Rajd historyczno – turystyczny „Szlakami Powstania Styczniowego

Rajd historyczno – turystyczny „Szlakami Powstania Styczniowego”
Rajd historyczno – turystyczny Szlakami Powstania Styczniowego dla uczniów
gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych województwa małopolskiego był jednym
z elementów obchodów 150. rocznicy Powstania Styczniowego. Został zorganizowany przez
IV Liceum Ogólnokształcące im. K. K. Baczyńskiego w Olkuszu, Kuratorium Oświaty
w Krakowie oraz Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie w ramach Małopolskiego
Programu Edukacji Patriotycznej i Obywatelskiej.
Rajd rozgrywał się na terenie powiatu olkuskiego oraz powiatu krakowskiego,
obejmował teren gminy Olkusz oraz Sułoszowa. Start rajdu zlokalizowano na Zamku
w Pieskowej Skale, trasa prowadziła czerwonym szlakiem turystycznym „Orlich Gniazd”,
zbaczając z niego w samym Olkuszu, gdzie kończyła się na zabytkowym „Starym
cmentarzu”. Miał charakter gry terenowej. Drużyny musiały przejść trasę z Pieskowej Skały
do Olkusza, dotrzeć do 9 punktów kontrolnych i wykonać przygotowane tam odpowiednie
zadania.
Dlaczego Szlakami Powstania Styczniowego z Pieskowej Skały do Olkusza?
Tereny, przez które wiódł szlak rajdu stanowiły w 1863 roku wrota do zaboru
rosyjskiego, którymi oddziały powstańcze przedostawały się, aby walczyć z zaborcą lub
powracały do Krakowa w celach reorganizacji.
Niedaleko Pieskowej Skały w Ojcowie swoje obozy miał oddział powstańczy
Apolinarego Kurowskiego, który ruszył w lutym 1863 roku w kierunku Zagłębia
Dąbrowskiego, wyzwalając po drodze Olkusz.
To na zamku w Pieskowej Skale swoje miejsce stacjonowania miały oddziały Mariana
Langiewicza, które stoczyły tutaj 4 marca 1863 roku bitwę z wojskami rosyjskimi. Pamiątką
po tych wydarzeniach są położone niedaleko zamku dwie mogiły powstańcze, w jednej z nich
znajdują się prochy powstańców, m.in. Andrija Potebni (Andrieja Potiebni), ukraińskiego
rewolucjonisty, który walczył po stronie polskiej i zginął w bitwie pod Skałą (rozegranej
dzień później). Zamek w Pieskowej Skale był również świadkiem przejścia oddziałów
hr. Aleksandra Krukowieckiego, które szły z Krakowa w kierunku Imbramowic w dniu
15 sierpnia 1863 r.
Rajd kończył się w Olkuszu przy starym cmentarzu, na którym znajduje się grób
pułkownika Francesco Nullo poległego w bitwie pod Krzykawką 5 maja 1863 roku.
Mapa 1. Odcinek Pieskowa Skała – Sułoszowa - Olkusz
Ogólny opis trasy
PIESKOWA SKAŁA– Zamek - Parking. Zakończenie szlaku żółtego Dolinek Jurajskich
i połączenie z niebieskim szlakiem rowerowym z Kalinowa - odbicie niebieskiego szlaku
rowerowego do Wąwozu Babie Doły – granica OJCOWSKIEGO PARKU
NARODOWEGO (27 km) - na wschód ślady grodziska - SUŁOSZOWA - źródło Prądnika SUŁOSZOWA kościół (30 km). Skrzyżowanie z niebieskim szlakiem rowerowym z Wąwozu
Babie Doły do Podzamcza k. Wielmoży - płaska wierzchowina - dawny rów przeciwczołgowy
z okresu ostatniej wojny - G. Kamieniec (32 km) to punkt widokowy (481 m n.p.m.) Szczyt
wzgórza znajduje się nieco na północ od szlaku. Na południowy-wschód widać stąd
Skałkę/Grodzisko-drugie pod względem wysokości wzniesienie na Wyżynie KrakowskoCzęstochowskiej, na północny-zachód widać wieżę kościoła w Olkuszu, od północy na
horyzoncie pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, a przed nim Górę Januszkową i Wzgórza
Jaroszowskie) - Uwaga! Oznaczenia na polach bywają nietrwałe i trudniejsze do znalezienia,
dlatego należy zwrócić szczególną uwagę - grzbiet G. Granicznej to punkt widokowy (szczyt
znajduje się na południowy zachód od szlaku) - 476 m n.p.m.) - skraj Zadola
Kosmolowskiego Połączenie z transjurajskim szlakiem konnym z Zedermana - skrzyżowanie
z drogą Sieniczno-Pieskowa Skała (38 km) - droga Kosmolów-Troks OLEWIN leśniczówka - skrzyżowanie z torami kolejowymi Olkusz-Wolbrom, trasa E75 –
ul. Kazimierza Wielkiego – Stary Cmentarz w Olkuszu.
2
Rozpoczęcie rajdu
Rozpoczęcie rajdu odbyło się na dziedzińcu zamku w Pieskowej Skale. Uczestników
powitali: Małopolski Kurator Oświaty Aleksander Palczewski, Kustosz Zamku w Pieskowej
Skale Olgierd Mikołajski, Dyrektor IV LO w Olkuszu Piotr Grojec oraz Przemysław
Jędrzejewski – przedstawiciel Instytutu Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Młodzież z zainteresowaniem wysłuchała historii powstańczej Zamku i drużyny po kolei
wyruszały na szlak rajdu. Każda drużyna została zapoznana z zasadami oraz opisem realizacji
zadań przez koordynatora rajdu Michała Masłowskiego, nauczyciela IV LO
w Olkuszu.
Pierwsza grupa wyruszyła o godzinie 8.45, kolejne startowały co 10 minut. Długość
trasy wynosiła ok. 17 km /ok. 5-6 godzin swobodnego marszu/. Łącznie na trasę rajdu
wyruszyło 13 drużyn z Gimnazjów z Olkusza, Ludźmierza, Białego Kościoła, Niepołomic
oraz I i IV Liceum Ogólnokształcącego w Olkuszu.
Każdy z patroli przyjął sobie za patrona bohatera Powstania Styczniowego
i przygotował informacje na jego temat. Zostały one sprawdzone podczas rajdu. Ponadto,
uczniowie musieli wykazać się wiedzą o Powstaniu Styczniowym i historii działań
powstańczych na terenie Małopolski oraz dobrą orientacją w terenie. Rajd został tak
zaplanowany, by skorelować ze sobą rozmaite dziedziny: historię, geografię, kulturę, sport
i turystykę. Uczestnicy mieli także szansę sprawdzić swoje umiejętności z zakresu udzielania
pierwszej pomocy.
3
Organizatorzy zadbali także o to, by nikt na trasie się nie nudził. Drużyny mogły
natknąć się na rosyjski patrol, kosyniera czy postaci „przeniesione z epoki”. Nie lada atrakcją
dla wszystkich była na pewno scena walki na szable.
Po wykonaniu zadań i udzieleniu odpowiedzi na pytania grupy docierały do IV LO
w Olkuszu. Czekał na nich poczęstunek, a po nim ogłoszenie wyników. Najlepsza drużyna na
metę rajdu dotarła około godziny 15.00, a ostatnia pojawiła się przed 18.00.
Zwycięzcą Rajdu okazała się drużyna z IV LO w Olkuszu – opiekun Karol
Szotek, drugie miejsce zajęła drużyna z Gimnazjum w Ludźmierzu - opiekun Adam
Błaszczyk, a trzecia lokata przypadła w udziale drużynie z Gimnazjum Nr 3 w Olkuszu opiekun Sylwia Molik.
Tak naprawdę jednak zwyciężyli wszyscy i wszystkim należą się gratulacje, gdyż trasa
rajdu wymagała od jego uczestników wiele sił i wytrzymałości!
Opracowanie: Piotr Grojec
4