abstrakt

Zenon Piech
Archeologia prawna czy nauka o znakach władzy? Zakres badań,
osiągnięcia, perspektywy.
Ważnym etapem rozwoju nauk pomocniczych w Polsce było
wprowadzenie do kanonu tych dyscyplin archeologii prawnej. Przełomowe
znaczenie miała publikacja dwóch podręczników autorstwa Witolda Maisla:
Archeologii prawnej Polski (1982) oraz Archeologii prawnej Europy (1989).
Znaczenie archeologii prawnej dla nauk pomocniczych historii doskonale
rozumiał Józef Szymański wprowadzając ją do podręcznika Nauk
pomocniczych historii. Musiał jednak mieć pewne wątpliwości co do jej
zakresu, gdyż początkowo występowała ona jako „archeologia prawnicza”,
a w późniejszych wydaniach występuje już jako „nauka o znakach władzy i
prawa”. Witold Maisel zakreślił bardzo szeroko ramy archeologii prawnej,
zwróciłem na to uwagę w artykule omawiającym Archeologię prawną
Polski (Z. Piech, Archeologia prawna a nauki pomocnicze historii, Studia
Historyczne, Studia Historyczne, R. XXVIII, 1985, z. 1, s. 127 – 135).
Książka była pisana z punktu widzenia historyka prawa, a archeologia
prawna została określona przez autora jako nauka pomocniczą historii
państwa i prawa, chociaż podkreślał tej jej związki z innymi dyscyplinami.
Po ponad trzydziestu latach od wydania Archeologii prawnej Polski
należy powtórzyć pytanie o zakres badań i miejsce tej dyscypliny wśród
nauk pomocniczych historii oraz dotychczasowe osiągnięcia i perspektywy
badań. Wydaje się, że możliwości są duże i wciąż nie wykorzystane, co
dobrze ilustrują bardziej zawansowane badania zagraniczne. Autor
wskazuje w referacie te obszary, na które przede wszystkim powinna być
skierowana uwaga badawcza. Wydaje się, że w pierwszym rzędzie należy
podjąć systematyczne badania nad szeroko rozumianymi znakami władzy.
Badania te powinny mieć charakter interdyscyplinarny, i powinni w nich
uczestniczyć nie tylko historycy prawa, lecz również historycy, historycy
sztuki, archeolodzy. Archeologia prawna powinna też pełnić funkcję
integrującą wybrane nauki pomocnicze historii