WP¸YW LECZENIA NADCIĀNIENIA T¢TNICZEGO NA

WP¸YW LECZENIA
NADCIÂNIENIA T¢TNICZEGO
NA SEKSUALNOÂå KOBIET
– BADANIE EPIDEMIOLOGICZNE
– RAPORT VENUS
prof. dr hab. med. Zbigniew Lew-Starowicz
Streszczenie
Praca przedstawia wyniki badania wielooÊrodkowego 17 580 kobiet z nadciÊnieniem t´tniczym. Wiele
pacjentek deklarowa∏o zaburzenia seksualne: brak ch´ci na seks – 20,9%, rzadkie orgazmy – 37,5%,
anorgazmi´ – 9,5%. Okaza∏o si´, ˝e im wy˝sze ciÊnienie t´tnicze tym mniejsza ch´ç na seks. Problemy
seksualne cz´Êciej deklarowa∏y leczone kobiety w porównaniu z nieleczonymi. Jedynie w przypadku
pacjentek leczonych sartanem ujawni∏a si´ odwrotna zale˝noÊç.
S∏owa kluczowe:
Zaburzenia seksualne, nadciÊnienie t´tnicze, sartany
INFLUENCE OF ARTERIAL HYPERTENSION THERAPY ON THE WOMEN’S SEXUALITY – VENUS REPORT
The article presents outcomes of a multicenter study of 17580 women with arterial hypertension. A lot of
patients have declared sexual dysfunction: hypoactive sexual desire – 20,9%, difficulties in achieving
orgasm – 37,5%, complete anorgasmia – 9,5%. It was found that the higher arterial pressure the lover is
appetite for sexual activity. Sexual problems were more commonly reported by treated than untreated
women. This was reversed in patients treated with sartane who were less likely to report sexual problems.
Keywords:
Sexual dysfunctions, arterial hypertension, sartane
PRACA RECENZOWANA
Z badaƒ przeprowadzonych w 2010 r.
w dziewi´ciu krajach, na populacji 1887 kobiet (w Polsce – 304) oceniajàcych zdrowie
seksualne i ogólne samopoczucie wynika,
˝e 60% kobiet ocenia seks jako bardzo wa˝ny w ich ˝yciu, jest on na 8 miejscu priorytetów ˝yciowych, wysoki poziom satysfakcji
z seksu deklaruje 44%, z wiekiem znaczenie
seksu i satysfakcja z niego stopniowo
spada, 32% badanych ujawni∏o bardzo
du˝e zainteresowanie mo˝liwoÊcià lepszego
seksu. Wy˝szy poziom zadowolenia z seksu
koreluje z wy˝szym poziomem zadowolenia
z ogólnego stanu zdrowia, mi∏oÊci, zwiàzku,
˝ycia rodzinnego, sytuacji finansowej, roli
p∏ciowej i partnerskiej, poczuciem w∏asnej
wartoÊci, zwalczaniem stresów [1]. Z reprezentatywnych badaƒ przeprowadzonych
w Polsce wynika, ˝e w przypadku poja-wienia
si´ zaburzeƒ seksualnych 56% badanych
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2012, nr 30
prof. dr hab. med.
Zbigniew
Lew-Starowicz
Zak∏ad Seksuologii
Medycznej
i Psychoterapii
Centrum Medyczne
Kszta∏cenia
Podyplomowego
w Warszawie
5
uwa˝a, ˝e wp∏ywa to negatywnie na relacje
w zwiàzku, 55% – na samoocen´, 21% –
na wyniki w pracy, 14% – na wi´zi rodzinne [2].
Najnowsze piÊmiennictwo poÊwi´cone
seksualnoÊci u pacjentek z nadciÊnieniem
t´tniczym najcz´Êciej dotyczy nast´pujàcych zagadnieƒ: danych epidemiologicznych, traktowania nadciÊnienia jako czynnika ryzyka zaburzeƒ seksualnych, badania
przyczyn zaburzeƒ seksualnych, wp∏ywu
leków przeciwnadciÊnieniowych na zdrowie
seksualne.
Dane epidemiologiczne zaburzeƒ seksualnych u kobiet z rozpoznanym nadciÊnieniem t´tniczym sà zró˝nicowane. Burchardt
na podstawie badania 67 kobiet rozpozna∏
zaburzenia seksualne u 36,6% [3]. Doumas
zaburzenia seksualne rozpozna∏ u 42,1%
z 216 pacjentek majàcych nadciÊnienie
t´tnicze [4]. Czynnikami ryzyka zaburzeƒ
seksualnych okaza∏y si´: wiek, ciÊnienie
skurczowe oraz stosowanie beta-blokerów.
Kutmec i Yurtsever na podstawie badania 71
kobiet z nadciÊnieniem t´tniczym zaburzenia seksualne rozpoznali u 90% a u 85 zdrowych kobiet – u 41% [5]. Z innych publikacji
wynika, ˝e podwy˝szone ciÊnienie t´tnicze
jest czynnikiem ryzyka zaburzeƒ seksualnych u kobiet, wià˝e si´ z suchoÊcià
pochwy, mniejszym podnieceniem seksualnym, aktywnoÊcià seksualnà, a stosowanie
Histogram
Cz´stotliwoÊç
Srednia = 50,36
Odch. Std. =9,586
N = 17 580
leków przeciwnadciÊnieniowych prowadzi
do zaniku przyjemnoÊci seksualnej [6,7].
W wielu publikacjach omawiany jest
pozytywny wp∏yw na seksualnoÊç leków
z grupy sartanów. Z przeprowadzonych
u m´˝czyzn z nadciÊnieniem t´tniczym
badaƒ prospektywnych przed i po leczeniu
losartanem, trwajàcym 12 tygodni, wynika,
˝e poziom satysfakcji z ˝ycia seksualnego
zwi´kszy∏ si´ z 7,3% przed leczeniem
do 58,5% po leczeniu, a cz´stotliwoÊç kontaktów seksualnych po leczeniu zwi´kszy∏a
si´ od 40% do 62,5% [8]. Leczenie walsartanem w porównaniu z leczeniem atenololem
cechuje si´ korzystnym wp∏ywem na funkcje
seksualne [9].
Z analizy piÊmiennictwa wynika, ˝e istotnà przyczynà zaburzeƒ seksualnych u kobiet z nadciÊnieniem t´tniczym sà zaburzenia krà˝enia w narzàdach p∏ciowych,
a szczególnie dysfunkcja Êródb∏onka naczyƒ. W leczeniu zaburzeƒ seksualnych
zaleca si´ zmian´ leku przeciwnadciÊnieniowego, codziennà aktywnoÊç fizycznà, diet´
Êródziemnomorskà (wi´cej owoców, warzyw,
orzechów, produktów pe∏noziarnistych, oliwy
z oliwek).
Raport „Venus”
Z inicjatywy Polskiego Towarzystwa
Medycyny Seksualnej firma KRKA-POLSKA
sponsorowa∏a badania epidemiologiczne
kobiet z rozpoznanym nadciÊnieniem t´tniczym. Badania wielooÊrodkowe zosta∏y
przeprowadzone w 2010 roku na populacji
17580 kobiet w przedziale wieku od 19
do 94 lat, ze Êrednià 50,3 lat i odchyleniem
standardowym 9,586 (rycina 1).
WÊród badanych pacjentek 46,5% mia∏o
wykszta∏cenie Êrednie a 25,3% wy˝sze. Najwi´cej pacjentek pochodzi∏o z miast powy˝ej 100 tys,mieszkaƒców (rycina 2). 99,8%
pacjentek by∏o zam´˝nych, 62,8% aktywnych zawodowo. Âredni czas chorowania
na nadciÊnienie – 6,21 lat. Z badania wynika,
˝e 79,1% pacjentek alkohol pije okazjonalnie, 91% nie ma depresji, 65,% nie jest leczona hormonalnie, 60,7% jest niepalàcych.
Najwi´cej pacjentek przyjmowa∏o sartan
(rycina 3).
Ryc. 1. Wiek w latach.
6
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2012, nr 30
SeksualnoÊç pacjentek
40
35,01
Z przeprowadzonego badania wynika, ˝e
problemy z osiàgni´ciem satysfakcji seksualnej deklarowa∏o 30,1% pacjentek, brak
ch´ci do wspó∏˝ycia 20,95% a niech´ç 8,1%
(rycina 4). AktywnoÊç seksualna pacjentek
nie jest du˝a (rycina 5). Anorgazmi´ ujawni∏o 9,52% pacjentek a rzadkie osiàganie
orgazmu – 37,5% (rycina 6). W porównaniu
z wynikami badaƒ populacji ogólnopolskiej
jest to wyraênie wi´kszy zakres (odpowiednio 8 i 17%).
Procent
30
28,25
24,17
20
12,58
10
0
wieÊ,
misto do 10 tys.
miasto
do 50 tys.
miasto
do 100 tys.
miasto
powy˝ej 100 tys.
Ryc. 2. Miejsce zamieszkania.
60
51,8
50
41,9
Procent
40
39,7
39,5
30
19,1
20
10
1,9
0
sartan
diuretyk
tiazydowy
beta bloker
inhibitor
konwertazy
calcium-bloker
inne
Ryc. 3. Procent stosowanych leków przeciwnadciÊnieniowych.
50
41,84
Procent
40
30
24,17
20,95
20
8,10
10
4,94
0
potrzebuj´
przeci´tnie
potrzebuj´
nie musz´
go mieç,
nie potrzebuj´
niech´ç
mam
silne potrzeby
Ryc. 4. Ch´ç do wspó∏˝ycia.
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2012, nr 30
7
40
37,18
28,73
Procent
30
21,51
20
10,37
10
2,21
0
kilka razy
na miesiàc,
najwy˝ej raz
na tydzieƒ
kilka razy
na rok,
najwy˝ej raz
na miesiàc
2 razy
lub cz´Êciej
na tydzieƒ
nigdy,
najwy˝ej raz
na rok
codziennie,
kilka razy
dziennie
Ryc. 5. Cz´stotliwoÊç stosunków.
50
41,94
Procent
40
37,75
30
20
9,52
10
9,17
1,63
0
w wi´kszoÊci
przypadków
w mniejszoÊci
przypadków
nigdy,
lub
sporadycznie
w ciàgu ˝ycia
w
ka˝dorazowym
wspó∏˝yciu
zawsze,
nawet w
niesprzyjajàcych
warunkach, te˝
w powtarzaniu
Ryc. 6. Cz´stotliwoÊç orgazmów w stosunku.
40
Procent
30
30,31
27,62
23,13
20
10,68
10
8,26
0
ok.25%
ok. 75%
ok. 50%
90–100%
0%
Ryc. 7. Procent zadawalajàcych stosunków.
8
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2012, nr 30
1. We wszystkich przypadkach poza sartanem odsetek pacjentek deklarujàcych problemy z osiàgni´ciem satysfakcji seksualnej by∏ wi´kszy w grupie
stosujàcej leczenie ni˝ nie stosujàcej
leczenia. Tylko w przypadku sartanu
stwierdzono odwrotnà zale˝noÊç. 28%
leczonych pacjentek deklarowa∏o problem z osiàganiem satysfakcji seksualnej w porównaniu z 33,5% pacjentek
nie leczonych tym lekiem (rycina 9).
2. Nie ma istotnego zwiàzku mi´dzy
izolowanym ciÊnieniem skurczowym a
deklaracjà osiàgania satysfakcji seksualnej.
3. Im wy˝sze ciÊnienie tym mniejsza
ch´ç do wspó∏˝ycia seksualnego.
4. Ze wszystkich uzyskanych danych wynika, ˝e istnieje istotna statystycznie
zale˝noÊç mi´dzy zaburzeniami seksualnymi, jakoÊcià wspó∏˝ycia seksualnego a nadciÊnieniem – ale zwiàzek
ten jest bardzo s∏aby. ◗
30,33
30
22,75
Procent
Wnioski
(w oparciu o analiz´ statystycznà)
40
20,59
20
17,06
10
9,27
0
nie skar˝´ si´
na ˝adne
zaburzenia,
trudnoÊci
pojawiajà si´
wyjàtkowo w
niesprzyjajàcych
warunkach
na poczàtku
zwiàzku
nie wiem,
co to znaczy
mieç trudnoÊci
we wspó∏˝yciu
ten stan
istnieje od
pó∏tora roku
nigdy nie by∏o
lepiej,
ten stan trwa
od poczàtków
wspó∏˝ycia
krócej ni˝
pó∏ roku,
wczeÊniej si´
rozwija∏
na krótko
Ryc. 8. Pojawienie si´ i trwanie zaburzeƒ seksualnych
o ile wyst´pujà.
8 000
6 551
6 000
nie
5 531
tak
LiczebnoÊç
Tylko 10,7% pacjentek mia∏o prawie zawsze zadawalajàce stosunki (rycina 7).
WÊród pacjentek ujawniajàcych zaburzenia
seksualne u 20,6% istniejà one od pó∏tora
roku, a u 9,2% krócej ni˝ pó∏ roku (rycina 8).
4 000
2 781
2 542
2 000
0
nie
tak
Ryc. 9. Deklarowane problemy z osiàgni´ciem satysfakcji
seksualnej.
PiÊmiennictwo
1. 1. Lew-Starowicz Z. (2011) Badanie z zakresu zdrowia seksualnego i ogólnego samopoczucia – Report in EME 2010. Przeglàd
Seksuologiczny VII, 4, 4-8.
2. Lew-Starowicz Z. (2005) Raport seksualnoÊci Polek. SMG/KRC. Warszawa.
3. Burchardt C. (2002) Sexual dysfunction is common and overlooked in female patients with hypertension. J. of Sex. and Marital Therapy.
28, 17-26.
4. Doumas M. (2006) Female sexual dysfunction in essential hypertension: A common problem being uncovered. J. Hypertens. 24,
2387-2392.
5. Kutmec C, Yurtsever S. (2010) Effects of sexual function of essential hypertensions in women. Eur. J. Cardiovase Nurs. 10, 56-63.
6. Duncan L. (2001) Sex, drugs and hypertension. Int. J. Imp. Res. 13, 31-40.
7. Miner M. (2012) Cardiometabolic risk and female sexual health: the Princeton III summary. J. Sex. Med. 9, 641-631.
8. Luster J. (2001) Sexual dysfunction in hypertensive patients treated with Losartan. Amer. J. Med. Science. 121, 336-341.
9. Fogari R. (2002) Effect of antihypertensive treatment with walsartan or atenolol on sexual activity and plasma testosterone in
hypertensive men. Eur. J. Clin. Pharmacol. 58, 177-180.
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2012, nr 30
9