Agata Gołębiowska IV FPO

WODA
Agata Gołębiowska
IV FPO
Woda życiodajna substancja - bezbarwna,
bezwonna, pozbawiona smaku i kalorii jest
niezbędna do życia wszystkim organizmom
na ziemi. Bez niej nie przetrwałby żaden
człowiek, żadne zwierzę, żadna roślina.
Potrzebuje jej i słoń,
i bakteria; nie można
jej niczym zastąpić.
Woda to tlenek wodoru, związek
chemiczny o wzorze H2O.
Średnia zawartość wody w ciele dorosłego człowieka wynosi
około 60%. Oznacza to, że przeciętny, 72 kilogramowy
mężczyzna składa się z około 45 litrów wody. U kobiet,
z powodu większej ilości tłuszczu w ciele, udział procentowy
wody jest nieco mniejszy. Ciało nowonarodzonego dziecka
zawiera 75%, a embrion ludzki prawie 98% wody. Każdy organ
zawiera wodę i tak np. mięśnie poprzecznie prążkowane
składają się z 75% wody, skóra 70%, tkanka łączna 60%,
tkanka tłuszczowa 20%, kości 25%, nerki 80%, płuca 70%,
wątroba 68%. Woda jest substratem w wielu procesach
(np. w trawieniu) lub też produktem, (np. w oddychaniu
tlenowych). Woda bierze udział w transporcie substancji
w organizmie.
Występuje w warunkach
pokojowych w stanie
ciekłym. W stanie gazowym
wodę określamy mianem
pary wodnej, a w stałym
stanie skupienia - lodem.
Potocznie często do
każdego ze stanów
skupienia odnosi się słowo
woda.
Woda jest bardzo dobrym
rozpuszczalnikiem dla
substancji polarnych.
Większość występującej
w przyrodzie wody jest
"słona" (około 97,38%),
tzn. zawiera dużo
rozpuszczonych soli,
głównie chlorku sodu.
W wodzie rozpuszczonych
jest też wiele gazów,
najwięcej dwutlenku
węgla.
Woda jest powszechnym
rozpuszczalnikiem związków
ustrojowych i niezbędnym
uzupełnieniem pokarmu
wszystkich znanych dotąd
organizmów. Uczestniczy
w przebiegu większości reakcji
metabolicznych, stanowi środek
transportu wewnątrzustrojowego:
np. produktów przemiany materii,
substancji odżywczych, hormonów,
enzymów. Reguluje temperaturę
i uczestniczy w reakcjach hydrolizy.
Stanowi płynne środowisko niezbędne
do usuwania końcowych produktów
przemiany materii.
W kulturowej symbolice woda jest jednym z żywiołów
(czterech w kulturze europejskiej, lub pięciu w tradycji
chińskiej) i przeciwstawiana jest ogniowi, powietrzu
i ziemi (w Europie) lub ogniowi, metalowi , drewnu i ziemi
(w Chinach).
Symbolizuje życie, płodność i oczyszczenie (choć bywa
także ukazywana jako siła zła, zwłaszcza
w przeciwstawieniu wody czystej i brudnej).
Rodzaje wody w zależności
od czystości i zastosowania:
•
-
woda surowa
woda opadowa np. deszczówka
woda powierzchniowa np. rzeka
woda podskórna
woda gruntowa
woda głębinowa
woda Źródlana
woda słona np. morska
woda słodka
• woda użytkowa (zasoby
wodne)
- woda wodociągowa
- woda pitna
- woda przemysłowa
- woda destylowana
- woda podwójnie destylowana
(woda redestylowana)
•
-
ścieki
ścieki komunalne
ścieki przemysłowe
ścieki rolnicze
Jakość wody charakteryzują właściwości fizyczne, czyli
mętność, przezroczystość, barwa, smak, oraz zapach
i temperatura, właściwości chemiczne- głównie twardość
wody, oraz właściwości bakteriologiczne, zawartość
bakterii chorobotwórczych , z których najgroźniejszymi
są bakterie tyfusu brzusznego, czerwonki, cholery oraz
innych, powodujących schorzenia przewodu
pokarmowego.
Zanieczyszczenie wód jest problemem rangi światowej.
Wraz ze wzrostem zaludnienia Ziemi i rozwojem
przemysłu, rośnie także ilość zanieczyszczeń.
Ze względu na pochodzenie, można podzielić
je na komunalne, przemysłowe oraz rolnicze.
Zanieczyszczenia komunalne
Są to ścieki miejskie- mieszanina odpadów z gospodarstw
domowych, fekaliów, odpadów ze szpitali, łaźni, pralni i zakładów
przemysłowych. Znaczną ich część stanowią występujące w postaci
zawiesiny lub rozpuszczone związki organiczne, głównie białka,
tłuszcze i węglowodany. Zawierają one także detergenty,
chorobotwórcze drobnoustroje, które są źródłem takich chorób,
jak tyfus, cholera, dur brzuszny, choroba He-inego Mediny.
Jeszcze jednym ważnym składnikiem ścieków są metale
ciężkie (ołów, rtęć).
Substancje te, jeśli przenikną do organizmów zwierzęcych, w tym
organizmu ludzkiego, powodują uszkodzenia wątroby, naczyń
krwionośnych, serca, układu nerwowego i kości.
Zanieczyszczenia przemysłowe
Powstają między innymi przy wydobywaniu surowców,
w trakcie chłodzenia urządzeń, filtracji, destylacji i podczas wielu
innych czynności wykonywanych w różnorakiej produkcji. Ich skład jest
bardzo zróżnicowany i zależny od rodzaju produkcji, np. ścieki
z garbarni zawierają związki wapnia, chromu, siarczki, chlorki, związki
azotu, a także tłuszcze i inne związki organiczne. Są one szkodliwe dla
organizmów żywych, gdyż działają na nie, niszcząc wątrobę, przewód
pokarmowy i układ krążenia.
Zanieczyszczenia rolnicze
Składają się na nie środki ochrony roślin, które mają na celu niszczenie
szkodliwych organizmów, niszcząc również organizmy pożyteczne. Duże
znaczenie mają także nawozy sztuczne, tylko częściowo wykorzystywane
przez rośliny. Ich nadmiar spływa z wodami deszczowymi i gruntowymi
do zbiorników wodnych, powodując gromadzenie się środków odżywczych
tylko dla pewnych gatunków roślin, co w efekcie prowadzi do zakłócenia
równowagi ekologicznej.
Sposoby oczyszczania wody
Sposoby mechaniczne:
- proces cedzenia: duże ciała pływające wskutek swej wielkości są
zatrzymywane
na kratach lub na sitach, na tej samej zasadzie pracują również filtry
piaskowe.
- proces wznoszenia (flotacji): wskutek mniejszej gęstości niż woda
substancje
wypływają na powierzchnię wody, np. w odtłuszczaczach, w komorach
wstępnego
napowietrzania,
- proces sedymentacji: wskutek większej gęstości niż ścieki ciała
stałe opadają na dno osadników.
Sposoby chemiczne:
Dodawanie chemikaliów wytwarzających kłaczki przyśpiesza
sedymentację zawiesin lub niszczy bakterie (chlor).
Sposoby biologiczne:
Do oczyszczania ścieków wykorzystuje się aktywność
przyrody ożywionej:
- w środowisku naturalnym gleby lub w stawach i jeziorach,
- w środowisku sztucznie wytworzonym w złożach
biologicznych, w komorach osadu czynnego lub w komorach
fermentacji ścieków .
Obieg wody w przyrodzie
Pod wpływem ciepła słonecznego powierzchnia mórz i oceanów
nieustannie paruje. Woda zmienia stan skupienia i masy pary
wodnej mieszają się z powietrzem.
Przy dostatecznie dużej wilgotności powietrza następuje
skraplanie pary wodnej do postaci małych kropelek, które
grupują się w widoczne skupienia chmury.
W wyniku ochładzania na niewielkich wysokościach powietrza
zawierającego parę wodną powstają mgły. Chmury, niesione
wiatrem przemieszczają się nad powierzchnią lądów mórz
i oceanów. W określonych warunkach drobniutkie kropelki łączą
się ze sobą w większe krople i opadają na ziemię jako deszcz,
śnieg lub grad.
Ziemia wchłania opady atmosferyczne i gromadzi je w postać
i wód gruntowych. W niektórych miejscach wody gruntowe
wydostają się na powierzchnię i tak powstają źródła.
Z nich biorą początek strumyki, te z kolei łączą się ze sobą
w większe strumienie i rzeki, które wpadają do morza
lub oceanu. W ten sposób zamyka się obieg wody w przyrodzie.
Proces zaczyna się od nowa.
Hydrosfera:
Hydrosfera jest wodną powłoką Ziemi
przenikającą i skorupę ziemską. Obejmuje wody
występujące w przyrodzie w postaci
gazowej, ciekłej i stałej. Hydrosferę
stanowią: oceany, morza, jeziora,
rzeki, bagna, pokrywa śnieżna,
lodowce kontynentalne (lądolody),
lodowce górskie, lód gruntowy
(trwała marzłoć), wody podziemne oraz para
wodna występująca w atmosferze
(w troposferze) i skorupie ziemskiej.
Hydrosfera pokrywa 70,8% powierzchni Ziemi w postaci wód otwartych
i 2,5% powierzchni w postaci lodowców. Cechuje ją stałość zapasów wodnych
(ok. 1,3 mld km3). Gromadzi ona głównie wody słone. Wody słodkie stanowią
jedynie 2,5% objętości hydrosfery; najwięcej wód słodkich magazynują
lodowce (69% wody słodkiej hydrosfery) i wody podziemne (30%).
Wpływ na zdrowie
Jak niedobór wody odbija się na ludziach? Po pierwsze, szkodzi
zdrowiu. Nie chodzi o to, że umrą oni z pragnienia, lecz o to,
że niska jakość wody używanej do gotowania i picia jest
przyczyną chorób. Około 80 procent chorób i przeszło jedna
trzecia zgonów w krajach rozwijających się to skutki
korzystania ze skażonej wody. W półpustynnych krajach
Trzeciego Świata zbiorniki wodne są często zanieczyszczone
ludzkimi bądź zwierzęcymi odchodami, pestycydami, nawozami
lub chemikaliami przemysłowymi. Uboga rodzina może nie mieć
innego wyjścia, jak tylko wykorzystywać taką zanieczyszczoną
wodę.
Z pozoru trudno uwierzyć, że planeta, której większą
część powierzchni zajmuje woda, cierpi na jej niedobór.
Jednak 97% wody na świecie nie nadaje się do picia ani
nawadniania ze względu na duże zasolenie, a znaczna
część pozostałej jest uwięziona w niedostępnych
zasobach wód głębinowych, lodowcach i lądolodach.
Nic, więc dziwnego, że badacze wypróbowują techniki
pozwalające wykorzystać nieprzebrane zasoby wód
oceanicznych. Technologia odsalania wód słonych
i słonawych jest dobrze rozwinięta, lecz nadal
kosztowna, i stosuje się ją obecnie wyłącznie
w bogatych, lecz suchych regionach strefy
przybrzeżnej.
Ciekawostki:
•
22 marca każdego roku przypada termin obchodów Światowego Dnia
Wody.
•
Przeciętnie 33 % całego poboru wód europejskich jest przeznaczane
na cele rolnicze, 16 % na zaopatrzenie miast, 11 % dla przemysłu
(nie licząc wody chłodniczej), a 40 % na produkcję energii.
•
Obecne w wodzie pitnej bakterie i pierwotniaki mogą być bardzo
niebezpieczne. Np. Cryptosporidium było przyczyną epidemii
na terenie Milwaukee w USA (400 tys. zainfekowanych ludzi),
Szkocja, Irlandia - praktycznie jedyną skuteczną metoda pozbycia
się Cryptosporidium jest naświetlanie UV i ozonowanie wody.
•
35% przypadków nowotworów na swój początek w nieodpowiednim
żywieniu i piciu. WHO promuje hasło: 80% wszystkich chorób
współczesnej cywilizacji ma związek z jakością wody pitnej.
•
niektóre leki zwane diuretykami powodują utratę wody wraz w moczem. Alkohol,
herbata i kawa mają również łagodne działanie diuretyczne, i zbyt duże ich
spożycie może przyczyniać się do odwodnienia organizmu,
•
wielbłądy mogą tak długo wędrować przez pustynię bez picia wody dzięki
zapasom tłuszczu zmagazynowanym w ich garbach. Gdy tłuszcz ten jest
wykorzystywany przez organizm jako źródło energii, powstaje znaczna ilość wody
jako produkt uboczny metabolizmu tłuszczu,
•
każdego dnia tylko z wydychanym powietrzem tracimy od 400 do 500 ml wody,
a w trakcie upałów nawet więcej,
•
są dowody na to, że twarda woda może być zdrowsza od wody miękkiej, ponieważ
na terenach gdzie ona występuje zaobserwowano niższą zapadalność na choroby
układu krążenia,
•
ośrodki nerwowe w mózgu kontrolują uczucie pragnienia oraz ilość moczu jaką
wytwarza nasz organizm. Niektórzy eksperci uważają, że w chwili gdy odczuwamy
pragnienie, nasz organizm jest już w stanie nieznacznego odwodnienia. Jeśli
zignorujemy te sygnały, mózg wyśle informację do nerek aby zwiększyły
wchłanianie zwrotne wody i zredukowały produkcję moczu. Dlatego też, aby napić
się wody, nie powinniśmy czekać dotąd aż poczujemy pragnienie,
•
im więcej w twoim ciele znajduje się tłuszczu tym zawiera ono mniejszy
% wody. Ciało kobiety składa się w około 60% z wody a mężczyzny
w około 65%, ponieważ z natury organizm kobiety zawiera więcej
tłuszczu. Udział wody w organizmie może z wiekiem spaść nawet
do 50%,
•
woda z niektórych rejonów ma wysoki poziom fluoru. Nadmiar tego
pierwiastka, szczególnie u dzieci, może spowodować pojawienie się
charakterystycznych plam na zębach. Woda o bardzo niskiej zawartości
fluoru może natomiast sprzyjać rozwojowi próchnicy zębów
.
KONIEC