spotkania kultur i religii sylabus.indd

Książki m. in. Zadie Smith, Marjane Satrapi, Jamesa Clavella, Terrego Pratchetta,
Amy Chua, Joanny Bator, Georga R. R Martina w kursie:
SPOTKANIA KULTUR I RELIGII:
OBRAZY Z LITERATURY WSPÓŁCZESNEJ
konwersatorium, 30 godziń, 3 ECTS
wtorek, godz. 11:30 – 13:00, sala 4, Instytut Religioznawstwa UJ, ul. Grodzka 52
Opis kursu
Prowadzący
Kurs dotyczy problematyki zmiany religijności (konwersji), szoku kulturowego,
akulturacji oraz innych procesów psychicznych – ich struktury i dynamiki –
które zachodzą, kiedy spotykają się różne kultury i religie, tradycje i systemy
wartości. Niniejszy kurs poświęcamy różnym przedstawieniom tego typu problematyki w literaturze współczesnej. Konwersatorium składa się z dwóch poziomów: teoretycznego, dotyczącej psychologicznych aspekty kontaktu z „innym”
i związków pomiędzy psychologią i literaturą; oraz praktycznego – literackiego,
całkowicie poświęconego analizie wybranych powieści współczesnych z różnych
gatunków (literatura imigrancka, powieść obyczajowa, powieść historyczna,
powieść graficzna, fantasy etc.), w których takowe wątki można odnaleźć . Kurs
wymaga czytania dużej ilości beletrystyki, stąd też zalecane jest wcześniejsze
zapoznanie się z listą lektur. Będziemy dyskutować m. in. nad książkami autorstwa Zadie Smith, Marjane Satrapi, Jamesa Clavella, Terrego Pratchetta,
Amy Chua, Joanny Bator, Georga R. R. Martina, jak również wybranych wedle
zainteresowań literackich uczestników.
prof. dr hab.
Halina Grzymała-Moszczyńska
dr Adam Anczyk
Marjane Satrapi, Persepolis.
Sprawy organizacyjne
1. Kryteria zaliczenia: obecność na zajęciach*, uczestnictwo w dyskusji, zadania cząstkowe (40%), praca końcowa i jej prezentacja (60%).
* Uczestnikowi kursu przysługują 2 nieobecności.
2. Praca końcowa powinna mieć orientacyjną objętość
½ – 1 ark. wyd. (20 – 40 tyś. znaków): esej naukowy w
oparciu o wybrane dzieło prozatorskie (najlepiej spoza programu kursu), poruszające wątki spotkania kultur i religii.
Termin oddania: ostatnie zajęcia w semestrze.
3. Na zajęciach nr 5 uczestnicy podają lekturę, w oparciu
o którą przygotują pracę.
4. Na dwóch ostatnich zajęciach uczestnicy prezentują rezultaty swoich analiz.
5. Literatura do zajęć (za wyjątkiem powieści) będzie
dostępna dla każdego uczestnika w formie elektronicznej.
Program kursu
1. Zajęcia wprowadzające – literackie zainteresowania
uczestników.
2. Tożsamość kulturowa we współczesnym świecie. Strategie akulturacyjne – modele zmian.
H. Grzymała-Moszczyńska, A. Kwiatkowska, Psychologia
międzykulturowa, w: Doliński D., Strelau J., Psychologia. Podręcznik akademicki, t 2.
Zadanie: zastanawiamy się nad pojęciami “wielokulturowość”,
“społeczeństwo wielokulturowe”, “tożsamość’, “naród”; przypominamy sobie sytuacje, w których sami spotkaliśmy się z przedstawicielami innych kultur.
S. V. Abduran Caciora, The Image of London as Cultural Mosaic in
Novels Written by Salman Rushdie, Hanif Kureishi, Monica Ali and
Zadie Smith, Analele UniversităŃii din Oradea, Seria RelaŃii InternaŃionale si Studii Europene, TOM III, pag. 59-62.
N. Benteley, Re-writing Englishness: imagining the nation in Julian
Barnes’s England, England and Zadie Smith’s White Teeth, “Textual Practice”, 2007, 21/3, s. 494-501.
3. Przejrzeć kulturę.
C. Fox, Przejrzeć Anglików. Ukryte zasady angielskiego zachowania, Warszawa 2007 (wybrane rozdziały).
4. Multi-kulti w literaturze – case study.
Zadanie: Podział na grupy – każda grupa czyta wybrany rozdział z
książki. W domu wykonujemy ćwiczenie – poświęcamy 1 dzień na
podglądaniu Polaków (z notatnikiem). Rezultaty przynosimy na zajęcia. Zastanawiamy się nad tym, dlaczego tak trudno poznać własną
kulturę.
Zadanie: Analiza strategii akulturacyjnych wybranej postaci (na
zajęciach nr 3) oddana w formie pisemnej notatki (ok. 2-3 str.).
Zadie Smith, Białe zęby (wybrane fragmenty)
5. Zachód oczami Wschodu: świat islamu. (Uwagi metodologiczne do analizy tekstów literackich oraz prezentacja
projektów prac końcowych.)
J. Krzywicki, A. S. Nalborczyk, E. Pałasz-Rutkowska, M. Religa,
D. Stasik, Wizerunek Europejczyków i kultury Zachodu w Azji i
Afryce,Warszawa 2005, rozdział dotyczący islamu.
Zadanie: przygotować konspekt pracy końcowej oraz zaprezentować
tekst literacki, który będzie przedmiotem analizy.
6. Iran zaklęty w komiksie.
Marjane Satrapi, Persepolis.
Zadanie: lekturę koncentrujemy na przedstawieniu światów „Zachodu” i „Wschodu”; odnaleźć informacje prasowe na temat recepcji
komiksu i filmu w różnych środowiskach (Zachodnich, Irańskich)
np. recenzje.
A. Malek, Memoir as Iranian Exile Cultural Production: A Case
Study of Marjane Satrapi’s “Persepolis”, “Iranian Studies”, 2006,
39/6, s. 368-380.
E. Nowicka, H. Firouzbakhch, Homecoming: an anthropology of
return migrations, Kraków 2008, s. 79-90.
7. Zachód oczami Wschodu: Japonia i Chiny.
Zadanie: podział na dwie grupy - jedna grupa przygotowuje tekst
dotyczący Japonii a druga Chin.
J. Krzywicki, A. S. Nalborczyk, E. Pałasz-Rutkowska, M. Religa,
D. Stasik, Wizerunek Europejczyków i kultury Zachodu w Azji i
Afryce, Wyd. Trio Warszawa 2005, rozdziały dotyczące Japonii
i Chin.
8. Chrześcijaństwo i Shinto, gaijin w japońskich ogrodach.
James Clavell, Szogun.
9. Spotkań z kulturą Japonii ciąg dalszy.
Zadanie: podział na grupy – jedna grupa opowiada historię opisaną
w powieści z perspektywy Johna Blackthorne’a i innych Europejczyków, a druga grupa z perspektywy Japończyków, zwracając uwagę
na relacje między religiami (Protestantyzm, Katolicyzm, Shinto) oraz
na sposoby wzajemnej recepcji dwóch kultur.
Joanna Bator, Japoński wachlarz.
10. Zderzenie Chin z Zachodem.
Amy Chua, Bojowa pieśń tygrysicy.
11. “The trouble with being a god is that you’ve got no
one to pray to.” Spotkania kultur i religii w literaturze fantastycznej .
Terry Pratchett, Pomniejsze bóstwa i/lub George R. R. Martin,
Gra o tron (lub inny/e tom serii).
T. Pratchett, Imaginary Worlds, Real Stories, Folklore11
1 (2000):159-168.
12. Prezentacje prac końcowych.
Literatura
J. Bator, Japoński wachlarz, Warszawa 2004.
N. Benteley, Re-writing Englishness: imagining the nation in Julian Barnes’s England, England and Zadie Smith’s White Teeth,
“Textual Practice”, 2007, 21/3, s. 483-504.
S. V. Abduran Caciora, The Image of London as Cultural Mosaic in Novels Written by Salman Rushdie, Hanif Kureishi, Monica
Ali and Zadie Smith, Analele UniversităŃii din Oradea, Seria
RelaŃii InternaŃionale si Studii Europene, TOM III, pag. 48-65.
A. Chua, Bojowa pieśń tygrysicy, Warszawa 2011.
Zadanie: wyszukujemy w powieści aluzje do historycznych systemów
religijnych.
J. Clavell, Shōgun, Kraków 2012.
A. Malek, Memoir as Iranian Exile Cultural Production: A Case
Study of Marjane Satrapi’s Persepolis Series, Iranian Studies,
39/6, 2006.
H. Grzymała-Moszczyńska, A. Kwiatkowska, Psychologia
międzykulturowa, w: Doliński D., Strelau J., Psychologia. Podręcznik akademicki, t 2.
Journal of Religion and Literature, http://religionandlit.nd.edu/
J. Krzywicki, A. S. Nalborczyk, E. Pałasz-Rutkowska, M. Religa,
D. Stasik, Wizerunek Europejczyków i kultury Zachodu w Azji
i Afryce, Warszawa 2005.
G. R. R. Martin, Gra o tron, Poznań 2011.
T. Pratchett, Imaginary Worlds, Real Stories, Folklore11
1 (2000):159-168.
T. Pratchett, Pomniejsze bóstwa, Warszawa 2007.
M. Satrapi, Persepolis.
H. Smith, Reading James Clavell’s Shogun, History Today.
Oct1981, 31/10.
Z. Smith, Białe zęby, Kraków 2011.