Program profilaktyczny - Zespół Szkół w Myśliwcu

ZESPÓŁ SZKÓŁ W MYŚLIWCU
SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYKI
MIEJ OCZY I USZY , SERCE I DUSZĘ SZEROKO OTWARTE –
DOSTRZEGAJ INNYCH, CHROŃ SIEBIE!
Opracowali:
Barbara Jaskulska
Monika Feter
Dorota Bujak
Spis treści
I. PODSTAWY PRAWNE
3
II. WSTĘP
4
III. MISJA I WIZJA SZKOŁY
5
IV. ROZPOZNANIE SYTUACJI W SZKOLE, DIAGNOZA
6
V. CELE PROGRAMU
8
VI. METODY I FORMY PRACY
9
VII. OBSZARY DZIAŁAŃ SKIEROWANE NA
UCZNIÓW, RODZICÓW, NAUCZYCIELI
10
VIII. SPOSOBY REALIZACJI
11
IX. SPODZIEWANE EFEKTY
12
X. PLANOWANY SPOSÓB MONITORINGU
I EWALUACJA PROGRAMU
13
XI. STAŁE UROCZYSTOŚCI O CHARAKTERZE
WYCHOWAWCZYM
14
XII. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ
15
ZAŁĄCZNIKI
1.
2.
Plan oddziaływań profilaktycznych dla oddziału przedszkolnego i uczniów klas I – VI SP.
Plan oddziaływań profilaktycznych dla uczniów klas I – III Gim.
2
I.
PODSTAWY PRAWNE
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej- art. 72
2. Konwencja o Prawach Dziecka- art.. 3, art.. 19 i art.. 333
3. Ustaw z dn. 7 września 19991 r. o systemie oświaty( Dz.U. nr 67 z pózn. zm.), np. art..
1 i inne.
4. Rozporządzenie MENiS z dn. 26.02. 2002 w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach
szkół( Dz.U. nr 51, poz. 458) od słów: ,,Działalność edukacyjna szkoły(...)”, pkt 1,2,3,
5. Rozporządzenie MEN z dn. 19. 06. 2001 w sprawie ramowych statutów publicznego
przedszkola oraz publicznych szkół wraz z rozporządzeniem zmieniającym z dn.
31.01.2001 r. (Dz.U. nr 10, poz. 96) w załącznikach § 16 b 1 od słów: ,, Statut szkoły
określa obowiązki(...)”
6. Rozporządzenie MEN z dn. 12.08. 1999 w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz
zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach
świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie
prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartej w podstawie
programowej kształcenia ogólnego(Dz.U. nr 17, poz. 78 z późn. zm.)
7. Program Ochrony Zdrowia.
8. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego.
9. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
10. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii.
11. Krajowy Program Zapobieganiu Zakażeniom HIV.
12. Rozporządzenie MEN z dnia 15.01.2000 w sprawie szczegółowych zasad działania
publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni
specjalistycznych oraz ramowego statutu tych poradni (Dz.U. nr 13, poz. 110)
13. Rozporządzenie MEN z dn. 15.01. 2000 w sprawie zasad udzielania i organizacji
pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, w szkołach
i placówkach
(Dz.U. nr 13, poz.10).
Szkolny Program Profilaktyki współdziała z następującymi dokumentami
szkolnymi:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Statut Szkoły
Szkolny Program Wychowawczy
Szkolny Program Nauczania
Wewnątrzszkolny System Oceniania Zachowania
Plan pracy wychowawczej
Plan pracy pedagoga
Plan pracy psychologa
3
II. WSTĘP
PROFILAKTYKA- jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie.
Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników
chroniących.
Szkoła
jest
miejscem
profilaktyki
pierwszorzędowej,
której
zadaniem
jest
przeciwdziałanie zagrożeniom, wspieranie procesu wychowania oraz identyfikacja osób
będących w grupie podwyższonego ryzyka. W przypadku rozpoznania uczniów z grupy
podwyższonego lub wysokiego ryzyka szkoła kieruje takie osoby do współpracujących z nią
placówek przede wszystkim do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Wąbrzeźnie,
Poradni Dla Osób z Problemami Alkoholowymi w Wąbrzeźnie, Poradni Zdrowia
Psychicznego w Toruniu. Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowaniu zdrowego
stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia
sobie z wymogami współczesnego życia. Tym poziomem profilaktyki obejmuje się również
uczniów nie zdiagnozowanych.
Działania profilaktyczne mają szczególne znaczenie w stosunku do dzieci i młodzieży
w okresie dorastania. W tym czasie kształtuje się charakter i osobowość. Młody człowiek
podatny jest na zakłócenia rozwojowe i podejmowanie zachowań ryzykownych .
Działania profilaktyczne szkoły muszą być dostosowane do potrzeb rozwojowych ucznia
i potrzeb danego środowiska.
Na poziomie profilaktyki pierwszorzędowej stosuje się strategie:
1. Strategia informacyjna – celem tej strategii jest dostarczenie adekwatnych informacji
na
temat
skutków
zachowań
ryzykownych i tym samym umożliwienie
dokonywania racjonalnego wyboru. Zakłada się, że dostarczenie informacji o skutkach
palenia tytoniu, picia alkoholu, odurzania się narkotykami czy aktywności seksualnej
spowoduje zmianę postaw, a w rezultacie wpłynie na zmianę zachowań.
2. Strategia edukacyjna – celem tej strategii jest pomoc w rozwijaniu ważnych
umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętność nawiązywania kontaktów
z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się
naciskom otoczenia itp.). U podstaw tej strategii leży przekonanie, że ludzie
dysponujący nawet odpowiednią wiedzą podejmują zachowania ryzykowne z braku
wielu umiejętności niezbędnych w życiu społecznym. Zakłada się, że rozwój takich
umiejętności umożliwi młodym ludziom zaspakajanie najważniejszych potrzeb
w sposób akceptowany społecznie (Szymańska J., Programy Profilaktyczne. Podstawy
profesjonalnej Psychoprofilaktyki, Warszawa, 2002r.).
4
III.
MISJA I WIZJA SZKOŁY
„NASZA SZKOŁA KSZTAŁCI TWÓRCZĄ OSOBOWOŚĆ
I PRZYGOTOWUJE DO ŻYCIA W NOWOCZESNYM ŚWIECIE”
Jesteśmy szkołą stwarzającą uczniom warunki do harmonijnego rozwoju oraz
przygotowującą do życia we współczesny świecie. Wspieramy rozwój swoich uczniów przez
atrakcyjne metody i formy pracy lekcyjnej i pozalekcyjnej. Proponujemy humanistyczny
system wartości : poszanowanie odrębności , akceptację i pomoc niepełnosprawnym .
Najwyższym dobrem dla naszej szkoły jest UCZEŃ, który w atmosferze i przy
wzajemnej akceptacji zwiększa swoje szanse na osiągnięcie sukcesów w przebiegu kariery
szkolnej. Przygotowujemy do aktywnego i świadomego funkcjonowania we współczesnym
świecie, kierując się uniwersalnymi wartościami takimi jak: dobro, miłość, uczciwość.
Uczymy planowania swojej przyszłości, odpowiedzialności za dokonywane wybory,
elastyczność i kreatywność w dostosowaniu się do ciągle zmieniającej się rzeczywistości.
Nauczyciele naszej szkoły są profesjonalistami, doskonalą i rozwijają swoje
umiejętności. Posiadają
odpowiednią wiedzę i kwalifikacje do realizacji zadań szkoły.
Dostosowują swoje wymagania do możliwości ucznia, są nastawieni na rozwój jego
zdolności.
Nasza szkoła oferuje zajęcia pozalekcyjne umożliwiające rozwijanie zainteresowań,
wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży oraz zaplecze pozwalające na realizację
wyznaczonych celów i zadań. Ze szczególną troską dobieramy programy nauczania, oraz
doskonalimy swoje umiejętności, dbamy także o efektywność podejmowanych działań.
5
IV. ROZPOZNANIE SYTUACJI W SZKOLE - DIAGNOZA
Na podstawie literatury możemy zauważyć, że w ostatnich latach nasilają się
negatywne procesy społeczne, będące wynikiem rozkładu więzi, upadku tradycyjnych
autorytetów, zachowania równowagi w funkcjonowaniu niektórych instytucji, braku
postrzegania dotychczasowych norm moralnych itp. W konsekwencji kształtuje się
niekorzystne zjawisko nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży, którego objawami
są:
a) palenie tytoniu,
b) picie alkoholu,
c) używanie narkotyków,
d) przebywanie w środowiskach zdemoralizowanych (np.. niektóre grupy subkulturowe),
e) systematyczne wagarowanie i ucieczki z domu rodzinnego- w konsekwencji pozostanie
poza nauką,
f) inne zjawiska np. prostytucja nieletnich, przestępczość nieletnich, sekciarstwo, agresja
i przemoc( zjawisko kotów), zamachy samobójcze itd..
g) wczesna aktywność seksualna.
Na podstawie przeprowadzonych obserwacji, rozmów z uczniami, rodzicami
i nauczycielami,
analizy dokumentacji szkolnej rozpoznano następujące problemy,
podlegające działaniom profilaktycznym:
- zachowania agresywne (przemoc fizyczna, psychiczna; niszczenie sprzętu),
- symptomy uzależnienia od gier komputerowych, Internetu oraz telewizji,
- używanie środków psychoaktywnych (papierosy, alkohol),
- zaniedbania wychowawcze,
- trudna sytuacja materialna,
- problemy emocjonalne,
- dzieci, które mają zaburzone sprawowanie opieki rodzicielskiej.
6
Przyczyny zachowań ryzykownych
1. Zachowania agresywne

nieumiejętność rozładowania napięć bez naruszania powszechnie zaakcentowanych
norm współżycia,

nietolerancja.
2. Symptomy uzależnienia od gier komputerowych oraz telewizji

łatwy dostęp do mediów,

brak kontroli i zainteresowania ze strony rodziców w zakresie oglądanych programów
telewizyjnych,

brak umiejętności zagospodarowania czasu wolnego.
3. Używanie środków psychoaktywnych

niewłaściwe wzorce osobowe,

mała odporność psychiczna, podleganie złym wpływom,

brak wiedzy na temat konsekwencji używania środków uzależniających.
4. Zaniedbania wychowawcze

podleganie niewłaściwym wpływom,

brak pozytywnych wzorców w rodzinie i w środowisku.
5. Trudna sytuacja materialna

niskie dochody rodziców,

niska samoocena i nadmierna drażliwość,

nieumiejętność szukania pomocy we właściwych instytucjach,

brak pracy.
6. Problemy emocjonalne

problemy wieku dojrzewania,

brak samodzielności,

brak właściwego obrazu samego siebie.
7
V.
CELE PROGRAMU
Głównym celem
profilaktyki szkolnej jest ochrona uczniów przed zagrożeniami
i umiejętność przeciwdziałania im.
Cele szczegółowe:
●
tworzenie
warunków
sprzyjających
prawidłowemu
rozwojowi:
fizycznemu,
psychicznemu, społecznemu ucznia w szkole,
●
wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej.
●
pogłębianie i wzmacnianie naturalnego systemu wsparcia istniejącego wśród
młodzieży,
●
prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców i nauczycieli,
●
kontynuacja współpracy z instytucjami na rzecz profilaktyki (GOPS, PPP, Sąd
Rejonowy, Policja),
●
zapoznanie z wykazem instytucji, w których można uzyskać pomoc. stworzenie
warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły,
●
stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń,
●
wykształcenie właściwej postawy wobec problemów uzależnień,
●
propagowanie zdrowego stylu życia poprzez ukazywanie złego wpływu alkoholu
i nikotyny na zdrowie człowieka,
●
eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy w szkole,
●
wzmacnianie poczucia własnej wartości,
●
doskonalenie umiejętności komunikowania się,
●
wyrabiania zdolności łagodzenia konfliktów i ich efektów,
●
wdrażanie do asertywności,
 utrwalenie postaw i zachowań społecznych warunkujących prawidłowy rozwój,
 zmiana obiegowych przekonań na temat stosowania środków psychoaktywnych.
8
VI. METODY I FORMY PRACY
Aktywizujące: elementy pedagogiki zabawy, odgrywanie ról,
Słowne: wykłady, pogadanka,
Oglądowe: filmy, plakaty,
Środki dydaktyczne:
filmy, czasopisma, broszury, karty pracy, plakaty
Formy pracy:
1. Indywidualna rozmowa z uczniem.
2. Spotkania z rodzicami.
3. Zajęcia warsztatowe.
4. Mini wykłady.
5. Konkursy.
6. Spektakle profilaktyczne.
7. Gazetki.
8. Programy profilaktyczne.
9. Prezentacja materiałów profilaktycznych.
10. Gry i zabawy integracyjne.
9
VII. OBSZARY DZIAŁAŃ SKIEROWANE NA:
uczniów

Poradnictwo zbiorowe i indywidualne,

pomoc uczniom klas I w adaptacji do nowego środowiska,

programy dostosowane do potrzeb uczniów na podstawie opinii i orzeczeń Poradni
Psychologiczno – Pedagogicznej, zaświadczeń lekarskich,

zapewnienie różnych form terapii (pedagogicznej, logopedycznej, dydaktycznowyrównawczej,

interwencja kryzysowa,

grupowe działania (treningi i warsztaty),

programy rówieśnicze (rówieśnicze doradztwo, edukacja, liderowanie).
rodziców

indywidualne konsultacje i specjalistyczne,

treningi umiejętności rodzicielskich,

pedagogizacja- prelekcje, zebrania, wywiadówki,

wsparcie moralne,

pomoc materialna (dożywianie, zakup podręczników i przyborów szkolnych),

kształtowanie w rodzicach przynależności do szkoły (zachęcanie do organizowania
klasowych imprez ,dyskotek, wycieczek, uroczystości szkolnych, kiermaszów),

zapewnienie obiegu informacji pomiędzy nauczycielami i rodzicami ( informowanie
rodziców o możliwości uzyskania pomocy specjalistycznej).
nauczycieli

budowanie kompetencji zawodowych nauczyciela(organizowanie szkoleń, udział
w konferencjach przedmiotowych),

nauka postępowania w sytuacjach kryzysowych,

zaspakajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów,

umiejętne
kierowanie
uczniów
do
specjalistów
(Poradni
pedagogicznej i innych),

wspólne rozwiązywanie problemów dydaktyczno- wychowawczych.
10
Psychologiczno-
VIII. SPOSOBY REALIZACJI

lekcje tematyczne (dyskusje na forum grupy, zespołu, twórczość dziecięca, praca
indywidualna i zespołowa- jednolita i poziomami, warsztaty),

pogadanki,

spotkania i prelekcje z: policjantami, strażakami, pracownikami PPP, lekarzem lub
higienistką szkolną, wychowawcami, pedagogiem szkolnym, psychologiem szkolnym,
nauczycielem prowadzącym zajęcia z ,, Wychowania do życia w rodzinie”,

diagnozowanie problemów: stała obserwacja dzieci oraz ich rodzin, omawianie, gdy
zajdzie potrzeba konsultacji z fachowcem ( psycholog, logopeda, sprawdzanie efektów
podjętych działań,

wizyty w domach rodzinnych uczniów- poznawanie warunków życia, nawiązywanie
bliższego kontaktu z rodzicami,

rejestrowanie negatywnych i aspołecznych zachowań, konsekwentne reagowanie na
nie: systematyczne rozmowy, podejmowanie interwencji włączeniem rodziców,
uczenie wrażliwości społecznej,

przeprowadzanie anonimowej ankiety do słuchaczy,

koperta z pytaniami, problemami, oczekiwaniami do zrealizowanego zajęcia,
programu profilaktycznego, do prelegenta, do autorów programu profilaktycznego,

dyskusja na forum,

rozmowa na życzenie rozmówcy z prelegentem.
11
IX. SPODZIEWANE EFEKTY
W wyniku realizacji treści programowych zakłada się, że :
uczeń

zdobędzie wiedze na temat uzależnień i przeciwdziałania im,

nauczy się zachowań asertywnych, obrony własnego zdania, mówienia w sytuacjach
trudnych,

posiądzie umiejętność wyrażania i rozpoznawania uczuć, emocji własnych oraz
cudzych,

będzie umiał dokonywać wartościowych i sensownych wyborów,

nauczy się tolerancji wobec swoich rówieśników, kolegów i koleżanek,

pozna alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu,

nauczy się rozpoznawania istniejących zagrożeń cywilizacji.
rodzic

będzie brał udział w zebraniach poświęconych profilaktyce, dzięki czemu zwiększy
swój zakres wiedzy i umiejętności,

wzrosną jego kompetencje w zakresie radzenia sobie w trudnych sytuacjach
wychowawczych,

w większym stopniu będzie korzystać ze wsparcia instytucji profesjonalnie
zajmujących się profilaktyką.
nauczyciel

dzięki Radom Szkoleniowym, samokształceniu, wymianie doświadczeń zwiększy swój
zakres wiedzy i umiejętności psychoprofilaktycznych.
12
X.
PLANOWANY SPOSÓB MONITORINGU
I EWALUACJA PROGRAMU
Należy poddać analizie zachowania uczniów, ich reakcje, postawy, umiejętności,
stopień zainteresowania zajęciami poprzez:

obserwacje ucznia,

zebranie opinii uczniów o poszczególnych umiejętnościach,

ankiety (i ich wyniki) dla uczniów dotyczące omawianych zagadnień po zakończeniu
programu,

analiza dokumentacji pedagogicznej,

sprawozdanie wychowawców z realizacji programu,

spostrzeżenia wychowawców,
Zebrane informacje zamierzamy wykorzystać do planowania, modyfikowania i oceny
wartości programu oraz ewentualnego usunięcia negatywnych oddziaływań i skutków.
Ewaluacja ma służyć podnoszeniu jakości programu, eliminacji błędów, ulepszaniu działań,
motywowaniu do dalszej pracy.
13
XI. STAŁE UROCZYSTOŚCI O CHARAKTERZE
WYCHOWAWCZYM
1. Sprzątanie świata - kształtowanie proekologicznej motywacji uczniów rozwijanie
wrażliwości emocji potrzeb troski o środowisko bliższe i dalsze.
2. Dzień Chłopca - rozumienie potrzeby okazywania uczuć oraz własnych i cudzych
reakcji nabywanie umiejętności okazywanie uczuć.
3. Dzień Edukacji Narodowej - rozumienie potrzeby szacunku do pracy nauczycieli.
4. Andrzejki i Bal Karnawałowy - kształcenie umiejętności współżycia w grupie,
dostrzeganie radości uczestnictwa we wspólnych zabawach.
5. Mikołajki - znaczenie tradycji.
6. Dzień Babci i Dziadka - ludzie starsi w rodzinie, dostrzeganie różnic, okazywanie
uczuć, nabywanie umiejętności odwagi w okazywaniu uczuć.
7. Walentynki - wskazanie wartości wyrażania uczuć.
8. Klasowe obchody Dnia Kobiet.
9. Kiermasz - wykształcenie potrzeb kontynuacji tradycji wiejskiego środowiska.
10. Dzień Unii Europejskiej.
11. Dzień Matki i Ojca - umacnianie więzi rodzinnych.
12. Dzień Sportu i Rekreacji Szkolnego- współzawodnictwo międzyklasowe.
13. Dzień Dziecka.
14. Piknik rodzinny pod hasłem organizowany każdego roku z udziałem przedstawicieli
różnych instytucji wspierających szkołę w zakresie profilaktyki.
15. Zakończenie roku szkolnego- przypomnienie zasad bezpieczeństwa.
14
XII. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE
1. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna (056- 688-21-75);
2. Sąd Rejonowy(056- 688-17-17);
3. GOSP (Przy Urzędzie Gminy);
4. Policja (056- 688-15-44);
5. Straż Pożarna;
6. Sanepid;
7. Rzecznik Praw Ucznia- (357-67-91);
8. Poradnia Zdrowia Psychicznego-(056- 658-08-00 lub 812);
9. Poradnia dla osób z problemami alkoholowymi- (056-687-15-35);
10. Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomani Oddział w Toruniu (056-6555270);
11. Fundacja pomocy dzieciom uzależnionym,, Powrót z U” (622-62-14);
12. Zdrowa rodzina. Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia
w Toruniu (056-623-23-62);
13. Doradca metodyczny ds.. pedagogów szkolnych CKU Toruński Ośrodek Doradztwa
Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Toruniu, ul. Rybaki 57, (056-655-41-56,
0604-256-66-75);
14. Pomarańczowa Linia (Pomaga rodzicom, których dzieci piją) - 0 801140068;
15. Niebieska Linia 0800/120 002, 0800/154 030;
16. Pielęgniarka szkolna
15