Turning Torso - Szwecja

Turning Torso - Szwecja
Oficjalnie otwarty w sierpniu 2005 roku, 190-metrowy budynek Turnig Torso, stał się nową wizytówką
miejskiego regionu Porto Oeste, szwedzkiego miasta Malmo.
Przestarzała i zdegradowana strefa przemysłowa nad wybrzeżem Morza Bałtyckiego zamienia się dziś w
zamożną, wielofunkcyjną dzielnicę mieszkalną z restauracjami, biurami, portem jachtowym oraz
campusem uniwersyteckim.
Przy projektowaniu wieży, będącej drugą najwyższą budowlą w Europie zaraz po Triumph Palace (264 m)
w Moskwie, hiszpański architekt i inżynier Santiago Calatrava zainspirował się ruchem spiralnym
wyrzeźbionego przez siebie w marmurze torsu.
Drapacz chmur, podobny do gigantycznej rzeźby wykonuje skręt od podstawy aż do wierzchołka. "W
rezultacie jego obrót począwszy od najniższych do najwyższych kondygnacji wynosi 90 stopni. Miejsce aż
prosiło się o budynek wysoki i autonomiczny, który stałby się symbolem dla regionu i mógłby być
dostrzeżony z Oresund Brige, mostu łączącego Szwecję z Danią"- wyjaśnia Calatrava. Poza nowoczesnym
wyglądem, konstrukcja wyróżnia się różnorodną funkcjonalnością oraz przygotowaniem do eksploatacji
przez 24 godziny na dobę. 12 niższych pięter przeznaczonych jest na użytek biur, pozostałe poziomy
stanowią część mieszkalną.
Uważany za jednego z najważniejszych współczesnych architektów, Santiago Calatrava zwykle inspiruje
się anatomią człowieka oraz światem natury. Jest autorem znaczących projektów jak Miasto Sztuki i Nauki
w Walencji (Hiszpania), stacji metra Ground Zero w Nowym Jorku. Jego dziełem są sinusoidalne i zawiłe
mosty, stacje kolejowe z łukami i markizami, których źródłem inspiracji było ludzkie oko, obiekty o kształcie
ptaków, oraz jego własna rzeźba będąca pomysłem jak w przypadku Turning Torso.
Symbol miasta
Historia Turning Torso zawiera kilka ciekawych elementów. Pierwszym z nich jest fakt, iż pomysłodawcą
realizacji wieży na wzór bryły rzeźbiarskiej nie był hiszpański architekt. Był nim Johnny Orback, dyrektor
spółdzielni mieszkaniowej HSB Malmo, aktualny właściciel apartamentowca, którego wzniesienie
kosztowało 142 miliony euro. Drugą ciekawostką jest sprzedaż i demontaż Kockumskranen, gigantycznego
dźwigu, używanego przy budowie statków, która zmieniła całkowicie pejzaż Malmo, pozostawiając wielką
pustkę na linii nieba miasta. Dzieło Calatrava nie tylko wypełniło tą pustkę, stało się także symbolem dla
otoczenia.
W rzeźbie, będącej inspiracją do powstania Turnig Torso, siedem marmurowych sześcianów skręca się
wokół metalowego trzonu, tworząc strukturę spiralną. W budynku z Malmo doliczymy się dziewięciu
sześcianów wokół betonowego rdzenia o średnicy 10,6 metrów, który spełnia funkcję kręgosłupa dla całej
konstrukcji, innymi słowami jego środek odpowiada dokładnie osi rotacji roślin. "W wieży, inaczej niż w
rzeźbie, są sześciany lub kostki z pięcioma kondygnacjami a każda z nich ma nieregularny kształt" opisuje Calatrava.
W roku inauguracji (2005), Turnig Torso otrzymał nagrodę - uznany został za najlepszy budynek
mieszkalny świata na Międzynarodowych Targach Nieruchomości MIPIM, realizowanych każdego roku w
Cannes (Francja). Jednakże wieża już wcześniej zwróciła uwagę krytyków: w 2001 roku na zaproszenie
Orbacka, dyrektora spółdzielni mieszkaniowej, Calatrava zaprezentował po raz pierwszy swój projekt
podczas European Housing Expo, Międzynarodowych Targów Budownictwa Mieszkaniowego,
odbywających się w Szwecji.
Turnig Torso był także jednym z 25 wieżowców przedstawionych na ekspozycji Budynków
wysokościowych, zorganizowanej przez MoMA w Nowym Jorku. Wystawa ta udowadnia, iż pomimo
zdarzeń z 11 września, wieżowce nadal przodują w panoramach architektonicznych świata.
Poza funkcją szkieletową, betonowy rdzeń wspomaga cyrkulację pionową, stanowiąc podporę dla części
mechanicznych, instalacji elektrycznych i hydraulicznych oraz systemu wentylacji budynku. Taka
konstrukcja powoduje, że każdy z apartamentów o powierzchniach od 45 do 190 metrów kwadratowych, ma
inny rozkład. W budynku znajduje się 5 wind, trzy z nich przeznaczone są dla lokatorów. Są one szybsze
niż zwykle windy i pokonują trasę od pierwszego do pięćdziesiątego piętra zaledwie w 38 sekund osiągając
prędkość 5,4 m/s.
Elewacja wieży wykonana jest z 2,8 tysięcy profili aluminiowych, stanowiących oprawę kondygnacji
okiennych. W Turnig Torso, struktura metaliczna poddana jest ekstremalnemu architektonicznemu
rozmachowi. Tworzy ją zasadniczo jeden helikoidalny słup nazwany przez architekta "szkieletem
zewnętrznym" oraz poziome i ukośne wsporniki, łączące go z betonowymi, poziomymi ścianami. Struktura
ta nadaje stabilności całej horyzontalnej konstrukcji. Ściany przenoszą z kolei obciążenie na rdzeń. - W
moich projektach uwidaczniam kontrast między betonem a stalą, zwracając szczególną uwagę na punkty,
w których się stykają - stwierdza Hiszpan, będący zwolennikiem łączenia w swoich budynkach
różnorodnych materiałów.
Aktualnie, po medialnym sukcesie Turnig Torso, Calatrava otrzymał propozycje realizacji podobnych
projektów w różnych częściach świata. W Nowym Jorku, apartamentowiec 80 South Street ma również
formę zbliżoną do rzeźby, jednak bez obrotu charakteryzującego drapacza chmur z Malmo. Dla Miasta
Sztuki i Nauki w Walencji (Hiszpania), Calatrava zaprojektował trzy wieżowce, każdy z nich w formie
specyficznej rotacji. Seryjne realizowanie projektów leży już w zwyczaju architekta. "W ten sposób mogę
rozwiązywać w nowych projektach stare problemy, wynikłe podczas poprzednich prac" - żartuje.
Od akwareli do betonu
Kręgosłup wieży Turnig Torso to rdzeń z betonu zbrojonego, wznoszący się na betonowych fundamentach
(blok cylindryczny o głębokości 15 m i 30 m szerokości), utwierdzony w wapiennej skale na głębokość 7
metrów. Średnica rdzenia - 10,6 m nie zmienia się aż do wierzchołka. Grubość cylindra zmniejsza się
proporcjonalnie do rosnącej wysokości, początkowo wynosi 2,5 m u podstawy, malejąc do 0,4 m u szczytu.
Zakotwiczone w trzonie stropy z betonu sprężonego wylanego na miejscu, wspierane są peryferycznie
przez poziome i ukośne słupy ze stali, wychodzące z metalowej osi helikoidalnej na elewacje zewnętrzną
budynku. Skręcony pręt, "szkielet zewnętrzny", jest równoległy do osi peryferycznej z betonu, stanowiąc
podporę dla betonowych ścian, które tworzą stabilną, poziomą strukturę.
Pozostałe dane techniczne:
Powierzchnia użytkowa całkowita: 18 tys. m2
Powierzchnia mieszkalna: 13,5 tys. m2 (147 apartamentów)
Powierzchnia biurowa: 4 tys. m2
Wysokość: 190 m
Informacje dodatkowe:
Projekt wnętrz: Samark Arkitektur & Design
Kontrola jakości: Ramböll Projektering
Inspekcja końcowa: SWECO Theorells AB, MPA AB, Lars-Erik Persson
Elektryka: NCC Teknik, Alinvent i YIT Building System
Hydraulika: NCC Teknik, Nordblads VVS Konstruktioner i Rörläggaren
Fundamenty: PEAB
Wentylacja: Bengt Dahlgren i Totalinstallatören
Klimatyzacja: LGG Inneklimat e FCC
Więcej informacji:
Santiago Calatrava
www.calatrava.com
www.turningtorso.com
www.revistaau.com.br
Tekst: Valentina N. Figuerola
Zdjęcia: Cortesia HSB
Copyright © 2014 Constructalia. All rights reserved