oddychanie - Inter Platforma

Transkrypt

CZ£OWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
14.
ODDYCHANIE
1. Realizowane treœci podstawy programowej
Przedmiot
Realizowana treœæ podstawy programowej
Matematyka
Uczeñ:
7 stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwi¹zywania problemów
w kontekœcie praktycznym
Chemia
4.9 planuje i wykonuje doœwiadczenie pozwalaj¹ce wykryæ CO2 w powietrzu
wydychanym z p³uc
Biologia
I.4 przedstawia fotosyntezê, oddychanie tlenowe oraz fermentacjê mlekow¹
i alkoholow¹ jako procesy dostarczaj¹ce energii; wymienia substraty i produkty tych procesów oraz okreœla warunki ich przebiegu
III. 11 przedstawia znaczenie poznanych grzybów, roœlin i zwierz¹t w œrodowisku i dla cz³owieka
V. 5 opisuje warunki niezbêdne do kie³kowania nasion (temperatura, woda tlen)
2. Kszta³cone kompetencje
u kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne,
u kompetencje spo³eczne i obywatelskie,
u inicjatywnoœæ i przedsiêbiorczoœæ.
3. Cele zajêæ blokowych
u poznanie warunków niezbêdnych do procesu oddychania dro¿d¿y,
u identyfikacja produktów oddychania: u dro¿d¿y, w kie³kuj¹cych nasionach i u cz³o-
wieka,
u wykszta³cenie umiejêtnoœci planowania i wykonania doœwiadczenia,
u poznanie roli dro¿d¿y w wypieku chleba i ciasta.
strona 132
4. Oczekiwane osi¹gniêcia ucznia
Uczeñ:
u planuje i wykonuje doœwiadczenie pozwalaj¹ce wykryæ obecnoœæ CO2,
u opisuje warunki kie³kowania nasion,
u zapisuje przebieg doœwiadczenia,
Projekt wspó³finansowany ze œrodków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego
u zapisuje wyniki doœwiadczenia w tabeli,
u sporz¹dza wykres prostej zale¿noœci,
u wyci¹ga wnioski z doœwiadczeñ.
5. Wykaz pomocy dydaktycznych
Lp.
Pomoc dydaktyczna do przeprowadzenia eksperymentu
Iloœæ sztuk (na grupê)
1
naczynie z wod¹ wapienn¹
1
2
szklane naczynia (s³oiki)
3
3
rurki (s³omki) do picia
3
4
œwieczka
1
5
zapa³ki
1 paczka
6
czyste butelki plastikowe o pojemnoœci 1/2 l
6
7
baloniki
6
8
dro¿d¿e piekarskie
1 paczka
9
zlewka o poj. 250 ml lub szklanka
1
10 miarka o poj.1 l lub butelka
1
11 ciep³a woda, ale nie wrz¹tek
2l
12 wiaderko z wod¹
1
13 cukier
ok. ½ kg
14 gumki recepturki/ sznurek do zawi¹zania balonów
6
15 sznurek
1m
16 ³y¿ka
1
17 marker
1
18 drewienko (wyka³aczka)
1
19 termos0, 5 l
2/klasê
20 termometrlaboratoryjny
2/klasê
22 napêcznia³ymi nasionami grochu/pszenicy
23 wata do uszczelnienia termosu
1/klasê
24 kartki do wykonywania obliczeñ
3
strona 133
21 suche nasiona grochu/ pszenicy
Inne materia³y przygotowane przez nauczyciela
1
ciasto dro¿d¿owe
1/klasê lub grupê
2
kartoniki z adenozyna i resztami fosforanowymi
10 kompletów na grupê
3
talerzyki lub serwetki na ciasto
1/os.
6. Proponowany przebieg zajêæ z rozliczeniem czasowym
Uwagi do realizacji dla
Czas
nauczyciela (rysunki, schematy, trwania
fotografie, linki do WWW itp.) w min
Lp.
Opis kolejnych dzia³añ
1
Doœwiadczenie 1.
Czy dro¿d¿e wytwarzaj¹ gaz? Cz. 1 (przygotowanie
zestawu kontrolnego i zestawów badawczych).
25
2
Doœwiadczenie 2.
Czy kie³kuj¹ce nasiona grochu wytwarzaj¹ ciep³o? –
prezentacja zestawu kontrolnego i doœwiadczalnego
(uczeñ/uczniowie zapisuj¹ pomiar temperatury
podczas trwania kolejnych etapów lekcji).
10
3
Konsumpcja ciasta dro¿d¿owego i próby odpowie- Pytania mo¿na zadawaæ wyœwie- 10
dzi uczniów na zadawane przez nauczyciela pytania tlaj¹c przez rzutnik multimedial–„zarabianie ATP”.
ny (przydatny do ilustrowania odpowiedzi), s³ownie lub zapisuj¹c
na tablicy.
4
Doœwiadczenie 1.
Czy dro¿d¿e wytwarzaj¹ gaz? Cz.2 (zmierzenie objêtoœci wyprodukowanego gazu, wyci¹gniêcie wniosków).
5
Doœwiadczenie 3.
Zwróciæ uwagê na bezpieczeñstwo: 15
Udowodnij, ¿e w balonikach z doœwiadczenia nr 1, nie piæ wody wapiennej.
w naczyniu z kie³kuj¹cymi nasionami grochu* i wydychanym przez cz³owieka powietrzu znajduje siê
tlenek wêgla IV.
6
Porz¹dkowanie sali.
(w tym porz¹dkowanie
5 min)
25
5
strona 134
Ca³kowity czas trwania jednostki
90
7. Obudowa do zajêæ blokowych
u Doœwiadczenie 2 nale¿y przygotowaæ dzieñ wczeœniej: zalaæ nasiona grochu letni¹ wod¹
i odstawiæ, a¿ napêczniej¹.
u Doœwiadczenie 3 nale¿y przygotowaæ dzieñ wczeœniej: s³oik pó³litrowy nape³niamy do
1/ wysokoœci kie³kuj¹cymi nasionami grochu i dolewamy pó³ szklanki wody, zakrêciæ
4
s³oik i pozostawiæ w temperaturze pokojowej ciemnoœci (1 s³oik na grupê).
Pytania do uczniów:
u Co to jest wymiana gazowa?
u Co to jest oddychanie?
u Co jest celem oddychania komórkowego?
u Jakie produkty powstaj¹ w reakcji oddychania komórkowego?
u W jakiej postaci magazynowana jest energia powstaj¹ca w procesie oddychania?
http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:WMMhjVl7BDElBM:
http://www.interklasa.pl/meteo/komorka/images/komorka%20roslinna.jpg
http://student.ccbcmd.edu/biotutorials/energy/images/adp.gif
u Gdzie zachodzi oddychanie komórkowe?
http://www.williamsclass.com/SeventhScienceWork/ImagesCells/mitochondria.gif
u Do czego s³u¿y fermentacja?
u Co jest bardziej wydajne: Oddychanie tlenowe czy beztlenowe?
u Czy cz³owiek mo¿e przeprowadzaæ fermentacjê?
u Co to s¹ zakwasy?
u Jak kisi siê ogórki i kapustê?
http://static.guim.co.uk/sys-images/Guardian/About/General/2009/10/5/1254753654343/L
actobacillus-rhamnosus-b-001.jpg
u *Dlaczego mitochondria maj¹ w³asne DNA?
http://reformingsociety.wiki.elanco.net/file/view/tableau_louis_pasteur.jpg/84843665/tabl
eau_louis_pasteur.jpg
strona 135
http://www.scumdoctor.com/images/What-Is-The-Definition-Of-Mitochondrial-Dna.jpg
u *Czy mo¿na uzyskaæ 100% alkohol?
u *Co ³¹czy Ludwika Pasteura i dro¿d¿e?
8. Karta pracy ucznia
Instrukcje dla grup do wykonania doœwiadczeñ
Doœwiadczenie 1.
Problem badawczy: Czy dro¿d¿e wytwarzaj¹ gaz?
Materia³y:
u 6 czystych butelek plastikowych o pojemnoœci 1/2 l,
u 6 baloników,
u 1 paczka dro¿d¿y,
u zlewka o poj. 250 ml lub szklanka,
u ciep³a woda,
u cukier ok. 300g,
u gumki recepturki/ sznurek do zawi¹zania balonów,
u ³y¿ka,
u marker,
u miarka o poj.1 l lub butelka,
u wiaderko z wod¹,
u 1 m sznurka.
Próba kontrolna:
u do jednej z butelek dodaj porcjê dro¿d¿y i 250ml ciep³ej wody
Przebieg doœwiadczenia:
u podziel paczkê dro¿d¿y na 6 równych czêœci,
u postêpuj zgodnie ze schematem:
Porcja dro¿d¿y
Porcja dro¿d¿y
Porcja dro¿d¿y
Porcja dro¿d¿y
Porcja dro¿d¿y
+ 250 ml wody
+ 250 ml wody
+ 250 ml wody
+ 250 ml wody
+ 250 ml wody
+ 2 ³y¿ki cukru
+ 4 ³y¿ki cukru
+ 6 ³y¿ek cukru
+ 8 ³y¿ek cukru
+ 14 ³y¿ek cukru
u woda powinna byæ ciep³a, ale nie mo¿e przekraczaæ 40°C,
strona 136
u za³ó¿ baloniki g³êboko na szyjki butelek zaraz po umieszczeniu w nich sk³adników
(mo¿esz wczeœniej nadmuchaæ balony w celu rozci¹gniêcia ich),
u delikatnie wstrz¹œnij zawartoœæ butelek, aby sk³adniki dobrze siê wymiesza³y,
u po up³ywie 45 min zawi¹¿ szczelnie baloniki (opisz je markerem, aby siê nie pomiesza³y),
u zmierz/ oszacuj objêtoœæ gazu w balonikach.
Oszacowanie objêtoœci gazu w balonikach
Sposób I. Zak³adaj¹c, ¿e balon jest, z du¿ym przybli¿eniem, kul¹
Kula to bry³a, powsta³a w wyniku obrotu ko³a wokó³ jego œrednicy.
r
O
d
4 3
pr ,gdzie r – promieñ kuli
3
Wzór na obwód ko³a: O = 2pr, gdzie r – promieñ ko³a
Sposób II. Jak Archimedes
„W³adca Syrakuz, Hieron II, powzi¹³ podejrzenie, ¿e z³otnik, któremu powierzono wykonanie korony ze szczerego z³ota, sprzeniewierzy³ czêœæ otrzymanego na to kruszcu i w zamian doda³ pewn¹ iloœæ srebra. W celu rozwiania trapi¹cych go w¹tpliwoœci zwróci³ siê do
Archimedesa z proœb¹ o ustalenie, jak sprawa ma siê
naprawdê. Proœbê sw¹ Hieron II obwarowa³ ¿¹daniem,
którego spe³nienie przekreœla³o, wydawa³oby siê, mo¿liwoœæ
uczynienia zadoœæ ¿yczeniu w³adcy. Otó¿ w ¿adnym
wypadku Archimedes nie móg³ zepsuæ misternie wykonanej
korony, istnego arcydzie³a sztuki z³otniczej. D³ugo,
aczkolwiek bezskutecznie, rozmyœla³ fizyk nad sposobem
wybrniêcia z sytuacji. Pewnego razu Archimedes, za¿ywaj¹c
k¹pieli w wannie i nieustannie rozmyœlaj¹c nad
powierzonym mu zadaniem, zauwa¿y³, ¿e poszczególne
cz³onki jego cia³a s¹ w wodzie znacznie l¿ejsze, ni¿
w powietrzu. Nasunê³o mu to myœl, ¿e istnieje okreœlony
stosunek miêdzy zmniejszeniem siê ciê¿aru cia³a
zanurzonego, a ciê¿arem wypartego p³ynu (prawo
Archimedesa). Zachwycony prostot¹ w³asnego odkrycia
strona 137
Wzór na objêtoœæ kuli: V =
wybieg³ nago z wanny z radoœci¹ krzycz¹c Heureka! Heureka!, co znaczy po grecku
„Znalaz³em!”.
Stan¹wszy przed obliczem Hierona, Archimedes ³atwo wykaza³ fa³szerstwo z³otnika. Okaza³o siê bowiem, ¿e korona, niby szczeroz³ota, wypar³a wiêcej cieczy, ni¿ równa jej co do wagi
bry³a z³ota, co oznacza, ¿e mia³a wiêksz¹ objêtoœæ, a wiêc mniejsz¹ gêstoœæ – nie by³a ze z³ota[2].
Wbrew powszechnemu przekonaniu Archimedes nie zastosowa³ jednak do tej korony swojego
nowo odkrytego prawa – nie mierzy³ spadku jej ciê¿aru, lecz iloœæ wypartej wody.”
http://pl.wikipedia.org/wiki/Archimedes
Doœwiadczenie 2.
(Pokaz wykonany przez nauczyciela)
Problem badawczy: Czy kie³kuj¹ce nasiona grochu wytwarzaj¹ ciep³o?
Materia³y: suche nasiona grochu, napêcznia³e nasiona grochu, woda, 2 termosy.
Próba kontrolna:
u termos o pojemnoœci 0,5 l nape³niony 2/3 suchymi nasionami grochu z umieszczonym
wewn¹trz termometrem
u nape³niono 0,5 l termos napêcznia³ymi nasionami grochu i dolano do niego 150 ml
wody. Wewn¹trz termosu mieszczono termometr i uszczelniono otwór,
u nape³niono 0,5 l termos suchymi nasionami grochu. Wewn¹trz termosu mieszczono
termometr i uszczelniono otwór.
Doœwiadczenie 3.
Udowodnij, ¿e w balonikach z doœwiadczenia nr 1, w naczyniu z kie³kuj¹cymi nasionami
grochu (nasiona grochu otrzymasz od nauczyciela) i wydychanym przez cz³owieka powietrzu,
znajduje siê tlenek wêgla IV.
Materia³y:
u naczynie z wod¹ wapienn¹,
u 3 szklane naczynia (s³oiki),
strona 138
u 3 rurki (s³omki) do picia,
u œwieczka,
u zapa³ki
u drewienko (wyka³aczka).
9. Uwagi
Jeœli uczniowie maj¹ przynieœæ czêœæ potrzebnych pomocy, nale¿y spis materia³ów podaæ im
kilka dni wczeœniej.
Balony przed za³o¿eniem na butelki w doœwiadczeniu 1 powinno siê nadmuchaæ i wypuœciæ
powietrze w celu ich rozci¹gniêcia – ³atwiej bêd¹ nape³niaæ siê gazem. Dobrze mieæ kilka
zapasowych balonów, gdy¿ niektóre mog¹ pêkaæ w czasie zajêæ.
10. Literatura uzupe³niaj¹ca
strona 139
http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:WMMhjVl7BDElBM:
http://www.interklasa.pl/meteo/komorka/images/komorka%20roslinna.jpg
http://student.ccbcmd.edu/biotutorials/energy/images/adp.gif
http://www.williamsclass.com/SeventhScienceWork/ImagesCells/mitochondria.gif
http://static.guim.co.uk/sys-images/Guardian/About/General/2009/10/5/1254753654343/Lact
obacillus-rhamnosus-b-001.jpg
http://www.scumdoctor.com/images/What-Is-The-Definition-Of-Mitochondrial-Dna.jpg
http://reformingsociety.wiki.elanco.net/file/view/tableau_louis_pasteur.jpg/84843665/tableau
_louis_pasteur.jpg
Karta pracy
(Imiê i nazwisko, klasa) ………………………………………………………..................
Doœwiadczenie 1:
Czy dro¿d¿e wytwarzaj¹ gaz?
Uzupe³nij tabelê:
Balonik
Po¿ywka
0
bez cukru
1
2 ³y¿ki cukru
2
4 ³y¿ki cukru
3
6 ³y¿ek cukru
4
8 ³y¿ek cukru
5
14 ³y¿ek cukru
Objêtoœæ gazu w cm3
Z danych w tabeli sporz¹dŸ wykres zale¿noœci objêtoœci gazu produkowanego przez dro¿d¿e od zawartoœci cukru w po¿ywce:
strona 140
Wniosek/ wnioski z przeprowadzonego doœwiadczenia:
Doœwiadczenie 2:
Czy kie³kuj¹ce nasiona grochu wytwarzaj¹ ciep³o?
Temperatura otoczenia: ……………………..
Uzupe³nij tabelê:
Wniosek z przeprowadzonego doœwiadczenia:
Temperatura [°C]
po up³ywie:
5 min
10 min
15 min
20 min
25 min
30 min
40 min
50 min
Termos
Z suchymi
nasionami
Z napêcznia³ymi
nasionami
Doœwiadczenie 3.
Udowodnij, ¿e w balonikach z doœwiadczenia nr 1, w naczyniu z kie³kuj¹cymi nasionami
grochu (groch otrzymasz od nauczyciela) i wydychanym przez cz³owieka powietrzu, znajduje
siê tlenek wêgla IV.
Problem badawczy:
Próba kontrolna:
strona 141
Wyniki doœwiadczenia:
Zapis reakcji chemicznej:
Ca(OH)2 + …………. ® ………… + CaCO3¯
Wniosek z przeprowadzonego doœwiadczenia:
Oszacowanie kosztów materia³ów
strona 142
Lp.
Pomoc dydaktyczna do przeprowadzenia
eksperymentu
Iloœæ sztuk
(na grupê)
Cena
jednostkowa Cena ³¹czna
w z³
1
naczynie z wod¹ wapienn¹
1
1
1
2
szklane naczynia (s³oiki)
3
2
6
3
rurki (s³omki) do picia
3
0,02
0,06
4
œwieczka
1
1
1
5
zapa³ki
1 paczka
1
1
6
czyste butelki plastikowe o pojemnoœci 1/2 l,
6
z odzysku
-
7
baloniki
6
0,2
1,2
8
dro¿d¿e piekarskie
1 paczka
1,2
1,2
9
zlewka o poj. 250 ml lub szklanka
1
1
1
10 miarka o poj.1 l lub butelka
1
z odzysku
-
11 ciep³a woda
2l
?
-
12 wiaderko z wod¹
1
21
21
13 cukier
ok. 300 g
1,7
0,51
14 gumki recepturki/ sznurek do zawi¹zania balonów
6
z odzysku
-
15 sznurek
1m
2
2
16 ³y¿ka
1
1,5
1,5
17 marker
1
1
1
18 drewienko (wyka³aczka)
1
z odzysku
-
19 termos 0,5 l
2/klasê
25
10
20 termometr laboratoryjny
2/klasê
15
10
21 suche nasiona grochu/ pszenicy
1 szklanka/
klasê
3
1
22 napêcznia³ymi nasionami grochu/pszenicy
1 szklanka/
grupê
3
3
23 wata do uszczelnienia termosu
1/klasê
2
0,4
24 kartki na notatki i obliczenia
3
z odzysku
-
Suma
61,87
Oszacowanie kosztów pracy
£¹cznie
Cena
Liczba osób osobogodzin osobogodziny
pracy
pracy (z³)
Zadanie
1
Przeprowadzenie
doœwiadczenia z oddychaniem dro¿d¿y.
0,75
5
3,75
15
56,25
2
Udowodnienie czy
kie³kuj¹ce nasiona
wytwarzaj¹ ciep³o.
0,25
5
1,25
15
18,75
3
Identyfikacja dwutlenku wêgla.
0,25
5
1,25
15
18,75
4
Sprz¹tanie sali po
wykonanych
doœwiadczeniach.
0,17
5
0,85
15
12,75
Suma:
Koszt
106,5
strona 143
Czas
wykonania
(h)
Lp.
strona 144
Zaproponuj, w jaki sposób mo¿na zmniejszyæ koszty eksperymentu:
11. Ankieta ewaluacyjna zajêæ
Lp.
Pytanie do ucznia
1
Czy nasiona oddychaj¹?
2
Czy umiesz wykryæ CO2?
3
Czy potrafi³byœ wysnuæ wnioski z doœwiadczenia samodzielnie, bez kolegów z
grupy?
4
Czy wykona³eœ wszystkie doœwiadczenia?
5
Czy poleci³byœ te zajêcia koledze z innej klasy?
Tak
Nie
Dzisiejszy zajêciom nada³bym tytu³ ………………………………………………………………… .
Gdybym mia³ mo¿liwoœæ, chêtnie powtórzy³abym ………………………………………………,
gdy¿ ……………………………………………………………………………..…………………… .
12. Karta samooceny ucznia
Imiê i nazwisko, klasa:
……………………………………………………………………………………………………………
strona 145
1. Zaznacz na osi swój udzia³ w pracach zespo³u:
u Brak pracy ………………………………………………………… ® pe³ne zaanga¿owanie
2. Zaznacz na osi zaanga¿owanie waszej grupy w zajêcia:
u Brak pracy ………………………………………………………… ® pe³ne zaanga¿owanie
3. Co przeszkadza³o Ci w dzisiejszych zajêciach?

oddychanie - Inter Platforma

Transkrypt

Podobne dokumenty

kampus śdm 2016 - Gmina Jerzmanowice

ZAPRASZAMY REZYDENTÓW I MŁODYCH LEKARZY

co sprawia, ¯e sztuka współczesna jest tak inna od dawnej i tak

Radość moja mała przyjaciółka

Plakat A3 - B-ACT - zostan inzynierem - projekt

Europejska wartość dodana

Kiedy w jasną spokojną cichą noc

„(…)Na podstawie prawie rocznej współpracy firma da³a się poznać