D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

Sygn. akt VIII U 983/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 września 2013 r.
Sąd Okręgowy w Gdańsku
VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Magdalena Graul
Protokolant: Dorota Laszczuk
po rozpoznaniu w dniu 11 września 2013 r. w Gdańsku
sprawy B. W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
o wysokość świadczenia
na skutek odwołania B. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
z dnia 19 kwietnia 2013 r. nr (...)
I. zmienia zaskarżoną decyzję i zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych do przeliczenia emerytury
ubezpieczonej B. W. z uwzględnieniem kwoty 150 (sto pięćdziesiąt ) złotych miesięcznie za okres od 08 marca 1976r.
do 31 grudnia 1977r. zgodnie z przeliczeniem dokonanym w decyzji hipotetycznej ZUS z dnia 12.07.2013r. nr (...),
II. ustala, iż pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
/ na oryginale właściwy podpis /
VIIIU 983/13 UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 19.04.2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonej B. W. prawa
do ponownego ustalenia wysokości emerytury. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że decyzją z dnia 04.04.2013
r., wykonując wyrok Sądu z dnia 19.03.2013 r., ustalona została podstawa wymiaru składek ubezpieczonej za lata
1974-1977 na podstawie obliczeń biegłego sądowego wykonanych na zlecenie Sądu Okręgowego w Gdańsku. W
związku z tym trudno ustalić czy dodatek za znajomość języka został uwzględniony w obliczeniach biegłego.
W odwołaniu od decyzji ubezpieczona nie zgodziła się z decyzja odmowną powołując się na dokument stwierdzający,
że od 08.03.1976 r. do 1977 r. przysługiwało jej do pensji zasadniczej dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 150 zł
miesięcznie z tytułu znajomości języka angielskiego.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Pozwany podtrzymał argumenty wskazane
w zaskarżonej decyzji, nadto dodał, że dokumentem potwierdzającym wysokości wynagrodzenia jest druk RP-7
lub legitymacja ubezpieczeniowa, ewentualnie uwierzytelniona dokumentacja płacowa pracodawcy, których to
ubezpieczona nie przedłożyła.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
B. W. ma ustalone prawo do emerytury od 04 kwietnia 2005 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto
przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu
ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 120,02%.
/okoliczności bezsporne/
B. W. w okresie od 08 stycznia 1973 roku do 21 września 1995 roku zatrudniona była w (...) L. O. w pełnym wymiarze
czasu pracy na stanowiskach pomocnik stewarda, młodszy steward, steward, starszy steward, ochmistrz.
/dowody: świadectwo pracy k. 7 akt ubezpieczeniowych/
Kwestia przeliczenia podstawy wymiaru za lata 1974-1977 była przedmiotem postępowania przed Sądem Okręgowym
w Gdańsku VIII Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt VIII U 655/12. Podstawa wymiaru
świadczenia wnioskodawczyni została wówczas ustalona na podstawie obliczeń dokonanych przez biegłą sądową.
Jak wynika z w/w opinii wyliczenie dokonane przez biegłą sądową zostało sporządzone w oparciu o Umowę Zbiorową
w (...) z 01.11.1948r., Układ Zbiorowy Pracy z dnia 08.08.1966r. i z 01.01.1975r. oraz Protokół Dodatkowy Nr
15 z 15.06.1973r. W oparciu o powyższe akty prawne wyliczono stałe składniki przysługujące do wynagrodzenia
zasadniczego, które były wypłacone i podlegały składkom na ubezpieczenie społeczne, a tym samym stanowiły
podstawę do naliczenia świadczenia emerytalnego. Były to : dodatek eksploatacyjny /okrętowy , dodatek funkcyjny,
dodatek specjalistyczny oraz wynagrodzenie za urlop i wolne dni. Dodatek dewizowy, chociaż nie stanowił składnika
osobowego funduszu płac i był wolny od składki na ubezpieczenia społeczne, to od 1972 r. jego wartość stanowiła
podstawę wymiaru świadczenia emerytalnego. Wartość dodatku dewizowego wliczanego do podstawy jaru emerytury
i renty ustalało się w złotych polskich wg kursu podstawowego i specjalnego dolara . Dzienny dodatek dewizowy
ustalony w dolarach USA w zależności od stanowiska i strefy pływania określają załącznik do uchwały nr 60 Rady
Ministrów z 1972, załącznik nr 14 do UZP z 1975 r., Protokół Dodatkowy nr 2 z 21 października 1975 r. do UZP z 1975
r. Co do dodatku za wysługę lat ubezpieczona nabyła prawo do tego dodatku w wysokości 5% płacy zasadniczej od
08.01.1978 r. Z uwagi na brak danych o ilości nadgodzin , nie było możliwym wyliczenie wynagrodzenia z tego tytułu.
Wynagrodzenie ubezpieczonej stanowiące podstawę świadczenia emerytalnego wyniosło: w 1973 r. – 21.121 zł, w 1974
r. 22.425 zł, w 1975 r. 38.273 zł, w 1976r. 81 928zł, w 1977r. 109713zł.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 06.02.2013 r. zobowiązał pozwanego do przeliczenia świadczenia wnioskodawczyni,
co też zostało wykonane decyzją z dnia 04.04.2013r.. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 146,65%.
/Dowód: opinia biegłej i prawomocny wyrok w aktach sprawy VIII U 655/12 SO w Gdańsku- k. 26-27, 29-33, decyzja
z dnia 04.04.2013 r. –k.78 akt ubezp./
W dniu 12.04.2013 r. ubezpieczona wniosła o ponowne przeliczenie świadczenia emerytalnego poprzez uwzględnienie
dodatku za znajomość języka angielskiego. Do wynagrodzenia zasadniczego za lata 1976-1977 .
Zaskarżoną decyzją pozwany odmówił ubezpieczonej B. W. prawa do ponownego ustalenia wysokości emerytury.
/dowód: wniosek-k. 82 akt ubezp., decyzja odmowna –k. 85 akt ubezpieczeniowych /
Ubezpieczona w okresie od 08 marca 1976r. – 31 grudnia 1977r. otrzymywała kwotę 150 zł miesięcznie z
tytułu dodatkowego wynagrodzenia za znajomość j. angielskiego, która stanowiła podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne. Dodatek przysługiwał w oparciu o przepisy załącznika do protokołu dodatkowego nr 1 z
08.08.1975 r. do układu Zbiorowego Pracy dla marynarzy w żegludze międzynarodowej z dnia 17.01.1975 r.
Organ rentowy potwierdził , iż dodatek z tytułu znajomości języków obcych stanowił podstawę wymiaru składek w
spornym okresie.
/dowód: pismo (...) z dnia 08.03.1976 r. –k.83 akt ubezpieczeniowych, zaświadczenie z dnia 05.10.1972 r. w aktach
osobowych –k. 15 akt sprawy, pismo ZUS k 95 akt ZUS. protokół rozprawy k.38/
Decyzjami hipotetycznymi, zgodnie z zarządzeniem Sądu , pozwany przeliczył emeryturę ubezpieczonej. Pozwany
przyjął do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia wynagrodzenie dodatkowe za znajomość j. angielskiego w
wysokości 150,00 zł miesięcznie w okresie od 08 marca 1976r. – 31 grudnia 1977r. Wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru wyniósł 147,27 %, natomiast wysokość świadczenia kwotę 2394,14 zł brutto.
(okoliczności niesporne, decyzje hipotetyczne – k. 20-25 akt ZUS).
Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone do akt, w tym do akt pozwanego. Nie były one
kwestionowane przez strony, zatem również Sąd uznał je za miarodajne dla dokonania ustaleń w przedmiocie
zarobków ubezpieczonej w spornym okresie.
Analizując stan sprawy, sąd odwoławczy stanął na stanowisku, iż odwołanie ubezpieczonej jako zasadne zasługuje na
uwzględnienie.
Zgodnie z przepisem art. 15 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2004 roku Nr 39 poz. 353 ze zm.) podstawę wymiaru świadczenia rentowego, bądź emerytalnego
stanowi rzeczywiście otrzymywane wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek. Ponowne obliczenie
wysokości emerytury lub renty reguluje przepis art. 111 tej ustawy, zgodnie z którym świadczenie oblicza się ponownie,
od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:
1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru
świadczenia,
2)z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok
kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury
lub renty, z uwzględnieniem art. 176,
3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem
zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,
- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
W myśl przepisu art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jedn. z 2004r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny
być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość, określone w drodze rozporządzenia przez
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Rozporządzeniem regulującym sporne kwestie w niniejszej sprawie jest rozporządzenie z dnia 11 października
2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r. Nr 237, poz. 1412 ze
zm.). Zgodnie z przepisem § 21 pkt 1 cytowanego rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość
wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub
renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na
podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.
Z treści przywołanego wyżej przepisu wynika, że to na ubezpieczonym spoczywa obowiązek przedłożenia w organie
rentowym dokumentów niezbędnych nie tylko do przyznania prawa do świadczenia, ale również mających wpływ na
jego wysokość, zgodnie z regułami wynikającymi z art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w
wyroku z dnia 28 marca 2001 r., w sprawie o sygn. akt II UKN 297/00 oraz Sąd Apelacyjny w Gdańsku (np. w sprawie
o sygn. akt III AUa 2588/00 z dnia 28 czerwca 2001 r. III AUa 377/01 z dnia 23 października 2001 r., czy III AUa
1540/00 z dnia 12 grudnia 2000 r.). Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd zaprezentowany przez Sąd
Najwyższy i Sąd Apelacyjny w cytowanych wyrokach.
Ugruntowane orzecznictwo sądowe stoi na stanowisku, że w postępowaniu przed Sądem, także wówczas, gdy
przedmiotem sporu jest podstawa wymiaru świadczeń ubezpieczeniowych, fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy
istotne znaczenie mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, a do Sądu należy ocena ich wiarygodności
(vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, III Aur 294/93, PS-wkł. 1994/3/6, wyrok Sądu Najwyższego z dnia
25 lipca 1997 r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342, LEX 32696 ).
W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu sądowym, zgodnie z art. 473 k.p.c.,
nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron. Tym
bardziej, w postępowaniu sądowym mogą być przeprowadzone dowody z innych dokumentów niż wymienione w §
20 cytowanego rozporządzenia (vide Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 marca 1997 r., III AUa 105/97,
Apel/ W-wa 1997/2/7 ).
Powyższe stanowisko zostało zaaprobowane w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06,
OSNP 2007/17-18/257, zgodnie z którym wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który
w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi. Nie obowiązuje wówczas
ograniczenie wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o
świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.).
Zdaniem Sądu, pozwany bezzasadnie odmówił ubezpieczonej uwzględnienia wynagrodzenia, które otrzymywała w
okresie od 08 marca 1976r. – 31 grudnia 1977r. bowiem przedłożyła ona dokumenty , tj.: zaświadczenie z dnia
05.10.1972r. o zdanym egzaminie ze znajomości j. angielskiego oraz pismo o przysługującym dodatku z tego tytułu z
dnia 08.03.1976r. .–- pozwalające w sposób nie budzący wątpliwości ustalić wysokość jej zarobków w ww. okresie.
Organ rentowy potwierdził, iż dodatek z tytułu znajomości języków obcych stanowił podstawę wymiaru składek w
spornym okresie.
Nadto, zgodnie z decyzją hipotetyczną, która uwzględniała wspomniany składnik wynagrodzenia otrzymywany przez
ubezpieczoną w spornym okresie, wysokość przysługującego ubezpieczonej świadczenia wzrosła.
Sąd, dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, doszedł do przekonania, iż jest on wystarczający
do uwzględnienia odwołania i zobowiązania pozwanego do obliczenia wysokości świadczenia emerytalnego
ubezpieczonej tak jak w decyzji hipotetycznej . Wysokość świadczenia okazała się wyższa poprzez zwiększenie
wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia do 147,27 %,a w myśl przepisu art. 111 ustawy o emeryturach i
rentach z FUS jest to warunkiem koniecznym do ponownego przeliczenia świadczenia.
Wobec powyższego, na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. i powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w pkt I wyroku. W punkcie
II zaś Sąd Okręgowy uznał , iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na to, że dopiero przeprowadzenie postępowania dowodowego
w toku postępowania przed sądem, w tym w szczególności dopuszczenie dowodu z dokumentów z akt osobowych
ubezpieczonego i akt sprawy VIII U 655/12 pozwoliło na uznanie, że istnieją podstawy do obliczenia wysokości
świadczenia emerytalnego ubezpieczonej tak jak w decyzji hipotetycznej.
SSO Magdalena Graul