, środki użyte w prezentacji, ramy czasowe, źródła informacji, sposób przekazywania,
kultura języka.
4. Wyniki pracy badawczej – pomysłowość, zaangażowanie, wytrwałość, dokumentowanie, wyciąganie
wniosków.
OCENA PREZENTACJI
Konstrukcja prezentacji:
•
Prezentacja miała wyraźne wprowadzenie, rozwinięcie i podsumowanie?
Sposób mówienia:
•
Język był zrozumiały dla słuchaczy.
•
Najważniejsze punkty wypowiedzi zostały zaakcentowane.
•
Słuchacze z ciekawością słuchali.
Wykorzystanie pomocy dydaktycznych;
•
Wykorzystane zostały różne pomoce dydaktyczne.
•
Wspierały one wystąpienie prelegenta.
Sposób realizacji tematu:
•
Prezentacja była zgodna z tematem.
•
W prezentacji zostały wykorzystane różne źródła wiedzy.
•
Prelegent potrafił wyjaśnić słuchaczom nowe pojęcia i terminy.
•
Ustalone zasady prezentacji były respektowane.
•
Czas wystąpienia był zgodny z przewidzianym.
KRYTERIA OCENIANIA – PRACA W GRUPACH
1. Poprawność merytoryczna:
•
- zgodność z tematem,
•
- umiejętność wykorzystania posiadanej wiedzy,
•
- rozwiązanie problemu/ zadania.
2. Praca zgodna z poleceniami nauczyciela i instrukcją.
3. Forma przedstawienia wyników pracy:
4.
•
- estetyka wykonania,
•
- zastosowani różnorodnych technik,
•
- jasno i czytelnie przedstawione wyniki pracy
Stopień zaangażowania członków grupy, umiejętność współpracy.
SAMOOCENA PRACY GRUPOWEJ
W jaki sposób pracuję w innymi?
• Słucham z uwagą innych.
• Zadaję pytania, gdy czegoś nie rozumiem.
• Biorę pod uwagę zdanie innych.
• Podsuwam myśli.
• Zabieram głos w dyskusji.
• Przedstawiam swój problem.
• Przekonywająco bronię własnego zdania.
• Przyjmuję różne role w zespole.
• Wywiązuję się z powierzonych zadań.
• Pomagam grupie pokonywać trudności.
• Dbam o wysoki efekt pracy zespołu.
KRYTERIA OCENY AKTYWNOŚCI NA LEKCJI
1. Udzielanie poprawnych odpowiedzi na pytania.
2. Wzbogacanie lekcji dodatkowymi materiałami i pomocami.
3. Wykonywanie dodatkowych zadań.
4. Pomoc uczniom mniej zdolnym.
5. Wykazywanie się wiadomościami ponadprogramowymi.
6. Zaangażowanie w wykonywanie zleconych zadań.
PRACA INDYWIDUALNA NA LEKCJI
1. Zaangażowanie ucznia:
• rozwiązanie problemu, zadania;
• kreatywność,
• poszukiwanie informacji,
• dbałość o efekt końcowy.
2. Postawa ucznia:
• otwartość,
• chęci,
• aktywność, zaangażowanie.
PRACA DOMOWA
1. Terminowość;
2. Poprawność;
3. Terminowość;
4. Samodzielność;
5. Wyczerpanie tematu;
6. Staranność;
7. Kreatywność;
8. Wykorzystywanie różnych źródeł wiedzy.