Ołów i kadm w glebach - Instytut Ekologii Terenów

Warto wiedzieć
ZIELONA LIGA, CZERWIEC 2013
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach we
współpracy z Urzędem Miasta w Piekarach Śląskich realizuje projekt
„Chrońmy dzieci przed ołowiem i kadmem - ocena narażenia przedszkolaków w Piekarach Śląskich”.
Ołów i kadm to metale wyjątkowo toksyczne dla organizmu człowieka, a więc każda ich ilość w organizmie jest niepożądana. Badaniami
kontrolnymi objętych jest ok. 1000 dzieci w wieku 4-5 lat, uczęszczających do przedszkoli w Piekarach Śląskich. Stężenia ołowiu i kadmu
oznaczone w próbce krwi oraz badanie lekarskie stanowią najlepszą
podstawę do oceny narażenia dziecka.
Ołów i kadm nazywane są metalami
ciężkimi, bo ich masa właściwa jest większa od 4,5 g/cm3. Do tej grupy zaliczane
są także rtęć, chrom, nikiel, miedź, cynk,
bizmut, arsen, tellur, a nawet selen. Wśród
metali ciężkich występują zarówno pierwiastki niezbędne dla rozwoju i życia organizmów żywych, czyli mikroelementy
oraz makroelementy, jak i pierwiastki toksyczne. Ołów, kadm i rtęć to pierwiastki
bezwzględnie toksyczne dla człowieka.
Podlegają kumulacji w środowisku i w
organizmie człowieka. Mniejszą szkodliwością cechują się cynk, kobalt, nikiel,
miedź i żelazo.
Ołów i kadm określane są mianem zanieczyszczeń trwałych, bo wprowadzone
do środowiska krążą w nim, zmieniając
swoją formę chemiczną w zależności od
warunków, np. kwasowości gleby. Źródła
naukowe podają, że ołów i kadm wprowadzone do powierzchniowej warstwy gleby
mogą w niej zalegać przez kilkaset lat.
Zgromadzone w glebie łatwo przedostają się do roślin i dalej do poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego. Z
żywnością, wodą oraz wdychanym powietrzem trafiają do organizmu człowieka.
Każda ilość ołowiu i kadmu wprowadzona
do organizmu człowieka jest szkodliwa.
Formy występowania decydują o ich
toksyczności.
21
mysłowionych we współpracy z Urzędem
Miasta zorganizował akcję informacyjną
pod hasłem „Profilaktyka najważniejsza
- chrońmy dzieci przed ołowiem i kadmem”. Mimo deszczowej pogody mieszkańcy tłumnie, całymi rodzinami przybyli
na imprezę.
W punkcie informacyjnym IETU można
było uzyskać informacje o wpływie ołowiu
i kadmu oraz innych zanieczyszczeń na
zdrowie. Dostępne były foldery i mate-
Ołów i kadm
w glebach
W latach 80 . i 90. ubiegłego wieku
główne źródła związków ołowiu i kadmu
w środowisku stanowiły: wydobycie rud
i hutnictwo metali kolorowych, przemysł
metalurgiczny oraz chemiczny, produkcja
nawozów sztucznych, przemysł elektrotechniczny, produkcja farb i lakierów,
lamp i urządzeń pomiarowych, a także
stosowanie nawozów mineralnych i
sztucznych. Dodatkowym źródłem
ołowiu był transport samochodowy,
powodujący zanieczyszczenie gleb w
sąsiedztwie dróg.
Od lat 90. XX wieku zanieczyszczenie
powietrza związkami ołowiu i kadmu, skąd
ołów trafia do gleb, stale się zmniejsza, co
ma związek z restrukturyzacją i modernizacją przemysłu oraz wprowadzeniem
benzyny bezołowiowej.
W sobotę, 13 lipca br. w trakcie Dni
Piekar, Instytut Ekologii Terenów Uprze-
riały edukacyjne, a także egzemplarze
miesięcznika ekologicznego Zielona Liga.
Informowaliśmy również o badaniach
dzieci, prowadzonych w ramach projektu „Chrońmy dzieci przed ołowiem i kadmem - ocena narażenia przedszkolaków w
Piekarach Śląskich”, który współfinansuje
NFOŚiGW.
Zainteresowanie mieszkańców było
duże. W trakcie imprezy przeprowadziliśmy również badanie ankietowe,
w którym pytaliśmy mieszkańców o ich
zainteresowanie stanem środowiska w
Piekarach Śląskich oraz o to, co wiedzą
o zanieczyszczeniu środowiska ołowiem
i kadmem oraz o to, jak wpływają na
zdrowie.
Wszystkim mieszkańcom Piekar, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym
serdecznie dziękujemy.
WANDA JAROSZ