Dz.U.05.34.300 KONWENCJA Nr 161 MIĘDZYNARODOWEJ

Dz.U.05.34.300
KONWENCJA Nr 161
MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY
dotycząca służb medycyny pracy,
przyjęta w Genewie dnia 26 czerwca 1985 r.
(Dz. U. z dnia 25 lutego 2005 r.)
W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomości:
W dniu 26 czerwca 1985 r. została przyjęta w Genewie Konwencja nr 161 Międzynarodowej
Organizacji Pracy dotycząca służb medycyny pracy, w następującym brzmieniu:
Przekład
KONWENCJA Nr 161
dotycząca służb medycyny pracy
Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy,
zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana
tam w dniu 7 czerwca 1985 r. na siedemdziesiątej pierwszej sesji,
stwierdzając, że ochrona pracownika przed chorobami, chorobami zawodowymi i
wypadkami przy pracy jest jednym z zadań, które spoczywa na Międzynarodowej Organizacji
Pracy, zgodnie z jej Konstytucją,
biorąc pod uwagę odpowiednie międzynarodowe konwencje i zalecenia dotyczące pracy, a w
szczególności Zalecenie dotyczące ochrony zdrowia pracowników, z 1953 r., Zalecenie
dotyczące służb medycyny pracy, z 1959 r., Konwencję dotyczącą przedstawicieli pracowników,
z 1971 r., oraz Konwencję i Zalecenie dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, z 1981
r., które ustanawiają zasady polityki krajowej i działań na szczeblu krajowym,
postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące służb medycyny pracy, która to sprawa
stanowi czwarty punkt porządku dziennego sesji,
postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,
przyjmuje dnia dwudziestego szóstego czerwca tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego piątego
roku następującą konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca służb medycyny pracy,
z 1985 r.:
CZĘŚĆ I
Zasady polityki krajowej
Artykuł 1
Dla celów niniejszej konwencji:
(a) określenie "służby medycyny pracy" oznacza służby pełniące funkcje głównie
zapobiegawcze i odpowiedzialne za udzielanie rad pracodawcy, pracownikom i ich
przedstawicielom w przedsiębiorstwie w dziedzinie:
(i) wymogów w zakresie stworzenia i utrzymania bezpiecznego i zdrowego środowiska
pracy, sprzyjającego optymalnemu zdrowiu fizycznemu i psychicznemu w związku z
pracą,
(ii) dostosowania pracy do możliwości pracowników, biorąc pod uwagę stan ich zdrowia
fizycznego i psychicznego,
(b) określenie "przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie" oznacza osoby uznane za
takie zgodnie z ustawodawstwem lub praktyką krajową.
Artykuł 2
W świetle krajowych warunków i praktyki oraz po konsultacji z najbardziej
reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją, każdy
Członek określi i wprowadzi w życie spójną politykę krajową w dziedzinie służb medycyny
pracy i będzie dokonywał okresowego przeglądu tej polityki.
Artykuł 3
1. Każdy Członek zobowiązuje się do stopniowego tworzenia służb medycyny pracy dla
wszystkich pracowników, w tym pracowników sektora publicznego i członków spółdzielni
produkcyjnych, we wszystkich gałęziach działalności gospodarczej i we wszystkich
przedsiębiorstwach. Podejmowane środki powinny być odpowiednie i właściwe dla
poszczególnych rodzajów zagrożeń występujących w tych przedsiębiorstwach.
2. Jeśli służby medycyny pracy nie mogą być natychmiast utworzone dla wszystkich
przedsiębiorstw, każdy zainteresowany Członek opracuje plany utworzenia takich służb, po
konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam
gdzie one istnieją.
3. Każdy zainteresowany Członek przedstawi w swym pierwszym sprawozdaniu ze
stosowania konwencji, przedkładanym zgodnie z artykułem 22 Konstytucji Międzynarodowej
Organizacji Pracy, plany opracowane zgodnie z ustępem 2 tego artykułu, a w następnych
sprawozdaniach przedstawiać będzie postęp w ich wdrażaniu.
Artykuł 4
Właściwa władza będzie konsultowała z najbardziej reprezentatywnymi zainteresowanymi
organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją, środki, jakie mają być
podjęte w celu wprowadzania w życie postanowień niniejszej konwencji.
CZĘŚĆ II
Funkcje
Artykuł 5
Bez uszczerbku dla odpowiedzialności każdego pracodawcy za zdrowie i bezpieczeństwo
pracowników przez niego zatrudnionych, i mając na uwadze konieczność udziału pracowników
w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy, służby medycyny pracy wypełniać będą te z
niżej wymienionych zadań, które są odpowiednie i właściwe dla rodzajów zagrożeń dla zdrowia
występujących w przedsiębiorstwie:
(a) rozpoznanie i ocena zagrożeń dla zdrowia w miejscu pracy,
(b) nadzór nad czynnikami środowiska pracy oraz sposobami wykonywania pracy mogącymi
mieć ujemny wpływ na zdrowie pracowników, włączając w to instalacje sanitarne, stołówki i
mieszkania, jeśli udogodnienia te są zapewniane przez pracodawcę,
(c) udzielanie rad w zakresie planowania i organizacji pracy, włączając w to projektowanie
stanowisk pracy, w zakresie wyboru, utrzymania i stanu maszyn oraz innych urządzeń, jak
też w zakresie substancji używanych w pracy,
(d) udział w opracowywaniu programów poprawy sposobów wykonywania pracy, a także w
przeprowadzaniu prób i ocenie nowych urządzeń z punktu widzenia wymagań zdrowotnych,
(e) udzielanie rad w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i higieny oraz ergonomii, a także w
sprawach urządzeń ochrony indywidualnej i zbiorowej,
(f) kontrola zdrowia pracowników w związku z pracą,
(g) popieranie dostosowywania pracy do pracownika,
(h) udział w działalności w zakresie rehabilitacji zawodowej,
(i) współpraca w zakresie dostarczania informacji, szkolenia i kształcenia w dziedzinie zdrowia
i higieny pracy oraz ergonomii,
(j) organizowanie pierwszej pomocy i pomocy lekarskiej w nagłych wypadkach,
(k) udział w analizowaniu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
CZĘŚĆ III
Organizacja
Artykuł 6
Podjęte zostaną środki w celu utworzenia służb medycyny pracy:
(a) w drodze ustawodawstwa albo
(b) w drodze układów zbiorowych lub innych umów zawartych między zainteresowanymi
pracodawcami i pracownikami, albo
(c) w jakikolwiek inny sposób zaakceptowany przez właściwą władzę, po konsultacji z
zainteresowanymi reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników.
Artykuł 7
1. Służby medycyny pracy mogą być organizowane - zależnie od przypadku - jako służby dla
jednego przedsiębiorstwa lub dla kilku przedsiębiorstw.
2. Zgodnie z warunkami i praktyką krajową służby medycyny pracy mogą być organizowane
przez:
(a) przedsiębiorstwo lub grupę zainteresowanych przedsiębiorstw,
(b)
(c)
(d)
(e)
władze publiczne lub służby oficjalne,
instytucje zabezpieczenia społecznego,
wszelkie inne organy upoważnione przez właściwą władzę,
kilka wyżej wymienionych instytucji lub organów razem.
Artykuł 8
Pracodawca, pracownicy i ich przedstawiciele, tam gdzie oni istnieją, będą współpracować i
uczestniczyć w organizowaniu służb medycyny pracy i wprowadzaniu w życie innych środków
dotyczących tych służb, na zasadach równości.
CZĘŚĆ IV
Warunki działania
Artykuł 9
1. Zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową służby medycyny pracy powinny mieć
charakter multidyscyplinarny. Struktura pracowników będzie określona zgodnie z charakterem
zadań, które mają być wykonywane.
2. Służby medycyny pracy będą wykonywać swoje funkcje we współpracy z innymi
służbami działającymi w przedsiębiorstwie.
3. Podjęte zostaną środki, zgodnie z krajowym ustawodawstwem i praktyką, w celu
zapewnienia odpowiedniej współpracy i koordynacji służb medycyny pracy i, w takim stopniu, w
jakim będzie to właściwe, z innymi służbami odpowiadającymi za opiekę medyczną.
Artykuł 10
Pracownicy służb medycyny pracy będą w pełni niezależni zawodowo od pracodawców,
pracowników i ich przedstawicieli, tam gdzie oni istnieją, w zakresie wypełniania zadań
wymienionych w artykule 5 konwencji.
Artykuł 11
Właściwa władza określi kwalifikacje, jakie powinni mieć pracownicy służb medycyny
pracy, w zależności od charakteru zadań, które mają oni wykonywać, oraz zgodnie z
ustawodawstwem i praktyką krajową.
Artykuł 12
Kontrola zdrowia pracowników w związku z pracą nie będzie powodowała utraty przez nich
zarobków; będzie ona bezpłatna i, w miarę możliwości, będzie wykonywana w czasie pracy.
Artykuł 13
Wszyscy pracownicy będą informowani o zagrożeniach dla zdrowia, które wiążą się z ich
pracą.
Artykuł 14
Służby medycyny pracy będą informowane przez pracodawcę i pracowników o wszelkich
znanych i podejrzewanych czynnikach środowiska pracy, które mogą mieć wpływ na zdrowie
pracowników.
Artykuł 15
Służby medycyny pracy będą informowane o przypadkach zachorowań pracowników i
absencji chorobowej, aby były w stanie stwierdzić istnienie związku między przyczynami
zachorowań lub absencji a zagrożeniami dla zdrowia, które mogą występować w miejscu pracy.
Pracownicy służb medycyny pracy nie będą zobowiązywani przez pracodawcę do sprawdzania
przyczyn nieobecności w pracy.
CZĘŚĆ V
Postanowienia ogólne
Artykuł 16
Ustawodawstwo krajowe wyznaczy władzę lub władze krajowe odpowiedzialne za nadzór
nad działalnością służb medycyny pracy i za udzielanie im rad, po ich utworzeniu.
Artykuł 17
Formalne ratyfikacje niniejszej konwencji będą przekazane Dyrektorowi Generalnemu
Międzynarodowego Biura Pracy w celu ich zarejestrowania.
Artykuł 18
1. Niniejsza konwencja będzie obowiązywała tylko tych Członków Międzynarodowej
Organizacji Pracy, których ratyfikacje zostaną zarejestrowane przez Dyrektora Generalnego.
2. Wejdzie ona w życie po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania przez
Dyrektora Generalnego ratyfikacji niniejszej konwencji przez dwóch Członków.
3. Następnie, niniejsza konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Członka po
upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji.
Artykuł 19
1. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję, może ją wypowiedzieć po
upływie dziesięciu lat od daty początkowego wejścia jej w życie aktem przekazanym
Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy w celu zarejestrowania.
Wypowiedzenie to nabierze mocy po upływie jednego roku od daty jego zarejestrowania.
2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję i który w ciągu jednego roku po
upływie dziesięcioletniego okresu wymienionego w poprzednim ustępie, nie skorzysta z
możliwości wypowiedzenia przewidzianego w niniejszym artykule, będzie związany niniejszą
konwencją na nowy okres dziesięciu lat i następnie będzie mógł wypowiedzieć niniejszą
konwencję po upływie każdego okresu dziesięciu lat, z zachowaniem warunków przewidzianych
w niniejszym artykule.
Artykuł 20
1. Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy notyfikuje wszystkim Członkom
Międzynarodowej Organizacji Pracy zarejestrowanie wszystkich ratyfikacji i aktów
wypowiedzenia, o których został poinformowany przez Członków Organizacji.
2. Notyfikując Członkom Organizacji zarejestrowanie drugiej zgłoszonej mu ratyfikacji,
Dyrektor Generalny zwróci uwagę Członków Organizacji na datę wejścia w życie niniejszej
konwencji.
Artykuł 21
Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy przekaże Sekretarzowi Generalnemu
Organizacji Narodów Zjednoczonych w celu zarejestrowania, zgodnie z artykułem 102 Karty
Narodów Zjednoczonych, wyczerpujące informacje o wszystkich ratyfikacjach i aktach
wypowiedzenia, które zarejestrował zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów.
Artykuł 22
Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy w każdym przypadku, gdy uzna to za
potrzebne, przedstawi Konferencji Ogólnej sprawozdanie na temat stosowania niniejszej
konwencji i rozpatrzy, czy należy wpisać do porządku dziennego Konferencji sprawę całkowitej
lub częściowej jej rewizji.
Artykuł 23
1. W razie przyjęcia przez Konferencję nowej konwencji wprowadzającej całkowitą lub
częściową rewizję niniejszej konwencji, jeżeli nowa konwencja nie stanowi inaczej:
(a) ratyfikacja przez Członka nowej konwencji wprowadzającej rewizję spowoduje, z mocy
samego prawa, bez względu na postanowienia artykułu 19, natychmiastowe wypowiedzenie
niniejszej konwencji, z zastrzeżeniem, że nowa konwencja wprowadzająca rewizję wejdzie
w życie,
(b) począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję, niniejsza
konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji przez Członków.
2. Niniejsza konwencja pozostanie w każdym przypadku w mocy w swej formie i treści dla
tych Członków, którzy ją ratyfikowali, a nie ratyfikowali konwencji wprowadzającej rewizję.
Artykuł 24
Teksty angielski i francuski niniejszej konwencji są jednakowo autentyczne.
Powyższy tekst jest autentycznym tekstem konwencji, przyjętej należycie przez Konferencję
Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy na jej siedemdziesiątej pierwszej sesji, która odbyła
się w Genewie, i została ogłoszona za zamkniętą w dniu 27 czerwca 1985 r.
NA DOWÓD CZEGO w dniu dwudziestego siódmego czerwca 1985 r. złożyli swe podpisy:
Przewodniczący Konferencji
Dyrektor Generalny
Międzynarodowego Biura Pracy
Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
oświadczam, że:
- została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej
zawartych,
- jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,
- będzie niezmiennie zachowywana.
Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.
Dano w Warszawie dnia 2 września 2004 r.