METODY TWÓRCZEGO MYŚLENIA

METODY TWÓRCZEGO MYŚLENIA
PARADYGMAT STUDIOWANIA: TRZEBA NAUCZYĆ SIĘ UCZYĆ
FAZY PROCESU TWÓRCZEGO MYŚLENIA:
− przygotowanie selektywnie wybranej informacji – baza danych i baza wiedzy,
− inkubacja rozwiązania problemu, świadoma lub nieświadoma, często bolesna
i długa,
− iluminacja i znalezienie rozwiązania problemu (tzw. przeżycie -AHA!),
− weryfikacja i sprawdzenie istotności rozwiązania.
Oszacowanie istotności rozwiązania (ewaluacja) może przebiegać wg następujących
kryteriów:
nowości, prawidłowości zaspokojenia potrzeby, przewagi nad rozwiązaniami poprzednimi, elegancji, liczącego się wkładu w basen
wiedzy i technologii, kosztów, bezpieczeństwa, itp.
Dobrze jest też wiedzieć, że twórczemu myśleniu sprzyja jedynie umiarkowany
stres, problemowo zorientowany (nie inny), a największą efektywność myślenia mieści się w czasie trzech kwadransów.
Nie jest jeszcze pewne z badań czy praca zespołowa, czy też w pojedynkę daje
lepsze wyniki, i kiedy? Prawdopodobnie jest to kwestia predyspozycji. Jak na razie
jednak genialne odkrycia są efektem pracy pojedynczych twórców, zaś wydajność
pracy zespołowej w tworzeniu innowacji jest lepsza z tytułu wyzwolonej synergii.
Ważne cechy jakie muszą posiadać ludzie przeznaczeni do pracy innowacyjnej,
twórczej w grupie, są następujące:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
otwartość na nowe,
niekonwencjonalność,
elastyczność,
wrażliwość,
odporność na poczucie zagrożenia i frustrację,
motywacja sukcesu,
odwaga stawiania pytań i otwartej odpowiedzi na nie,
obiektywność,
wielkoduszność.
Stosunek do działalności rozwojowej
Optymizm
Pesymizm
[C. Cempel]
Kapele i fajerwerki
To zabiera sporo
czasu
To działa!
Może to nie był taki zły pomysł
Entuzjazm
Sceptycyzm
Cierpi na tym
dotychczasowa działalność
Tygodnie lub miesiące
Rezultaty nie są widoczne
Zaczyna być widać
Czy jest to
korzyści
tego warte?
Długa,
ciemna noc
innowatora
Do dwóch lat
Czas
Przeżycia twórcy – innowatora
17. Metody twórczego myslenia
93
STRATEGIE MYŚLENIA INNOWACYJNEGO
Niezależnie od użytej metody twórczego myślenia, czy grupy metod, ważne jest w
myśleniu innowacyjnym zastosowanie poniższych strategii myślenia.
•
Podważanie - prawa, zasady, hipotezy są intencjonalnie podważane celowymi argumentami a konieczność odpowiedzi sprzyja znalezieniu rozwiązania.
•
Negowanie (advocatus diaboli) - każdy argument jest przeciwstawiany kontrargumentowi, zaś konieczność obrony właściwymi argumentami sprzyja znalezieniu rozwiązania.
•
Zniekształcanie - przez celowe karykaturalne zniekształcanie typu: zwiększyć,
zmniejszyć, rozciągnąć, obrócić, przekształcić, wyłożyć, itd., dochodzimy do
nowych idei i rozwiązań.
•
Niekompetencja - brak rozeznania w temacie i odwaga osobista sprzyja swobodzie myślenia prowadząc do całkiem nowych rozwiązań.
•
Asocjacje - swobodne skojarzenia w naszej własnej bazie wiedzy i wiedzy innych mogą wnieść istotny wkład do rozwiązania problemu.
TECHNIKI PRACY TWÓRCZEJ
MYŚLENIE RÓWNOLEGŁE
(wg: E. DeBono, Myślenie równoległe, Wyd. Prima, Warszawa 1998)
Postrzeganie
Osąd
Działanie
Myślenie tradycyjne
Równoległe możliwości
Działanie
Postrzeganie
Tworzenie
Myślenie równoległe
Porównanie myślenia tradycyjnego (szeregowego) z myśleniem równoległym
METODA CIMDO
Rozwinięcie metody myślenia równoległego DeBono.
17. Metody twórczego myslenia
94
Cel
CIMDO reprezentują następujące symbole:
Informacja
Możliwości
Decyzja
Operacja
C
I
M
D
O
CRW - CIMDO
Schemat graficzny metody CIMDO
METODA „SZEŚCIU KAPELUSZY” DEBONO
(Metoda sześciu zintegrowanych celów myślenia w sesji problemowej)
Biały – miejsce na informację.
Żółty – miejsce na poglądy i opinie.
Czarny – miejsce na oceny ryzyka, ostrzeżenie, krytykę.
Zielony – miejsce na kreowanie możliwości.
Czerwony – miejsce na emocje, intuicję, przeczucia.
Niebieski – miejsce na podjęcie decyzji.
BURZA MÓZGÓW (BRAINSTORMING)
Wykorzystywanie swobodnych skojarzeń przez grupę 5 – 10 osób z różnych dziedzin
wiedzy, na tym samym szczeblu hierarchii służbowej, odizolowanych przez max. 45
minut od otoczenia.
Wydajność: 3 do 6% pomysłów nadaje się do dalszej analizy.
BURZA PISANIA (BRAIN WRITING)
Pisemne trzy propozycje rozwiązania problemu.
Wydajność: do 15% pomysłów nadaje się do dalszej analizy.
SYNEKTYKA
Rozwinięcie burzy mózgów w długą i różnorodną procedurę, o efektywności dochodzącej do 30% (patrz C. Cempel, Teoria i inżynieria systemów, e-skrypt).
METODA TRIZ (Altszuter, ZSSR)
(ang. TIPS: Theory of Inventive Problem Solving)
Teoria zawierająca 40 zasad wynalazczości, 76 standardowych innowacyjnych rozwiązań, macierz sprzeczności Altszutera i szereg innych mechanizmów.
Istota metody polega na uznanie, że systemy techniczne ewoluują w kierunku ideału
przez pokonywanie sprzeczności przy minimalnym udziale dodatkowych zasobów.
17. Metody twórczego myslenia
95