GRUPA 2 – SĄSIEDZI

GRUPA 2 – SĄSIEDZI
Podsumowanie drugiego warsztatu grupy sąsiadów [02.07.2014r.]
2 lipca 2014 r. w godz. 15:00–18:00 odbyło się drugie z cyklu trzech spotkań warsztatowych tzw.
grupy sąsiadów, czyli instytucji zlokalizowanych przy Osiedlu Jazdów, których celem jest
wypracowanie koncepcji zagospodarowania terenu Osiedla. Warsztaty odbywają się w ramach cyklu
konsultacji społecznych ws. przyszłości i form funkcjonowania terenu Osiedla Jazdów,
zorganizowanych przez m.st. Warszawę. Równolegle pracuje jeszcze 5 grup interesariuszy, z których
każda opracowuje swoją koncepcję. We wrześniu 2014 roku odbędą się spotkania grupy mieszanej, w
której wezmą udział przedstawiciele wszystkich sześciu zespołów, wybrani przez członków każdej z
grup. Wypracują oni ostateczną koncepcję zagospodarowania terenu Osiedla Jazdów. Ta koncepcja
zostanie przekazana jako wniosek do zmiany zapisów Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i/lub miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego rejonu Jazdowa – część wschodnia.
UCZESTNICY
W drugim spotkaniu wzięło udział siedem osób reprezentujących instytucje znajdujące się w
sąsiedztwie Osiedla Jazdów. Wśród uczestników spotkania znaleźli się przedstawiciele:
Ambasady Francji
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
Głównej Biblioteki Lekarskiej
Instytutu Teatralnego
Muzeum Historii Polski
Administracji bloku przy ul. Górnośląskiej 24
WSTĘPNE ZAŁOŻENIA
Efektem drugiego warsztatu grupy sąsiadów miało być wypracowanie pomysłów na wykorzystanie
potencjału zalet oraz neutralizację słabości Osiedla Jazdów, które uczestnicy warsztatu określili
tydzień wcześniej. Szczególny nacisk miał zostać położony na możliwości włączenia zasobów
i projektów okolicznych instytucji w nowe zagospodarowanie terenu Osiedla Jazdów.
Praca twórcza przebiegała w dwóch podgrupach. Każda z grup zaprezentowała na forum swoje
pomysły, które następnie zostały szczegółowo przedyskutowane i otworzyły szerszą debatę na temat
wizji przyszłości terenu Osiedla i sąsiadujących z nim przestrzeni.
W czasie dyskusji moderatorki przypomniały obecny etap procedur planistycznych dotyczących
terenu Osiedla Jazdów – w tej chwili procedowana jest zmiana Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy w celu umożliwienia zabudowy kubaturowej nad
Trasą Łazienkowską. Przy okazji tej zmiany można będzie także zgłosić uwagi dotyczące przyszłych
funkcji terenu Osiedla Jazdów, wyłonione w procesie konsultacji społecznych. Podkreślono, iż
prezentowane w trakcie warsztatu wariantu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
dla terenu „Jazdów – część wschodnia” mają charakter wstępny i nie uwzględniają potencjalnych
zmian w Studium wynikających z konsultacji, które zakończą się we wrześniu. Przypomniano także, że
konsultacje wykraczają poza samo ustosunkowanie się do ww. wariantów planu – mają na celu
zaproponowanie funkcji terenu, które uczestnicy warsztatów uważają za pożądane, a więc ich
charakter jest bardziej twórczy, aniżeli opiniodawczy.
EFEKTY PRACY GRUPOWEJ
Pierwsza z grup zaproponowała zachowanie obecnego charakteru terenu Osiedla Jazdów, tj.
pozostawienie go jako terenu zieleni miejskiej z istniejącą zabudową. Sugerowano włączenie
okolicznych instytucji do zaprojektowania terenu i potencjalnych aktywności dla mieszkańców.
Pomysłowi przyświecała idea podtrzymania niekomercyjnego charakteru okolicy, nastawionego na
podwyższenie jakości życia warszawiaków. Nie musiałby być to teren nastawiony na działania
masowe – ważniejszy byłby nacisk na spokojniejszy tryb odpoczynku, długofalowe projekty, myślenie
długodystansowe o tym czego potrzebują warszawiacy, z akcentem na rekreację i kulturę. Nowa
zabudowa, np. mieszkalna, nie dałaby warszawiakom żadnej wartości dodanej, podczas gdy powinni
mieć oni możliwość korzystania z unikatowego charakteru terenu Jazdowa.
Ponadto, członkowie grupy pierwszej postulowali zwiększanie komunikacyjnej dostępności tego
terenu poprzez otwarcie szlaku spacerowego przez Osiedle Jazdów w kierunku Centrum Sztuki
Współczesnej (z dalszym przejściem nad Agrykolą). Pozwoliłoby to zwiększyć napływ mieszkańców
odpoczywających w okolicy czy zwiedzających instytucje kultury.
Grupa druga założyła i oceniła dwa hipotetyczne scenariusze. W pierwszym wariancie teren Osiedla
pozostawałby zieloną, niekomercyjną przestrzenią z domkami. Byłaby to szansa na budowę
dostępnej przestrzeni rekreacji w centrum miasta (w szerszej skali niż sąsiadujący z Osiedlem projekt
Zielony Jazdów CSW). Członkowie grupy podkreślali niekomercyjny charakter przyszłego
funkcjonowania Osiedla, które ma unikalny klimat – dobrze byłoby więc gdyby w Studium teren ten
przyjął funkcję UK (Usługi Kultury). Pomysłem na wykorzystanie samych domków byłoby rozwijanie w
nich przestrzeni artystycznej – przeznaczonej na warsztaty artystyczno-edukacyjne dla mieszkańców
czy pracownie – oczywiście gdyby zostały zrewitalizowane, co samo w sobie może być ciekawym
projektem. Czerpiąc z dotychczasowego potencjału sąsiadujących instytucji – a może nawet nie tylko
tych okolicznych – można byłoby połączyć siły i zorganizować w domkach przestrzeń na ich wspólne,
długofalowe, społecznościowe działania. Obecnie instytucje nie dysponują tego typu dodatkową
przestrzenią, łączącą funkcje mieszkalne ze społecznymi. Kluczową kwestią w całej wizji jest postulat
zachowania zieleni.
Szczegółowe pomysły na wykorzystanie domków zakładają wspólne działania sąsiadujących instytucji
(w tym Ambasad, które już współpracują z instytucjami kultury) i dzierżawienie domków okolicznym
instytucjom (na rezydencje artystów, działania otwarte, przestrzeń społeczną o charakterze
lokalnym). Mówiono także o likwidowaniu fizycznych barier w dostępie do domków (rezygnacja z
płotów) i całego terenu (bariery dla niepełnosprawnych czy rodziców z wózkami). Dobrym pomysłem,
zdaniem uczestników, jest kontynuowanie dzierżaw dla najemców organizujących działania
kulturalne i edukacyjne. Instytucje sąsiadujące mogłyby wspomagać procedury konkursowe
wyłaniające najemców i w ten sposób razem z Urzędem Miasta wpływać na zagospodarowanie
konkretnych domków.
Drugi wariant rozważany przez grupę nr 2 zakładał zarówno brak nowej siedziby Muzeum Historii
Polski nad Trasą Łazienkowską, jak i domków fińskich na Osiedlu Jazdów. Grupa oceniła to jako
jednoznacznie zły pomysł, z uwagi na niechybny zanik unikalności tego terenu i zaburzenie ekologii
miejsca (w szerokim pojęciu społeczno-przyrodniczego systemu). Domki oceniane są więc jako
nierozerwalny element tożsamości i klimatu terenu Osiedla Jazdów.
Nie bez znaczenia dla prac obu grup był nierozstrzygnięty status budowy Muzeum Historii Polski.
Uczestnikom trudno było planować rozwiązania dla Osiedla bez definitywnej wiedzy na temat tego
czy i kiedy Muzeum powstanie. Podkreślali olbrzymi wpływ, jaki inwestycja będzie miała na teren
Osiedla, który może zniweczyć wszelkie postulowane rozwiązania. Ustalono jednak, że warto w
konsultacjach skupić się na ochronie obecnego charakteru Osiedla, niezależnie od przyszłości
Muzeum. Uznano, że do momentu rozstrzygnięcia sytuacji i tak warto przyjąć cezurę tymczasowości,
która pozwoli ochronić teren przed wykorzystaniem komercyjnym. Od momentu podjęcia decyzji o
budowie do faktycznego otwarcia nowej siedziby upłynęłoby ok. 5 lat (a decyzja póki co nie jest
szybko spodziewana). Wstrzymanie konsultacji z powodu braku jasności w sprawie MHP mogłoby,
zdaniem uczestników, dopuścić do użytkowania terenu Osiedla Jazdów w niepożądany przez nich
sposób, niezgodny z postulatami, które zgłosili w efekcie pracy grupowej. Ich zdaniem należałoby
zagospodarować pustostany i pozostawić mieszkańców w zasiedlonych domkach.
Uczestnicy rozmawiali o szansach i zagrożeniach wiążących się z budową siedziby MHP. Powstanie
Muzeum widziane jest jako zagrożenie dla utrzymania spokojnego charakteru Osiedla, głównie ze
względu na zwiększony ruch turystyczny (samochodowy i autokarowy), intensywne wykorzystanie ul.
Jazdów oraz potencjalne naruszenie drzewostanu i systemu ekologicznego. Zdaniem uczestników
warsztatu, zniknie wówczas specyficzna enklawa, która dziś charakteryzuje ten teren. Otwartą
kwestią do dalszych negocjacji jest poszukiwanie możliwości ograniczenia wjazdu autokarów, choć
może być to trudne z uwagi na dążenia osiągnięcia sukcesu frekwencyjnego placówki, który
uzależniony jest od przepływu ruchu turystycznego. Jednym z alternatywnych postulatów jest
organizacja pieszej ścieżki dojścia do MHP z parkingów pod estakadą Trasy Łazienkowskiej.
Wzmożenie ruchu przy wyjazdach z rezydencji ambasadorów spowoduje prawdopodobnie protesty
Ambasad.
Jednak nawet jeśli Muzeum zaburzy „oazę spokoju”, nie będzie mieć wpływu na samo istnienie
domków jako budowli (MHP nie zakłada ich likwidacji pod budowę). Jednocześnie zauważa się, że
obecność MHP mogłaby też wzmóc zainteresowanie sąsiednimi instytucjami i otworzyć potencjał
współpracy dużych instytucji. Przykrycie Trasy Łazienkowskiej pozwoliłoby także na połączenie w
całość terenu dawnego Jazdowa (na warsztacie mocno to postulowano i sugerowano, że na chwilę
obecną planowanym rozwiązaniem jest budowa kładek łączących Jazdów z Ogrodem Botanicznym i
Łazienkami).
WĄTKI Z DALSZEJ DYSKUSJI
Postulowano przywrócenie ciągłości trasy rekreacyjno-kulturalnej okolic Osiedla Jazdów. Leży ono na
„osi kulturalnej” (Aleja na Skarpie) od Zamku Królewskiego do Belwederu, należy więc myśleć o
okolicy jako o potencjalnym trakcie spacerowym. Zieleń i bliskość kultury towarzyszą spacerowiczom
przez co najmniej pół godziny – warto wykorzystać ten potencjał.
Zwrócono też uwagę na budynek pod numerem 8a, czyli dawną łaźnię i sugerowano, by wydzierżawić
go na cele służące mieszkańcom Osiedla (np. przestrzeń kultury). Według wiedzy przedstawicielki
jednej z instytucji, mieszkańcy Osiedla Jazdów starają się przejąć ten budynek dla celów kulturalnych,
choć niejasna jest sytuacja z obecnym nominalnym dzierżawcą terenu (budynek nie jest publicznie
użytkowany).
Dla uczestników warsztatu kluczową luką, którą należałoby koniecznie wypełnić, jest brak usług
gastronomicznych i handlu między Skarpą a parkiem Ujazdowskim.
Zwrócono również uwagę, że planując zagospodarowanie pustostanów, zwłaszcza na cele kulturalnousługowe, trzeba cały czas mieć na uwadze zdanie obecnych mieszkańców i wspólnie z nimi ustalić,
czy nowe sposoby użytkowania części domków nie będą im przeszkadzać. Puste domki mogłyby
zostać przeznaczone na pracownie/pobyty artystyczne, a mieszkańcy powinni określić czy takie
rozwiązanie im odpowiada.
Uczestnicy warsztatu przywołali też dwie ciekawostki, które mogą okazać się inspirujące na dalszych
etapach pracy. Pierwszą była informacja o historycznej trasie kolejki wąskotorowej, która obiegała
teren dawnego Szpitala Ujazdowskiego. Drugą była wzmianka o tworzącej się przy Urzędzie Miasta
komisji ds. pracowni artystycznych, której prace mogą okazać się ważne podczas formułowania
założeń zagospodarowania pustostanów na Osiedlu Jazdów.
Dla celów zgromadzenia pełnej wiedzy ustalono, że przed rozpoczęciem prac tzw. grupy mieszanej
we wrześniu należy zgromadzić konkretne opisy do sporządzonych wstępnych wariantów planu
miejscowego.
Ostatnie spotkanie grupy, poświęcone doprecyzowaniu pomysłów i określeniu pożądanych
użytkowników terenu, odbędzie się 7 lipca 2014 roku (poniedziałek), w godzinach 15-18 w domku
fińskim przy ul. Jazdów 10/6.