7 "starych" metod

7 "starych" metod
Wpisany przez Ćwiklicki Marek
wtorek, 09 grudnia 2008 18:57 - Poprawiony piątek, 21 sierpnia 2009 15:46
Siedem klasycznych metod TQM nosi też nazwę siedmiu podstawowych lub starych narzędzi
kontroli jakości. Określenie „stare” jest stosowane, aby odróżnić ten zbiór od siedmiu „nowych”
metod TQM. Propozycja zebrania tych metod pochodzi od K. Ishikawy, który w pracy What is
Total Quality Control
z 1982 r. przekonywał, że za ich pomocą można rozwiązać większość, bo aż 95% problemów
jakościowych
[Bank 1996, s. 86]. K. Ishikawa propagował zastosowanie 7 klasycznych metod TQM w ramach
cyklu pracy kół jakości.
Wybór metod nie był przypadkowy. K. Ishikawa starał się „zdemokratyzować” statystyczne
metody czyli spowodować, żeby nawet osoba znająca tylko podstawy statystyki mogła je
zastosować w codziennej pracy. Metody te zostały dobrane tak, aby wspierać statystyczną
kontrolę jakości, która dominowała w początkowych stadiach rozwoju koncepcji zarządzania
jakością.
Do zbioru siedmiu klasycznych metod TQM K. Ishikawa zaliczył:
1. Wykres przyczynowo-skutkowy ((ang. Cause-and-effect diagram), zwany także
wykresem Ishikawy lub wykresem rybich ości), pozwalający na identyfikację przyczyn problemu
oraz wskazanie
na
powiązania między nimi.
2. Wykres Pareto (ang. Pareto analysis) określany również mianem wykresu
Pareto-Lorenza
, pozwalający na uszeregowaniu
przyczyn pod względem wybranych kryteriów.
3. Histogram (ang. histogram) ukazujący różnice w pewnych mierzalnych jednostkach
częstotliwości wystąpień lub, jak często pojawia się każda odmienna wartość w zbiorze danych.
4. Arkusz kontrolny (ang. check sheet), będący prostym narzędziem graficznym służącym
do zbierania i porządkowania informacji na temat jakiegoś zjawiska (problemu)
.
1/4
7 "starych" metod
Wpisany przez Ćwiklicki Marek
wtorek, 09 grudnia 2008 18:57 - Poprawiony piątek, 21 sierpnia 2009 15:46
5. Wykresy (ang. graphs), ukazujące w sposób graficzny podstawowe cechy zjawiska.
6. Karty kontrolne ((ang. control chart) niektórzy autorzy włączają w to karty kontrolne
Shewarta) wskazujące czy nastąpiło przekroczenie ustalonych parametrów.
7. Wykres rozrzutu (ang. scatter diagram), nazywany też wykresem korelacji, określający
związki między parami zmiennych w formie graficznej, przedstawiając każdą zmienną na
osobnej osi.
Propozycja siedmiu metod kontroli jakości K. Ishikawy została powszechnie przyjęta w
literaturze przedmiotu, jednak nie odbyło się bez korekt. I tak, zamiast wykresów pojawia się
najczęściej wykres przebiegu (ang. run chart), zamiast arkusza kontrolnego – flowchart
ukazujący przepływy produktów, dokumentów wewnątrz organizacji i umożliwiający
projektowanie ich nowego stanu [King 1989, s. 1-13; Bechtell 1995, s. 145]. W miejsce
flowchartu
lub wykresu przebiegu niektórzy podają opis techniki stratyfikacji (ang.
stratification
), umożliwiającej oddzielenie danych uzyskanych z różnych źródeł w sposób ukazujący wzorzec
[Tague 2004, s. 15]. Natomiast S. Mizuno zaznacza, że wykresy kontrolne zamieniane są na
stratyfikację i twierdzi, że nie ma jednego stałego zbioru siedmiu metod kontroli jakości [Mizuno
1988, s. 22]. S. Shiba i D. Walden w jednym punkcie wymieniają wykresy/stratyfikację. Dodają
również, że w niektórych firmach włącza się
flowchart
zamiast arkusza kontrolnego [Shiba, Walden 2001, s. 12]. W rezultacie zbiór klasycznych
siedmiu metod TQM różni się w zależności od autora lub instytucji (por.
tabela)
Tabela. Zestawienie siedmiu klasycznych metod TQM wg różnych autorów i instytucji
2/4
7 "starych" metod
Wpisany przez Ćwiklicki Marek
wtorek, 09 grudnia 2008 18:57 - Poprawiony piątek, 21 sierpnia 2009 15:46
a
Shiba i Walden w jednym punkcie wymieniają wykresy i stratyfikację
W opracowaniu TQC Solutions autorstwa JUSE Problem Solving Research Group wymienia
się jako „7 QC tools” klasyczne metody. W przypisie dodano, że w innej pracy wydanej przez
JUSE
wykresy i karty kontrolne traktowane są jako jedna
metoda, a stratyfikacja jest dodano jako siódma. Natomiast w pracy “JUSE QC Fact Sheet
Series 1. 7 QC Tools” autorstwa: Katsuya Hosotani wymienionych jest łącznie osiem metod
.
b
3/4
7 "starych" metod
Wpisany przez Ćwiklicki Marek
wtorek, 09 grudnia 2008 18:57 - Poprawiony piątek, 21 sierpnia 2009 15:46
Z tabeli wynika, że najczęściej wymienianym przez japońskich autorów jest zestaw
zaproponowany przez K. Ishikawę. Amerykańscy i polscy autorzy pomijają wykresy w zbiorze 7
klasycznych metod TQM. W zachodnich publikacjach zamiast wykresów podaje się wykres
przebiegu lub stratyfikację, natomiast w polskich tekstach można spotkać flowchart zwany
schematem blokowym
[1]
.
Autorzy postanowili, że w pierwszej kolejności zostanie przedstawione oryginalne zestawienie 7
klasycznych metod według K. Ishikawy, a następnie pozostałych metod zaliczanych przez
niektórych autorów do tego septetu.
[1] Bardziej poprawnym tłumaczeniem byłoby wykres przebiegu lub wykres przepływu, jednak
wykres przebiegu odnosi się do wykresu określanego po angielsku
run chart.
4/4