dj rzeczywistym

Sygn. akt II C 1501/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
2.Dnia 21 grudnia 2012 roku
Sąd Rejonowy dla W. M. w W. II W. C.
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Robert Masznicz
Protokolant: sekretarz sądowy Marta Bożek
po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2012 roku w W. na rozprawie
sprawy z powództwa D. J.
przeciwko A. J. i I. M.
o uzgodnienie z rzeczywistym stanem prawnym treści księgi wieczystej dla nieruchomości przy
ulicy B.w W. (działka ewidencyjna nr (...)z obrębu (...) prowadzonej przez tutejszy Sąd pod
numerem (...)
1. oddalić powództwo w całości ,
2. zasądzić od powoda na rzecz pozwanych zwrot kosztów procesu w sumie 3 600 zł (trzy tysiące
sześćset złotych).
Sygn. akt II C 1501/12
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 21 grudnia 2012 roku
D. J. (powód) w dniu 21 października 2011 roku wniósł do Sądu Rejonowego dlaW. – M. w W. (Sąd) pozew
przeciwko A. J. i I. M. (pozwane). Treścią pozwu było żądanie uzgodnienia treści księgi wieczystej o numerze (...)
prowadzonej przez ten Sąd dla nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej działkę ewidencyjną oznaczoną
numerem(...) z obrębu(...), z rzeczywistym stanem prawnym, poprzez wpisanie w dziele II tej księgi prawa własności
tej nieruchomości na rzecz D. J. jako jedynego właściciela przedmiotowej nieruchomości w miejsce dotychczasowego
wpisu prawa własności A. J.. Powód żądał również zasądzenia na jego rzecz od obu pozwanych kosztów procesu.
Pozwane wniosły o oddalenie powództwa w całości, a ponadto o zasądzenie od powoda na rzecz każdej z pozwanych
kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Postanowieniem z dnia 21 listopada 2011 roku powód został zwolniony od kosztów sądowych w całości.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
Powód D. J. i pozwana I. M. w dniu (...)roku zawarli związek małżeński. A. J. jest ich córką, urodzoną w dniu (...) roku.
D. J. z dniem 1 maja 1999 roku nabył przez zasiedzenie, na mocy postanowienia tutejszego Sądu z dnia 30 września
1999 roku wydanego w sprawie I Ns 566/99 własność nieruchomości o powierzchni 4.926 m( 2), położonej w W. przy
ul. (...), stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym (...) w obrębie(...), dla której urządzona została księga wieczysta
nr Kw (...).
D. J. w dniu 4 czerwca 2001 roku w udzielił pozwanej I. M., podówczas jego małżonce noszącej nazwisko J.,
pełnomocnictwa do reprezentowania go przed wszystkimi urzędami, we wszystkich sprawach dotyczących m.in.
nieruchomości położonej przy ul. (...) o numerze ewidencyjnym(...) z obrębu (...) o powierzchni 4.926 m( 2), której
był wówczas właścicielem. Powód upoważnił I. J. do przystąpienia do aktu notarialnego – darowizny powyższej
nieruchomości na rzecz córki A. J., a ponadto ustanowił ją swoim pełnomocnikiem do doręczeń. Pełnomocnictwo było
udzielone w stanie M. (Stany Zjednoczone Ameryki), a Konsulat Generalny Rzeczpospolitej Polskiej w N. stwierdził
zgodność dokumentu tego pełnomocnictwa z prawem miejsca jego wystawienia.
Wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2001 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III C 333/01 Sąd Okręgowy w W. orzekł rozwód
związku małżeńskiego zawartego pomiędzy D. J. a I. J. z domu (...). Orzeczenie rozwodowe uprawomocniło się z dniem
25 sierpnia 2001 roku i małżonka powoda z dniem 19 października 2001 roku powróciła do nazwiska rodowego – (...).
Mimo orzeczenia w przedmiocie rozwodu, powód w dalszym ciągu utrzymywał bliskie relacje ze swoją byłą małżonką
– pozwaną I. M.. W dniu 2 sierpnia 2003 roku urodziła się druga córka I. A. J., którą powód uważał za swoje dziecko.
Pozwana, mimo powrotu do jej nazwiska rodowego nie dokonała niezwłocznej wymiany dokumentów, w tym dowodu
osobistego (nowy dowód osobisty z przywróconym nazwiskiem panieńskim został jej wydany dopiero w dniu 12
grudnia 2002 roku). W dniu 11 kwietnia 2002 roku pozwana I. M. działająca w imieniu i na rzecz powoda, na
podstawie wskazanego powyżej pełnomocnictwa dokonała w formie aktu notarialnego córce jej i powoda A. J.
darowizny nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej działkę ewidencyjną oznaczoną numerem (...)
z obrębu(...), objętą księgą wieczystą Kw (...). Ponadto I. M. jako przedstawicielka ustawowa małoletniej wówczas
córki A. J. powyżej wskazaną darowiznę w imieniu swojej córki przyjęła. Umowa darowizny została sporządzona w
formie aktu notarialnego o numerze Rep. A Nr 991/2002, sporządzonego przez notariusza w W. A. C.. Pozwana podała
notariuszowi, iż nazywa się I. J. i że nadal jest żoną reprezentowanego D. J.. Pozwana okazała notariuszowi dowód
osobisty, wg którego nosiła nazwisko J. i była zamężna.
Pełnomocnictwo udzielone pozwanej I. M. przez D. J. w dniu 4 czerwca 2001 roku nie zostało do tamtego czasu
odwołane.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dokumentów i ich kopii, a także z zeznań
i pozwanych (k. 202 i 203) oraz odpowiedniej części zeznań powoda, w zakresie niesprzecznym z ustaleniami
faktycznymi (k. 201)
W zakresie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy Sąd nie znalazł żadnych podstaw,
aby wątpić w ich autentyczność. Podkreślić należy, iż strony procesu nie kwestionowały autentyczności dokumentów
przedłożonych w charakterze dowodu. Również co do prawdziwości, treść dokumentów nie została przez Sąd
zakwestionowana, a ich treść stanowiła oparcie dla ustaleń faktycznych, stosownie do art. 244 § 1 k.p.c.
Okoliczności ustalone na podstawie tych dowodów pozwalały na uznanie za nieudowodnione twierdzenie powoda,
jakoby pełnomocnictwo udzielone pozwanej I. M. zostało odwołane. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka J. J.
(2), sugerującym fakt wypowiedzenia pełnomocnictwa pozwanej przez powoda. Zeznania tego świadka nie były
przekonujące. Świadek nie pamiętał w zasadzie żadnych okoliczności, które towarzyszyły rzekomemu przekazaniu
informacji pozwanej o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Zauważyć również należy, iż świadek jest bratem powoda i
mógł sugerować się w zeznaniach obecnym stanem negatywnych emocji miedzy stronami oraz własną wiedzą o tym że
brat jest zainteresowany stwierdzeniem nieważności darowizny. Wskutek czego świadek mógł w sposób nierzetelny
opisywać stan z 2001-2002 r. nakładając późniejsze złe relacje między stronami na okoliczności jakie towarzyszyły
uprzedniemu udzieleniu pełnomocnictwa oraz samej darowiźnie. Z podobnych przyczyn Sąd nie dał również wiary
również zeznaniom samego powoda w takim zakresie, w jakim dotyczyły one faktu odwołania pełnomocnictwa jeszcze
przed dokonaniem darowizny, albowiem zeznania te były niekonkretne, gdyż sam powód zeznał, iż nie pamięta
szczegółów odwołania pełnomocnictwa.
Sąd zważył, co następuje.
Powództwo podlega oddaleniu.
Z dokumentu o cechach urzędowych wynika, że w sprawie dotyczącej nieruchomości przy ul. (...) w W. (opisanej
na wstępie), powód udzielił pozwanej I. M. pełnomocnictwa nie o charakterze ogólnym, co mogłoby ograniczać
umocowanie do zwykłego zarządu (art. 98 zd. 1 k.c.), ale do reprezentowania go w szczególności do aktu darowizny
tej nieruchomości na rzecz pozwanej A. J.. Zostało również udokumentowane, że pozwana I. M. przy sporządzaniu
umowy darowizny podała notariuszowi, okazując również dowód osobisty to potwierdzający, iż nazywa się I. J. i jest
zamężna, będąc wówczas już rozwiedzioną oraz noszącą nazwisko (...).
Rozpoznając niniejszą sprawę w pierwszej kolejności należało rozważyć, czy pełnomocnictwo udzielone przez powoda
pozwanej I. M. (wówczas jego małżonce) w dacie zawarcia umowy darowizny, a więc w dniu 11 kwietnia 2002 roku
było pełnomocnictwem upoważniającym pozwaną do działania w imieniu i na rzecz powoda, czy też zostało odwołane,
wobec czego pozwana nie mogła dokonać tejże czynności.
W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że powód udzielił pozwanej I. M. (wówczas J.) pełnomocnictwa do
reprezentowania go w sprawach dotyczących nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) o numerze ewidencyjnym
(...) z obrębu (...)o pow. 4.926 m( 2), w tym do darowania w jego imieniu córce A. J. tejże nieruchomości. Sąd nie miał
żadnych wątpliwości, iż to właśnie do darowania tej nieruchomości została umocowana pozwana I. M., albowiem w
treści tego pełnomocnictwa precyzyjne wskazano położenie nieruchomości, jej numer ewidencyjny oraz powierzchnię.
Odnosząc się z kolei do prawidłowości pełnomocnictwa wskazać należy, iż zgodnie z art. 88 k.p.c. pełnomocnictwo
może być albo procesowe – bądź ogólne, bądź do prowadzenia poszczególnych spraw – albo do niektórych czynności
procesowych. Ponadto zgodnie z art. 96 pkt 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku o notariacie (j.t.: Dz. U. z 2008 r.
nr189, poz. 1158) notariusz poświadcza własnoręczność podpisu. Natomiast w myśl art. 19 us1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia
13 lutego 1984 roku o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (j.t.: Dz. U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823) konsul
wykonuje czynności notarialne, a w szczególności sporządza i poświadcza wypisy, odpisy, wyciągi i kopie dokumentów
oraz poświadcza własnoręczność podpisów i znaków ręcznych na dokumentach.
Pełnomocnictwo udzielone pozwanej I. M. przez powoda spełniało wszystkie wymogi określone powyższymi
przepisami; podpis złożony na dokumencie pełnomocnictwa został urzędowo poświadczony, a nadto pełnomocnictwo
z tak poświadczonym podpisem zostało zatwierdzone przez konsula jako zgodne z prawem miejsca jego wystawienia.
Uznać zatem należało, iż pełnomocnictwo było ważne i zostało udzielone skutecznie do dokonania przez pozwaną I.
M. czynności prawnej w imieniu powoda, tj. do zawarcia umowy darowizny nieruchomości na rzecz pozwanej A. J.;
pełnomocnictwo to spełniało wymogi formalne, a treść jego była oczywista i dozwolona.
Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd ustalił ponadto, iż pełnomocnictwo udzielone przez powoda pozwanej nie zostało
odwołane. Powód w toku procesu podnosił, iż odwołał pełnomocnictwo udzielone pozwanej wskazując, iż poprosił
swojego brata J. J. (2), aby ten poinformował pozwaną o cofnięciu pełnomocnictwa. Powód nie pamiętał, czy polecił
bratu odebranie dokumentu pełnomocnictwa od pozwanej. Ponadto powód wskazywał, iż cofnął pełnomocnictwo,
nie pamiętając jednakże czy zrobił to w bezpośredniej rozmowie z pozwaną, czy też podczas rozmowy telefonicznej.
Sąd uznał jednakże, iż pełnomocnictwo nie zostało skutecznie pozwanej wypowiedziane, nie dając wiary zeznaniom
świadka J. J. (2), albowiem jego zeznania nie były przekonujące, świadek nie pamiętał okoliczności ani daty
odwołania pełnomocnictwa. Nie pamiętał również faktu, czy miał odebrać dokument pełnomocnictwa lub pisemne
oświadczenie od pozwanej. Również zeznania powoda w zakresie odwołania pełnomocnictwa nie były zeznaniami na
tyle przekonującymi, by dać im wiarę i uznać, że powód skutecznie wypowiedział pozwanej I. M. pełnomocnictwo.
Powód nie wykazał, że odwołał pełnomocnictwo w opisywanych przez siebie okolicznościach, nie dopełniając
jednocześnie obowiązku, jaki nakłada na niego przepis art. 6 k.c. Zgodnie z tym przepisem ciężar udowodnienia faktu
spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Wyraża on dwie ogólne reguły: pierwszą – generalnie
wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych,
oraz drugą, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego dowodu wywodzi skutki prawne.
W braku przekonującego dowodu odwołania pełnomocnictwa Sąd uznał, że w chwili jego przedstawienia notariuszowi
i w chwili sporządzenia aktu notarialnego darowizny pełnomocnictwo pozostawało ważnym i skutecznym.
Sąd rozpoznając niniejszą sprawę rozważał również, czy akt notarialny (umowa darowizny z dnia 11 kwietnia 2002
roku) jest ważny w okolicznościach podanych w tej sprawie. Nie ulega wątpliwości, iż pozwana I. M. w dniu 11 kwietnia
2002 roku dokonała w imieniu D. J. – na podstawie ważnego pełnomocnictwa z dnia 4 czerwca 2001 roku – darowania
pozwanej A. J. nieruchomości będącej własnością powoda. Nadto wskazać należy, iż w umowie tej pozwana wystąpiła
w podwójnej roli – jako pełnomocnik darczyńcy oraz jako przedstawiciel małoletniej córki A. J. (obdarowanej). W
myśl art. 98 § 1 k.r.o. rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską.
Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako
przedstawiciel ustawowy dziecka.
Pozwana I. J. mogła dokonać owej szczególnej czynności reprezentując zarówno darczyńcę jak i ich obdarowaną
córkę, albowiem czynność ta polegała na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka, o czym stanowi art. 98 § 2
pkt 2 k.r.o. Tut. Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 30 kwietnia 1977 roku w
sprawie III CZP 73/76, iż rodzice mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego przewidzianego w art. 101 § 3 k.r.o. nabywać
dla małoletniego dziecka nieruchomości na podstawie umowy darowizny w stanie wolnym od zobowiązań wobec
darczyńcy lub osób trzecich (OSNC 1978/2/12). Dlatego Sąd ocenił, że również czynność przyjęcia darowizny przez
pozwaną I. M. w imieniu jej małoletniej córki była skuteczną.
Zostało udokumentowane urzędowo, że pozwana I. M., przystępując do aktu notarialnego umowy darowizny podała,
nosi nazwisko J., że jest osobą zamężną, a nadto okazała dowód osobisty potwierdzający powyższe. Zostało też
udokumentowane, że pozwana I. M. w dacie zawarcia umowy darowizny nie była osobą zamężną z powodem i nie
nosiła już nazwiska J., gdyż powróciła do nazwiska rodowego. Bezspornym w sprawie było jednak i to, że mimo, iż
osoba która przystąpiła do aktu notarialnego podała nieaktualne dane w zakresie nazwiska i stanu cywilnego, była
ta sama osoba fizyczna, której zostało udzielone pełnomocnictwo, czyli że osobą, która zawarła umowę darowizny w
dniu 11 kwietnia 2002 roku była I. J., obecnie nosząca nazwisko (...).
Zagadnienie przystąpienia do aktu notarialnego pod nieprawdziwymi danymi osobowymi było już przedmiotem
orzecznictwa sądów powszechnych. Sąd Apelacyjny w K. w wyroku z dnia 22 maja 2002 roku ( sygn. akt I ACr
299/02) wskazał, iż w przypadkach, gdy czynność prawna wymaga zachowania formy aktu notarialnego, złożenie
oświadczenia w formie aktu notarialnego pod fałszywym nazwiskiem powoduje nieważność tego aktu z uwagi na
szczególne rygory ustawy – Prawo o notariacie. Uznanie powyższego za normę absolutną byłoby jednak w ocenie tut.
Sądu nieuzasadnione, a nawet sprzecznie z motywacją tamtego Sądu Apelacyjnego. Inaczej bowiem należy ocenić stan,
w którym osoba podaje się za inną osobę fizyczną, tj. osobę faktycznie nieistniejącą lub osobę co prawda istniejącą,
lecz nieobecną w miejscu czynności, a odmiennie wypada ocenić sytuację, gdy osoba nie podaje się za kogoś innego,
a jedynie podaje nierzetelne wiadomości o własnych danych osobowych, stanie cywilnym, miejscu zamieszkania itp.
Pozwana I. M., podając notariuszowi, że nosi nazwisko J., nie podała się za osobę inną ani za osobę nieistniejącą.
Pozwana użyła jedynie nieaktualnych w dacie sporządzania aktu notarialnego danych, jednakże nie ma wątpliwości,
iż była to ta sama osoba, której pełnomocnictwa udzielił powód i która wówczas i obecnie używa nazwiska (...). Jako
że I. M. była umocowana do dokonania darowizny i takiej czynności faktycznie dokonała, nieścisłości w jej danych
osobowych pozostają obojętne dla oceny ważności czynności prawnej.
W dalszej kolejności Sąd również rozważał, czy działanie pozwanej I. J. było działaniem niezgodnym z zasadami
współżycia społecznego, wobec czego nie powinno korzystać z ochrony.
Otóż wskazać należy zachowanie pozwanej I. M. – zawarcie umowy darowizny w imieniu powoda oraz w imieniu i na
rzecz małoletniej córki, z resztą również córki powoda, nie zasługuje na uznanie niezgodnego z zasadami współżycia
społecznego. Jedyną nieprawidłowością w jej zachowaniu się było podanie nierzetelnych danych osobowych
notariuszowi, jednakże tego rodzaju zachowanie nie było naruszeniem zasad współżycia społecznego w relacjach z
mocodawcą, a jedynie uchybieniem normom publicznym, określającym relację między stroną aktu notarialnego a
notariuszem, jako osobą funkcjonariuszem publicznym. Z uwagi na powyższe, Sąd nie uznał działania pozwanej za
niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Nie jest również sprzeczny z zasadami współżycia społecznego sam
skutek i następstwa dokonanej darowizny. Obdarowana A. J. jest córką powoda, a jej wyposażenie przez powoda
w majątek, w tym wypadku wiadomą nieruchomość, nie pozostaje w sprzeczności z modelem relacji rodzinnych w
stosunkach między rodzicami a dzieci.
Biorąc powyższe pod uwagę, tut. Sąd stwierdził, że treść księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości przy ul.
(...) w W., stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu (...) prowadzona przez tutejszy Sąd pod numerem (...)
odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu, tj. ujawnia skutek darowizny z zgodnie z art. 888 i n. w zw. z art. 155
§ 1 k.c. Dlatego tut. Sąd oddalił w całości powództwo oparte o art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach
wieczystych i hipotece.
Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca
sprawę jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw
i celowej obrony, w tym wypadku wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w stawce minimalnej (3.600 zł)
odpowiednio do wartości przedmiotu sporu.
Mając na względzie powyższe Sąd orzekł jak w uzasadnianym wyroku.
Zarządzenie:
1. odpis wyroku z uzasadnieniem przesłać pełnomocnikom stron;
2. po wykonaniu punktu 1. akta przedłożyć referendarzowi sądowemu celem rozpoznania wniosku pełnomocnika
pozwanych o cofnięciu powodowi zwolnienia od kosztów sądowych (wniosek – k. 187, oświadczenie pełnomocnika
powoda – k. 200).