Archiwalia Głównego Zarządu Informacji MON

Wanda Roman
ARCHIWALIA GŁÓWNEGO ZARZĄDU INFORMACJI MON
Dnia 30 września 1944 roku Naczelnego Dowódca Wojska Polskiego, gen.
Michał Rola-Żymierski podpisał rozkaz i ustawę o Zarządzie Informacji Naczelnego
Dowództwa WP i jego organach1. Powstał on na bazie istniejących od chwili
powstania polskich jednostek w ZSRR, komórek informacyjnych 1 Dywizji Piechoty
im. Tadeusza Kościuszki, 1 Korpusu PSZ w ZSRR i 1 Armii Polskiej w ZSRR. Zarząd
Informacji był samodzielną komórką podległą Naczelnemu Dowódcy WP, chociaż w
rzeczywistości o wszystkich przedsięwzięciach szef Zarządu meldował zastępcy
ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRR, gen. I. Sierowi. Do ścisłej
współpracy
z
organami
radzieckiego
kontrwywiadu
wojskowego
„Smiersz”
obligowała wspomniała ustawa o Zarządzie Informacji2. Struktura i zadania Zarządu
były zbliżone właśnie do radzieckiego odpowiednika tego organu — „Smiersz”3.
W pierwszym etacie Zarządu znalazły się następujące komórki organizacyjne:
— oddział I przeznaczony do organizacji pracy agenturalno-operacyjnej w
organach sztabu NDWP;
— oddział II do walki z agenturą nieprzyjaciela oraz przesłuchiwania
jeńców;
1
CAW, spis 1812/92, t. 171.
Tamże, rozdz. VII.
3
Szczegółowo o strukturze i zadaniach Zarządu patrz: J. P o k s i ń s k i, TUN (Tatar, Utnik,
Nowicki), Warszawa 1992; Z. P a l s k i, Organa Informacji w latach 1943—1957 [w:] Stalinizm w Wojsku
Polskim 1945—1956, Materiały sesji popularnonaukowej, Piła 1990; W. T k a c z e w, Powstanie i działalność
organów informacji Wojtka Polskiego w l. 1943—1948: kontrwywiad wojskowy, Warszawa 1994.
2
— oddział III do kierowania pracą podległych organów informacji na
szczeblu frontu, armii, korpusu i okręgów wojskowych;
— oddział IV śledczy;
— oddział V dokonujący obserwacji, rewizji i aresztowań;
— oddział VI do spraw personalnych;
— oddział VII zajmujący się ewidencją operacyjną i statystyką;
— oddział VII do spraw szyfrów i łączności.
W składzie Zarządu znajdowało się ponadto kierownictwo, sekretariat, grupa
finansowa, oddział administracyjno-gospodarczy i więzienie polowe4. Stan osobowy
Zarządu wynosił 156 oficerów, podoficerów i szeregowych. Pierwszym szefem
Zarządu Informacji był oficer radziecki, płk Piotr Kożuszko.
Struktura organów informacji obejmowała zarząd informacji frontu oraz
wydziały informacji armii, okręgów, korpusów, dywizji, brygad i pułków zapasowych.
Zarząd Informacji WP przemianowano w październiku 1944 roku na
Kierownictwo Informacji WP, a od marca 1945 roku obowiązywała nazwa Główny
Zarząd Informacji WP (później MON).
W okresie 1944—1957 wielokrotnie dokonywano zmian organizacyjnych w
etacie GZI. Kolejno obowiązujące etaty nr: Z-8/15, 32/1, 32/20, 32/37, 32/58, 32/80,
32/107, 32/137 i 035/1 w zasadzie nie zmieniały radykalnie struktury Zarządu. Można
zauważyć jej „doskonalenie”, dostosowywanie do wykonywania bieżących zadań
poprzez tworzenie nowych komórek i znaczne zwiększanie stanu osobowego. W 1945
roku w GZI pracowało 288 osób, w 1946 — 303 wojskowych i 32 pracowników
kontraktowych. Kolejna reorganizacja struktury GZI w 1946 roku przyniosła
zmniejszenie liczby stanowisk oficerskich do 242 (w tym trzech generałów — szef i
jego zastępcy) i 42 pracowników kontraktowych, ale wiązała się ze zmianami
strukturalnymi.
Do etatu włączono Wydział Informacji; Departamentu WOP oraz Biuro
Studiów. Biuro Studiów miało służyć „koordynacji pracy poszczególnych działów i
odcinków
4
służby informacyjnej,
zestawieniu
wyników
pracy operacyjnej
i
Wewnętrzne więzienie polowe GZI sformowano rozkazem organizacyjnym NDWP nr 0149/org. z
14.06.1945 roku. CAW, IV.501.1/A.141, k. 319.
doświadczeń poszczególnych wydziałów”5.
Następna reorganizacja miała miejsce w 1948 roku, struktura organizacyjna
nie uległa większym zmianom, ale stan osobowy GZI wzrósł do 316 wojskowych i 75
pracowników kontraktowych. W tym samym roku do etatu GZI włączono archiwum
jako samodzielną komórkę w Wydziale Ogólnym6, a w roku następnym sformowano
Wydział Wojskowy przy Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk
(ośmioosobowy) oraz włączono do etatu GZI7.
Kolejno wprowadzane etaty przynosiły w zasadzie tylko zwiększenie stanu
osobowego z 325 wojskowych i 63 kontraktowych do 333 wojskowych i 84
kontraktowych w etacie nr 32/58 z listopada 1949 roku, 348 wojskowych i 124
kontraktowych w 1951 roku i 418 wojskowych (8 generałów) i 141 pracowników
kontraktowych w 1952 roku8. W tym samym 1952 roku podniesiono rangę oddziałów
zmieniając je na zarządy i rozbudowano strukturę organizacyjną do piętnastu
podstawowych komórek. Takie zmiany w GZI były związane niewątpliwie ze
wzrostem znaczenia tej instytucji w życiu kraju, nasileniem procesów politycznych,
dążeniem do kontroli wszystkich dziedzin życia państwowego i prywatnego.
Uchwałą Rady Ministrów PRL nr 683/55 z dnia 3 września 1955 roku
wojskowe organy bezpieczeństwa włączono do Komitetu ds. Bezpieczeństwa
Publicznego „celem dalszego usprawnienia walki z wrogami ustroju ludowodemokratycznego PRL i ochrony Ludowego Wojska Polskimi, poprzez ujednolicenie
kierownictwa i lepszą koordynację wysiłków organów bezpieczeństwa publicznego i
wojskowych organów bezpieczeństwa ...”9. Nowy etat GZI o znacznie zmniejszonym
stanie osobowym (do 268 wojskowych i 39 pracowników kontraktowych) zatwierdził
zastępca przewodniczącego Komitetu Publicznego10.
Główny Zarząd Informacji kierował siecią swoich komórek terenowych.
Rozkazem NDWP nr 85/org. z dnia 11.04.1945 roku sformowano oddziały informacji
5
Rozkaz organizacyjny szefa GZI nr 082 z 14.02.1947 roku. CAW, spis 1780/90, t. 8. k. 106.
CAW, IV.501.1/A.164. k. 62.
7
Rozkaz MON nr 0191/org. z 13.09.1949 roku. CAW. IV.501.1/A.173, k. 130.
8
CAW, spis 1544/73/1387, 1728, 2351.
9
CAW, spis 1780/90/48, k. 58.
10
CAW, spis 1544/73/3159.
6
przy dowództwach okręgów wojskowych11. Ponadto oddziały informacji działały przy
Dowództwie
Marynarki
Wojennej
i
Dowództwie
Wojsk
Lotniczych,
przy
Dowództwach garnizonów w Warszawie, Modlinie, Toruniu, Gdańsku, Lubinie i
Poznaniu, przy dowództwach dywizji, szkołach oficerskich oraz przy jednostkach
Wojsk Ochrony Pogranicza. Na niższym szczeblu formowano sekcje informacji lub
tworzono stanowisko oficera informacyjnego. W 1949 roku sformowano Wydział
Informacji
przy
Komendzie
Głównej
PO
„Służba
Polsce”
i
komendach
wojewódzkich12. W końcu lat czterdziestych podniesiono rangę oddziałów informacji
przemianowując je na zarządy.
Rozkazem NDWP ar 11/org. z dnia 25.01.1945 roku zorganizowano przy GZI
stały kursy w celu szkolenia oficerów służby informacyjnej13, które na mocy rozkazu
NDWP nr 0186/org. z dnia 31.07.1945 roku przekształcono w Szkołę Oficerów
Informacyjnych (nazwana później Oficerską Szkołą Informacji) na samodzielnym
etacie nr 20/2414. Oficerska Szkołą Informacji w 1951 roku zatrudniała 200
wojskowych i 95 pracowników kontraktowych oraz kształciła 60 słuchaczy i 600
podchorążych15. W 1955 roku Oficerska Szkoła Informacji otrzymała nazwę — Kurs
Doskonalenia Oficerów Informacji16.
Od 1947 roku GZI podlegało Centralne Archiwum Wojskowe w Oliwie k.
Gdańska. Zostało zlikwidowane w 1949 roku (oficjalne rozformowanie nastąpiło
dopiero rozkazem MON nr 01/org. z dnia 5.01.1950 roku17) i cały zasób przeniesiono
do Wesołej k. Warszawy (mieściła się tam Oficerska Szkoła Informacji, później
przygotowano baraki na akta). Rozkazem MON nr 0221/org. z dnia 31.10.1949 roku
sformowano Archiwum Wojska Polskiego z miejscem formowania i postoju w
Wesołej oraz podporządkowaniem szefowi GZI18. Archiwum w Wesołej było aż do
11
CAW, IV.501.1/A.141, k. 165. W 1945 roku było ich sześć, w 1946 — siedem; w 1946 roku
rozformowano oddział informacji przy DOW VI, w 1949 roku — okręgowe zarządy informacji nr 3 i 7, w 1953
roku — nr 5.
12
Rozkaz MON nr 0132/org. z 24.06.49 roku CAW, IV.501.1/A.172, k. 106.
13
CAW, IV.501.1/A.141, k. 35.
14
Tamże, k. 386.
15
CAW, spis 1545/73/36, k. 216.
16
CAW, spis 1780/90/289, k. 298.
17
CAW, spis 1545/73/36, k. 1.
18
CAW, IV.501.1/A.174, k. 54.
1951 roku jedynym, centralnym archiwum Wojska Polskiego19, zostało rozformowane
rozkazem MON nr 0038 z 11.04.1952 roku20.
Zarządowi Informacji podległ również sformowany rozkazem NDWP nr
85/org. z dnia 10.12.1944 roku zgodnie z pkt. 3 Dekretu Krajowej Rady Narodowej z
dnia 11.09.1944 roku — obóz dla internowanych w Skrobowie k. Lubartowa21.
Główny Zarząd Informacji podlegał kolejno Naczelnemu Dowódcy WP, I
Wiceministrowi ON i Ministrowi ON. Obowiązki szefa GZI pełnili kolejno: płk Piotr
Kożuszko, płk Jan Rutkowski, płk Stefan Kuhl, płk Dymitr Wozniesienski, płk Karol
Bąkowski i płk Aleksander Kokoszyn (ten ostatni od 9.12.56 roku do 12.11.1964 roku
jako szef WSW)22.
Na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 13.11. 1956 roku rozwiązano
Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego, a jego kompetencje przejęły organa
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych23. Na mocy zarządzenia nr 347 Prezesa Rady
Ministrów z dnia 28.11.1956 roku włączono wojskowe organy bezpieczeństwa do
Ministerstw:
Obrony Narodowej
i
Spraw
Wewnętrznych.
Zakres
działania
wojskowych organów bezpieczeństwa mieli ustalić ministrowie Obrony Narodowej i
Spraw Wewnętrznych24. Na podstawie rozkaz MON nr 01/MON z dnia 10.01.1957
roku rozformowano Główny Zarząd Informacji (oraz jego zarządy, oddziały, wydziały
i sekcje przy poszczególnych okręgach, instytucjach, związkach taktycznych i
jednostkach), a w jego miejsce sformowano Szefostwo Wojskowej Służby
Wewnętrznej oraz zarządy, oddziały i wydziały WSW25.
Zachowane archiwalia GZI w zasadzie odzwierciedlają wszystkie kierunki
działalności organów informacji w Polsce począwszy od roku 1943, aż do
przekształcenia ich w wojskową służbę wewnętrzną.
Najstarsze akta dotyczące wypadki nadzwyczajnych zostały wytworzone w
latach 1943—1944 przez Oddział Informacji I Korpusu Sił Zbrojnych w ZSRR, na
19
Dnia 5.01.1951 roku sformowano CAW podległe szefowi Oddziału XI Sztabu Gen. WP. Od tego
dnia Archiwum Wojska Polskiego w Wesołej zostało przemianowane na Archiwum GZI.
20
CAW, spis 1545/73/40, k. 83.
21
CAW, spis 1778/90/1, k. 1; IV.111.361, k. 251.
22
Ustalono na podstawie akt kancelaryjnych GZI i zachowanych teczek personalnych.
23
Rozkaz MSW nr 3/56 z 28.11.1956 roku. CAW, spis 1780/90/48, k. 341.
24
CAW, spis 1780/90/47, k. 149.
25
CAW, spis 1545/73/76, k. 33.
bazie którego sformowano GZI. Wszystkie komórki organizacyjne GZI znajdują
odzwierciedlenie w aktach i w tej kolejności zostają omówione. W pierwszej z nich —
kierownictwie — znajdują się przede wszystkim rozkazy, dyrektywy i zarządzenia
szefa GZI dotyczące całokształtu pracy organów informacji. I tak są tu rozkazy
personalne,
dyscyplinarne,
dzienne
oraz
dotyczące
spraw
organizacyjnych,
prowadzenia pracy agenturalno-operacyjnej, szkolenia, prowadzenia dokumentacji,
kontroli i rozpracowywania osób podejrzanych. Na uwagę zasługują także zarządzenia
szefa GZI dotyczące bieżącej pracy organów informacji: werbowania tzw. agentury,
organizacji i pracy rezydentur, współpracy z organami bezpieczeństwa publicznego,
personalne,
dyscyplinarne,
dzienne
oraz
dotyczące
spraw
organizacyjnych,
prowadzenia pracy agenturalno-operacyjnej, szkolenia prowadzenia dokumentacji,
kontroli i rozpracowania osób podejrzanych. W zespole znajdują się także dyrektywy
dotyczące
bieżącej
działalności,
szkolenia,
pracy
aresztów
wewnętrznych,
rozpracowywania żołnierzy powracających z Zachodu, kleru kandydatów do
Akademii Sztabu Generalnego i poborowych oraz prowadzenia przesłuchań i
utrzymania tajnych współpracowników. Wśród akt kierownictwa jest także uchwała
Rady Ministrów z 3.09.1955 roku o włączeniu wojskowych organów bezpieczeństwa
do Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego oraz rozkaz o rozwiązaniu Komitetu, a
także wykazy dyslokacyjne organów informacji, instrukcje i schematy organizacyjne
służby informacji, notatki dotyczące metod prowadzenia śledztw oraz współdziałania
z kontrwywiadem Armii Radzieckiej. Na uwagę zasługują również materiały innego
typu, takie jak uchwała Prezydium Rządu w sprawie organizacji i działalności
Wojskowego Korpusu Górniczego, dokumentacja dotycząca likwidacji bandy „Ognia”
(Józefa Kurasia) na Podhalu, stenogram z przesłuchania gen. bryg. Władysława
Komara, imienny wykaz jeńców niemieckich zatrudnionych w GZI, materiały
dotyczące referendum oraz analizy aresztowań i dezercji w WP. Wśród akt
kierownictwa znajdują się dokumenty wykraczające poza okres istnienia GZI, jak np..
sprawozdanie z pracy Wojskowej Służby Informacyjnej w latach 1957—1961.
Wśród zachowanych dokumentów Oddziału Organizacyjnego o bardzo
zróżnicowanym charakterze, znalazły się m.in. akta komórki inspekcji obrazujące
metody
kontroli
organów
informacji,
liczne
sprawozdania
z
pracy
kontrwywiadowczej, ustawa o Zarządzie Informacji i rozkaz o etacie, a także
materiały dotyczące przestępstw i nadużyć dokonywanych przez pracowników
organów informacji protokoły z odpraw. Inny rodzaj dokumentów w tej komórce to
protokoły zdawczo-odbiorcze obowiązków szefa GZI, statuty oddziałów sekcji GZI,
księga ewidencji szeregowych GZI oraz skorowidze. rejestry rozkazów i zarządzeń
wydanych przez szefa GZI w latach 1943—1957.
Dość jednorodny materiał znajduje się w aktach Zarządu I. Przeważają tu
plany i sprawozdania z pracy agenturalno-operacyjnej, a wśród nich m.in. informacje
o nastrojach w związku z procesem Tatara, Utnika i Nowickiego (TUN).
Bardzo zróżnicowany i bogaty materiał aktowy zachował się w archiwaliach
Zarządu II. Większość dokumentów odzwierciedla pracę organów informacji, która w
tym czasie polegała m.in. na rozpracowaniu działalności partii politycznych w wojsku,
obserwacji osób podejrzanych najczęściej o szpiegostwo, czy to w okresie wojny czy
po wojnie. Wielu z zachowanych dokumentów zarówno wytworzonych na szczeblu
centralnym jak w okręgowych zarządach informacji, dotyczy bezpośrednio
prowadzenia pracy agenturalno-operacyjnej: wprowadzenia agentów do jednostek
wojskowych planów rozpracowań, dekonspiracji agentów. Gros materiału to akta
sprawozdawcze z jednostek podległych. Na uwagę zasługują także meldunki specjalne
o walkach i likwidacji różnych oddziałów zbrojnych; materiały dotyczące
rozpracowywania b. członków Polskiej Armii Ludowej, b. więźniów oflagów,
oficerów
narodowości
żydowskiej,
oficerów-członków
i
sympatyków
PPS,
Ukraińców, b. oficerów Oddziału II Sztabu Generalnego WP sprzed 1939 roku oraz
żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza. Wśród wielu meldunków napływających do
GZI znajdują się także, które dotyczą oddźwięku wśród żołnierzy na różne wydarzenia
w kraju i za granicą m.in. na proces TUN, śmierć Stalina czy „wypadki poznańskie” w
1956 roku. Bardzo licznie w tej komórce występują meldunki o wypadkach
nadzwyczajnych w WP oraz wykazy osób będących obiektem zainteresowania
informacji wojskowej. W tej grupie akt są również dokumenty w zasadzie nie
związane bezpośrednio z zakresem zadań tego zarządu np.: wykazy więźniów
więzienia karno-śledczego Warszawa Praga ze stycznia 1945 roku, plan sytuacyjny
wału kazuńskiego, raporty kpt. J. Wójcika z uczestnictwa w Komisji do Badania
Zbrodni Niemieckich.
Bardzo jednolity materiał aktowy należy do Zarządu III, który istniał do końca
1953 roku. Są to przede wszystkim sprawozdania, meldunki i informacje dotyczące
aresztowań dokonywanych przez organa informacji, nastrojów wśród żołnierzy, a
także szczegółowe meldunki o wypadkach nadzwyczajnych za 1952 rok.
Akta Zarządu IV Śledczego to przede wszystkim analizy spraw śledczych oraz
akta kontroli pracy jednostek podległych w zakresie aresztować i prowadzenia
śledztw. Znajdują się tu także zarządzenia i instrukcje dotyczące prowadzenia
śledztwa,
przeprowadzania
aresztowań,
metod
pracy
śledczej,
prowadzenia
dokumentacji oraz zakresy obowiązków personelu śledczego, plany przedsięwzięć
operacyjnych szczeblu centralnego i podległych jednostek, plany szkolenia oficerów
śledczych. Wśród pozostałych materiałów znajdują się m.in. zobowiązania, do
współpracy z organami informacji, informacje do ministra ON dotyczące aresztowań
b. członków Armii Krajowej. Licznie zachowała się dokumentacja ewidencyjna spraw
śledczych prowadzonych przez GZI i okręgowe zarządy informacji, księgi więzienia
GZI, księgi ewidencyjne osób aresztowanych.
Akta oddziału V to plany i sprawozdania z pracy operacyjnej tegoż oddziału
oraz wydziałów V okręgowych zarządów informacji.
Archiwalia Oddziału VII są bardzo zróżnicowane ze względu na szeroki
zakres działania komórki. Oddział VII czyli wcześniejsze Biuro Studiów
zorganizowano w celu koordynacji pracy poszczególnych oddziałów, gromadzenia
wiadomości i opracowań, prowadzenia sprawozdawczości i studiów nad aktualnymi
zagadnieniami z różnych dziedzin, projektowania programów szkolenia specjalnego
pracowników. Zgromadzono tutaj przede wszystkim różnego rodzaju sprawozdania i
meldunki: z pracy agenturalno-operacyjnej w jednostkach WP, o stanie moralnopolitycznym żołnierzy, o stanie sieci agenturalnej, z pracy GZI, ze szkolenia
fachowego i ogólnego w WP, o nastrojach, wypowiedziach i rekcjach żołnierzy na
wydarzenia polityczne w kraju i za granicą. Inne materiały archiwalne zasługują na
uwagę to dziewięć tomów zawierających charakterystyki oficerów, na których
zgromadzono materiały kompromitujące; wykazy imienne: b. członków AK służących
w WP, oficerów przedwojennych powołanych do WP; komunikaty o wypadkach
nadzwyczajnych; wykazy stanu sieci agenturalnej; dziennik rejestracji kart
daktyloskopijnych; centralny rejestr akt rozpracowania pojedynczego; zestawienia
wyników głosowania do Sejmu Ustawodawczego. Wśród akt Oddziału VII znajdują
się także dokumenty śledztwa w sprawie śmierci gen. Karola Świerczewskiego,
materiały organizacyjne Ukraińskiej Powstańczej Armii, dokumentacja śledztwa w
sprawie płk. Antoniego Tarnawy-Petrykowskiego, dokumenty Referatu Wojskowego
PPS dzielnicy Warszawa-Targówek, dokumenty Kursów Handlowych Żeńskich w
Warszawie z lat 1940—1944.
Wśród akt oddziału kadr oprócz typowych dokumentów personalnych —
rozkazów, projektów obsady etatowej, korespondencja — znajduje się alfabetyczny
wykaz oficerów radzieckich służących w organach informacji WP.
Uzupełnieniem powyższych archiwaliów są akta wydziału finansów (listy płac
za lata 1944—1950 i wykazy depozytów odebranych osobom aresztowanym w latach
1945—1947), akta oddziału zaopatrzenia (głównie dokumentacja techniczna
budynków należących do GZI w Wesołej pod Warszawą) oraz akta archiwum GZI.
Zachowało się również 25 jednostek archiwalnych z działalności obozu GZI dla
internowanych w Skrobowie k. Lubartowa. Znajdują się tam m.in.: zarządzenie
NDWP dotyczące utworzenia obozów dla internowanych, plan internowania oficerów
i podoficerów WP — b. członków AK, dokumentacja dotycząca ucieczki 48 więźniów
z tego obozu, wykazy imienne internowanych i obsługi obozowej oraz szkic obozu.
Zachowały się również nieliczne akta okręgowych zarządów informacji.
Dokumentacja wytworzona na szczeblach zarządów jest w zasadzie odbiciem tej z
GZI. I tak należą do niej: rozkazy i zarządzenia szefów zarządów, plany i
sprawozdania z pracy agenturalno-operacyjnej i śledczej, informacje o osobach
prowadzących wrogą działalność, protokoły przesłuchań, wykazy i księgi ewidencyjne
aresztowanych oraz ewidencje prowadzonych spraw śledczych.
Podobną dokumentację zgromadzono w aktach Zarządu Informacji Korpusu
Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Wojsk Ochrony Pogranicza. Do zespołu akt GZI
należą także akta Oficerskiej Szkoły Informacji (głównie rozkazy dzienne, personalne,
naznaczeniowe, wykazy ewidencyjne podchorążych i słuchaczy, listy płacy), 6
Samodzielnego Batalionu Informacyjnego, oddziałów informacji: GO „Wisła”,
Dowództwa II Korpusu Piechoty, 11 DP, 7 DP, 3 DP, 13 Brygady Artylerii Ciężkiej;
wydziałów informacji WAT, Garnizonu Warszawa, 88 PAL; sekcji informacji
Oficerskiej Szkoły Samochodowej, Wyższej Szkoły Piechoty.
Akta GZI trafiły do CAW w latach 1990—1992 z Archiwum Wojskowej
Służby Wewnętrznej i Archiwum Zarządu II Sztabu Generalnego. Należy
przypuszczać, że była to tylko część dokumentacji wytworzonej w GZI i jego
podległych komórkach. Zewnętrzny wygląd teczek i pojedynczych dokumentów
wskazuje na to, że przed przekazaniem ich do CAW zostały skrupulatnie przejrzane,
wyjęto niektóre dokumenty, dokładnie skreślono wiele nazwisk i przenumerowano od
nowa karty. Mimo to, akta, które trafiły do CAW, jeszcze przed zakończeniem
opracowania
cieszyły
się
ogromnym
zainteresowaniem
badaczy,
zostały
wykorzystywane do wielu ciekawych publikacji i w dalszym ciągu służą do
odsłaniania tajemnic epoki stalinowskiej w Polsce.