Geniusz i obsesja 2011.03.qxd

Geniusz i obsesja 2011.03.qxd
Geniusz i obsesja
182
18.3.2011
15:17
Page 182
kle the Breadwinner. Dla kobiet Maria Curie by∏a bohaterkà,
ale tak˝e kimÊ, kto potrzebowa∏ ich pomocy.
Zaledwie rok póêniej Missy Meloney przes∏a∏a depesz´,
˝e cel w postaci stu tysi´cy dolarów na zakup radu zosta∏
osiàgni´ty. Maria napisa∏a do Missy: Jak rozumiem, b´dzie to
z najwi´kszym po˝ytkiem dla mojego Instytutu, a po niewielkich
perswazjach zgodzi∏a si´ dotrzymaç swojej cz´Êci umowy
i odebraç ów dar osobiÊcie. We Francji wiadomoÊç o amerykaƒskiej akcji zbierania funduszy wywo∏a∏a du˝e poruszenie.
Jeszcze dziesi´ç lat wczeÊniej prasa niemal zniszczy∏a Mari´,
a teraz z powrotem wynoszono jà na piedesta∏. Gazeta „Je sais tout” zorganizowa∏a gal´ w Operze Paryskiej. WÊród publicznoÊci zasiad∏y najznamienitsze osobistoÊci Francji. Jean
Perrin mówi∏ o wielkim wk∏adzie pani Curie w nauk´ oraz
o nadziejach na przysz∏oÊç, jakie dajà Francji jej odkrycia. Sarah Bernhardt odczyta∏a Od´ do madame Curie, w której nazwano jà siostrà boga Prometeusza. To w∏aÊnie po tym po˝egnaniu Maria, w towarzystwie Ireny i Ewy, wesz∏a na pok∏ad
liniowca Olympic linii Bia∏a Gwiazda.
W Nowym Jorku Missy Meloney zr´cznie radzi∏a sobie
z prasà: je˝eli jakiÊ dziennikarz chcia∏ przeprowadziç wywiad z madame Curie, wymusza∏a na nim obietnic´, ˝e nie
napisze ani s∏owa o aferze z Langevinem. Tournée, jakie zaplanowa∏a dla niedomagajàcej Marii, mog∏oby zniech´ciç nawet m∏odà osob´ w doskona∏ej kondycji fizycznej: osiemnaÊcie wyk∏adów na wy˝szych uczelniach, siedem honorowych
tytu∏ów, wycieczka do wodospadu Niagara oraz nad Wielki
Kanion, kolacje, obiady, a na koniec uroczystoÊç wr´czenia
daru na stopniach Bia∏ego Domu.
Gdy Olympic zawinà∏ do portu w Nowym Jorku, molo
wype∏nia∏ t∏um ludzi: polskich patriotów, skautek, piel´gniarek i lekarzy, studentów z transparentami oraz tych
wszystkich, którzy czekali na przybycie znanej osobistoÊci.
Po trapie na statek wbieg∏o ponad dwudziestu fotografów.
Rozp´ta∏a si´ prawdziwa burza b∏yskajàcych fleszy w rytm
Geniusz i obsesja 2011.03.qxd
18.3.2011
15:17
Page 183
183
Tworzenie mitu
Nielubiàca rozg∏osu pani Curie przybywa do Nowego Jorku
fa∏szowanej „Marsylianki”, po której odegrano hymn Stanów Zjednoczonych. Maria zamar∏a. Osun´∏a si´ na fotel
i wpatrzona w swoje buty odmawia∏a udania si´ dokàdkolwiek, dopóki fotografowie nie opuszczà statku. Irena i Maria nosi∏y prawie identyczne, niemodne luêne sukienki
w czarnym kolorze oraz wciÊni´te na g∏owy filcowe kapelusze. Ewa z kolei, ubrana w modny ˝akiet spi´ty z∏otà broszkà, uÊmiecha∏a si´ szeroko do t∏umu. Prasa jà uwielbia∏a,
nazywajàc jà Ewà o radowych oczach. Przepowiadali jej, ˝e
poÊlubi ksi´cia. Maria natomiast nie nadà˝a∏a za programem. Podczas gdy jej córki pojecha∏y zwiedzaç Wielki
Kanion, ona zosta∏a, zbyt wyczerpana, aby podró˝owaç.
W koƒcu nadszed∏ dzieƒ, w którym prezydent Harding