Nowe jakości dla przedsiębiorców w ustawie Prawo upadłościowe i

Nowe jakości dla przedsiębiorców
w ustawie Prawo upadłościowe
i Prawo restrukturyzacyjne
Próba „odczarowania” sądów upadłościowych
SSR Łukasz Lipowicz
Wiceprzewodniczący w Wydziale XI
Gospodarczym do spraw Upadłościowych i
Naprawczych Sądu Rejonowego Poznań
Stare-Miasto.
1. DLACZEGO USTAWA PRAWO UPADŁOŚCIOWE I
NAPRAWCZE PONIOSŁA KLĘSKĘ?
2. CZY KLĘSKA TA BYŁA NIEUNIKNIONA?
3. CZY KLĘSKA GROZI NOWEJ REGULACJI, W
SZCZEGÓLNOŚCI USTAWIE PRAWO
RESTRUKTURYZACYJNE?
Wsparcie dla firm - statystyka
Ponad 45 tys. wniosków o ogłoszenie upadłości
w latach 2003 – 2014
Liczba ogłoszonych upadłości likwidacyjnych
Liczba postępowań naprawczych
Liczba ogłoszonych upadłości z możliwością
zawarcia układu
Liczba ogłoszonych upadłości konsumenckich
- w latach 2003 – 2014
-- w I półroczu 2015 roku
Źródło: Dane przygotowane przez DGA Centrum Sanacji Firm S.A.
7.333
58
1.049
109
699
Nowy świat sanacji firm
od 1 stycznia 2016 r.
Znaczenie kompletności wniosków o
otwarcie postępowania
1. Kiedy składać wniosek restrukturyzacyjny?
-
-
co do zasady wniosek może złożyć wyłącznie sam dłużnik
(wyjątek w art. 283 ust. 2 PR)
brak terminu na złożenie wniosku, co nie oznacza braku
konieczności prowadzenia przez danego przedsiębiorcę
monitoringu swojej działalności pod kątem okoliczności z art. 6
ust. 1 PR
zgodnie z art. 6 PR „Postępowanie restrukturyzacyjne może być
prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego
niewypłacalnością
Zagrożenie niewypłacalnością niewypłacalność
Art. 6. 1. Postępowanie restrukturyzacyjne może być
prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub
zagrożonego niewypłacalnością.
2. Przez dłużnika niewypłacalnego należy rozumieć
dłużnika niewypłacalnego w rozumieniu ustawy Prawo
upadłościowe (art. 11 PU)
3. Przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy
rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna
wskazuje, że w niedługim czasie może stać się
niewypłacalny.
PRAWO UPADŁOŚCIOWE
Definicja niewypłacalności (art. 11 PU)
utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań
pieniężnych.
opóźnienie przekracza 3 miesiące
zobowiązania nie dotyczą wierzytelności spornych
dla osób prawnych – dodatkowo:
zobowiązania przekraczają wartość majątku, a stan ten trwa
24 miesiące
JEDEN MIESIĄC NA ZŁOŻENIE WNIOSKU
O OGŁOSZENIE UPADŁOŚCI.
Zagrożenie niewypłacalnością / niewypłacalność
1. Brak
ziszczenia
się
przesłanki
zagrożenia
niewypłacalnością, czy przesłanki niewypłacalności
skutkować będzie odmową zatwierdzenia układu, bądź
odmową otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
2. Wniosek o wszczęcie/otwarcie każdego z postępowań
restrukturyzacyjnych winien zostać – poza wyjątkiem z
art. 270 ust. 2 PR i art. 288 ust. 1 PR – rozpoznany na
posiedzeniu niejawnym i wyłącznie w oparciu o jego treść
i dołączone doń dokumenty.
3. Niedopuszczalne jest w tym zakresie przeprowadzenie
dowodu z opinii biegłego (art. 196 PR).
Znaczenie kompletności wniosków o
otwarcie postępowania c.d.
2. Postępowanie restrukturyzacyjne wszczyna się na
wniosek restrukturyzacyjny – art. 7 ust. 1 PR
3. Wniosek restrukturyzacyjny to wniosek o otwarcie
postępowania restrukturyzacyjnego oraz wniosek o
zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o
pozasądowym charakterze (art. 7 ust. 2 PR)
Znaczenie kompletności wniosków o
otwarcie postępowania c.d.
4. Wymogi formalne wniosku o zatwierdzenie układu (art. 219 –
220 PR), m.in. sprawozdanie nadzorcy układu, którego
elementem jest plan restrukturyzacyjny.
5. Wymogi formalne wniosku o otwarcie przyspieszonego
postępowania układowego (art. 227 -228 PR), m.in. wstępny
plan restrukturyzacyjny .
6. Wymogi formalne wniosku otwarcie postępowania układowego
(art. 265 – 266 PR), m.in. wstępny plan restrukturyzacyjny.
7. Wymogi formalne wniosku o otwarcie postępowania
sanacyjnego (art. 284 PR), m.in. wstępny plan
restrukturyzacyjny .
Wstępny plan restrukturyzacyjny
Art. 9 PR
• Art. 9. Wstępny plan restrukturyzacyjny zawiera co
najmniej:
1)
analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej
dłużnika;
2)
wstępny opis i przegląd planowanych środków
restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów;
3)
wstępny harmonogram wdrożenia środków
restrukturyzacyjnych.
Plan restrukturyzacyjny – art. 10 PR
1. Na etapie wniosku mającego zainicjować jedną z procedur
ujętych w Prawie restrukturyzacyjnym
plan
restrukturyzacyjny pojawia się jako wymóg formalny
wniosku wyłącznie w przypadku postępowania o
zatwierdzenie układu. W pozostałych postępowaniach
restrukturyzacyjnych do wniosku o ich otwarcie musi
zostać
dołączony
wyłącznie
wstępny
plan
restrukturyzacyjny
2. W innych – niż postępowanie o zatwierdzenie układu –
postępowaniach
restrukturyzacyjnych
plan
restrukturyzacyjny jest sporządzany dopiero po wydaniu
postanowienia o otwarciu danego postępowania (art. 261
pkt 1 PR, art. 280 pkt 1 PR oraz art. 313 ust. 1 PR)
Zawartość planu restrukturyzacyjnego
Art. 10. 1. Plan restrukturyzacyjny zawiera co najmniej:
1) opis przedsiębiorstwa dłużnika wraz z informacją o aktualnym oraz przyszłym stanie podaży i
popytu sektorze rynku, na którym przedsiębiorstwo działa;
2) analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika;
3)
prezentację proponowanej przyszłej strategii prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika oraz
informację na temat poziomu i rodzaju ryzyka;
4) pełny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów;
5) harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych oraz ostateczny termin wdrożenia planu
restrukturyzacyjnego;
6) informację o zdolnościach produkcyjnych przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności o ich
wykorzystaniu i redukcji;
7) opis metod i źródeł finansowania, w tym wykorzystania dostępnego kapitału, sprzedaży aktywów
w celu finansowania restrukturyzacji, finansowych zobowiązań udziałowców i osób trzecich, w
szczególności banków lub innych kredytodawców, wielkości udzielonej i wnioskowanej pomocy
publicznej oraz pomocy de minimis lub pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie i
wykazania zapotrzebowania na nią;
8) projektowane zyski i straty na kolejne pięć lat oparte na co najmniej dwóch prognozach;
9) imiona i nazwiska osób odpowiedzialnych za wykonanie układu;
10) imiona i nazwiska autorów planu restrukturyzacyjnego;
11) datę sporządzenia planu restrukturyzacyjnego.
Zdolność do regulowania zobowiązań po
otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego
1. W
przypadku
postępowania
układowego
oraz
postępowania sanacyjnego we wniosku o jego otwarcie
dłużnik uprawdopodabnia zdolność do bieżącego
zaspokajania kosztów postępowania układowego i
zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia (art. 266
ust. 1 PR oraz art. 284 ust. 1 pkt 4 PR).
2. Powyższe stanowi konsekwencję unormowania zawartego
w art. 8 ust. 2 PR, zgodnie z którym Sąd odmawia otwarcia
postępowania układowego lub sanacyjnego również, jeżeli
nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do
bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i
zobowiązań powstałych po jego otwarciu
Kompletność wniosku o otwarcie postępowania
restrukturyzacyjnego - podsumowanie
1.
2.
3.
Należy prognozować położenie przez sądy nacisku na kontrolę wymogów
formalnych
Obawa przed automatycznym i bezrefleksyjnym rozpoznawaniem
wniosków restrukturyzacyjnych , z uwagi na wyjątkowo krótkie terminy
przewidziane w PR na ich rozpoznanie i na brak po stronie wierzycieli
uprawniania do zaskarżenia postanowienia o otwarciu postępowania
restrukturyzacyjnego – trafne obawy formułuje w tym zakresie prof. F.
Zedler w Monitorze Prawa Bankowego nr 12/2015 oraz sędzia Jarosław
Horobiowski w Doradcy Restrukturyzacyjnym nr 2/2015
Ogromna rola i rynek usług prawno – ekonomicznych do
zagospodarowania w tym zakresie przez podmioty, miejmy nadzieję jak
najbardziej profesjonalne, które przedmiotowe wnioski będą sporządzać
Układ częściowy – art. 180 – 188 PR
1. nowa instytucja, stanowiąca odpowiedź na praktykę postępowań upadłościowych z „opcją”
układową, w których niekiedy dla skutecznej restrukturyzacji przedsiębiorcy nie zawsze
konieczne było zawarcie układu ze wszystkimi wierzycielami, a wystarczające i umożliwiające
dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa było porozumienie z największymi, strategicznymi
wierzycielami (np. banki, ubezpieczyciele, leasingodawcy, najwięksi odbiorcy towarów, czy
usług dłużnika)
2. układ częściowy dopuszczalny jest wyłącznie w postępowaniu o zatwierdzeniu układu oraz w
przyspieszonym postępowaniu układowym
3. dłużnik będzie mógł złożyć propozycje układowe dotyczące jedynie zobowiązań niektórych
wierzycieli, których restrukturyzacja będzie miała zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie
przedsiębiorstwa (art. 180 ust. 1 PR)
4. ustawodawca wprowadził katalog przykładowych wierzycieli, którzy będą mogli być objęci
układem częściowym (art. 180 ust. 4 PR)
Układ częściowy – art. 180 – 188 PR
5. wyodrębnienia wierzycieli ustawa nie pozostawia swobodnemu uznaniu
dłużnika, a wprowadza kryteria (art. 180 ust. 2 PR), przy czym ich wybór przez
dłużnika podlega kontroli sądu
6. skutki układu częściowego są ograniczone podmiotowe – układ wiąże
wyłącznie wierzycieli wyodrębnionych przez dłużnika
6. warunkiem skuteczności propozycji układowych jest by nie przewidywały
one dla wierzycieli objętych układem częściowym korzyści, które zmniejszą
możliwość zaspokojenia wierzytelności nim nieobjętych
7. wierzyciel nieobjęty układem częściowym ma możliwość wniesienia
zażalenia na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu
częściowego - ograniczony jest tu jednak katalog zarzutów (art. 180 ust. 2
PR i art. 183 ust. 1 PR)
Przygotowana likwidacja – pre pack
1.
2.
3.
4.
5.
Nowa instytucja prawa upadłościowego – art. 56a – 56h PU
Cel – skrócenie czasu postępowania, a przez to zmniejszenie jego
kosztów
Istota - sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego lub jego
zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących
znaczną część przedsiębiorstwa na warunkach określonych we
wniosku dołączonym do wniosku o ogłoszenie upadłości.
Minimum warunków jakie musi wskazywać wniosek to określenie
ceny i nabywcy
Wniosek może złożyć każdy podmiot uprawniony do złożenia
wniosku o ogłoszenie upadłości.
Przygotowana likwidacja – pre pack
6. wniosek musi zawierać opis i oszacowanie składnika podlegającego sprzedaży,
sporządzone przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych.
7. Sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest
wyższa niż kwota możliwa do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy
likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszona o koszty postępowania – wówczas
w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zatwierdza warunki sprzedaży. W
pewnych wypadkach możliwe jest uwzględnienie wniosku, gdy cena nie będzie
wyższa od możliwej do uzyskania w razie przeprowadzenia likwidacji na zasadach
ogólnych w postępowaniu upadłościowym
8. Zażalenie na postanowienie uwzględniające wniosek może wnieść każdy wierzyciel.
9. Należy przewidywać dużą przychylność sądów w tym zakresie.
10. Należy postulować by wniosek o ogłoszenie upadłości zawierał w tym wypadku jak
najdokładniejszą symulację kosztów postępowania upadłościowego, by ułatwić
sądowi podjęcie decyzji w tym zakresie.
Serdecznie dziękuję za uwagę