Monitorowanie zjawiska przedwczesnego kończenia

Monitorowanie zjawiska przedwczesnego
kończenia nauki w Polsce
Warszawa, 18 czerwca 2015 r.
Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autora
i Komisja Europejska oraz Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.
Niniejszy materiał rozpowszechniany jest bezpłatnie
Zagadnienia:
1. Uwarunkowania systemu monitorowania
przedwczesnego kończenia nauki w Polsce
2. Rozwiązania krajowe
3. Zadania statystyki publicznej w związku
z uczestnictwem w Unii Europejskiej
4. Mocne i słabe strony systemu monitorowania
5. Wyzwania dla systemu monitorowania przedwczesnego
kończenia nauki w Polsce.
Uwarunkowania systemu
monitorowania przedwczesnego kończenia
nauki w Polsce
• system edukacji
• zarzadzanie edukacją
• statystyka publiczna
Uwarunkowania systemu monitorowania
przedwczesnego kończenia nauki w Polsce
SYSTEM EDUKACJI
Kształcenie obowiązkowe – obowiązek szkolny:
ukończenie szkoły podstawowej i gimnazjum
Edukacja przedszkolna (obowiązkowo
1 rok)
Wiek: 5 lat
szkoła podstawowa (6 - letnia)
Wiek: 6-13
Etap I (edukacja wczesnoszkolna)
6-10 lat
Etap II 10-13 lat
Gimnazjum (3-letnia szkoła średnia I
stopnia)
Wiek 13-16 lat
Szkolnictwo średnie II stopnia
i policealne;
uwaga! Obowiązek nauki do ukończenia 18 roku życia!
Liceum ogólnokształcące (3 lata)
16-19 lat
Technikum (4 lata)
16-20 lat
Zasadnicza szkoła zawodowa (3 lata)
16-19 lat
Szkoła policealna (1-2,5 lat)
19-21 (rzadko 20) lat
Kształcenie dorosłych
Inne formy kształcenia
W formach (szkolnej i pozaszkolnej)
w placówkach kształcenia ustawicznego
i praktycznego, w ośrodkach
dokształcania i doskonalenia
zawodowego oraz w ramach studiów
podyplomowych w szkołach wyższych.
System szkolenia osób bezrobotnych
oraz niektórych kategorii osób
poszukujących pracy.
Szkolnictwo wyższe
uczelnie akademickie i uczelnie
zawodowe
Studia I stopnia (6-7 semestrów)
Studia II stopnia magisterskie (lub
równoważne)
Jednolite studia magisterskie (9-12
semestrów)
Uczelnie akademickie
Studia III stopnia doktoranckie
Uwarunkowania systemu monitorowania
przedwczesnego kończenia nauki w Polsce
ZARZĄDZANIE EDUKACJĄ
Zarządzanie edukacją
Ministerstwo
Edukacji
Narodowej
Ministerstwo Nauki
i Szkolnictwa
Wyższego
Zadania państwa
Tworzenie polityki edukacyjnej
•
•
•
•
•
Ustanowienie przepisów prawa
Obowiązek szkolny
Obowiązek nauki
Oferta edukacyjna
Finansowanie edukacji
Zadania jednostek samorządu
terytorialnego
Prowadzenie i administrowanie przedszkoli,
szkół podstawowych, gimnazjów, szkół
ponadgimnazjalnych
Tworzenie sieci szkół
Kontrola obowiązku nauki
Uwarunkowania systemu monitorowania
przedwczesnego kończenia nauki w Polsce
STATYSTYKA PUBLICZNA
Statystyka publiczna
• system informacji oświatowej - MEN
• badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) GUS
Monitorowanie zjawiska przedwczesnego kończenia
nauki w Polsce
ROZWIĄZANIA KRAJOWE
Krajowy system monitorowania przedwczesnego kończenia
nauki jest w zasadzie tworzony na podstawie przepisów
trzech ustaw:
• ustawy
z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce
publicznej (j. t. Dz. U. z 2012r., poz. 591 z późn. zm.)
• ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.),
• ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji
oświatowej (j. t. Dz. U. z 2015 r., poz. 45)
Jednym z założonych celów badań statystyki publicznej
w obszarze edukacji jest uzyskanie danych
umożliwiających m. in.:
„obserwację przepływu dzieci i młodzieży przez system
szkolny oraz uzyskanie informacji o zakresie uzupełniania
edukacji przez dorosłych w systemie szkolnym”.
Ustawa o systemie oświaty oraz przepisy wykonawcze
określają mechanizmy monitorowania przebiegu nauki
przez dzieci i młodzież do 18 roku życia i później, a tym
samym zjawisko przedwczesnego kończenia nauki
poprzez:
obowiązek
szkolny
nauki
powiadamiania
dyrektora szkoły
obwodowej…
powiadamiania przez
rodziców do 30
września…
a także:
• obowiązek monitorowania losów absolwentów przez
szkoły;
• system nadzorowania wykonywania przez dyrektorów
szkół ww. obowiązków;
• cykliczne (1 raz w roku) przekazywanie informacji
o stanie realizacji zadań oświatowych przez organ
wykonawczy
samorządu
terytorialnego
organowi
stanowiącemu, w tym wyników analizy danych
dotyczących spełniania obowiązku nauki przez młodzież
zamieszkałą na jej terenie.
Ustawa o systemie informacji oświatowej - SIO to
elektroniczny system informacji oświatowej wprowadzony
na początku 2005 r., który integruje wszystkie obowiązki
związane z wykonywaniem oficjalnych statystyk, badań
i prowadzeniem administracji baz danych.
Dane o uczniach są gromadzone:
• na każdym poziomie szkolnym
• na wszystkich szczeblach zarządzania oświatą.
Można zatem określić, że dane gromadzone są na
poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.
Dwa razy w roku system informacji oświatowej monitoruje
obowiązkowe kształcenie na poszczególnych etapach
edukacyjnych poprzez dostarczanie danych do tego
systemu.
Ustalenie
katalogu
danych
dziedzinowych
monitorujących
przebieg nauki
Systematyczne
przekazywanie
danych do
aplikacji przez
dyrektorów
szkół
Możliwość
generowania
raportów z
baz danych
i
sporządzania
aktualnych
analiz
System Informacji Oświatowej
umożliwia:
Wykorzystywanie
danych do polityki
edukacyjnej
państwa (MEN,
MNiSW,
MPiPS,…)
Dane dziedzinowe w związku z nauką
ucznia w szkole obejmują m. in.:
• uzyskanie albo nieuzyskanie promocji;
• korzystanie z przedłużonego okresu nauki na etapie
edukacyjnym;
• ukończenie albo nieukończenie szkoły;
• datę rozpoczęcia i datę zakończenia nauki w szkole.
Monitorowanie zjawiska przedwczesnego kończenia
nauki w Polsce
ZADANIA STATYSTYKI PUBLICZNEJ W ZWIĄZKU
Z UCZESTNICTWEM W UNII EUROPEJSKIEJ
BADANIA BAEL (LFS)
Podstawą prawną Badania Aktywności Ekonomicznej
Ludności (BAEL) jest:
•
ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej
(Dz. U. z 1995 r. Nr 88, poz. 439 z późn. zm.) oraz
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2014 r.
w sprawie programu badań statystycznych statystyki
publicznej na rok 2015 (Dz. U. z 2014 r. poz. 1330).
Co to jest BAEL?
„BAEL stanowi podstawowe źródło informacji o wielkości
zasobów pracy (kapitale ludzkim) z pełną charakterystyką
podstawowych cech demograficznych i społecznych,
przestrzennego ich rozmieszczenia oraz zajmowanego
statusu na rynku pracy.”
Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności prowadzone
są także w innych państwach, w tym w całej UE pod nazwą
Labour Force Survey (LFS).
Jakie są cele badania?
Dostarcza aktualnych (1 raz na kwartał) informacji
dotyczących:
• rozmiarów i struktury populacji osób aktywnych
zawodowo,
• tempa i kierunków zmian zachodzących w poziomie
aktywności zawodowej ludności z uwzględnieniem
pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo.
Jest źródłem podstawowych danych do obliczania
wskaźników z zakresu rynku pracy, a także do porównań
międzynarodowych.
Co jest przedmiotem badania?
Przedmiotem badania jest sytuacja w zakresie aktywności
ekonomicznej członków gospodarstw domowych, tzn.:
• fakt wykonywania pracy,
• pozostawania bezrobotnym
• lub biernym zawodowo w tygodniu objętym badaniem.
Na ile BAEL jest użyteczny w krajowym systemie
monitorowania przedwczesnego kończenia nauki?
Część kwestionariusza badania dotyczy edukacji formalnej
i edukacji pozaformalnej osób w wieku 15 lat i więcej.
Celem badania jest ustalenie:
• czy w ciągu ostatnich 4 tygodni (wliczając jako ostatni tydzień
badany) respondent był lub nadal jest uczniem lub studentem;
• ustalenie poziomu edukacji, na którym respondent obecnie
zdobywa wykształcenie (tzn. uczy się bądź studiuje) lub uczył
(w ciągu ostatnich 4 tygodni;
• wyodrębnienie osób, które w ciągu ostatnich 4 tygodni (wliczając
jako ostatni tydzień badany) uczestniczyły w jakimkolwiek
dokształcaniu poza formalnym systemem edukacji.
Monitorowanie zjawiska przedwczesnego kończenia
nauki w Polsce
MOCNE I SŁABE STRONY SYSTEMU
MONITOROWANIA
Mocne strony systemu monitorowania w Polsce:
• stworzenie systemu gromadzenia danych związanych
z nauką ucznia na poziomie lokalnym, regionalnym,
centralnym;
• możliwość szybkiego generowania raportów ze zbiorów
danych i ich dostępność;
• możliwość analizowania, wnioskowania, na podstawie danych
o uczniach przez różne podmioty – publiczne, NGO w celu
kształtowania polityki oświatowej, społecznej, ekonomicznej;
• kontrolowanie obowiązku szkolnego i nauki w odniesieniu do
każdego, konkretnego ucznia; świadomość odpowiedzialności
za rzetelność wykonania ww. zadania.
Słabe strony systemu monitorowania w Polsce:
• w zakresie SIO - możliwość wprowadzania nierzetelnych
danych o uczniach do systemu, niedoskonały system
nadzorowania wprowadzania danych, niewykorzystywanie
potencjału zbiorów różnych danych dotyczących procesu
nauki,
niedoskonałość
systemu
informatycznego
gromadzenia danych w SIO (trwa proces usprawniania
systemu na poziomie centralnym);
• w zakresie kontroli obowiązku szkolnego –
niemożność pozyskania danych o miejscu spełniania
obowiązku szkolnego przez niektórych uczniów,
trudności w egzekucji obowiązku szkolnego;
• w zakresie kontroli obowiązku nauki – nie zawsze
skuteczny system pozyskiwania informacji o miejscu
spełniania
obowiązku
nauki
przez
młodzież,
niewystarczające wykorzystanie danych do analiz na
poziomie lokalnym.
Wyzwania dla systemu monitorowania w Polsce:
• profesjonalne wykorzystanie baz danych do systemowych
działań analitycznych skutkujących zapobieganiu zjawisku
przedwczesnego kończenia nauki;
• usprawnienie systemu kontroli obowiązku szkolnego
i obowiązku nauki w kontekście migracji ludności;
• pełna funkcjonalność systemu informacji oświatowej
na poziomie centralnym;
• osiągnięcie założonych celów określonych w Strategii
Europa 2020.
Dziękuję
Wykorzystane źródła:
http://www.dz.koweziu.edu.pl/strefa-edukacji2.html
https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.p
hp/Polska:Wprowadzenie