Dziedzictwo okolicy (osiedla albo dzielnicy)

Dziedzictwo okolicy (osiedla albo dzielnicy)
oczami młodych
Scenariusz projektu edukacyjnego dla klas szkół gimnazjalnych
Czas realizacji projektu: 12 godzin
Autorka: Joanna Pietrasik
Uzasadnienie realizacji projektu:
Istotą proponowanego projektu jest odnalezienie i docenienie przez młodych dziedzictwa kulturowo –
historycznego swojej okolicy (osiedla labo dzielnicy). W konsekwencji wpłynie to na zwiększenie
identyfikacji młodych ze swoją okolicą i zbuduję ich pozytywną wieź z okolicą, w której się uczą albo/i
mieszkają.
Sednem projektu jest praca młodzieży w terenie. W trakcie jej pracy młodzież będzie zbierała informacje o
elementach dziedzictwa kulturowego i historii okolicy szkoły, wyszukiwała elementy dziedzictwa, którymi
ich zdaniem mogą się pochwalić. Nie chcemy narzucać młodzieży elementów dziedzictwa, z którego mogą
być dumni albo uznać za godną zainteresowania. Chcemy żeby inicjatywa i zaciekawienie jakimś
fragmentem dziedzictwa okolicy wypływał wprost z ich szczerej uwagi i zainteresowania.
Efektem projektu będzie twórcze przedstawienie najciekawszych miejsc związanych z dziedzictwem
kulturowo - historycznym, który otacza szkołę i młodzież, na spotkaniu sąsiedzkim w szkole.
Realizacja projektu będzie składała się z trzech głównych etapów:
1. Etap przygotowawczy - refleksja co jest dziedzictwem kulturowym, największym skarbem, zasobem
okolicy oraz co warto pokazać inny tak by poznali dziedzictwo kulturowo-historyczne okolicy (osiedla
albo dzielnicy).
1. Etap realizacji - praca w terenie – odkrywanie dziedzictwa kulturowego oraz zbieranie materiałów na
spotkanie (robienie zdjęć przez młodych)
2. Etap kończący - prezentacja efektu pracy młodych na spotkaniu sąsiedzkim w szkole (wystawa zdjęć)
Cele ogólne projektu:

zwiększenie wśród młodzieży poczucia identyfikacji z miejscem uczenia się i mieszkania

zbudowanie wśród młodzieży więzi z okolicą poprzez poznanie jej dziedzictwa kulturowego i
historycznego

zachęcenie młodych do włączania się we wspólne działania oraz do inicjowania oddolnych działań
na rzecz swojego otoczenia
Cele szczegółowe w języku uczestników:

uczennicy i uczniowie poznają i//lub na nowo odkryją elementy kultury i historii okolicy szkoły

uczennice i uczniowie zrobią zdjęcia obiektom, miejscom, ludziom, które ich zdaniem są
dziedzictwem i „skarbem” okolicy

uczennice i uczniowie lepiej poznają dziedzictwo kulturowe i historię okolicy szkoły
2

uczennice i uczniowie nauczą się organizować spotkanie sąsiedzkie, na którym pokażą efekty swojej
pracy
Główne kompetencje kluczowe rozwijane podczas realizacji projektu:

zainteresowanie przeszłością i przyszłością swojej okolicy oraz jej rozwojem społecznogospodarczym,

konstruktywne uczestnictwo w działaniach społeczności lokalnej,

umiejętność planowania działań (pracy, nauki).
Opis działań w projekcie
Efektem realizacji projektu ma być przekonanie, że nie tylko dorośli, ale również młodzi, mogą być dumni ze
swojej okolicy, znać jej walory oraz wpływać na swoje otoczenie. Projekt zakłada sporą dowolność
podejmowanych działań i duży zakres decyzji dla młodych oraz współpracę z rodzicami i instytucjami
lokalnymi (zadaniem nauczyciela będzie włączenie rodziców do projektu). Wspólna praca rodziców i dzieci
ma wzmocnić przekaz edukacyjny podkreślający wagę znajomości dziedzictwo swojej okolicy i wspólne
działanie na rzecz społeczności lokalnej.
Etap projektu
Działania/ Opis
Sformułowanie
problemu i
celów projektu
Starter/rozgrzewka:
Czas
Terminy
(wpisać
daty)
1 godz.
Uczniowie i uczennice malują swoją okolice (osiedle albo
dzielnicę)
Dzieci zastanawiają się jak wygląda ich najbliższa okolica,
co jest ich zdaniem jej największą zaletą oraz z czego mogą
być dumne. Następnie w grupach malują okolice (osiedle
lub dzielnicę) tak by pokazać jej największe zasoby,
ciekawe miejsca, postacie oraz dziedzictwo kulturowohistoryczne.
Uczniowie i uczennice poznają istotę projektu.
Planowanie
działań
Co nas czeka w projekcie?
Uczniowie i uczennice formułują cele projektu,
opracowują kryteria sukcesu oraz plan działań
1 godz.
3
Działania
uczniów
Co jest dziedzictwem kulturowo-historycznym naszej
okolicy?
Uczniowie i uczennice zastanawiają się co jest
największym skarbem, zasobem okolicy oraz co warto
pokazać inny tak by poznali dziedzictwo kulturowohistoryczne okolicy (osiedla albo dzielnicy).
1 godz.
Uczniowie i uczennice poznają znaczenie terminu:
dziedzictwo kulturowo-historyczne
Poszukiwanie informacji – przygotowanie do pracy w
terenie
Uczniowie i uczennice przygotowują się do pracy w terenie
tj. robienia zdjęć ilustrujących dziedzictwo kulturowohistorycznej swojej okolicy. Robią wstępną listę
„obiektów”, miejsc, ludzi, których chcą sfotografować.
Praca w terenie – zbieranie materiałów na wystawę
Uczniowie i Uczennice w czasie wycieczki po okolicy
fotografują wybrane miejsca, obiekty i ludzi. Robią
również zdjęcia, takie których wcześniej nie planowali oraz
zdobywają informacje o nich informacje (wywiady z
mieszkańcami, poszukiwanie informacji w książkach i
internecie)
1 godz.
2 godz.
+ 2 godz.
(praca
własna
dzieci i
rodziców)
Przygotowanie do wystawy zdjęć na spotkaniu sąsiedzki
(np. międzypokoleniowym)
Uczniowie i uczennice oglądają swoje zdjęcia, wybierają te
które chcą pokazać, przygotowują opisy zdjęć, ustalają w
jakiej formie chcą zaprezentować zdjęcia.
3 godz.
Przygotowują wystawę zdjęć: drukują zdjęcia, opracowują
opisy do zdjęć, zapraszają gości itd.
Prezentacja
Wystawa zdjęć (np. na spotkaniu sąsiedzkim)
Uczniowie i uczennice prezentują efekty swojej pracy i
projektu na wystawie zdjęć ilustrujących dziedzictwo
kulturowo-historyczne okolicy.
Refleksja
Podsumowanie projektu:
2 godz.
1 godz.
Dzieci zastanawiają się nad swoimi kompetencjami które
4
zdobyły i rozwijały w trakcie trwania projektu.
Łącznie:
12 godz.
ETAPY PROJEKTU EDUKACYJNEGO
1. SFORMUŁOWANIE PROBLEMU I CELÓW PROJEKTU
Uczniowie i uczennice malują swoją okolicę (osiedle albo dzielnicę) – 1 godz.
Cel: refleksja uczniów i uczennic na temat zasobów, skarbów i dziedzictwa okolicy
Pomoce: taśma klejąca, duże arkusze papieru, farby lub kredki lub flamastry, mapa Warszawy
Opowiedz uczniom o projekcie, który przed nimi. Podkreśl, że przed nimi wspaniała przygoda i nauka.
Zacznij lekcje od rozmowy z uczniami co jest ich okolicą? Co jest okolicą ich szkoły? Co jest naszą okolicą?
Osiedle czy dzielnica?
Do tej części lekcji możesz wykorzystać mapę Warszawy, wtedy poproś uczniów aby zaznaczyli granice
terenu, który uważają za swoją okolice. Możesz to zrobić pracując w grupach. Poproś uczniów aby w 4
osobowych grupach zaznaczyli na mapie albo na arkuszu papieru granice swojej okolicy. Ważnym jest aby w
jakiejś formie uczniowie pracowali z mapą mieli do niej dostęp realny albo wirtualny (tutaj wyświetl
uczniom na rzutniku mapę Warszawy dostępną pod tym adresem: http://www.mapa.um.warszawa.pl/
Następnie podziękuj za efektywną pracę i ich zainteresowanie okolicą szkoły.
Potem przedstaw pokrótce uczniom działania w projekcie. Zapowiedz, że ich planowanie nastąpi na
następnym spotkaniu.
Teraz podziel uczniów na kilkuosobowe grupy i poproś aby w grupach wspólnie namalowali swoją
okolicę/okolicę szkoły – teren, którego granice wcześniej zaznaczyli na mapie, albo arkuszach papieru.
Powiedz, aby namalowali obiekty, miejsca, które zdaniem uczniów są cenne, ciekawe i warte uwagi.
Możesz poprosić uczniów aby wyobrazili sobie sytuacje, w której ich i waszą klasę odwiedza grupa
rówieśników z innego kraju, miasta, wsi a uczniowie mają za zadanie namalować i pokazać im najfajniejsze i
najciekawsze miejsca okolicy. Spytaj co to byłyby za miejsca i poproś aby je namalowali na swoich
rysunkach.
5
Po skończeniu prac przez uczniów, pozwól uczniom zaprezentować wszystkim swoje rysunki. Zachęć
poszczególne grupy do opowiedzenia reszcie uczniom o tym co namalowali.
Podziękuj uczniom za udział w zajęciach i zaproś na następne.
2. PLANOWANIE DZIAŁAŃ
Co nas czeka w projekcie? – 1 godz.
Cel: zaplanowanie działań, umożliwiających przeprowadzenie projektu zakończonego prezentacją zdjęć
dziedzictwa okolicy na spotkaniu sąsiedzkim
Pomoce: papier plakatowy, mazaki, wydrukowane materiały dla uczniów (załącznik nr 1 i 2)
Przed zajęciami: wydrukuj dla każdego ucznia: karty do ćwiczenia „coś zabawnego o nas” (załącznik nr 1)
oraz materiał dla uczniów (załącznik nr 2)
Przedstaw uczniom cele projektu. Powiedz, że przed nimi zorganizowania dużego i ważnego przedsięwzięcia
jakim jest zrobienie zdjęć okolicy, które ich zdaniem są elementami kultury i dziedzictwa historycznego
okolicy. Następnie opisanie ich oraz przedstawienie zdjęć na wystawie w trakcie spotkania sąsiedzkiego,
które będą organizować.
Napisz na tablicy jakie zadanie i jego etapy stoją przed uczniami:
2. Refleksja co jest największym skarbem, zasobem okolicy oraz co warto pokazać inny tak by poznali
dziedzictwo kulturowo-historyczne okolicy (osiedla albo dzielnicy).
3. Stworzenie listy „obiektów”, miejsc, ludzi, których chcą sfotografować.
4. Praca w terenie – robienie zdjęć
5. Przygotowania do prezentacji efektów pracy na wystawie - spotkaniu sąsiedzkim
a. Ostateczna selekcja zdjęć
b. Przygotowanie opisów wybranych zdjęć
c. Wybór sposobu prezentacji zdjęć – decyzja o aplikowaniu o środki finansowe na
przygotowanie wystawy
d. Przygotowanie i organizacja wystawy na spotkaniu sąsiedzkim
6. Wystawa zdjęć na spotkaniu sąsiedzkim
Następnie przejdź do planowania z uczniami organizacji tych pięciu etapów działań, które przed Wami.
Oczywiście przy organizacji każdego z tych etapów, będziecie planować szczegółowo odrębnie poszczególne
działania w ramach np. pracy w terenie. Jednak teraz niezbędnym jest ‘spojrzenie’ na realizacje projektu
jako całości i zaplanowanie prac we wszystkich etapach jego realizacji.
6
Do pracy na tym etapie wykorzystaj popularne narzędzie, jakim jest gwiazda pytań. Rozdaj uczestnikom
materiał (załącznik nr 2) i poproś, żeby w grupach (cztero-pięcioosobowych) odpowiedzieli na pytania z
gwiazdy.
Potem poproś o przedstawienie efektów prac przedstawicieli poszczególnych grup. Ten etap pracy
wykonajcie wspólnie – na forum poprzez uruchomienie ogólnej dyskusji. Pamiętaj o zsynchronizowaniu
ustaleń do konkretnego działania wg pytań zawartych w gwieździe pytań: Po co?, Kto?, Co?, Jak?, Gdzie?,
Kiedy?
Na koniec przedstaw uczniom harmonogram projektu, wynikający z pracy poszczególnych grup.
Po ciężkiej koncepcyjnej pracy zaproponuj zabawę integrującą: „coś zabawnego o nas”
Rozdaj wszystkim uczniom materiał do ćwiczenia (załącznik nr 1) i poproś żeby każdy z nich wypełnił jak
najszybciej materiał, który dostał.
Podsumowując zajęcia zapytaj każdego, jakie ma odczucia odnośnie planowanych działań, jakie dostrzega
szanse i zagrożenia. Po wypowiedziach wszystkich uczniów odnieś się do nich.
3. DZIAŁANIA UCZNIÓW
Co jest dziedzictwem kulturowo – historycznym naszej okolicy? – 1 godz.
Cel: poznanie co to jest dziedzictwo kulturowe oraz refleksja uczniów: co ich zdaniem jest dziedzictwem
okolicy szkoły
Pomoce: papier plakatowy, mazaki, komputery albo telefony komórkowe, dostęp do internetu
Przywitaj uczniów, przedstaw cel lekcji.
Na początku przedstaw uczniom definicje dziedzictwa, według UNESCO. Dostępną w załączniku nr 3.
Następnie podziel uczniów na 4 osobowe zespoły a następnie poproś aby w grupach uczniowie i uczennice
zastanowili się co jest największym skarbem, zasobem okolicy oraz co warto pokazać inny tak by poznali
dziedzictwo kulturowo-historyczne okolicy (osiedla albo dzielnicy). Uczniowie mają stworzyć listę „skarbów”
okolicy, które chcą pokazać na zdjęciach innych.
Jak to zrobią poproś aby przy pomocy telefonów komórkowych z dostępem do internetu albo komputerów
weszli na stronę: http://www.mapa.um.warszawa.pl/.
7
Poproś uczniów aby w oparciu o mapę zabytków dostępną na tej stronie, uzupełnili swoją listę obiektów do
sfotografowania. Warto aby uczniowie najpierw sprawdzili jakie są zabytki w okolicy szkoły a następnie
wybrali, te którym chcą zrobić zdjęcia.
Na zakończenie zajęć zaproponuj uczniom zabawę: krzesło elektryczne
Jest to zabawa dla dużej grupy. Wszyscy ustawiają się w kręgu i biorą za ręce, w środku jest "elektryczne
krzesło". Zadanie polega na tym, aby zmusić sąsiadów do dotknięcia krzesła (nie wolno puszczać ich rąk).
Ten, kto dotknie krzesła, odpada z gry i opuszcza krąg. Krąg robi się coraz mniejszy. Wygrywa ten, kto
zostanie ostatni.
Na zakończenie lekcji podziękuj uczniom za ich pracę.
Zbierz od uczniów ich listę obiektów, do sfotografowania, ponieważ będzie ona potrzebna do pracy na
następnych zajęciach.
Poszukiwanie informacji – przygotowanie do pracy w terenie – 1 godz.
Cel: przygotowanie uczniów i uczennic do pracy w terenie
Pomoce: papier plakatowy, mazaki
Przed zajęciami zapoznaj się z materiałem dot. dziedzictwa niematerialnego– załącznikiem nr 4
Na początku przedstaw uczniom cel zajęć.
Wróć z uczniami do listy obiektów, które chcą sfotografować, a którą stworzyli na poprzednich zajęciach.
Poproś aby dobrali się w grupy, w których chcą pracować w terenie. Rekomendujemy grupy 4 osobowe, ale
mniejsze też są odpowiednie do pracy uczniów.
Poproś uczniów aby ostatecznie stworzyli listę obiektów, które będą fotografowali – elementów kultury
materialnej i niematerialnej.
Jednocześnie przypomnij, że mogą też fotografować tzw. kulturę niematerialną czyli dziedzictwo
niematerialne, przekazywane przede wszystkim za pomocą przekazu ustnego i tradycji.
Wytłumacz uczniom co to znaczy termin dziedzictwo niematerialne (w oparciu o materiał stanowiąc
załącznik nr 4). Następnie poproś uczniów aby zastanowili kto może im opowiedzieć o tradycjach i
zwyczajach lokalnych, z kim mogą na ten temat porozmawiać podczas pracy w terenie. Zróbcie listę
potencjalnych osób, z którymi dzieci mogą przeprowadzić rozmowy i zrobić zdjęcia. Mogą to być np.: ksiądz,
Pan/Pani z Biblioteki, Pan/Pani z Domu Kultury, lokalna starsza osoba która od dawna mieszka w okolicy itd.
Ustalcie sprawy organizacyjne związane z pracą uczniów w terenie to jest; kiedy idziecie w teren, w jakich
grupach, czy macie sprawne aparaty fotograficzne.
Spytaj się czy uczniowie i uczennice mają jasność jakie zadanie przed nimi. Czy mają jakieś pytania? Czy
czują się przygotowani do pracy w terenie?
8
Na koniec zaproponuj grę: „zgadywanie tematu”
Grupa siedzi w kole
Dwaj ochotnicy ustawiają swoje krzesła w środku aby prowadzić tam rozmowę,
Prowadzący podaję im w tajemnicy temat rozmowy (np. na kartce):
 Drużyna
 Konflikt
 Zaufanie
 Kooperacja/współpraca
 Kreatywność
 Punktualność
Grupa przysłuchuje się uważnie rozmowie pary na dany temat, przy czym rozmówcy nie mogą wprost
wymienić podanego im tematu...(rozmowa celowo ma być enigmatyczna)
Jak ktoś uważa, że odgadł temat rozmowy pary w środku może przysiąść się do rozmawiających i przyłączyć
się do rozmowy (nadal utrzymanej w konwencji zagadki).
Może się tak zdążyć że pierwsza para ma wrażenie, że nowy rozmawia o czym innym wtedy wyklucza go z
dyskusji i odsyła go z powrotem do publiczności
Zabawa kończy się wtedy gdy cała grupa może uczestniczyć w rozmowie!
Praca w terenie – zbieranie materiałów na wystawę zdjęć – 2 godz. (+ 2 godz. praca własna uczniów i
rodziców)
Cel: zebranie przez uczniów materiałów na wystawę pokazującą dziedzictwo kulturowe okolicy oczami
młodych - praca uczniów w terenie
Pomoce: aparaty fotograficzne
Uczniowie i Uczennice w czasie wycieczki po okolicy fotografują wybrane miejsca, obiekty i ludzi. Robią
również zdjęcia, takie których wcześniej nie planowali oraz zdobywają informacje o nich informacje
(wywiady z mieszkańcami, poszukiwanie informacji w książkach i internecie).
Przygotowanie do wystawy zdjęć na spotkaniu sąsiedzkim – 3 godz.
Cel: przygotowanie wystawy zdjęć uczniów
9
Pomoce: flamastry, duże kartki papieru.
Przed zajęciami:
Uzgodnij z dyrektorem szkoły możliwy termin realizacji wystawy na spotkaniu sąsiedzkim w szkole.
Spotkanie i wystawa mogą być częścią innego wydarzenia szkolnego lub realizowanego projektu lub festynu
szkolnego.
W trakcie zajęć: przedstaw uczniom uzgodniony z Dyrektorem/Dyrektorką termin realizacji wystawy ich
prac. Spytaj czy jest dla nich jasny.
Powiedz, uczniom i uczennicom że właśnie zaczynacie działać tj. organizować wystawę zdjęć i efektów pracy
uczniów w terenie.
Powiedz/Przypomnij uczniom, że przed nimi:

Wybór zdjęć, które chcą pokazać na wystawie

Przygotowanie opisów zdjęć

Wybór i realizacja sposobu prezentacji zdjęć np. czy wydruk na ładnym papierze czy oprawianie
zdjęć w ramki

opracowanie szczegółowej formuły spotkania sąsiedzkiego

przekazanie wszystkim uczniom jasnej informacji o terminie i miejscu wystawy

Zaproszenie gości na wystawę – spotkanie sąsiedzkie
Na 1 godzinie zajęć zajmijcie się realizacją Etapu 1 i 2 to jest wyborem zdjęć, które chcą pokazać na
wystawie oraz przygotowaniem odpowiednich opisów do zdjęć.
W tym celu poproś uczniów aby pracowali w takich samych zespołach co robili zdjęcia w terenie i przy
Twojej pomocy wybrali i opisali zdjęcia.
2 godzina zajęć:
Następnie zajmijcie się kolejnymi etapami/zadaniami:
Zaproponuj uczniom pracę w trzech zespołach zadaniowych. Zespoły mają następujące zadania:

I zespół: wybór i realizacja sposobu prezentacji zdjęć np. czy wydruk na ładnym papierze czy
oprawianie zdjęć w ramki

II zespół: odpowiedzialny będzie za opracowanie szczegółowej formuły spotkania sąsiedzkiego i
jego organizację
10

III zespół: odpowiadać będzie za promocję wystawy i zaproszenie wszystkich gości: uczniów,
nauczycieli, rodziców, sąsiadów, władze samorządowe itd.
Poproś uczniów żeby zgodnie ze swoimi odczuciami i gotowością przypisali się do któregoś z zespołów. W
razie konieczności moderuj procesem powstawania zespołów, tak by zespoły były o podobnej liczebności
uczniów. Chociaż zespół II wydaje się mieć największe zadanie, więc może potrzebować być liczniejszym.
Grupy dostają czas na zaplanowanie powierzonych zadań (ok 15-20 minut). Poproś uczniów żeby
przemyśleli co muszą zrobić i podzielili się zadaniami – poprzez uzupełnienie poniższej tabelki (rozrysuj ją
wcześniej na dużej kartce).
Co musimy zrobić?
Do kiedy?
Kto to robi?
Następnie każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy. Grupy mają czas na wprowadzenie ew. poprawek
wynikających z otrzymanych informacji zwrotnych od pozostałych uczniów.
Następnie wspólnie stwórzcie wspólny jednej harmonogram prac (według wzoru tabelki). Powieście go w
widocznym miejscu na ścianie, niech przypomina o zadaniach i o podziale prac między uczniów.
Na podsumowanie usiądźcie w kręgu. Poproś każdego ucznia, by powiedział, czy wie jakie zadanie ma
wykonać i czy wie co robić w razie problemów.
Uprzedź uczniów, że następny etap realizacji projektu to samodzielna praca uczniów, która wykonywana
będzie na zajęciach, przy Twojej obecności. Życz uczniom powodzenia w wykonaniu ich zadań.
3 godzina zajęć:
11
Zacznij zajęcia od czegoś miłego, budującego dla uczniów, ponieważ przed nimi samodzielne i
odpowiedzialna praca w zespołach zadaniowych. Zaproponuj im 2 następujące ‘ćwiczenia”.
KOLORY TĘCZY. Podziel grupę na mniejsze grupy 5-6 osobowe. Grupy stają w kole, wybierają
prowadzącego, który ma zadanie liczyć do trzech, jak wypowie słowo trzy wszyscy jednocześnie musze
wypowiedzieć jakiś kolor, nie można powtarzać po rząd dwóch takich samych kolorów,
Kiedy wszystkim uda się powiedzieć ten sam kolor zabawa jest skończona!
CECHY WSPÓLNE.
Teraz poproś żeby uczniowie zebrali się w zespołach zadaniowych, w których będą pracować, w takich w
jakich podzielili się n poprzednich zajęciach. Każdy zespół ma wypisać na kartce jak najwięcej cech
wspólnych dla wszystkich członków (czas: do 5 minut). Delegat zespołu wyczytuje wszystkie cechy.
Teraz powiedz uczniom, że przed nimi wykonanie zadań, które wcześniej zaplanowali. Oczywiście możliwe
są zmiany w planach. Ważnym jest osiągnięcie celu pracy poszczególnych zespołów. Teraz daj czas uczniom
na samodzielną pracę, w klasie i poza nią. Możliwe, że część zespołów będzie musiała w tym czasie
porozmawiać z dyrekcją, spotkać się z innymi nauczycielami a nawet pójść na dyżur radnego i zaprosić na
wystawę.
Przed rozpoczęciem prac zespołów rozdaj każdemu z trzech zespołów odpowiednie materiały pomocnicze. I
Zespół –
Uważnie obserwuj pracę uczniów w zespołach. Interweniuj w sytuacji konfliktów między uczniami,
zniechęcenia pracą czy celem podniesienia motywacji uczniów do dalszej pracy. Bądź wspierająca/y w
każdej z tych sytuacji. Pamiętaj, że uczniowie dopiero uczą się pracy zespołowej, która jest trudna i wymaga
„ćwiczenia się w tym”. Dlatego potrzebują Twojej dyskretnej obecności w tej pracy.
W zależności od sytuacji tj. postępu prac, odnalezieniu się uczniów w poszczególnych zespołach możesz w
„środku” pracy uczniów (np. po 2 h) zaprosić ich do refleksji i podsumowania tego co udało im się zrobić i
zebrania sił na dalsza pracę.
Możesz też zaproponować uczniom grę ‘na podniesienie energii’:
TWORZENIE GRUPEK
prowadzący wydaję po kolei komendy grupie na skutek, których zawsze ktoś odpada z gry...

Utwórzcie pary i podajcie sobie ręce
12

Utwórzcie trójki z nowymi osobami

Utwórzcie czwórki z nowymi osobami
Trzeba utrzymać dynamikę wydawania poleceń a na pewno uczestnicy staną się obecni ciałem i duszą na
zajęciach
Po zakończeniu prac zespołów usiądźcie w kręgu. Przypomnij czym zajmowały się poszczególne zespoły
zadaniowe. Poproś żeby przedstawiciele zespołów zdali relacje całej grupie co udało im się zrobić.
Następnie Poproś, by każdy powiedział, jak mu się pracowało? Czy widzi jakieś zagrożenia w realizacji
zadań. Po wysłuchaniu wszystkich wypowiedzi odnieś się do nich, szczególnie do wymienianych zagrożeń.
Podziękuj uczniom za zaangażowanie. Doceń, jak wiele udało im się wypracować.
4. PREZENTACJA WYNIKÓW PROJEKTU
Wystawa zdjęć (np. na spotkaniu sąsiedzkim) – 2 godz.
Cel: prezentacja efektów pracy uczniów/uczennic i projektu na wystawie zdjęć ilustrujących dziedzictwo
kulturowo-historyczne okolicy
Pomoce: flamastry, duże kartki papieru, inne elementy w zależności od wybranej przez uczniów formuły
spotkania
Efektem pracy w terenie młodych czyli szukania elementów dziedzictwa kulturowego swojej okolicy będzie
zaprezentowanie ich na wystawie - spotkaniu sąsiedzkim w szkole.
To bardzo ważna część całego projektu. Można ją zorganizować w formie:
­
prezentacji multimedialnej ze zdjęciami ukazującymi okolice szkoły w kontekście walorów krajobrazu
kulturowego (dziedzictwo kulturowego) i zawierająca komentarze uczestników. Może ona zostać
zaprezentowana publicznie w trakcie spotkania,
­
internetowej galerii zdjęć wykonanych przez uczniów, umieszczonej np. na stronie internetowej szkoły.
Również warto ją zaprezentować na spotkaniu
­
Wystawy fotograficznej zdjęć elementów dziedzictwa kulturowo-historycznego okolicy
­
mini-przewodnika napisany przez młodzież, zawierającego opis najciekawszych i najbardziej
charakterystycznych miejsc w krajobrazie kulturowym okolicy
Ważnym jest aby na spotkanie zaprosić uczestników w różnym wieku, tak by wartością stała się dyskusja
młodych ze starszymi mieszkańcami okolicy.
13
Więcej o idei spotkań i działań międzypokoleniowych można znaleźć tutaj:
http://mmk.e.org.pl/eakademia/eakademia_scenariusze_miedzypokoleniowe.html
Rekomendujemy również aby na stronach internetowych szkoły powstała relacja z projektu oraz znalazły się
na niej produkty i rezultaty z pracy młodzieży w obszarze odkrywania dziedzictwa kulturowego okolicy.
5. REFLEKSJA
Podsumowanie realizacji projektu - 1 godz.
Cel: pokazanie uczniom efektów ich działań oraz podsumowanie ich pracy.
Pomoce: materiały piśmiennicze, wydrukowane karty dla uczniów (załącznik nr 5 i 6)
Ten podsumowujący etap realizacji projektu podziel na trzy części:
1. Zebranie od uczniów informacji w postaci „rundy” podsumowującej
2. Indywidualna praca uczniów
3. Podziękowanie uczniom za ich pracę i zaangażowanie
Ad 1) Usiądźcie w kręgu. Następnie zadaj uczniom 3 pytania w trzech odrębnych rundach:
a. Jak się czuliście pracując w tym projekcie? Co było dla Was fajne a co mniej?
b. Czego się nauczyliście?
c. Jak w przyszłości będą mogli wykorzystać nową wiedzę i umiejętności nabyte podczas realizacji tego
projektu?
Ad 2) Rozdaj uczniom karty samooceny i oceny pracy w grupie (załączniki nr 5 i 6). Uczniowie wykonują
zadanie samodzielnie. Po wypełnieniu omów zapisane opinie. Wypełnione przez uczniów karty wywieś w
widocznym miejscu, podsumuj wyniki, najczęściej powtarzające się opinie spisz na jeden plakat.
Ad 3) Na koniec podziękuj uczniom za ich wkład w prace, zaangażowanie, energię, chęci jakie włożyli w
realizacje tak ważnego projektu.
Na koniec bardzo podziękuj dzieciom za ich wysiłek i dowartościuj je komplementami!
14
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1. Karta do ćwiczenia „Coś zabawnego o Nas”
Znajdź i zapisz imię kogoś:
1. Kto lubi ten sam serial........................................................................................
2. Kto ma ten sam numer buta..............................................................................
3. Kto mieszka z taką samą ilością domowników .................................................
15
4. Kto ma tak samo na imię (jeśli masz kłopot ze znalezieniem imiennika, to weź pod uwagę swoje drugie
imię) ............................................................................................................................
5. Kto jest spod tego samego znaku zodiaku.........................................................
6. Kto lubi najbardziej tę samą potrawę ...............................................................
7. Kto ma ten sam kolor oczu ...............................................................................
8. Ma nazwisko składające się z tej samej ilości sylab ..............................................
9. Kto lubi ten sam film........................................................................................
Załącznik nr 2. Gwiazda pytań
CO?
JAK?
KTO?
Po
16
KIEDY
GDZIE
Odpowiedź na pytanie PO CO? (cele projektu) już znamy: przed Nami odkrywanie dziedzictwa kulturowohistorycznego naszej okolicy (osiedla lub dzielnicy), zrobienie dokumentacji zdjęciowej w terenie a
następnie prezentacja (wystawa) zdjęć na spotkaniu sąsiedzkim.
Teraz Waszym zadaniem jest rozstrzygnięcie następujących kwestii niezbędnych do realizacji projektu czyli:
CO?
CO trzeba zrobić żeby odkryć dziedzictwo kulturowo-historycznego naszej okolicy (osiedla lub dzielnicy),
zrobić dobre zdjęcia w terenie a następnie prezentację (wystawę) zdjęć na spotkaniu sąsiedzkim.
Zastanówcie się jakie działania trzeba podjąć aby osiągnąć cele projektu
KTO?
KTO spośród nas będzie odpowiadał, zajmował się poszczególnymi działaniami? Czy potrzebujecie pomocy
uczniów z innych klas, przedstawicieli samorządu uczniowskiego, innych nauczycieli czy dyrekcji szkoły?
GDZIE?
GDZIE będziecie realizować poszczególne działania projektu?
KIEDY?
KIEDY (w które dni, w jakich godzinach) będziecie realizować poszczególne działania projektu?
JAK?
JAK będziecie realizować działania projektu? Jak wybierzecie miejsca do sfotografowania? Jak będziecie
zbierać informacje o obiektach, które sfotografowaliście? Jak chcecie zaprezentować swoje zdjęcia? Jak
chcecie zorganizować wystawę waszych zdjęć? Kogo chcecie na nią zaprosić?
Załącznik nr 3 – definicja dziedzictwa kulturowego według UNESCO
Dziedzictwo kulturalne (cultural heritage/patrimoine culturel) jest pojęciem, które obejmuje coraz szerszy
zakres. Zgodnie z "Aktem Konstytucyjnym" UNESCO, jednym z celów Organizacji jest ochrona "spuścizny
książek, dzieł sztuki, zabytków historii i nauki (...)". Działalność UNESCO w tej dziedzinie przejawiała się w
różnych formach. Obecnie dziedzictwo kulturalne w UNESCO umownie dzieli się na dziedzictwo materialne,
na które składają się zabytki nieruchome (w tym Światowe Dziedzictwo) i ruchome oraz dziedzictwo
niematerialne, przekazywane przede wszystkim za pomocą przekazu ustnego i tradycji. Zabytki
piśmiennictwa są przedmiotem programu "Pamięć świata".
W ciągu dziesięcioleci powstało szereg aktów normatywnych - konwencji i zaleceń - mających na celu
wzmocnienie ochrony dziedzictwa kulturalnego na szczeblu krajowym i w ramach współpracy państw.
Organizacja ma w swym dorobku wiele akcji ratowania zabytków.

Materiał stworzony na podstawie informacji dostępnych na stronie:
http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/
17
Załącznik nr 4 – dziedzictwo niematerialne według UNESCO
Dziedzictwo niematerialne
W rozumieniu Konwencji UNESCO, której tekst został przyjęty na 32 sesji Konferencji Generalnej UNESCO w
październiku 2003 r., dziedzictwo niematerialne to zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz
związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez
daną wspólnotę, grupę lub jednostki.
Ten rodzaj dziedzictwa jest przekazywany z pokolenia na pokolenie i ustawicznie odtwarzany przez
wspólnoty i grupy w relacji z ich środowiskiem, historią i stosunkiem do przyrody. Dla danej społeczności
dziedzictwo niematerialne jest źródłem poczucia tożsamości i ciągłości.
Dziedzictwo niematerialne w rozumieniu Konwencji UNESCO obejmuje:

tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik niematerialnego dziedzictwa kulturowego

sztuki widowiskowe

zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne

wiedzę i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata

umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym
Do czasu przyjęcia konwencji jedynym instrumentem normatywnym UNESCO w tej dziedzinie były
„Zalecenia dotyczące ochrony kultury tradycyjnej i ludowej” z 1989 r. (Recommendation on the
Safeguarding of Traditional Culture and Folklore/Recommandation sur la sauvegarde de la culture
traditionnelle et populaire).
Polska ratyfikowała Konwencję w 2011 roku. Tekst polski jest opublikowany w Dzienniku Ustaw Nr 172, poz.
1018.
Pierwszych wpisów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego dokonano w 2014 roku.
Według kolejności zgłoszeń są to:
1. Rusznikarstwo artystyczne i historyczne - wyroby według tradycyjnej szkoły cieszyńskiej
2. Szopkarstwo krakowskie
3. Pochód Lajkonika
4. Flisackie tradycje w Ulanowie
5. Procesja Bożego Ciała w Łowiczu
6. Język esperanto jako nośnik kultury esperanckiej
7. Umiejętność wytwarzania instrumentu i gry na kozie.
Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego
18

Materiał stworzony na podstawie informacji dostępnych na stronie:
http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne/
Załącznik nr 5: Karta oceny współpracy w grupie
KARTA OCENY WSPÓŁPRACY W GRUPIE
ZESPÓŁ:
Co nam się udało zrealizować
w grupie?
Czego nam się nie udało
zrealizować w grupie?
Jak pracowała grupa (czy
zgodnie z ustalonymi zasadami
i planem)?
Co można poprawić we
współpracy grupy?
19
Załącznik nr 6 – Karta samooceny pracy w grupie
Kryteria samooceny udziału w pracy grupowej
tak
średnio
nie
Czy moje zadania wykonałem/wykonałam najlepiej jak
umiałem/umiałam?
Gdy potrzebowałem/potrzebowałam pomocy,
poprosiłem/prosiłam o nią?
Czy słuchałem/słuchałam tego, co mówią inni?
Czy pomagałem/pomagałam innym członkom grupy, kiedy
tego potrzebowali?
Projekt „Warszawa Lokalnie” współfinansuje m.st. Warszawa
20