europa w perspektywie roku 2050

POLSKA AKADEMIA NAUK
KANCELARIA PAN
KOMITET PROGNOZ „POLSKA 2000 PLUS'
EUROPA
W PERSPEKTYWIE
ROKU 2050
EUROPĘ IN THE PERSPECTIVE
TO 2050
Warszawa 2007
SPIS TREŚCI
Uwagi wstępne
10
EUROPA 2050 - WYZWANIA GLOBALNE WYBORY STRATEGICZNE - OTWARTE
SCENARIUSZE - Antoni Kukliński
1. Eurofuturologia 2050 wobec wyzwań futurologii amerykańskiej i chińskiej
':.
.2. Europa w obliczu wyzwań globalnych XXI wieku
3. Typologia wyzwań globalnych
4. Europa XXI wieku wobec dramatycznych, a może
i tragicznych, wyborów strategicznych
5. Koncepcja dwóch scenariuszy Europy XXI wieku
20
21
KŁOPOTY Z PERSPEKTYWĄ 2050 ROKU
- Zdzisław Sadowski
23
SZANSĘ I ZAGROŻENIA W ROZWOJU EUROPY
WI POŁOWIE XXI WIEKU - Andrzej Karpiński
1. Dwa warianty ewolucji współczesnego kapitalizmu
2. Dwa scenariusze rozwoju Europy
3. Strategia rozwoju Europy do roku 2050
4. Kierunek działań dostosowawczych
a) dostosowania demograficzne
b) dostosowania strukturalne
c) dostosowania w nauce i edukacji
d) dostosowania społeczne
e) dostosowania egzystencjalne
5. Zagrożenia i elementy prognozy ostrzegawczej dla
Europy 2008 - 2050
Aneks I. Podstawowe dane o Europie 2050
POTENCJAŁ LUDNOŚCIOWY EUROPY I JEGO
ZMIANY W PERSPEKTYWIE DO ROKU 2050
- Piotr Szukalski
1. Projekcje ludnościowe dla Europy 2050
2. Starzenie się ludności i zmiana relacji
międzypokoleniowych
13
13
15
16
29
29
35
37
45
45
48
52
55
58
60
63
65
66
69
5
3. Masowe migracje-masowa imigracja
4. Zmiany wzorca rodziny
5. Dwie wizje przyszłej Europy?
6. Kierunki działań
EUROPA WOBEC GLOBALIZACJI
- Wojtek Lamentowicz
1. Wyzwania przyszłości
2. Scenariusze przyszłości: odpowiedzi na wyzwania
i problemy
3. Rola USA i wyzwania chińskiego
......!
4. Sytuacja demograficzna i jej skutki społeczno
polityczne
5. Główny regulator: rynek czy ośrodek decyzji
politycznych
6. Europa - globalny gracz czy główny płatnik
7. Wnioski
ZAGROŻENIA EKOLOGICZNE DLA EUROPY
~
79
87
94
98
103
104
109
114
116
118
119
119
-Andrzej Kassenberg
1. Prognoza ostrzegawcza
2. Kierunki działań
122
123
128
WYKORZYSTANIE PRZESTRZENI KOSMICZNEJ
W PERSPEKTYWIE ROKU 2050 - Robert R. Gałązka ....
132
ENERGETYCZNA PRZYSZŁOŚĆ EUROPY
- Juliusz Kotyński
138
PERSPEKTYWY TECHNOLOGII
ENERGETYCZNYCH DLA EUROPY - Jacek Malko
1. Scenariusze przyszłości energetycznej
2. Techniczna i społeczna wizja przyszłości
energetycznej Europy
3. Opcje energetyczne po 2030 roku
4. Wnioski
GOSPODARKA EUROPY W PERSPEKTYWIE 2050
ROKU - Stanisław M. Szukalski
1. Cechy strukturalne gospodarki europej skiej
151
151
157
158
164
166
166
2. Gospodarka europejska w obliczu ekspansji Chin i mdii
3. Ocena pozycji gospodarki Europejskiej metodą SWOT .
4. Scenariusze zmian
a) Scenariusz - Europa jako element globalnego centrum
b) Scenariusz Europa jako element globalnego
peryferium
c) Scenariusz samodzielnego rozwoju Europy
d) Scenariusz regresu Europy - prognoza ostrzegawcza
5. Pytania wymagające odpowiedzi
:
6. Kierunki działań
:...-.
NAUKA I TECHNIKA A PRZYSZŁOŚĆ EUROPY
- Bogdan Galwas, Ryszard Tadeusiewicz
1. Infrastruktura telekomunikacji wsparta narzędziami
informatyki
2. Techniką na usługach medycyny i ochrony zdrowia
3. Techniki pozyskiwania i wykorzystania energii
4. Techniki transportu
5. Technologie tworzenia i utrzymania wielkich
skupisk ludzkich
6. Technika i technologie kosmiczne
7. Technika i technologie militarne
8. Wizje futurystyczne
a) Genomika
b) Nanótechnologie
ROLA DIAGNOSTYKI MEDYCZNEJ W
SPOŁECZEŃSTWIE PRZYSZŁOŚCI
- Marcin Binkowski
1. Scenariusz rozwoju obrazowej diagnostyki medycznej ..
2. Wpływ na społeczeństwo Europy
3. Wnioski
CZŁOWIEK I POLITYKA SPOŁECZNA W
PERSPEKTYWIE PRZYSZŁOŚCI - Ryszard Szarfenberg
1. Nowe i stare państwo opiekuńcze
2. Czynniki pro i anty-wzrostowe dla roli polityki
społecznej
3. Teoria polityki społecznej a jej przyszłość
4. Europejski model społeczny i polityka społeczna
183
187
194
199
200
203
205
208
221
222
225
226
227
228
230
231
233
234
237
241
242
245
247
249
249
253
258
260
5. Debaty wokół polityki społecznej w UE
6. Powszechny dochód obywatelski
7. Prognozy ostrzegawcze - problemy i rozwiązania
266
270
274
PRZYSZŁOŚĆ DEMOKRACJI I PAŃSTWA W
EUROPIE - Antoni Z. Kamiński
1. Historyczna logika rozwoju
2. Zmiany roli państwa
3. Dwie alternatywy
4. Wnioski
;
282
282
284
288
290
Executive Summary
292
Contents
Introductory remarks
Europę 2050 - The global challenges - the strategie
choices - the open scenarios - by Antoni Kukliński
Troubles with the remote horizon of 2050
- by Zdzisław Sadowski
Chances and threats in Europę's development in the first
half of XXI century - by Andrzej Karpiński....':......-.
Europę's demographic potential and its changes up to the
year 2050 - by Piotr Szukalski
Europę in the process of globalization
-by Wojtek Lamentowicz
Ecological threats for Europę
- by Andrzej Kassenberg
Europę in the process of cosmos exploration
-by Robert R. Gałązka
The future of energy in Europę
- by Juliusz Kotyński
Prospects of energy producing technologies for Europę
- by Jacek Malko
The European economy in the 2050 perspective
- by Stanisław Szukalski
Science and technology facing the future of Europę
- by Bogdan Galwas and Ryszard Tadeusiewicz
The role of medical diagnosties in the society of the future
-by Marcin Binkowski
The human being and the social policy of the future
- by Ryszard Szarfenberg
The future of democracy and the European state
- by Antoni Z. Kamiński
English summary
10
13
23
29
65
103
122
132
138
151
166
221
241
249
282
292