docPobierz PDF - Ebookpoint
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz PDF - Ebookpoint
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka Projekt okładki: Jan Paluch Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock. Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://onepress.pl/user/opinie/dlamak Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. ISBN: 978-83-246-3855-0 Copyright © Helion 2012 Printed in Poland. • Kup książkę • Poleć książkę • Oceń książkę • Księgarnia internetowa • Lubię to! » Nasza społeczność Spis treści Wstp 7 1 Dlaczego jeszcze nie zarabiasz pienidzy? Twoje ulubione aktywa Spekulacja czy inwestycje? Inwestowanie w odpowiednie aktywa w odpowiednim czasie Brak zaufania do wasnej wiedzy Suchaj mdrzejszych od siebie Internet daje nieograniczone moliwoci zdobywania wiedzy Niewane, ile wiesz — wane, czy to rozumiesz Wartociowa informacja nie jest atwo dostpna …ufa, ale sprawdza 13 15 19 23 27 29 33 34 37 39 2 Najwiksze kamstwo w historii „Obligacje Skarbu Pastwa — zysk bez ryzyka” Grecja Obligacje korporacyjne Bank Lehman Brothers (Nie)Bezpieczne akcje KGHM Liczy si emitent, a potem papier wartociowy Co moesz zrobi? 41 45 46 49 50 52 53 58 63 Kup książkę Poleć książkę 4 Dlaczego Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział? 3 Najwaniejszy czynnik inwestycji giedowych — TY Istnieje wiele rodzajów ryzyka, ale tylko jedno jest najwaniejsze Lepszy i gorszy inwestor Inteligencja emocjonalna Wiedza inwestycyjna Umiejtno zarzdzania swoimi pienidzmi Umiejtno wspópracy z ludmi Inwestycja jest wana, ale… „W kaczki, synu, w kaczki” Podsumowanie 67 69 74 77 77 77 78 80 81 86 4 Dawno, dawno temu… W jakie bajki wierzysz? Rynek jest efektywny Ceny akcji dyskontuj róne czynniki, a analiza techniczna jest skuteczna Inwestowanie jest skomplikowane Nie mona pokona instytucji finansowych Bezpieczne schronienie — czy istnieje? Lekarstwo na gupot inwestycyjn XXI wieku 101 103 106 109 111 5 Cierpliwo, cierpliwo… i cierpliwo …liczy si wysokie EQ, nie IQ Emocje giedowe w praktyce Raz jeszcze: trzeba ufa sobie Cena niecierpliwoci Pierwszy krok w kierunku cierpliwoci Podsumowanie 113 118 121 128 131 132 135 Kup książkę 87 90 90 Poleć książkę Spis treści 5 6 „wity Graal” inwestycji giedowych? Inwestowanie to podró Uciekajce okazje inwestycyjne 137 141 147 7 Inwestycyjny pierwszy krok Przykad 1 Przykad 2 Czym jest sprawozdanie finansowe? Elementy skadowe sprawozdania finansowego Wcale nie taki wany bilans Róne rodzaje sprawozda finansowych Jak nauczy si czyta sprawozdania finansowe? 149 150 151 152 155 165 179 182 8 Nieoszlifowany diament Rentowno... bo biznes musi zarabia Zaduenie jest dla ludzi Pynno Zarzdzanie aktywami obrotowymi Podsumowanie 185 188 193 201 206 208 9 Nieodparta pokusa Tylko inwestor jest w stanie rozpozna inwestora Jak znale dobry fundusz inwestycyjny? Koszty Rentowno Warto jednostki uczestnictwa, czyli „co ja mam z wysokiej rentownoci?” Troch praktyki Jak to jest z tymi funduszami? 211 212 215 217 219 Kup książkę 221 221 224 Poleć książkę 6 Dlaczego Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział? 10 Gieda Papierów Wartociowych to jest to! Informacja si liczy Gazety i czasopisma Blogi oraz strony internetowe innych inwestorów Zasoby rzdowe Sprawozdania finansowe Inwestuj wiadomie Zakoczenie A Dane finansowe funduszy inwestycyjnych PZU Akcji Krakowiak FIO ING Akcji FIO Legg Mason Akcji FIO Pioneer Akcji Polskich FIO BPH Akcji FIO Podsumowanie Kup książkę 225 227 228 228 229 230 231 233 235 236 237 238 239 240 240 Poleć książkę 2 Największe kłamstwo w historii Kamstwo powtarzane tysic razy staje si prawd. Josef Goebbels, bliski wspópracownik i doradca Adolfa Hitlera K amstwo jest ze. Nikt nie lubi kamców, wszyscy chc sysze prawd. Prawda jest jednak czsto bolesna, dlatego odnosz wraenie, e pomimo obrzydliwoci mówienia nieprawdy ludzie w jaki sposób kochaj kamstwo, bo ono mniej boli. Pojciem kamstwa i procesem jego tworzenia zajmuje si wiele dziedzin nauki — od psychologii po etyk i socjologi. Nie bd snu tu dywagacji na temat moralnoci kamcy oraz zasadnoci wymylania kamstw. W tym rozdziale interesuje mnie jeden rodzaj kamstwa, który ma niesamowicie duy wpyw na Twoj zdolno do generowania pienidzy. Kup książkę Poleć książkę 42 Dlaczego Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział? Zaczn jednak od pocztku. Czy wedug Ciebie istnieje wity Mikoaj? A zajczek wielkanocny lub boonarodzeniowe dziecitko przynoszce prezenty pod choink? Oczywicie, e nie, bo to s bajki. Jednak kady z nas na pewnym etapie swojego ycia wierzy w te bajki. wity Mikoaj nie istnieje, a wmawiano nam, e jest inaczej — byo to po prostu kamstwo. W dziecistwie wierzylimy w te kamstwa, bo tego chcielimy, cieszylimy si z faktu, e istnieje kto lub co, dziki czemu czujemy si szczliwsi; nie zdawalimy sobie sprawy z istnienia innego wiata — bez witego Mikoaja i innych dobrych duchów obdarowujcych nas prezentami. Pamitam, e gdy dowiedziaem si w kocu od swoich rodziców, e wity Mikoaj, zajczek wielkanocny i boonarodzeniowe dziecitko, które przynosi prezenty, nie istniej, byem zszokowany. Okazao si, e to nasi bliscy obdarowywali nas w dziecistwie prezentami. Nasze dziecice, wyimaginowane postaci, wpojone nam przez naszych rodziców, byy bardzo wygodnymi kamstwami. Nie twierdz, e byo to ze, poniewa te kamstwa powstay, i nadal powstaj, tylko i wycznie w dobrej wierze. Czasy dziecistwa si skoczyy, rozpoczy si czasy modziecze. Przyszed wic moment na chonicie kolejnych kamstw, lecz o wiele gorszych. Po dzi dzie w szkoach, szczególnie gimnazjach, pokutuje wród modziey co najmniej gupi stereotyp, e osoby modnie si ubierajce, posiadajce najnowsze gadety i wielu znajomych s „kim” dla swoich rówieników. Skd si wzio to kamstwo? Oczywicie z mediów oraz obrazów ludzi przez nie kreowanych. Modzie wierzy w takie kamstwa, które s jednak o wiele bardziej niebezpieczne od wspomnianego kamstwa o witym Mikoaju. Wpyw ten uwidacznia si przede wszystkim w samoocenie osób speniajcych kryteria bycia „kim”. Po ukoczeniu gimnazjum przychodzi czas na szko redni. Nie ma znaczenia, czy uczniowie wybieraj si do liceum, czy do Kup książkę Poleć książkę Największe kłamstwo w historii 43 technikum lub jakiejkolwiek innej szkoy redniej. Wszyscy oni na tym etapie wysuchuj setek kamstw na swój temat, a take na temat ycia oraz pienidzy. W szkole redniej kady syszy stwierdzenie, e naley si uczy i dobrze zda matur, eby dosta si na dobre studia, a potem zrobi wspania karier. Wraz z upywem czasu oraz dorastaniem spoeczestwo karmi nas coraz bardziej szkodliwymi kamstwami. Stopniowanie ich mocy ma na celu przystosowanie naszych umysów do ich pochaniania. W kóko syszymy róne kamstwa, które ostatecznie przyjmujemy za prawd (patrz cytat na pocztku rozdziau), a potem dowiadujemy si, e mówienie nieprawdy jest spoecznie pitnowane. Niesamowity paradoks. Sytuacja przypominajca schizofreni. Wkraczajc w mury wyszych uczelni, znowu syszymy wygadywane przez innych ludzi bzdury. Pamitam, e na pierwszym spotkaniu z dziekanem mojego wydziau usyszaem sowa, z których wynikao, e pojawiem si na tej uczelni po to, by w przyszoci znale dobr prac. O ile w wikszoci przypadków jest to prawd, o tyle istniej równie ludzie, których nie jest mao, posiadajcych inne cele zwizane z podejmowaniem studiów. Ja do takich osób wanie si zaliczaem. Tak naprawd rozpoczem studia finansowe, bo chciaem sta si lepszym inwestorem i wiedziaem, e na uczelni technicznej, na której studiowaem wczeniej, osignicie tego celu byoby o wiele trudniejsze. Poza tym okazao si, e jestem stworzony do zajmowania si pienidzmi, a nie programowania komputerów. Dlaczego wic nie powiedzie studentom, e studiuj po to, by zdoby umiejtnoci, które mog by wykorzystane nie tylko w pracy na etacie? Zauwa, e kamstwa wmawiane nam przez innych ludzi s coraz bardziej szkodliwe i wprowadzaj nas w bd w miar dorastania, a potem starzenia si: Kup książkę Poleć książkę 44 Dlaczego Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział? 1. Kamstwo o witym Mikoaju jest zupenie nieszkodliwe. 2. Kamstwa modziecze wpywaj ju na poczucie wasnej wartoci i mog wycisn na nas trwae pitno na reszt ycia. 3. Kamstwa dotyczce nauki oraz zdobywania dobrej pracy wpywaj ograniczajco na nasz zdolno do tworzenia bogactwa. 4. Nieprawda zasyszana na dalszych etapach ycia jeszcze bardziej wpdza nas w poczucie finansowej bezradnoci oraz w znacznej czci eliminuje nasze indywidualne skonnoci do bogacenia si. W XXI wieku mamy jednak do dyspozycji internet, a wikszo z tradycyjnych kamstw finansowych zostaa zweryfikowana. S jednak takie kamstwa, których nikt z przecitnych Kowalskich nigdy nie zweryfikuje. Moemy weryfikowa nieprawd na tyle, na ile kto nam na to pozwoli. Kim jest ten „kto”? Nie bd udziela jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, bo sam nie wiem, niemniej mog z duym prawdopodobiestwem, graniczcym nawet z pewnoci, stwierdzi, e za kamstwami finansowymi stoi brana finansowa. Robert Kiyosaki w swoich ksikach przytoczy wiele rodzajów finansowych kamstw, np.: Inwestowanie jest ryzykowne. Bogaci s chciwi. Praca na etacie jest bezpieczna. Naley posiada plan emerytalny. I tak dalej, i tak dalej. Bdc dorosymi ludmi, dosownie obracamy si w zakltym krgu kamstw, twierdzc jednoczenie, e umiowalimy prawd. Kup książkę Poleć książkę Największe kłamstwo w historii 45 O ile wiara w nieprawd, któr syszelimy wczeniej na rónych etapach ycia, bya mao szkodliwa, o tyle kamstwa, które akceptujemy, bdc dorosymi, s o wiele gorsze, bo wpywaj na nasz finansow przyszo. Moim celem nie jest powielanie w tym miejscu wywodów, które przeprowadzi Robert, jednak chciabym poszerzy jego list kamstw o nieprawd akceptowan przez spoeczestwo w kontekcie giedy i papierów wartociowych. „Obligacje Skarbu Państwa — zysk bez ryzyka” Kiedy czytam powysze sowa, przypomina mi si pewien epizod z ycia Ryszarda Krauzego, który mia miejsce w roku 20101. Otó ogldajc informacje nadawane przez jedn z popularnych stacji telewizyjnych, dowiedziaem si, e katowicka prokuratura postawia Ryszardowi Krauzemu zarzut dziaania na szkod ówczesnej spóki Prokom Investments. rodowisko rzdowe byo uradowane, mogc wygrzeba róne elementy finansowej przeszoci Ryszarda Krauzego jako jednego z najbogatszych Polaków, do których mona byo si przyczepi (szczególnym zadowoleniem emanowa wtedy Jarosaw Kaczyski). Z drugiej strony, rodowisko biznesowe byo oburzone takim posuniciem katowickiej prokuratury, argumentujc swoje stanowisko ingerencj pastwa w swobod dziaalnoci gospodarczej. W obronie gdyskiego biznesmena zosta wystosowany list otwarty, którego autorem by Zygmunt Solorz-ak2. Mona w nim byo przeczyta nastpujce sowa: 1 2 http://www.rp.pl/artykul/559211.html. http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/zygmunt-solorz-zak-broni-inwestycji-krauzego. Kup książkę Poleć książkę 46 Dlaczego Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział? „Przedsibiorca uruchamiajcy przedsiwzicie biznesowe podejmuje ryzyko, musi je oszacowa i si z nim zmierzy. Zysk bez ryzyka istnieje tylko na papierze lub jako chwytliwe haso reklamowe pastwowych obligacji. Czy w celu uniknicia ryzyka polscy przedsibiorcy mieliby jedynie inwestowa w obligacje Skarbu Pastwa?”. Nie ma zysku bez ryzyka, to prawda i zgadzam si z tym. Jednak niegdysiejsze haso reklamowe obligacji skarbowych jest co najmniej nie na miejscu. Sowa Zygmunta Solorza-aka dotyczce obligacji skarbowych równie nie s do koca zgodne z prawd. Przytocz zaraz kilka przykadów, które posu mi do zilustrowania podstawowej myli tego rozdziau, tj. najwikszego kamstwa finansowego, które wpaja si przecitnemu czowiekowi. Nie zdradz na razie treci tego kamstwa, bo chc, eby na podstawie przykadów, które za chwil poznasz, sam zda sobie spraw z pewnych zalenoci. Zaczem omawia temat bezpieczestwa nabywania obligacji na przykadzie obligacji skarbowych, gdy to one uwaane s za najbezpieczniejsze. Uwaa si, e papiery rzdowe s nawet bezpieczniejsze ni lokaty bankowe. Czy tak jest w rzeczywistoci? Uwaam, e nie. Grecja W roku 2009 dug grecki na rynku finansowym znacznie podroa3. Jak doniosa „Gazeta Prawna” 2 grudnia 2009 roku, za 10 mln euro poyczki udzielonej Grecji inwestorzy zadali 600 tys. euro odsetek, co daje stop oprocentowania tych papierów na poziomie 6% w skali roku. Dla porównania Niemcy i Francja oferoway 3 http://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/375450,grecja_coraz_ blizej_bankructwa.html. Kup książkę Poleć książkę 47 Największe kłamstwo w historii w tamtym czasie 4%. Wysze oprocentowanie obligacji czy, szerzej mówic, papierów dunych jest premi za ryzyko, czyli swoist rekompensat za wysze ryzyko zwizane z nabywaniem tych papierów. Ryzyko to jest zwizane z wypacalnoci dunika w zakresie patnoci odsetkowych oraz ostatecznego wykupu obligacji. W roku 2009 inwestorzy wtpili, czy Grecja jest w stanie wywiza si ze swoich zobowiza, które zacigaa w przeszoci na finansowanie deficytu budetowego. W roku 2010 okazao si, e kraj ten jest de facto bankrutem. Rzd grecki od dawna wiedzia, jak za jest sytuacja pastwowych finansów, jednak poprzez sztuczki ksigowe znieksztaca obraz finansów swojego kraju w raportach przesyanych Unii Europejskiej. Na ratunek Grecji ruszya Unia Europejska oraz Midzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), zasilajc budet tego kraju dodatkowymi pienidzmi. Jeli ledzie wydarzenia w tamtym czasie, pewnie nie umkny Twojej uwadze relacje telewizyjne z zamieszek z udziaem ludnoci greckiej, wystpujcej przeciwko ciciom wydatków, obnice wynagrodze w sferze budetowej oraz rosncemu bezrobociu. MFW przekaza Grecji 110 mld euro pomocy finansowej. Nie wnikam ju, skd ta pomoc si wzia, bo okazaoby si, e w poredni sposób kady ucierpia na rozpasanej polityce budetowej Grecji. Wane jest tutaj co innego. 11 marca 2011 roku w serwisie Bankier.pl4 ukaza si artyku, z którego w jasny sposób wynikao, e Grecja bdzie zmuszona restrukturyzowa swój dug. Pokazane zostao równie biece oprocentowanie obligacji tego kraju, które wynioso a 17% rocznie przy poyczce pienidzy na dwa lata! To bardzo duo w skali wiatowej, a tym bardziej europejskiej. Restrukturyzacja dugu to po prostu ustalenie nowych warunków spaty dotychczasowego 4 http://www.bankier.pl/wiadomosc/Inwestorzy-typuja-bankructwo-Grecji-2300256.html. Kup książkę Poleć książkę 48 Dlaczego Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział? zaduenia. Jeli Kowalski ma problem ze spat kredytu bankowego, negocjuje nowe warunki jego spaty — tak te prawdopodobnie si stanie — lub ju si dzieje — w przypadku Grecji. Wysokie oprocentowanie greckich papierów dunych, jak ju wczeniej wspomniaem, jest dla inwestorów rekompensat za z kondycj finansow kraju. Czy w wietle tego, czego si dowiedziae, nadal uwaasz, e kupno papierów rzdowych jest najbezpieczniejsze, a przynajmniej wystarczajco bezpieczne? Idmy dalej. Na pierwszym roku studiów finansowych uczszczaem na przedmiot „podstawy finansów”, na którym pani prowadzca omawiaa róne podstawowe zagadnienia finansowe, równie zwizane z dunymi papierami wartociowymi. Gdy temat wykadu zacz oscylowa wokó obligacji skarbowych, usyszaem stwierdzenie, e bankructwa rzdów si zdarzaj, ale niesamowicie rzadko. Jest to nie do koca prawd. W roku 2010 na polskim rynku pojawia si wietna ksika autorstwa francuskiego ekonomisty Jacques’a Attaliego5. Zostao w niej omówione zagadnienie nadmiernego zaduania si rzdów wspóczesnych krajów europejskich. Ju we wstpie przeczytaem, co nastpuje: „Tylko w ostatnich dwóch stuleciach — od 1800 roku do dzi — zdarzyo si 170 przypadków ogaszania niewypacalnoci krajów zarówno w stosunku do wierzycieli wewntrznych, jak i zagranicznych. To, e bankrutuj kraje biedne, niestabilne politycznie i gospodarczo, wydaje si zrozumiae. Ale finansowe upadoci zaliczyy take mocarstwa. Hiszpania midzy rokiem 1500 a 1900 ogaszaa niewypacalno trzynacie razy, Francja bankrutowaa omiokrotnie. Niemcy w wieku XIX bankrutoway w latach 1807, 1812, 1813, 1814 i 1850, a w XX wieku dwukrotnie”. 5 Jacques Attali, Zachód — 10 lat przed totalnym bankructwem?, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2010. Kup książkę Poleć książkę Największe kłamstwo w historii 49 Obecnie bankrutem jest Grecja, równie USA znajduj si nieciekawej sytuacji zadueniowej, problemy finansowe maj take takie kraje, jak Hiszpania oraz Portugalia. Powstao nawet okrelenie na kraje-bankrutów: PIIGS6. Czy w zwizku z tym bankructwo pastwa jest zjawiskiem na tyle rzadkim, ebymy mogli stwierdzi, e sporadycznym? Oczywicie nie. Czy zaczynasz ju widzie potencjalny zwizek pomidzy ryzykiem a papierami wartociowymi? Jeli nie, to nie martw si i czytaj dalej. Obligacje korporacyjne Innym rodzajem obligacji s obligacje przedsibiorstw — korporacyjne. W Polsce mamy rynek, na którym mona je kupi — Catalyst7. Mona znale szereg obligacji, których emitentami s rónego rodzaju firmy — spóki zarówno publiczne, jak i niepubliczne. Mona kupi róne obligacje, zarówno pod ktem wysokoci odsetek, jak i ze wzgldu na róne rodzaje przedsibiorstw. Obligacje korporacyjne maj wysz stop zwrotu w porównaniu z innymi rodzajami obligacji — najczciej w okolicach 10% lub wysz — jeli oprze si na danych pochodzcych z rynku Catalyst. Przedsibiorstwa s postrzegane jako podmioty bardziej ryzykowne ni pastwa, dlatego na obligacjach korporacyjnych mona zarobi wicej. Zdarzay si jednak przypadki niewykupienia obligacji przez emitenta. Przykadem moe by operator sieci sklepów odzieowych Reserved. Spóka Anti z powodu zej kondycji finansowej musiaa z kolei odroczy wykup swoich obligacji. Jak wobec tego powiza bezpieczestwo kupowania obligacji z towarzyszcym im ryzykiem? 6 7 PIIGS to akronim od Portugalii, Irlandii, Islandii, Grecji oraz Hiszpanii (ang. Spain). „PIG” to po angielsku oczywicie winia. www.gpwcatalyst.pl. Kup książkę Poleć książkę
