06. Wspracie dla osób niepełnosprawnych - M. Kruk

Wsparcie dla osób niepełnosprawnych
z zaburzeniami psychicznymi szansą na
rozwój lokalnej gospodarki społecznej
mgr Marzena Kruk
Katedra Polityki Społecznej i Etyki Politycznej Katolicki Uniwersytet
Lubelski im. Jana Pawła II
Lublin, 25.03.2011
1
Dlaczego ten temat?
 W Polsce na zaburzenia psychiczne choruje rocznie
ok. 826 tyś i liczba nadal rośnie
 W województwie lubelskim leczy się
psychiatrycznie ok. 80 tyś. osób na 2 mln
mieszkańców (13% ogółu zachorowań przypada na
choroby psychiczne)
Dane za 2008r podane za: bank Danych regionalnych GUS, www.stat.gov.pl
2
Zakres pojęciowy
 Nazewnictwo zjawisk klinicznych z zakresu zdrowia
psychicznego i jego zaburzeń stosowane w psychiatrii
jest w dużym stopniu odzwierciedleniem poglądów
społeczeństwa na zaburzenia psychiczne, na granice
między norma a patologią.
3
Zaburzenia psychiczne (disorder) pełnią nadrzędną rolę w
odniesieniu do ogółu stanów chorobowych, którymi zajmuje się
psychiatria kliniczna. Zaburzenia psychiczne tradycyjnie można
podzielić na psychotyczne i niepsychotyczne (nerwice,
zaburzenia psychosomatyczne, zaburzenia osobowości,
upośledzenia umysłowe, większość zespołów organicznych,
zaburzenia osobowości, uzależnienia.
4
 Choroby psychiczne (psychozy) - określenie
obejmujące
wszystkie
zaburzenia
typu
psychotycznego, czyli takie w których występują
objawy psychotyczne (omamy, urojenia, ciężkie
zaburzenia nastroju).
5
 Obraz kliniczny charakteryzuje się jakościowymi
zmianami chorobowymi w zakresie: myślenia,
intelektu, świadomości, postrzegania, uczuć, napędu
psychoruchowego i innych funkcji psychicznych.
6
Choroba psychiczna może w poważnym stopniu
ograniczać kompetencje życiowe człowieka:
 psychiczne
 intelektualne
 emocjonalne
 społeczne
7
Osoby chore psychicznie na rynku pracy
Sytuacja osób z zaburzeniami psychicznymi
jest trudniejsza od sytuacji osób z innymi
typami niepełnosprawności
Zjawisko bezrobocia dotyka je dwukrotnie
częściej niż pozostałe osoby z ograniczeniami
sprawności
8
Zapotrzebowanie na pracę i rehabilitację dla os. chorych psychicznie w Polsce
(źródło: Rocznik Statystyczny 2002)
osoby bierne zawodowo
84%
osoby aktywne zawodowo
bezrobotne 14%
osoby aktywne zawodowo
pracujace 2%
9
Osoby z zaburzeniami psychicznymi są
narażone na podwójne wykluczenie:
Pierwsza płaszczyzna związana jest z samym
faktem bycia osoba niepełnosprawną oraz z
faktem zdiagnozowania zaburzeń
psychicznych
Drugim wymiarem jest samomarginalizacja,
której dokonują same osoby względem siebie
(dewiacja wtórna)
10
11
Wykluczenie zawodowe - skutki
U osób z zaburzeniami psychicznymi, brak
aktywności zawodowej prowadzi do niskiej
samoakceptacji i niskiego poziomu
zadowolenia z życia
Taki stan może prowadzić do nawrotu czy
nasilania się objawów chorobowych
12
Zjawisko bezrobocia osób z zaburzeniami
psychicznymi to problem wieloaspektowy.
Dotyczy bezpośrednio:
osób chorych,
pośrednio ich rodzin oraz
społeczeństwa jako całości
Co na to państwo???
13
Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
• Rozwój form leczenia środowiskowego i rehabilitacji
psychospołecznej gwarantujących reintegracje społeczną i
zawodową
• Tworzenie przez przedstawicieli lokalnych samorządów
wspólnie z ekspertami:
- programów ochrony zdrowia psychicznego (regionalnych lub
lokalnych)
- zespołów ds. zdrowia psychicznego
(wojewódzkich, powiatowych, gminnych)
14
Odpowiedzialni
za organizację i funkcjonowanie różnych form
oparcia społecznego dla
osób z zaburzeniami psychicznymi
1. Jednostki samorządu terytorialnego, które
realizują zadnia wynikające z Ustawy o
pomocy społecznej
( Ustawa z dnia 12 marca 2004r. O pomocy społecznej ,
Dz. U. nr 64, poz. 593, z późn. zm.)
15
2.
Niepubliczne podmioty pomocy społecznej do
których zaliczamy organizacje społeczne,
mogące uczestniczyć w otwartych konkursach
ofert o dofinansowanie programów i
projektów, wynikających z lokalnych strategii
rozwiązywania problemów społecznych
16
Rehabilitacja poprzez pracę
Najbardziej pożądanym efektem leczenia i
rehabilitacji, który jest powiązany z
obniżeniem poziomu objawów chorobowych,
ograniczeniem liczby i czasu hospitalizacji,
znaczną poprawą funkcjonowania społecznego
jest aktywność zawodowa osoby chorej.
17
Jak wesprzeć osobę chorą psychicznie w
wejściu na rynek pracy ?
Punkt wyjścia – świadomość choroby
Kompetencje społeczne
Kompetencje zawodowe
18
I ETAP
Wsparcie (rehabilitacja społeczno-zawodowa):
Środowiskowe Domy Samopomocy
Warsztaty Terapii Zajęciowej
19
II ETAP
Zatrudnienie w warunkach chronionych
Zatrudnienie w warunkach wspierania miejsca
pracy przez organizację pozarządową np.:
 Model Domu-Klubu;
 Zakłady Aktywności Zawodowej,
 Zakłady Pracy Chronionej
20
III ETAP
Otwarty rynek pracy
21
Reintegracja zawodowa osób chorujących psychicznie
Reintegracja - „działania mające na celu
odbudowanie i podtrzymywanie u osoby
uczestniczącej w zajęciach w CIS i KIS zdolności do
samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy”
Definicja zawarta w Ustawie o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca
2003r. ( Dz. U. 2003, nr 122, poz. 1143 z późn. zm.)
22
Do czego sprowadza się reintegracja społeczna ?
 Do przekwalifikowania lub do nabycia nowych
kwalifikacji (propozycje poprzez np. Priorytet VII
POKL)
 Do udziału w zajęciach praktycznych
 Do uczestnictwa w zajęciach dotyczących zakładani
i prowadzenia działalności gospodarczej a
szczególnie spółdzielni socjalnych
23
Do czego zmierza reintegracja
zawodowa ?
Przekwalifikowanie
Zajęcia praktyczne
Działalność
gospodarcza
24
Formy rehabilitacji społeczno-zawodowej w Polsce
 Wolny rynek pracy
 Chroniony rynek: Zakłady pracy chronionej, ZAZ
 Gospodarka społeczna: Przedsiębiorstwa społeczne, Firmy społeczne
 Rehabilitacja społeczno-zawodowa: WTZ, ŚDS, CIS, KIS
25
Instytucje działające na rzecz osób chorujących
psychicznie w Lublinie to m.in.:
 Lubelska Spółdzielnia Socjalna „Koziołek”
 Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym
„Misericordia”
 Spółdzielnia Socjalna „Peron 3”
 Lubelskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego
 Stowarzyszenie „Emaus”
26
Dziękuję za uwagę
27