Painting “Selfportrait in White Dress” by Jacek Malczewski

Painting “Self­portrait in White Dress” by Jacek Malczewski
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Author Jacek Malczewski (1854—1929) Date of production 1914 Dimensions height: 93 cm, width: 78 cm Author's designation on the reverse: Jacek Malczewski | May 1914 — Kraków ID no. MNK­II­b­1762 Museum The National Museum in Kraków Oddział Main Building Gallery 20th­Century Polish Art Subjects painted, famous people Technique oil painting Material canvas Acquired date purchased in Desa in 1966 Object copyright The National Museum in Kraków Digital images copyright public domain • Digitalisation NMK, iMNK project • Tags Jacek Malczewski, malarstwo, autoportret, Młoda Polska, 2D Jacek Malczewski is a painter of the largest number of self­portraits in the history of Polish art. As was joked in a Green Balloon’s (Zielony Balonik) cabaret show in Jama Michalika, the artist represented himself “Once in a flat hat, once without that | Once as a professor, once as a lord (…) | Once in a sweater, and with a panther | With a tail or without one.” These words also articulate his fondness for dressing up and portraying himself as various personas. The passion and richness of his poses are amazing and puzzling. For this reason, the artist was accused of egotism, megalomania and narcissistic inclinations.
It is characteristic that Malczewski's portraits featured different costumes, yet the face usually remained the same — it was almost always a proud and haughty face, sometimes pensive and unapproachable or sad and focused.
In the monumental Self­portrait in White Dress (Self­portrait in a White Beret, Self­portrait in White), he represented himself as the lord of the lords of the Young Poland period, standing above all else. He is haughty and proud, satisfied with his artistic achievements, dressed up in a weird baker's beret, contrasting his haughtiness, and a stained shirt resembling a women's puffed blouse, decorated with a fanciful bow fastened with a silver pin. Malczewski comes across both as an artist and a jester. The palette of colours used takes on a symbolic significance: the white signifies a spiritual completeness, whereas the red highlights heroism. Elaborated by Urszula Kozakowska­Zaucha (The National Museum in Kraków), © all rights reserved
Autoportret i moda na „selfie”… Zagadka autoportretu.
Obecnie panuje moda na autoportrety popularnie zwane selfie. Może je zrobić każdy za pomocą już nawet nie aparatu fotograficznego, a telefonu. Jest w nas narcystyczna potrzeba pokazywania i oglądania swojego wizerunku. Kiedyś, tworzenie autoportretu było procesem. Autoportret malarski stwarzał możliwość uwiecznienia swojego wizerunku pełniąc zarazem funkcję narzędzia samopoznania i autorefleksji. Służył zgłębieniu swojego „ja”, zakodowaniu informacji o sobie lub pewnego rodzaju grze z konwencją, ukrywaniu się za jakimś wizerunkiem (Stanisław Ignacy Witkiewicz). Przybierał różne formy. Przykładem autoportretu wielokrotnego jest obraz Poli Dwurnik Litości!
. Z naszkicowanego w tle tłumu wyłaniają się dwadzieścia cztery wizerunki artystki: na każdym jest ona w innym nastroju i stanie psychicznym.
Najwcześniejszy znany autoportret powstał prawdopodobnie w Egipcie ok. 2650 roku p.n.e. (Ni­ankh­
Ptah). Autoportret był zjawiskiem rzadkim w starożytności (autoportret Fidiasza na tarczy Ateny Partenos w Partenonie w Atenach). W średniowieczu powstawały autoportrety idealizowane; twórca malował często siebie jako asystującego w scenie religijnej. Samodzielny autoportret pojawił się w renesansie wskutek podniesienia prestiżu artysty i zwiększenia roli indywidualności człowieka. Zgodnie z renesansowym humanizmem, artysta stał się kimś wyjątkowym, dlatego często malował siebie samego zwróconego w stronę widza (np. Albrecht Dürer).
Wielu artystów malowało autoportrety niemal przez całe swoje życie, tworząc w ten sposób cykle swoich podobizn, m.in. Olga Boznańska, Stanisław Wyspiański. W przypadku Olgi Boznańskiej autoportrety są nie tylko odzwierciedleniem upływu czasu, ale również zmieniającej się osobowości artystki. Autoportret Józefa Mehoffera jest wiernym zapisem chwili, nastroju; oddaje intymny charakter sytuacji. Można wręcz odnieść wrażenie, że ma formę szkicu. Nietypową formę autoportretu wybrał Julian Fałat, wpisując swoją podobiznę w panoramę Krakowa. Jan Matejko namalował swój autoportret na podłożu malarskim w kształcie koła.
Artyści ukazują siebie samych w bardzo różny sposób. Typowe jest przedstawienie przy pracy, w pracowni, albo z rodziną lub przyjaciółmi (Stanisław Wyspiański z żoną). Zdarza się także, że przedstawiają się jako postaci historyczne, biblijne albo mitologiczne (Maurycy Gottlieb). Mistrzem w takim sposobie autoprezentacji był Jacek Malczewski, autor największej liczby autoportretów w dziejach sztuki polskiej. Oglądając je, trudno nie posądzić go o narcyzm, lecz może to tylko wyrafinowana gra z widzem, rodzaj zaplanowanego spektaklu?
Opracowanie: Redakcja WMM, CC­BY 3.0 PL