Bezpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie

Bezpłatne poradnictwo prawne
i obywatelskie
Przedstawienie rozwiązań
modelowych
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Partnerzy
•
Departament Pożytku Publicznego,
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
(Lider Projektu)
•
Fundacja Uniwersyteckich Poradni
Prawnych
•
INPRIS - Instytut Prawa i Społeczeństwa
•
Instytut Spraw Publicznych
•
Związek Biur Porad Obywatelskich
Definicja
Poradnictwo prawne i obywatelskie
Usługa adresowania do różnych podmiotów
doświadczających problemów życiowych i prawnych,
świadczona w celu wzmocnienia ich podmiotowości
oraz po to, by ich sprawy toczyły się sprawiedliwie.
Poradnictwo obejmuje:
•
Informację prawną
•
Poradę prawną
•
Poradę obywatelską
•
Usługi dodatkowe (mediacja, rzecznictwo)
Rozwiązania modelowe
Trzy propozycje rozwiązań
Elementy propozycji:

Krąg osób uprawnionych

Organizacja systemu

Kto udziela porad

Monitoring i ewaluacja systemu

Koszty
Koncepcja I (INPRIS i FUPP)
Beneficjenci

Dostęp do poradnictwa ograniczony
Spełnienie jednocześnie dwóch kryteriów:

‒
podmiotowego (dochody członka gospodarstwa domowego niższe niż
określone w systemie (przyjęto 1500 zł), ale z wyjątkami dla odbiorców
ze szczególnymi trudnościami)
‒
przedmiotowego (sprawa mieści się w zakresie określonych problemów
prawnych, które najczęściej dotykają obywateli i w których brak pomocy
jest szczególnie dotkliwy)
Korygowanie kryteriów dostępu w zależności od realnych
potrzeb obywateli i możliwości państwa w oparciu o stały
monitoring i badanie funkcjonowania systemu poradnictwa
Koncepcja I (INPRIS i FUPP)
Organizacja systemu


Samorząd lokalny na szczeblu powiatu poprzez
wyspecjalizowaną jednostkę
Rady Pomocy Prawnej o silnych i szerokich kompetencjach
Certyfikacja (jakościowe kryteria dostępu usługodawców ustalane i
weryfikowane przez Radę Pomocy Prawnej)
Finansowanie


Powiat w oparciu o system zadań zleconych
Rozliczanie usług poradniczych świadczonych przez
certyfikowane podmioty na podstawie umów zawartych z
powiatem
Koncepcja I (INPRIS i FUPP)
Usługodawcy


Organizacje pozarządowe, uniwersyteckie poradnie
prawne, kancelarie prawne, doradcy prawni bezpośredni usługodawcy
Podmioty publiczne udzielające porad i informacji –
współpraca, wymiana informacji, wsparcie
merytoryczne
Monitoring i ewaluacja systemu


Podmiot odpowiedzialny: Rada Pomocy Prawnej
Ewaluacja systemowa, określenie barier dostępu,
szacowanie popytu, analiza jakości dostarczanych
usług poradniczych
Koncepcja I (INPRIS i FUPP)
Koszty wdrożenia systemu


Estymacja rocznych wydatków ponoszonych
przez państwo na poradnictwo prawne: co
najmniej 500 mln zł rocznie
Oczekiwany roczny koszt wdrożenia przy
ograniczeniach podmiotowoprzedmiotowych: 176 mln zł
Koncepcja I (INPRIS i FUPP)
Ceryfikacja

Kryteria dostępu dla usługodawców, których spełnienie jest
warunkiem koniecznym uczestniczenia danego podmiotu w
systemie i otrzymania w jego ramach środków finansowych

kwestie ekonomiczno-finansowe,

forma organizacyjną podmiotu

wymogi z związane z zapewnieniem profesjonalnego
poziomu świadczenia pomocy prawnej

aspekty dotyczące wykorzystania nowych technologii i
kanałów komunikacji

specyfika i odrębność podmiotów wyspecjalizowanych
Koncepcja II (ZBPO)
Beneficjenci:


powszechny dostęp do poradnictwa bez
żadnych ograniczeń
alternatywa: dostęp ograniczony przez
kryterium przedmiotowe
Koncepcja II (ZBPO)
Organizacja systemu



główna odpowiedzialność: Minister Pracy i Polityki
Społecznej
Rada Pomocy Prawnej i Obywatelskiej
(opiniodawczo- konsultacyjna)
za organizację świadczenia usług odpowiedzialny jest
zarząd województwa
Finansowanie

zlecanie zadania w trybie powierzenia, a jego
realizacja na podstawie kontraktów wieloletnich
Koncepcja
II
(ZBPO)
Usługodawcy



oparcie systemu na sieci organizacji pozarządowych
w uzasadnionych przypadkach usługodawcami mogą być
Ośrodki Pomocy Społecznej i Powiatowe Centra Pomocy
Rodzinie
wykluczenie wszystkich podmiotów komercyjnych
Monitoring i ewaluacja

Odpowiedzialność za monitoring systemu i całościową
ewaluację: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Koncepcja II (ZBPO)
Koszty wdrożenia systemu



nie wskazano podano konkretnych kwot
postulat wykorzystania istniejących zasobów
organizacji pozarządowych
dodatkowe środki finansowe wymagane są
jedynie w celu rozszerzenia sieci podmiotów
świadczących poradnictwo oraz na podjęcie
zadań do tej pory nierealizowanych
Koncepcja III (ISP)
Beneficjenci


powszechny dostęp poradnictwa dla
obywateli, którzy ukończyli 18 rok życia oraz
dla dzieci i młodzieży od 13 roku życia w
obecności prawnego opiekuna
usługi dodatkowe wymagają innych kryteriów
Organizacja systemu






Koncepcja III (ISP)
główna odpowiedzialność: Minister Pracy i Polityki
Społecznej
Rada Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego (Rada
PPiO)
Agencja Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego
(APPiO)
Finansowanie
dotacje celowe dla powiatów i samorządów województw
na podstawie określonego algorytmu
kontrakty w trybie konkursowym na usługi świadczone
przez podmioty niepubliczne
Koncepcja III (ISP)
Usługodawcy


instytucje publiczne (np. PIP, ZUS, OPS, PCPR)
instytucje niepubliczne (NGO, studenckie poradnie
prawne, prywatne kancelarie prawne)
Monitoring i ewaluacja

podmioty odpowiedzialne za badania, ewaluację i
bieżący monitoring systemu: Minister Pracy i Polityki
Społecznej, Rada PPiO, Agencja PPiO,
Koncepcja III (ISP)
Koszty funkcjonowania systemu


Roczny koszt świadczenia usług może wynosić
ok. 210 mln zł
Wraz z wydatkami na obsługę systemu wzrost
do 263 mln zł rocznie
Wpływu systemu poradnictwa na politykę
społeczną i wymiar sprawiedliwości



Skuteczne i efektywne realizowanie zadań z zakresu
polityki społecznej
Funkcja sygnalizacyjna dotycząca problemów, z jakimi
borykają się obywatele
Wcześniejsze rozwiązanie problemów obywateli ->
właściwa decyzja o skorzystaniu albo rezygnacji z drogi
sądowej
Powiat Chojnicki www.mapaporadnictwa.org
Źródła wiedzy


Raporty:
–
„Bezpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie – analiza danych zastanych” INPRIS
–
„Poradnictwo prawne i obywatelskie w Polsce. Stan obecny i wizje przyszłości” ISP
System nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce (propozycje
rozwiązań modelowych i założeń polityki państwa)

Opracowania ekspertów krajowych i zagranicznych

Tłumaczenia zagraniczne publikacji

Mapa bezpłatnego poradnictwa

Biblioteka INPRIS

Materiały ILAG – International Legal Aid Group
Kontakt
Adrian Bednarski
e-mail: [email protected]
Tel. 791 021 911
Dziękuję za uwagę
Opracowanie prezentacji: Grzegorz Wiaderek i Paweł
Maranowski
Dopracował na potrzeby Powiatu Chojnickiego: Adrian Bednarski
Partnerzy projektu
Lider projektu
Prezentacja powstała w ramach projektu:
„Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego
Bezpłatne poradnictwo prawne
i obywatelskie
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego