Analiza sytuacji na wybranych powiatowych rynkach pracy oraz

Analiza sytuacji na wybranych powiatowych rynkach pracy oraz
stworzenie metodologii badania lokalnego rynku pracy
w Polsce
projekt realizowany przez konsorcjum firm:
agencję profile sp. z o.o., profile dialog sp. z o.o.
oraz MillwardBrown SMG/KRC
dla MPiPS
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego
1
Podręcznik – przewodnik
Wprowadzenie do analizy lokalnego rynku
pracy
Marek Góra
Urszula Sztanderska
2
Autorzy
Autorzy
Marek Góra (rozdz. I–VII)
Urszula Sztanderska (rozdz. I–VII)
Gabriela Grotkowska (rozdz. VIII, aneks I)
Jacek Liwiński (aneks I–II)
Monika Siergiejuk (aneks I)
Załącznik: Model prognostyczny sytuacji
na rynku pracy
Barbara Bobrowicz
Jacek Liwiński
3
SPIS TREŚCI
I. WPROWADZENIE 5
II. PRZYCZYNY PROBLEMÓW NA RYNKU PRACY 9
II.1. Dostosowanie zatrudnienia i płac na rynku pracy 11
II.1.1. Mechanizm rynkowy a zatrudnienie i płace 11
II.1.2. Instytucje rynku pracy 13
II.1.3. Nieelastyczność płac 15
II.1.4. Opodatkowanie pracy 16
II.1.5. Rynek pracy w przebiegu cyklu koniunkturalnego 19
II.1.6. Niedopasowanie strukturalne na rynku pracy 21
4
SPIS TREŚCI
II.2. Bezrobocie 23
II.2.1. Bezrobocie frykcyjne 23
II.2.2. Bezrobocie cykliczne 24
II.2.3. Bezrobocie klasyczne 26
II.2.4. Czy istnieje bezrobocie technologiczne? 27
II.2.5. Bezrobocie strukturalne (w znaczeniu niedopasowań struktury
popytu i podaŜy) 28
II.2.6. Bezrobocie instytucjonalne 29
II.3. Bezrobocie a niezatrudnienie 30
5
SPIS TREŚCI
III. ŹRÓDŁA DANYCH I ICH CHARAKTERYSTYKA 33
III.1. Jakie dane powinien mieć do dyspozycji analityk rynku
pracy? 33
III.1.1. Podstawowe przekroje analiz – kategorie rynkowe 33
III.1.2. Dane dotyczące ludności 34
III.1.3. Kapitał ludzki 37
III.1.4. ZróŜnicowanie rynku pracy 38
III.1.5. Stany rynku pracy 39
III.1.6. Przepływy na rynku pracy 41
III.1.7. Czas pozostawania w określonym stanie na rynku pracy 43
6
Co naleŜy wiedzieć o lokalnym rynku pracy stany
Monitoring
rynku pracy
Popyt na pracę
Rynek:
bezrobocie (jego cechy)
płace
Gospodarka:
prognozy wzrostu produkcji,
czynników tego
wzrostu, struktury
PodaŜ pracy
Ludność: wykształcenie,
dochody spoza pracy,
doświadczenie,
czas
Polityki
rynku pracy
7
Co naleŜy wiedzieć o lokalnym rynku
pracy - przepływy
Przykład – wysokość przepływów 2004
8
SPIS TREŚCI
III.2. Źródła informacji o rynku pracy 44
III.2.1. Typy informacji o rynku pracy 44
III.2.2. Źródła informacji o rynku pracy 45
III.2.3. Dane statystyki publicznej dotyczące rynku pracy 48
III.2.4. System PULS – własne, a zatem najbardziej dostępne
źródło informacji o rynku pracy na terenie powiatu 53
III.3. Badania sondaŜowe 57
9
Źródła informacji o rynku pracy
10
SPIS TREŚCI
IV. BADANIE RYNKU PRACY 61
IV.1. Podstawowe cechy badania 61
IV.2. Miary, uŜywane w badaniach 65
V. POLITYKI RYNKU PRACY I ICH OGRANICZENIA 67
V.1. Aktywne polityki rynku pracy 68
V.2. Pasywna polityka rynku pracy 74
V.3. Efektywność polityk rynku pracy 74
VI. INTERPRETACJA ZJAWISK OBSERWOWANYCH NA RYNKU
PRACY 77
VI.1. Wnioskowanie 77
VI.2. Pułapki w analizach zjawisk na rynku pracy 77
VII. ZAKOŃCZENIE 83
11
Aneksy
ANEKS I. ANALIZA LOKALNEGO RYNKU PRACY
– PYTANIA WYMAGAJĄCE ODPOWIEDZI 85
1. Pytania ogólne dotyczące profilu powiatu
z punktu widzenia rynku pracy 85
2. Gospodarka powiatu – atuty i bariery 86
3. Kapitał ludzki i system edukacji w powiecie 87
4. Ludność powiatu 88
5. Ludność powiatu w wieku produkcyjnym 88
6. Pracujący 90
7. Bezrobotni 93
8. Bierni 94
9. Popyt na pracę 96
10. Bezrobotni zarejestrowani w PUP 97
11. Podsumowanie 99
12
Aneksy
ANEKS II. WSKAŹNIKI DO MONITOROWANIA SYTUACJI NA
RYNKU PRACY 101
1. Ludność 102
2. Pracujący 106
3. Bezrobotni 111
4. Bierni 116
5. Popyt na pracę 119
6. Bezrobotni zarejestrowani w PUP 125
13
Aneksy
ANEKS III. MODEL PROGNOSTYCZNY SYTUACJI NA RYNKU
PRACY 129
1. Ogólna charakterystyka modelu 129
2. Opis funkcjonowania modelu 129
2.1. Arkusz DANE 130
2.2. Arkusz ROBOCZY 131
2.3. Arkusz PROGNOZA 132
2.4. Arkusz WYKRESY 135
ANEKS IV. ANKIETA PODAśOWA I POPYTOWA – PRZYKŁADY
137
14