SORGO ZWYCZAJNE (Sorghum vulgare Pers.) Rodzina: Trawy

SORGO ZWYCZAJNE (Sorghum vulgare Pers.)
Rodzina: Trawy (Poaceae)
Rodzaj Sorghum charakteryzuje się wielką zmiennością wskutek trwającej od wieków selekcji.
Trudno określić, który z 60 taksonów jest gatunkiem
a który odmianą. Uważa się, że dzisiejsze odmiany
pochodzą od dzikiego afrykańskiego Sorhum arundinaceum. Najstarszym ośrodkiem uprawy (4000 lat
p.n.e.) była prawdopodobnie Etiopia, skąd sorgo
rozprzestrzeniło się m.in. do Egiptu, Chin, i do Europy Pd. Z afrykańskimi niewolnikami dostało się do
USA. Sorgo jest trawą do 5 m wys. Źdźbło wypełnia
gąbczasty rdzeń; z dolnych węzłów wyrastają
niekiedy korzenie podporowe. Wiecha kwiatostanu
dł. 10-60 cm. Kłoski mają po 2 kwiaty, ale rozwija
się 1. Owoce – ziarniaki (4 mm), zawierają do 70%
węglowodanów, do 18% białka, ok. 5% tłuszczu
i dużo witamin. Spożywane są w postaci kasz
i płatków.
ZIARNIAK
KŁOSKI
WIECHA
Zbożem chlebowym w Afryce jest sorgo murzyńskie
(S.durra). Także s.alepskie (S.halepense) i japońskie
(S.japonicum) są roślinami zbożowymi i pastewnymi, a słoma służy do wyrobu mat i krycia dachów.
Z odmian zawierających sacharozę (S.saccharatum),
(S.dochna) otrzymuje się syrop; ziarniaki innych
służą do wyrobu piwa. W USA uprawia się wysokoplenne krzyżówki dające doskonałą paszę.
JK
SOŚNICA JAPOŃSKA (Sciadopitys verticillata (Thunb.) Sieb.&Zucc.)
Rodzina: Cypryśnikowate (Taxodiaceae)
Gatunek reliktowy. Kopalne szczątki znaleziono
w warstwach kredowych Grenlandii, Norwegii,
Uralu i Japonii. Współcześnie występuje tylko
w trudno dostępnych wąwozach na japońskich
wyspach Hon-shu, Shikoku i Kyushu (600-1000 m
n.p.m.).
Jest to okazałe drzewo do 40 m wysokości i do 3 m
obwodu, o pięknej piramidalnej koronie. Charakterystyczne są igły, zrośnięte po 2 w jedną całość (dł.712 cm). Z wierzchu błyszczące, od spodu matowe
z dwoma białymi paskami. Zebrane są po 20-30 sztuk
w parasolowatych okółkach na końcach pędów.
Takiego układu igieł nie spotyka się u żadnego innego drzewa iglastego. Stąd w wielu językach nazywana jest sosną parasolowatą (gr. skiados=parasol,
pitys=sosna). Igły pozostają na drzewie tylko 2 lata.
Szyszki dł. 6-10 cm dojrzewają w drugim roku.
PRZEKRÓJ IGŁY
W 1861r sprowadzono do Europy pierwsze egzemplarze; obecnie, w parkach, szeroko uprawiane.
W Polsce należy do unikatów – łatwo przemarza.
W ojczyźnie uznane za święte.
Drewno sośnicy ma piękną czerwonożółtą barwę
i wykorzystywane jest w Japonii do wyrobu przedmiotów gospodarstwa domowego i do budowy łodzi.
– 101 –
JK