podsumowanie II spotkania – 12 czerwca 2014 roku

GRUPA 5 – EKSPERCI
Podsumowanie drugiego warsztatu grupy eksperckiej [12.06.2014r.]
12 czerwca 2014 r. w godz. 13:00–16:00 odbyło się drugie z cyklu trzech spotkań warsztatowych
grupy ekspertów, których celem jest wypracowanie koncepcji zagospodarowania terenu Osiedla
Jazdów. Warsztaty odbywają się w ramach cyklu konsultacji społecznych ws. przyszłości i form
funkcjonowania terenu Osiedla Jazdów, zorganizowanych przez m.st. Warszawę. Równolegle pracuje
jeszcze 5 grup interesariuszy, z których każda opracowuje swoją koncepcję. We wrześniu 2014 roku
odbędzie się spotkanie grupy mieszanej, w której wezmą udział przedstawiciele wszystkich sześciu
zespołów, wybrani przez członków każdej z grup. Wypracują oni ostateczną koncepcję
zagospodarowania terenu Osiedla Jazdów. Ta koncepcja zostanie przekazana jako wniosek o zmianę
zapisów Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i/lub
jako zestaw uwag do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Jazdowa
– część wschodnia.
UCZESTNICY
W drugim spotkaniu wzięło udział sześć osób reprezentujących instytucje miejskie, organizacje
pozarządowe oraz ośrodki badawczo-dydaktyczne. Wśród uczestników spotkania znaleźli się:






przedstawicielka Komisji Dialogu Społecznego ds. Środowiska Przyrodniczego
architekt z Politechniki Warszawskiej
urbanista z Politechniki Warszawskiej
przedstawicielka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
przedstawiciel Urzędu Dzielnicy Śródmieście (Wydział Kultury i Promocji)
przedstawiciel Zarządu Gospodarowania Nieruchomościami dla Dzielnicy Śródmieście
WSTĘPNE ZAŁOŻENIA
Założono następujące efekty warsztatu:
1. Doprecyzowanie zaproponowanych przez uczestników tydzień wcześniej pomysłów na
funkcjonowania terenu Osiedla Jazdów
2. Określenie:
a. użytkowników terenu w przypadku realizacji ww. pomysłów
b. dominujących przyszłych funkcji terenu
c. ram proceduralnych, które muszą być brane pod uwagę przy realizacji ww. pomysłów
Spotkanie rozpoczęto od przypomnienia sugestii i pomysłów wypracowanych podczas pierwszego
warsztatu. Uczestnicy mieli okazję doprecyzować poszczególne wątki i zweryfikować czy ich intencje
zostały właściwie zrozumiane. W efekcie podstawą do dalszej pracy były następujące propozycje
(kolejność losowa nie odzwierciedlająca priorytetów uczestników):
1. Stworzenie centrum obywatelskiego z zespołem wypracowującym nowe procedury ciągłej
nieinterwencyjnej partycypacji – nowe modele działania dla rozwoju miasta, odwołującego się do
demokracji bezpośredniej, solidarności międzyludzkiej, współpracy
2. Propozycja organizacji na tym terenie funkcji kulturalnej, mieszkalnej i przyrodniczej –
mieszkańcy mieliby na nim pozostać jako strażnicy terenu
3. Włączenie różnorodnych grup w użytkowanie terenu: artystów (bliskość instytucji kultury), dzieci,
osób starszych, wolontariuszy
4. Organizacja procesów edukacyjnych (architektonicznych, varsavianistycznych)
5. Stworzenie ogrodu miejskiego
6. Rozwiązania proceduralne:
a) wpisanie domków i starodrzewia do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
b) powołanie niezależnej komisji ws. stanu technicznego domków fińskich
7. rozwiązania systemowe dla tego typu sytuacji:
a) przyjęcie Strategii Zrównoważonego Rozwoju za podstawę dla innych dokumentów
b) dzielnicowa uchwała o zakazie grodzenia przestrzeni publicznej w Śródmieściu
c) stworzenie nowej potencjalnej kategorii ochronnej dla tego terenu
PRZEBIEG PRACY
Praca grupowa w czasie drugiego warsztatu zakładała znalezienie odpowiedzi na 6 pytań, które
wyniknęły z ww. propozycji funkcjonowania terenu Osiedla Jazdów, zgłoszonych tydzień wcześniej.
Pytania dotyczyły:
1. przyszłości mieszkańców Osiedla – warunków ich pozostania na Osiedlu, przywilejów
i obowiązków związanych z zamieszkiwaniem tak specyficznego terenu
2. definiowania postulowanej przez uczestników otwartości przestrzeni Osiedla
3. znalezienia gospodarza otwartej przestrzeni (ogrodu, kolonii artystycznej) i warunków
zarządzania
4. ram proceduralnych potrzebnych do realizacji takich pomysłów
5. opozycji różnego typu zieleni miejskiej (Osiedle Jazdów vs. Park Ujazdowski)
6. instytucjonalnych zapisów o ochronie nietypowych miejsc o wielu funkcjach
Praca podczas warsztatu przebiegała wg schematu:
1. Praca w podgrupach.
2. Prezentacje
3. Dyskusja na forum.
Dwie trzyosobowe grupy naprzemiennie prezentowały swoje odpowiedzi, które pozwoliły wyłonić
wizje dotyczące trzech kluczowych wątków zaplanowanych na spotkanie – pożądanych
użytkowników, funkcji i ram proceduralnych realizacji poszczególnych działań. Sporne kwestie
w obrębie każdego z wątków będą na ostatnim spotkaniu obudowywane bardziej szczegółową
argumentacją.
Użytkownicy
W obrębie zagadnienia użytkowników, najwięcej dyskusji poświęcono mieszkańcom terenu Osiedla
Jazdów. Użytkowników nienocujących na terenie Osiedla nie zdefiniowano precyzyjnie, ale
dominujące w dyskusji uczestników przymioty otwartości i dostępności terenu sugerują pełną
różnorodność przyszłych bywalców terenu. Uczestnicy są zgodni, że użytkownicy terenu – w tym
mieszkańcy – nie mogą być elitarną grupą, musi on być jak najszerzej dostępny.
Poniższa tabela prezentuje debatowane wątki wraz z pytaniami i wątpliwościami, które będą
dyskutowane na ostatnim warsztacie grupy.







STANOWISKO
Rezygnacja z funkcji mieszkalnej
WĄTPLIWOŚCI
Kto będzie „strażnikiem” tego terenu? Jaką inną
funkcją ją zastąpić?
Jakie zasady trzeba wprowadzić, by zapewnić
Pozostawienie części mieszkańców
otwartość i pełną dostępność terenu? Jak
określić którzy mieszkańcy mieliby pozostać?
Czy wówczas uda się zapewnić postulowaną
Pełna ochrona status quo
otwartość i dostępność? Dziś mieszkańcy nie
mają szczególnych praw – jak to rozwiązać?
Jak ich dobierać? Czy to oznacza nową
Wprowadzenie nowych mieszkańców
inwestycję?
Potrzeba otworzenia terenów szkoły i Jak je wtedy chronić? Na jakich zasadach
miałoby się to odbywać? Czy prawo na to
przedszkola (boisko, plac zabaw)
pozwala?
Sprawdźmy
jakich
użytkowników
przyciągają – i mają za zadanie –
przyciągać pobliskie instytucje
Wprowadzenie nowych nienocujących Czy kontynuować model wynajmu na cele
kulturalne?
Jaki
typ
najemców
byłby
najemców
interesujący? Co sądzimy o pomyśle „kolonii”
artystów?
Stosunek do kwestii pozostawienia na Osiedlu dotychczasowych mieszkańców można zobrazować na
kontinuum, poczynając od najmniej popularnej wizji wysiedlenia obecnych lokatorów, kończąc na
pełnej ochronie status quo. Obie skrajności w czystej postaci ustępują miejsca pośredniemu
rozwiązaniu – pozostawieniu mieszkańców (przynajmniej ich części) w domkach fińskich, jednak na
innych niż do tej pory zasadach, które będą zbieżne z postulowaną funkcją otwartości i dostępności
tego terenu.
Pierwsza wizja – zakładająca zupełną rezygnację z realizowania funkcji mieszkaniowej w obecnej
formie – zbudowana jest na przekonaniu o braku możliwości zapewnienia otwartości terenu
(ogrodzone parcele przydomowe). Podkreśla się tu także arbitralność doboru mieszkańców na tak
kluczowym i atrakcyjnym terenie, mówi się o zawłaszczeniu terenu przez obecnych mieszkańców.
Z drugiej strony podkreśla się wagę mieszkańców dla utrzymywania bezpieczeństwa tego terenu,
jednak niekoniecznie muszą to robić osoby od lat tam mieszkające. Podstawą pogodzenia funkcji
mieszkaniowej z otwartością terenu jest zbudowanie nowego modelu zamieszkiwania, opartego na
„regulaminie”, który zapewniałby otwartość terenu i korzystanie z unikatowej przestrzeni przez
wszystkich warszawiaków. Nowym mieszkańcom byłoby łatwiej zaakceptować takie warunki,
obecnym niczego nie można narzucić, ale można zachęcać do otwierania się na świat dookoła. Taki
regulamin mogliby też przyjąć nienocujący najemcy (równoległy pomysł do wprowadzenia nowych
mieszkańców).
W dalszych dyskusjach należy jasno postawić akcenty pomiędzy proporcjami obecnych
i ewentualnych nowych mieszkańców, a także ustalić jak nowi mieliby się „wpisać” w obecną
architekturę. Zdaniem części uczestników, struktura mieszkańców powinna być zróżnicowana. Na
jakiej zasadzie mieliby tu się pojawić nowi mieszkańcy, jeśli domki znikają?
W kontekście użytkowników, trzeba jeszcze zidentyfikować instytucje działające na tym terenie
i sprawdzić jak wywiązują się ze swoich zadań i funkcji – potencjalnie można by je wzmocnić, aby
realizować pewne funkcje i przyciągać konkretne pożądane grupy użytkowników. Można byłoby też
pomyśleć o otworzeniu terenu szkoły czy przedszkola, tak by umożliwić szersze korzystanie z boiska
i placu zabaw. Podważony natomiast został pomysł lokowania kolonii artystów na terenie Osiedla
Jazdów.
Funkcje terenu
W obrębie zagadnienia funkcji terenu Osiedla, podkreślany jest przede wszystkim aspekt
maksymalnej otwartości i dostępności przestrzeni dla ogółu mieszkańców Warszawy. Kontrastuje to
z obecnie realizowaną funkcją mieszkalną, ich pogodzenie – które nie dla wszystkich uczestników
spotkania jest wykluczone – trzeba będzie w szczegółach przedyskutować na następnym spotkaniu.
Ideowo, otwartość ta jest wyrazem wolności, która wyróżnia Warszawę i Warszawiaków.







STANOWISKO
Organizacja przestrzeni piknikowej,
ogrodu miejskiego
Związek merytoryczny ze Skarpą
WĄTPLIWOŚCI
Jeśli ogród – kto miałby nim zarządzać?
Być może warto kilka domków przeznaczyć na
zaplecze Alei na Skarpie (gastronomiczne,
sportowe)?
Kto miałby je organizować?
Miejsce rozmów, edukacji, konsultacji
Zapraszający
charakter
nowych Jakie inwestycje w ogóle dopuszczamy? Którą z
inwestycji – niewykluczające partery, funkcji miałyby realizować?
zakaz grodzenia
Połączenie zieleni z usługami i zabudową Jakie usługi dopuszczamy?
Ochrona unikalnej przyrody terenu
Osiedla
Muzeum Historii Polski jako szansa i Szansa na pozostawienie domków (wszystkich?
części?) jako eksponatu. Zagrożenie z względu na
zagrożenie
zwiększony ruch pieszy i samochodowy
Zaproponowano by teren Osiedla Jazdów był przestrzenią piknikową, z otwartym boiskiem i placem
zabaw (już zorganizowanych na zamkniętych terenach szkoły i przedszkola), co jest rozwinięciem idei
stworzenia na tym terenie ogrodu miejskiego. Wokół takiej idei – budując na symbolicznej wartości
terenu Osiedla – warto zaproponować ofertę rozmów, edukacji, konsultacji. Podkreślono potrzebę
merytorycznego związku ze Skarpą Warszawską (przykład „Drogi kultury na Skarpie”), kilka domków
warto byłoby pozostawić jako zaplecze tej „Drogi kultury” (gastronomiczne, sportowe).
Jakiekolwiek nowe inwestycje muszą mieć zapraszający charakter (np. niewykluczające partery),
wykluczone miałoby być ich grodzenie. Otwartym pytaniem pozostaje jak chronić teren Osiedla, jeśli
trzeba byłoby zrezygnować z ogrodzeń. Pojawiła się sugestia, by w imię otwartości przestrzeni
mieszkalnej zorganizować ażurowe ogrodzenia, zapewniające wgląd w ogród i migracje zwierząt.
Ważną funkcją wskazaną przez uczestników spotkania jest ochrona unikalnej przyrody terenu
Osiedla. Docelowo można byłoby połączyć zieleń z usługami i zabudową, ale należy doprecyzować
jaki typ usług i zabudowy miałby przeważać (przede wszystkim realizujący ideę otwartości). Park
Ujazdowski nie stanowi konkurencji – ani argumentu na rzecz ograniczenia zieleni na terenie Osiedla
Jazdów – bowiem mamy do czynienia ze strefowaniem terenów zieleni, ich różną chłonnością
i intensywnością użytkowania (park-szczyt Skarpy-Skarpa-Dolina Wisły).
W temacie funkcji Osiedla pojawił się także temat budowy Muzeum Historii Polski. Pojawia się
zarówno jako szansa, jak i zagrożenie dla terenu Osiedla. Z jednej strony, domki mogłyby stać się
eksponatem MHP, jednocześnie zwiększony ruch pieszy i samochodowy zaburzy funkcję mieszkalną
terenu. Koncepcja Muzeum nie przewiduje wprawdzie lokalizacji parkingów terenowych wokół ulicy
Jazdów – są one planowane u podnóża Skarpy (pod estakadą Trasy Łazienkowskiej) – ale uczestnicy
zgłaszali obawę, że teren Osiedla może jednak przekształcić się w parking. Pojawiła się sugestia
budowy parkingów podziemnych na Skarpie.
Ramy proceduralne
W obrębie zagadnienia ram proceduralnych, wskazano kilka pomysłów na formalną realizację
wyszczególnionych wyżej pomysłów:




Terenem powinny formalnie zajmować się jednostki miejskie (Zarząd Terenów Publicznych,
Zarząd Gospodarowania Nieruchomościami – przy czym konieczne jest wypracowanie
nowych metod pracy i zarządzania tych jednostek miejskich oraz rozważenia możliwości
i procedur ew. przekazania części terenu pod zarząd społeczny)
Odrzucono potrzebę tworzenia nowej kategorii ochronnej dla terenu Osiedla – wystarczy
działanie w ramach planu miejscowego, który dobrze przygotowany wystarczy do obrony
wartości, które w procesie konsultacji wyłonią się jako te, które należy chronić
Odradzano tworzenie z terenu Osiedla Jazdów obszaru przyrodniczo-krajobrazowego z uwagi
na biurokratyczny i sztywny sposób podchodzenia do najmniejszych ingerencji w taki teren
(casus Podkowy Leśnej)
Podczas spotkania dyskutowano także o zupełnej przemianie procedur planistycznych, która
– choć inspirująca – nie mieści się w ramach procesu konsultacji
Podczas kolejnego warsztatu uczestnicy będą:




doprecyzowywać stanowisko w sprawie domków fińskich i obecnych/nowych mieszkańców;
tworzyć konkretne zasady otwartości terenu;
budować argumentację dla różnych stanowisk;
nadawać priorytet zaproponowanym funkcjom.
Ostatnie spotkanie grupy odbędzie się 27 czerwca 2014 roku (piątek), w godzinach 13-16 w domku
fińskim przy ul. Jazdów 10/6.