Protokół nr 7

Komisja do spraw analizy stosowania przepisów
prawa związanego z ruchem zakładów górniczych
PROTOKÓŁ Nr 7
z posiedzenia Komisji do spraw analizy stosowania przepisów prawa związanego z ruchem zakładów górniczych
które odbyło się w dniu 7 maja 2003r.
Posiedzenie Komisji prowadził jej przewodniczący mgr inż. Jan Szczerbiński.
W posiedzeniu uczestniczyło 20 członków Komisji oraz wnioskodawcy wnoszonych pod obrady tematów wg listy
obecności
Porządek dzienny posiedzenia obejmował rozpatrzenie wniosków:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Przedsiębiorstwa Produkcji Kruszyw Mineralnych i Lekkich Sp. z o.o.
Oddziału Sanockiego Zakładu Górnictwa Naftowego i Gazu.
Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu.
Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej.
Kopalni Węgla Kamiennego "Jas-Mos"- dwa wnioski.
Kopalni Węgla Kamiennego "Makoszowy".
Kopalni Węgla Kamiennego "Katowice-Kleofas".
Kopalni Węgla Kamiennego "Ziemowit".
Katowickiego Holdingu Węglowego SA.
Departamentu Energomechanicznego WUG.
Informacje organizacyjne.
Ad.1.
Zgłoszone przez wnioskodawcę wątpliwości dotyczą zapisów załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (Dz.U.Nr 94,
poz.840). W szczególności zastrzeżenia dotyczą treści zapisów załączników do planów ruchu odkrywkowego
zakładu górniczego sporządzonego w formie uproszczonej. Zgodnie z tymi zapisami do planu ruchu
odkrywkowego zakładu górniczego sporządzonego w formie uproszczonej należy w załączniku nr 4 zamieścić
odpis zawiadomienia organu koncesyjnego o przyjęciu bez zastrzeżeń dodatku do projektu zagospodarowania
złoża. Ponadto w przypadku sporządzania planu ruchu likwidowanego odkrywkowego zakładu górniczego w formie
uproszczonej przedsiębiorca zobowiązany jest do zamieszczenia w załączniku nr 15 odpisu zawiadomienia organu
administracji geologicznej o przyjęciu bez zastrzeżeń dodatku rozliczeniowego do dokumentacji geologicznej oraz
odpisu zawiadomienia organu koncesyjnego o przyjęciu bez zastrzeżeń dodatku do projektu zagospodarowania
złoża.
Zdaniem przedsiębiorcy zgłaszającego zastrzeżenia do ww. zapisów, w przypadku sporządzania planów ruchu
likwidowanego odkrywkowego zakładu górniczego w formie uproszczonej, załączenie tego samego odpisu w
dwóch odmiennych załącznikach będących częścią składową jednego planu ruchu jest zbyteczne.
Komisja stwierdziła, że interpretacja taka, w świetle zapisów art.55 ust.1 ustawy z dnia 4 lutego 1994r.- Prawo
geologiczne i górnicze (Dz.U.Nr 27, poz.96 z pózn.zm.), jest błędna, ponieważ projekt zagospodarowania złoża
podlega zmianie w przypadku:
-
zmiany dokumentacji geologicznej,
gdy wymagają tego warunki określone w koncesji,
gdy wymagają tego ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego,
istotnych zmian warunków technicznych lub szczególnych uwarunkowań ekonomicznych wydobywania
kopaliny.
Mając na względzie fakt, że ww. przypadki mogą zachodzić także przy prowadzeniu eksploatacji złoża,
utrzymanie istniejącego zapisu załącznika nr 4 dla planów ruchu odkrywkowego zakładu górniczego w formie
uproszczonej jest zasadne.
Natomiast w planie ruchu likwidowanego odkrywkowego zakładu górniczego sporządzanego w formie
uproszczonej niezależnie od zamieszczenia w załączniku nr 4 zawiadomienia o przyjęciu przez organ koncesyjny
dodatków do zagospodarowania złoża, które były sporządzane w trakcie eksploatacji kopaliny, przedsiębiorca
zobowiązany jest dołączyć dodatkowo odpis zawiadomienia organu administracji geologicznej o przyjęciu bez
zastrzeżeń dodatku rozliczeniowego do dokumentacji geologicznej w załączniku nr 15. Obowiązek wykonania
dokumentacji geologicznej złoża kopaliny w przypadku zaniechania lub zakończenia eksploatacji złoża wynika z
zapisów § 7 ust.2 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie szczegółowych
wymagań jakim powinny odpowiadać dokumentacje złóż kopalin (Dz.U. Nr 153, poz.1778). W przypadku
sporządzenia takiej dokumentacji zachodzi zatem przesłanka, o której mowa w art.55 ust.1 pkt 1 pgig i stąd też
wprowadzony został wymóg dołączenia w załączniku nr 15 odpisu zawiadomienia organu koncesyjnego o przyjęciu
bez zastrzeżeń dodatku do projektu zagospodarowania złoża.
Nawiązując do uwagi dotyczącej faktu braku przepisów określających wymogi sporządzenia projektów
zagospodarowania złoża dla zakładów górniczych likwidowanych, stwierdzić należy, że w aktualnym stanie
prawnym nie zachodzi potrzeba opracowania projektu zagospodarowania złoża dla likwidowanego zakładu
górniczego. Przepisy te mówią jedynie o konieczności sporządzenia dodatku do projektu zagospodarowania złoża.
Tym samym w dodatku tym winny być omówione zmiany jakie zamierza wprowadzić przedsiębiorca do zapisów
obowiązującego projektu zagospodarowania złoża, a szczególnie ustalenia dotyczące sposobu jego opracowania
winny zostać uzgodnione z właściwym organem koncesyjnym, który ten dodatek przyjmuje.
Ad.2.
Rozpatrując zapytanie Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. w Warszawie - Oddziału Sanockiego
Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu w sprawie zachowania szczególnych uprawnień na stanowisku spawacza
(nabytych przed dniem 1 lipca 2002r.) Komisja zajęła stanowisko. Stosownie do art.148 ustawy z dnia 4 lutego
1994r.- Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 27, poz. 1190) pozostają w mocy świadectwa lub decyzje o
stwierdzeniu lub zatwierdzeniu kwalifikacji osób, wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, dla
pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego na stanowiskach wymagających
szczególnych
kwalifikacji. Dotyczy to również spawaczy a posiadane przez nich uprawnienia powinny być uznane przez organy
nadzoru górniczego i przedsiębiorców.
Powyższe oznacza, iż wspomniani pracownicy posiadający kwalifikacje do zatrudnienia na stanowiskach
określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 11 czerwca 2002r. w sprawie kwalifikacji wymaganych
od osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa górniczego oraz
wykazu stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają szczególnych kwalifikacji (Dz.U.Nr 84,poz. 755) i
zatrudnieni na tych stanowiskach (lub wykonujący prace spawalnicze w obiektach na podstawie umów cywilnoprawnych w przypadku "firm obcych"), nie mają obowiązku ubiegania się o stwierdzenie kwalifikacji w trybie
wymienionego rozporządzenia.Za zajęciem takiego stanowiska przemawia fakt, iż zgodnie z § 20 i § 34 ust.1 cyt.
rozporządzenia, przepisy regulujące wymagania osób w zakresie szczególnych kwalifikacji zawodowych i
zdrowotnych, w tym m.in. spawaczy, dotyczą osób, które mają być zatrudnione w ruchu zakładu górniczego na
stanowiskach wymienionych w załącznikach do rozporządzenia, a nie na nich już zatrudnionych.
Odnośnie podania zakresu i sposobu przeprowadzania egzaminu praktycznego dla osób ubiegających się o
stwierdzenie kwalifikacji spawacza po 1 lipca 2002r. wyjaśniono, iż zgodnie z § 37 ust.1 cyt. rozporządzenia,
określenie zakresu egzaminu praktycznego należy jedynie do komisji egzaminacyjnej, przeprowadzającej egzamin.
Ad.3.
W związku z zapytaniem Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu, w sprawie stosowania przepisów
rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 czerwca 2002r.w sprawie kwalifikacji wymaganych od osób
kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa górniczego oraz wykazu
stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają szczególnych kwalifikacji (Dz.U.Nr 84, poz.755) Komisja
stwierdziła:
1.
Odnośnie wymogu złożenia z wynikiem pozytywnym egzaminu w przypadku ubiegania się o stwierdzenie
kwalifikacji kierownika działu ruchu innego niż dział robót górniczych w odkrywkowych zakładach górniczych i
zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, o których mowa w § 13 ust.2 cyt.
rozporządzenia Ministra Gospodarki.
Zgodnie z przepisami § 13 ust.2 cyt. rozporządzenia Ministra Gospodarki osoby ubiegające się o stwierdzenie
kwalifikacji kierownika działu innego niż dział robót górniczych w odkrywkowych zakładach górniczych i zakładach
górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, których program nauczania nie obejmował nauki
wiertnictwa i stosowania materiałów wybuchowych (np. kończące wyższe szkoły techniczne - nie górnicze na
kierunkach np.: budownictwo, elektronika, elektrotechnika czy też mechanika i budowa maszyn) powinny
przedstawić dowód stwierdzający złożenie w wyższej szkole technicznej z wynikiem pozytywnym egzaminu
uzupełniającego zgodnie z programem ustalonym dla absolwentów magisterskich wyższych studiów na kierunku
górnictwo i geologia w zakresie odpowiedniej specjalności technicznej.
Powyższy zapis oznacza, iż:
- złożenie egzaminu jest obligatoryjne, w przypadku stwierdzenia kwalifikacji kierownika działu innego niż dział
robót górniczych przez osobę, która ukończyła inną szkołę wyższą niż szkoła górnicza,
- program tego egzaminu ustala na wniosek kandydata szkoła wyższa,
- egzamin ustalony jest w zależności od odpowiedniej specjalności technicznej, tj. technika odkrywkowej
eksploatacji złóż lub wiertnictwo górnicze ( rodzaju zakładu górniczego).
2
2.
Odnośnie zapytania, czy osoba która posiada stwierdzone kwalifikacje kierownika ruchu zakładu górniczego w
odkrywkowych zakładach górniczych (wobec faktu braku przepisów określających wymagania kwalifikacyjne dla
kierownika działu robót górniczych) może pełnić funkcję kierownika działu robót górniczych bez konieczności
stwierdzenia kwalifikacji na to stanowisko ustalono. Osoba posiadająca stwierdzone kwalifikacje do zatrudnienia na
stanowisku kierownika ruchu zakładu górniczego, w danym rodzaju zakładów górniczych - czyli kwalifikacje do
zatrudnienia na stanowisko wyższe w stosunku do kierownika działu robót górniczych nie może pełnić funkcji
kierownika działu robót górniczych bez konieczności posiadania stwierdzonych kwalifikacji na to stanowisko.
3.
Odnośnie zapytania, czy ukończenie studiów podyplomowych - potwierdzone dyplomem, jest równoznaczne ze
spełnieniem wymogu określonego w § 2 pkt.4 lit. "a" cyt. rozporządzenia Ministra Gospodarki- Komisja stwierdziła,
iż spełnieniem wymogu określonego w § 2 pkt.4 lit. "a" cyt. rozporządzenia Ministra Gospodarki jest ukończenie
odpowiedniej szkoły technicznej potwierdzone dyplomem lub świadectwem wydanym zgodnie z odrębnymi
przepisami, co w powiązaniu z przepisami określającymi szczegółowe wymogi dla osób kierownictwa lub dozoru
ruchu, tj. §§ 10-19 oznacza legitymowanie się dyplomem ukończenia odpowiedniej szkoły oraz określonym w tym
dyplomie lub świadectwie tytułem. Ukończenie studiów podyplomowych, potwierdzone dyplomem, nie jest
równoznaczne z ukończeniem szkoły technicznej.
4.
Odnośnie zapytania jakimi kwalifikacjami powinny się legitymować osoby będące kierownikami działów ruchu,
obejmujących więcej niż jeden pion np. energomechaniczny stwierdzono, iż kierownikiem takiego działu może być
zarówno osoba legitymująca się świadectwem (dyplomem) ukończenia szkoły w specjalności elektrycznej lub
mechanicznej, jak i praktyką w specjalności elektrycznej lub mechanicznej.
Komisja stwierdziła jednocześnie, że problemy związane z kwalifikacjami wymagają pogłębionej analizy.
W czasie dyskusji wskazano na ułomności cytowanego rozporządzenia chociażby w zakresie:
-
niemożliwości cofania uzyskanych kwalifikacji,
braku procedury potwierdzenia kwalifikacji,
braku określenia zasad obejmowania stanowisk niższych niż posiadane kwalifikacje,
nadmiernych wymagań dla niektórych kwalifikacji.
Dlatego Komisja postanowiła, że poświęci tej tematyce oddzielne posiedzenie a członkowie Komisji prześlą
swoje propozycje do sekretarza Komisji.
Ad.4.
Rozpatrując wnioski Górniczej Izby Przemysłowo Handlowej o dokonanie zmian w rozporządzeniu Ministra
gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U.Nr 139, poz.1169)
Komisja uznała, że należy:
1.
W § 183 w pkt. 2 i 3 wprowadzić wyraz "się". Wtedy punkty te otrzymują brzmienie:
1) prowadzi się bilans wody,
2) bieżąco kontroluje się rurociągi, przebieg posadzania i doszczelniania oraz odpływ wody.
2.
W § 407 ust.3 wyraz "odprężonym" zastąpić wyrazem "odprężanym". Wtedy ustęp 3 otrzyma brzmienie:
Eksploatacja w pokładzie odprężającym musi wyprzedzać eksploatację w pokładzie odprężanym co najmniej o
dwukrotną odległość pionową między tymi pokładami, przy czym odległość ta nie może by mniejsza niż 30 m.
3.
W § 625 w ust.2 pkt.2 uściślić przywołanie §312 dodając do niego ust.6. Wtedy przywołanie otrzyma brzmienie "§
312 ust.6".
4.
W § 312 ust.6 skreślić wyraz "korytarzowym". Wtedy ustęp otrzyma brzmienie:
§ 312 ust.6 W wyrobisku we wszystkich kierunkach od miejsc zabudowy rozdzielni, stacji transformatorowych,
prostowników i stycznikowni utrzymuje się strefy zabezpieczające na długości co najmniej 25m, a od miejsc
3
połączeń kabli wykonanych za pomocą muf skorupowych metalowych w sieci o napięciu powyżej 230V prądu
przemiennego - na długości co najmniej 5 m we wszystkich kierunkach od tych połączeń.
Ad.5.
Rozpatrując wniosek JSW S.A. KWK "Jas-Mos" w Jastrzębiu Zdroju z dnia 5-02-2003r.
wątpliwości dotyczących postanowienia przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra
czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu
przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. Nr139, poz. 1169)
technicznych, Komisja zajęła następujące stanowisko:
w sprawie wyjaśnienia
Gospodarki z dnia 28
oraz zabezpieczenia
oraz niektórych norm
a)
wymagania normy PN-G-50017:1996"Ochrona pracy w górnictwie. Lokomotywy kopalniane podziemne z napędem
elektrycznym. Wymagania bezpieczeństwa i ergonomii." stosuje się przy projektowaniu, produkcji i w zakresie
przeprowadzanej modernizacji oraz przy ocenie lokomotyw w aspekcie ich bezpiecznego użytkowania w
podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Bezpieczne użytkowanie wymaga między innymi stosowania
dozwolonych przepisami lub innymi aktami prawnymi prędkości jazdy. Dlatego oczywistym jest, że lokomotywa
przeznaczona do poruszania się po drogach przewozowych powinna być wyposażona w miernik lub wskaźnik
prędkości dobrze widoczny ze stanowiska maszynisty lub powinien być podany inny sposób określenia prędkości
jazdy. Wyposażenie lokomotyw w inne przyrządy pomiarowe wynika z dokumentacji techniczno-ruchowej
producenta.
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracowników, zakładu górniczego i środowiska oraz za prawidłowe
użytkowanie maszyn i urządzeń zgodnie z §§ 10 i 432 cyt. rozporządzenia ponoszą osoby kierownictwa i dozoru
ruchu.
b)
odpowiedź na wątpliwość odpowiedniej gradacji ważności przepisów i norm technicznych jest następująca:
-
nadrzędnym aktem prawa jest ustawa zasadnicza - Konstytucja RP która reguluje porządek prawny w
państwie,
prawo materialne w danej dziedzinie gospodarki uregulowane jest ustawami,
z delegacji ustaw, w zakresie w nich określonym, właściwe organy państwa wydają rozporządzenia
wykonawcze, które w swoich zapisach mogą przywoływać Polskie Normy.
c)
zasady instalowania i parametry oświetlenia podziemnych wyrobisk zakładów górniczych według § 615 cyt.
rozporządzenia powinny być zgodne z Polską Normą. Naszym zdaniem jeżeli ustawodawca w załączniku Nr 4 do
cyt. rozporządzenia w pewnych wyrobiskach powtórzył wymagania stosowania oświetlenia zawarte w normie chciał
mieć pewność iż w tych wyrobiskach oświetlenie będzie zastosowane nawet w przypadku zmiany normy.
2.
Rozpatrując wniosek KW S.A. KWK "Jas-Mos" w Jastrzębiu Zdrój w sprawie określenia zasad eksploatacji maszyn,
urządzeń i instalacji wyprodukowanych i przekazanych do eksploatacji w wyrobiskach podziemnych przed dniem
wejścia w życie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy, prowadzenia ruchu oraz zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U.
Nr 139, poz. 1169) Komisja zajęła następujące stanowisko:
a)
maszyny, urządzenia i instalacje powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa określone w przepisach
cytowanego rozporządzenia oraz powinny być eksploatowane, konserwowane, remontowane w sposób ustalony w
tych przepisach oraz w dokumentacji techniczno-ruchowej producenta.
Zgodnie z Art.5.1. ustawy z dnia 27 lipca 2001r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze obowiązek
dostosowania eksploatowanych maszyn, urządzeń i instalacji do wymagań cyt. przepisów nie dotyczy obiektów,
których eksploatacja prowadzona jest w oparciu o decyzję administracyjną wydaną na podstawie dotychczasowych
przepisów prawa geologicznego i górniczego np. zezwolenia na oddanie do ruchu podstawowego obiektu,
maszyny lub urządzenia wydanego przez właściwy organ nadzoru górniczego.
b)
projektowana modernizacja maszyn, urządzeń lub instalacji jest możliwa jedynie po uzyskaniu decyzji
administracyjnej w obowiązującym trybie.
Ad.6.
Odnosząc się do wniosku KW S.A. KWK "Makoszowy" w Zabrzu w sprawie wyjaśnienia wątpliwości dotyczących
postanowienia przepisów zawartych w §610 ust.4, § 635 ust.1 i § 689 pkt.5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z
4
dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz zabezpieczenia
przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. Nr139, poz. 1169) Komisja zajęła stanowisko.
1.
Postanowienia § 610 ust. 4 w sposób jednoznaczny nakazują stosowanie zasad doboru nastaw zabezpieczeń
zwarciowych i przeciążeniowych dla maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych zainstalowanych w
pomieszczeniach zagrożonych wybuchem pyłu węglowego zaliczonych do klasy "B" jak dla sieci i urządzeń
zainstalowanych w pomieszczeniach zaliczonych do stopnia "b" lub "c" niebezpieczeństwa wybuchu metanu.
Ogólne wymagania oraz zasady doboru i stosowania elektroenergetycznych zabezpieczeń:
-
zwarciowych i przeciążeniowych zawarte są w PN-G-42042:1997 "Środki ochronne i zabezpieczające w
elektroenergetyce kopalnianej. Zabezpieczenia zwarciowe i przeciążeniowe. Wymagania i zasady doboru.",
ziemnozwarciowych dla sieci elektroenergetycznych o napięciu znamionowym 6 kV zawarte są w
PN-G-42044:1997 "Środki ochronne i zabezpieczające w elektroenergetyce kopalnianej. Zabezpieczenia
ziemnozwarciowe. Wymagania i zasady doboru."
Powyższe normy odpowiednio, w sposób precyzyjny, określają wymagane wartości współczynnika czułości nastaw
zabezpieczeń zwarciowych, dopuszczalnych czasów działania zabezpieczeń zwarciowych i ziemnozwarciowych
oraz dopuszczalnych obciążalności długotrwałych linii elektroenergetycznej jak również podają metody uzyskania
wybiórczości działania zabezpieczeń.
2.
Wymagania zawarte w § 635 ust.1. nakazują stosowanie bardzo niskiego napięcia bezpiecznego SELV lub PELV
do zasilania zewnętrznych obwodów sterowania maszyn i urządzeń niezależnie od miejsca ich zainstalowania w
wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych. Dotychczas obowiązujące w podziemnych zakładach górniczych
przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy wprowadzone rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14
kwietnia 1995r. w § 741 ust.1. nakazywały stosowanie bezpiecznego napięcia do zasilania zewnętrznych obwodów
instalacji zdalnego sterowania napędów maszyn i urządzeń zainstalowanych w oddziałach górniczych oraz maszyn
ręcznych i ruchomych.
Spełnienie wymagań zawartych w cyt. przepisie rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 kwietnia
1995r. jest równoznaczne ze spełnieniem wymagań przepisu § 635, różnice dotyczą jednak zakresu stosowania
wymienionych przepisów.
Zgodnie z postanowieniami zawartymi w § 689 pkt.5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca
2002r. postanowienia przepisu § 635 ust.1 obowiązują od dnia wejścia w życie rozporządzenia dla:
-
maszyn i urządzeń nowo budowanych,
maszyn i urządzeń eksploatowanych w oddziałach wydobywczych,
maszyn ręcznych i ruchomych.
Dla pozostałych przypadków tj. dla maszyn i urządzeń eksploatowanych w dniu wejścia w życie rozporządzenia
poza oddziałami wydobywczymi, z wyłączeniem maszyn ręcznych i ruchomych, przepis § 635 ust.1 obowiązuje od
dnia 1 stycznia 2004r.
Ad.7.
Rozpatrując wystąpienia KWK "Katowice - Kleofas" w sprawie wyjaśnienia wątpliwości dotyczących postanowienia
przepisów zawartego w § 635 ust.1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych
zakładach górniczych (Dz.U. Nr139, poz. 1169) Komisja zajęła następujące stanowisko.
Wymagania § 635 należy analizować całościowo tj. zapisy ust.1 należy analizować łącznie z ust. 2 i 3 tego
paragrafu. Indywidualna interpretacja ust.1 może prowadzić do błędnych wniosków dotyczących zakresu jego
obowiązywania. Wymagania zawarte w ust. 2 i 3 jednoznacznie zawężają zakres obowiązywania przedmiotowego
paragrafu do maszyn i urządzeń eksploatowanych w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych.
Wobec powyższego, przepis zawarty w § 635 dotyczy wyłącznie maszyn i urządzeń eksploatowanych w
wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych. Na powierzchni podziemnych zakładów górniczych, w zakresie
nieuregulowanym w przepisach wydanych z delegacji ustawy - Prawo geologiczne i górnicze obowiązują przepisy
odrębne, w omawianym przypadku wydane z delegacji ustawy - Prawo budowlane oraz ustawy - Prawo
energetyczne.
Komisja jednak dla rozwiania wątpliwości w rozumieniu intencji zapisu proponuje aby uzupełnić zapis § 635
ust.1.Uzupełnienie powinno polegać na doprecyzowaniu, że zapis ten dotyczy maszyn i urządzeń zainstalowanych
w wyrobiskach podziemnych.
5
Komisja zajęła stanowisko, że po wyrazach "maszyn i urządzeń" należy wprowadzić zapis "eksploatowanych w
wyrobiskach".
Ad.8.
Analizując wystąpienia KW S.A. KWK "Ziemowit" w Lędzinach w sprawie wyjaśnienia wątpliwości dotyczących
postanowienia przepisów zawartych w § 635 ust.1 i § 689 pkt.5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28
czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz zabezpieczenia
przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. Nr139, poz. 1169), Komisja ustaliła:
Wymagania zawarte w § 635 ust.1. nakazują stosowanie bardzo niskiego napięcia bezpiecznego SELV lub
PELV do zasilania zewnętrznych obwodów sterowania maszyn i urządzeń niezależnie od miejsca ich
zainstalowania w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych. Dotychczas obowiązujące w podziemnych
zakładach górniczych przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy wprowadzone rozporządzeniem Ministra Przemysłu
i Handlu z dnia 14 kwietnia 1995r. w § 741 ust.1. nakazywały stosowanie bezpiecznego napięcia do zasilania
zewnętrznych obwodów instalacji zdalnego sterowania napędów maszyn i urządzeń zainstalowanych w oddziałach
górniczych oraz maszyn ręcznych i ruchomych.
Spełnienie wymagań zawartych w cyt. przepisie rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 kwietnia
1995r. jest równoznaczne ze spełnieniem wymagań przepisu § 635, różnice dotyczą jednak zakresu stosowania
wymienionych przepisów.
Zgodnie z postanowieniami zawartymi w § 689 pkt.5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca
2002r. postanowienia przepisu § 635 ust.1 obowiązują od dnia wejścia w życie rozporządzenia dla:
- maszyn i urządzeń nowo budowanych,
- maszyn i urządzeń eksploatowanych w oddziałach wydobywczych,
- maszyn ręcznych i ruchomych.
Dla pozostałych przypadków tj. dla maszyn i urządzeń eksploatowanych w dniu wejścia w życie rozporządzenia
poza oddziałami wydobywczymi, z wyłączeniem maszyn ręcznych i ruchomych, przepis § 635 ust.1 obowiązuje od
dnia 1 stycznia 2004r.
Ad.9.
Rozpatrując wystąpienie Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. w Katowicach w sprawie interpretacji punku
4.1.37 załącznika nr 5 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy, prowadzenia ruchu i specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych
zakładach górniczych, Komisja zajęła następujące stanowisko:
1.
W § 293 ust.1 ww. rozporządzenia Ministra Gospodarki nakazuje się, aby w zakładach górniczych eksploatujących
pokłady zaliczone do IV kategorii zagrożenia metanowego stosować odmetanowanie górotworu. Nakaz ten,
zgodnie z ust.3 ww. paragrafu, można nie stosować w przypadkach uzasadnionych analizą stanu warunków
wentylacyjno-metanowych i prognozą metanowości o ile przestrzegane będą warunki gwarantujące
bezpieczeństwo pracy i ruchu zakładu górniczego ustalone przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Jednakże
przedmiotową analizę powinien zaakceptować kopalniany zespół ds. wentylacyjno-metanowych. Jednym z
warunków zezwalających kopalni na niestosowanie odmetanowywania może być brak odpowiedniej zawartości
metanu w gazie ujmowanym do rurociągu odmetanowania, o czym stanowią postanowienia zawarte w §§ 303 i 304
ww. rozporządzenia.
2.
Stwierdzono, że z uwagi na zmianę przepisów Instrukcja nr 8 opracowana przez Główny Instytut Górnictwa
dotycząca zasad przewietrzania wyrobisk górniczych w warunkach zagrożenia metanowego wraz z doborem
urządzeń wentylacyjnych dla jego zwalczania, nie obowiązuje i utraciła moc wiążącą. Trwają prace w kierunku
doprecyzowania instrukcji o nowe elementy wynikające ze zmiany przepisów górniczych jak i postępu
technicznego.
3.
Postanowienia ujęte w pkt. 4.1.37 załącznika nr 5 do ww. rozporządzenia nakazują stosowanie odmetanowania
przy prowadzeniu ścian zawałowych w III stopniu zagrożenia tąpaniami i w III,IV kategorii zagrożenia metanowego.
Jego niespełnienie wymaga od przedsiębiorcy, w szczególnych przypadkach uzasadnionych warunkami
bezpieczeństwa, wystąpienie do Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z wnioskiem o udzielenie odstępstwa od
obowiązujących przepisów. Powyższy obowiązek nakładają na przedsiębiorcę postanowienia art.78 ust.4
znowelizowanego Prawa geologicznego i górniczego. W uzasadnieniu wniosku należy udokumentować
niemożność stosowania odmetanowania ze względu na niespełnienie wymogów §§ 303 i 304 ww. rozporządzenia.
6
Ad.10.
W związku z wynikami prac Komisji powołanej dla zbadania przyczyn i okoliczności awarii górniczego wyciągu
szybowego szybu "Bolesław", zaistniałej w dniu 22 marca 2003r. w Zakładzie Górniczym "Bytom III" w Bytomiu
Komisja do spraw analizy stosowania przepisów prawa związanego z ruchem zakładów górniczych opowiada się
za wprowadzeniem zmian w przepisach rozporządzenia Rady ministrów z dnia 2 lipca 2002r. w sprawie
dopuszczania do stosowania w zakładach górniczych maszyn, urządzeń i materiałów oraz środków strzałowych i
sprzętu strzałowego (Dz.U.Nr 125, poz.1064) wnioskowanych przez Departament Energomechaniczny WUG.
1.
Do treści punktu 1.1.6.2.22 załącznika nr 3 do tego rozporządzenia proponuje się dodać zdanie:
"Instalacje hamulców maszyn wyciągowych powinny być wyposażone w urządzenie, chronione przed
nieuzasadnionym użyciem, pozwalające maszyniście wyciągowemu na ręczne - mechaniczne spowodowanie
zaniku ciśnienia medium powodującego stan odhamowania hamulców".
2.
Do punktu 1.1.5.2. proponuje się dodać podpunkt 14) o treści:
"element operacyjny pozwalający maszyniście wyciągowemu na ręczne - mechaniczne spowodowanie zaniku
ciśnienia medium powodującego stan odhamowania hamulców maszyny wyciągowej."
Ad.11.
Powiadomiono członków Komisji, że następne posiedzenie Komisji odbędzie się w dniu 4 czerwca 2003r. Osoby
zaproszone na to posiedzenie otrzymają zawiadomienie i materiały pocztą.
Protokołował:
-----------mgr inż.Rajmund Moric
7