FULL TEXT - Implantoprotetyka

Implantoprotetyka
2008, tom IX, nr 2 (31)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Rafał Koszowski, Joanna Śmieszek-Wilczewska
Postępowanie diagnostyczno-lecznicze
z uwzględnieniem analizy obrazów TK w przypadku
zatrzymanego siekacza szczęki
Diagnostic and therapeutic managment compling CT images in case of unerupted
incisor of maxilla
Streszczenie
Autorzy opisali przypadek nietypowego kształtu i położenia zatrzymanego zęba 12. Ocena obrazów TK w zrekonstruowanych płaszczyznach (MPR) oraz wizualizacji
przestrzennej (3D) pozwoliła na dokładną ocenę budowy
anatomicznej i położenia zęba zatrzymanego. Umożliwiło to
zaplanowanie właściwego postępowania leczniczego.
Abstract
A case of atypical shape and location of unerupted tooth 12 is described in this study. CT scanes presented
in MPR planes and 3D visualisation allowed for accurate
assessment of anatomical shape andlocation of unerupted
tooth. This method gave us a possibility to plan proper
treatment.
zawiązka zęba, przebyte urazy, obecność zębów nadliczbowych, przedwczesna utrata zębów mlecznych, rozszczepy oraz
guzy zębopochodne (1).
Powikłaniami wynikającymi z obecności zębów zatrzymanych są najczęściej ostre oraz przewlekłe procesy zapalne
oraz torbiele zawiązkowe. Zęby zatrzymane mogą przyczyniać się również do resorpcji korzeni zębów sąsiednich (5).
W przypadku zatrzymanych kłów, siekaczy, zębów przedtrzonowych najlepszym leczeniem wydaje się skojarzone leczenie
chirurgiczno-ortodontyczne, dające możliwość wprowadzenia
zęba do łuku.
Powodzenie w leczeniu jest jednak zależne od wielu czynników jak etiologia zaburzenia, wiek pacjenta, umiejscowienie zatrzymanego zęba w stosunku do płaszczyzn przestrzennych, towarzyszących nieprawidłowości zgryzowych,
jak również jakości struktury tkanki kostnej (6).
Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej w Bytomiu ŚUM w Katowicach
Kierownik: dr hab. n .med. Rafał Koszowski
Słowa kluczowe ząb zatrzymany, tomografia komputerowa, diagnostyka radiologiczna
Key words
unerupted tooth,
computer tomography,
radiological diagnostics
Wstęp
-
-
-
-
-
Ryc.1. Pacjentka BŻ l.17 – obraz kliniczny.
Zębem zatrzymanym określa się całkowicie uformowany ząb,
który pozostaje w strukturze kostnej po jego fizjologicznym
okresie wyrzynania (1). Podstawą oceny położenia zęba zatrzymanego jest badanie kliniczne oraz odpowiednio dobrane
zdjęcia radiologiczne, niekiedy z koniecznością poszerzenia
diagnostyki o TK (2).
Zębami, które najczęściej ulegają zatrzymaniu są trzecie zęby
trzonowe, kły, zęby przedtrzonowe oraz siekacze przyśrodkowe.
Rzadko spotyka się natomiast zatrzymane siekacze boczne,
znacznie częściej obserwuje się brak ich zawiązków (3). Zęby
zatrzymane w odcinku przednim szczęki obserwuje się u 0,9–
4,3 % populacji (4).
Wiele czynników zarówno ogólnych jak i miejscowych odpowiedzialnych jest za zatrzymanie zęba w kości. Do czynników
ogólnych zalicza się: dziedziczenie, zaburzenia w odżywianiu,
krzywicę, zaburzenia hormonalne, choroby zakaźne. Wśród
czynników miejscowych wymienia się niekorzystne ułożenie
w w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u
Ryc. 2. Badanie TK. Rekonstrukcja obrazu w płaszczyźnie strzałkowej poprzez
wyrostek zębodołowy zatrzymanego zęba 12.
27
Implantoprotetyka
2008, tom IX, nr 2 (31)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Ryc. 3. Badanie TK. Rekonstrukcja obrazu 3D – rzut przednio-tylny. Ząb zatrzymany 12 zwrócony do góry i w kierunku podniebiennym – korzeń zakrzywiony,
skierowany doprzedsionkowo.
Ryc. 4 a. Badanie TK. Rekonstrukcja obrazu 3D. Obrazowanie w płaszczyźnie horyzontalnej. Widok od góry.
Pacjentka lat 17 skierowana przez lekarza ortodontę
w celu konsultacji i podjęcia decyzji o postępowaniu z zatrzymanym zębem 12. Pacjentka leczona aparatem stałym. Badaniem klinicznym stwierdzono brak zęba 12 (ryc. 1). Zdjęcie
pantomograficzne oraz zgryzowe górne wykazały obecność
zęba zatrzymanego 12 obróconego koroną w kierunku podniebienia, a korzeniem do przedsionkowej powierzchni wyrostka zębodołowego oraz zakrzywienie jego korzenia.
Wspólnie z ortodontą podjęto decyzję o poszerzeniu diagnostyki obrazowej o badanie TK. Celem takiego postępowania
było uzyskanie danych o dokładnej budowie zęba zatrzymanego i jego położenia w stosunku do sąsiednich struktur
anatomicznych. Czynniki te były decydujące odnośnie ewentualnych możliwości chirurgiczno-ortodontycznego wprowadzenia zęba zatrzymanego do łuku. Badanie TK wykonano
w Zakładzie Diagnostyki Obrazowej w Piekarach Śląskich. Badanie wykonano techniką w rekonstrukcji programu Dental
CT (ryc. 2, 3, 4a, 4b).
Zabieg operacyjny wykonano w znieczuleniu miejscowym.
Z cięcia kątowego w okolicy 13–11 odpreparowano błonę
śluzową z okostną. Po nawierceniu blaszki przedsionkowej
uwidoczniono zakrzywiony korzeń zęba 12 (ryc. 5). Stwierdzono ząb 12 obrócony koroną do góry i zwróconą w kierunku podniebiennym, a korzeniem skierowanym w dół i doprzedsionkowo. Ząb usunięto po rozcięciu go na dwie części
(ryc. 6a, 6b). Powstały ubytek kostny poddano augmentacji
z wykorzystaniem preparatu kościozastępczego oraz resorbowalnej błony zaporowej, zgodnie z zasadami sterownej regeneracji kości (GBR).
Zlecono osłonę antybiotykową Duomox 1,0 jedną tabletkę co
12 h oraz płukanie jamy ustnej z roztworem chlorheksydyny.
Po zabiegu pacjentka nie zgłaszała dolegliwości bólowych.
Rana wygoiła się prawidłowo.
W dalszym etapie po zakończeniu wzrostu planowane jest leczenie implantologiczne pacjentki.
Ryc. 4b. Badanie TK. Rekonstrukcja obrazu 3D. Obrazowanie w płaszczyźnie
horyzontalnej. Widok od dołu.
Ryc. 5. Pacjentka BŻ. l.17 - obraz śródoperacyjny.
-
-
Opis przypadku
-
-
-
Podsumowanie
Tomografia komputerowa umożliwia zobrazowanie struktur,
które na zdjęciach rentgenowskich nakładają się na siebie, co
niejednokrotnie utrudnia diagnostykę. Rekonstrukcja obrazów
TK w odpowiednich płaszczyznach (MPR) oraz rekonstrukcja
28
Ryc. 6a. Pacjentka BŻ. l.17 – obraz śródoperacyjny. Jama kostna po usunięciu
zęba 12.
2008, tom IX, nr 2 (31)
Implantoprotetyka
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Ryc. 6b. Usunięty zatrzymany ząb 12.
trójwymiarowa (3D) uzyskana dzięki przeznaczonego do tego
celu programowi komputerowemu pozwala na ocenę warstwy najlepiej obrazującej nieprawidłowości w zależności od
potrzeb diagnostycznych danego pacjenta. W przypadku zębów zatrzymanych o nietypowym położeniu jest szczególnie
przydatna do oceny położenia zęba zatrzymanego w stosunku
do innych zębów, ocenę odległości do innych struktur anatomicznych, co umożliwia bezpieczne przeprowadzenie zabiegu
operacyjnego.
Piśmiennictwo
-
-
-
-
-
1. Piotrowska M., Jalowski S., Hojnacki P. Diagnostyka radiologiczna i postępowanie chirurgiczno-ortodontyczne w przypadku mnogich zębów zatrzymanych. Magazyn Stomat. 2005, XV,
6, 16-20.
2. Freisfeld M., Dahl I.A., Jager A., Drescher D., Schuller H.
Ray diagnosis of impacted upper canines in panoramic radiographs and computed tomographs. J. Orofac. Orthop. 1999,
60, 177-184.
3. Suri L., Gagari E., Vastardis H. Delayed tooth eruption: Pathogenesis, diagnosis and treatment. A literature view. Am. J. Orthod. Dentofacial Orthop. 2004, 126, 432.
4. Girod S.C., Gerlach K.L., Cochanski H. Ryzyko rozwoju torbieli przy zatrzymanych lub częściowo zatrzymanych zębach
mądrości. Magazyn Stom. 1994, IV, 10, 55-57.
5. Watanabe C.T., Watanabe J.I., Taguchi Y., Noda T. Eruption
disturbances of mandibular permanent incisors. J. Clin. Pediatr.
Dent. 2001, 25, 3, 181-185.
6. Otsuka Y., Mitomi T., Tomizawa M., Noda T. A review of
clinical features in 13 cases of impacted primary teeth. Int.
J. Paediatr. Dent. 2001, 11, 1, 57-63.
Artykuł nadesłano: 05. 05. 2008
Artykuł przyjęto do druku: 16. 05. 2008
Adres do korespondencji:
Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej ŚUM
Pl. Akademicki 17, 41-902 Bytom
w w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u
29