Prognoza PGO lubañski

Transkrypt

Prognoza oddziaływania na środowisko
projektu Planu Gospodarki Odpadami
dla powiatu lubańskiego
na lata 2009-2013
2009
Spis treści
1.
Wstęp ............................................................................................................................... 3
2.
Metodyka sporządzania prognozy oddziaływania projektu gminnego Planu Gospodarki
Odpadami na środowisko ................................................................................................ 3
3.
Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami ............................................................................. 5
4.
Diagnoza stanu środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu .......................................................................... 14
5.
Diagnoza stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem ............................................................................................................ 32
6.
Identyfikacja problemów ochrony środowiska istniejących z punktu widzenia
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów chronionych ........ 32
7.
Identyfikacja celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu
międzynarodowym lub krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego
dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały
uwzględnione podczas opracowania dokumentu .......................................................... 34
8.
Identyfikacja przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko ................... 39
8.1.
Pozytywne ................................................................................................................. 40
8.2.
Negatywne: ................................................................................................................ 41
8.3.
Wnioski ...................................................................................................................... 43
9.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu .......................................................................................... 44
10.
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie
wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do
tego wyboru, w tym takŜe wskazania napotkanych trudności wynikających z
niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy ............................................... 45
11.
Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień
projektowanego dokumentu. ......................................................................................... 45
12.
Informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko .................... 47
13.
Streszczenie ................................................................................................................... 47
2
1. Wstęp
Na podstawie art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227 ze zmianami) plany gospodarki odpadami wymagają
przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przez właściwy organ
administracji odbywa się w oparciu o „Prognozę oddziaływania na środowisko”.
Głównym celem dokumentu jest identyfikacja oddziaływania na środowisko realizacji
załoŜeń Planu gospodarki odpadami.
Zakres Prognozy zgodny jest z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008r. o
udostępnianiu informacji i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227).
2. Metodyka sporządzania prognozy oddziaływania projektu gminnego Planu
Gospodarki Odpadami na środowisko
Prognoza oddziaływania na środowisko została sporządzona na podstawie art. 51 ust. 2
ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
Nr 199 poz. 1227), zgodnie, z którym:
1. zawiera:
informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
informacje o metodach zastosowanych przy sporządzeniu prognozy,
propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzenia,
informacje o trans granicznym oddziaływaniu na środowisko,
streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym,
2. określa, analizuje, ocenia:
istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu,
stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
istotne problemy z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w
3
szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z
dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody,
cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym
i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby,
jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas
opracowywania dokumentu,
przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane,
krótkoterminowe,
średnioterminowe,
długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko, a
w szczególności na: róŜnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę,
powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra
materiale, z uwzględnieniem zaleŜności
między tymi elementami środowiska i
miedzy oddziaływa nianiami na te elementy,
3. przedstawia:
rozwiązania
mające
na
celu
zapobieganie,
ograniczenie
lub
kompensacje
przyrodniczą, negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem
projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru
natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu na cele i przedmiot ochrony
obszaru natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do
rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich
wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo
wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych
trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Stan systemu gospodarowania odpadami (aktualny i prognozowany) wraz z kierunkami
działań poddano analizie oraz odniesiono do stanu środowiska na terenie powiatu
lubańskiego. Na tej podstawie identyfikowano moŜliwe skutki oddziaływania na środowisko
realizacji załoŜeń Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu lubańskiego.
4
3. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami
Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu lubańskiego został sporządzony w sposób zgodny z
polityką ekologiczną państwa oraz wymogami określonymi w ustawie o odpadach i
rozporządzeniu ministra środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami.
Uwzględnia on równieŜ ustalenia Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010, zapisy
zawarte w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego na lata
2008-2015 z uwzględnieniem lat 2012-2015 oraz w Programie Oczyszczania Kraju z
Azbestu. Plan Gospodarki Odpadami stanowi integralną część Programu Ochrony
Środowiska dla powiatu lubańskiego.
Celem niniejszego Planu jest wyznaczenie działań zmierzających do utworzenia
nowoczesnego systemu gospodarowania odpadami. Plan obejmuje:
analizę aktualnego stanu gospodarki odpadami,
prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,
działania zmierzające do poprawy sytuacji w dziedzinie gospodarki odpadami,
koncepcję systemu gospodarki odpadami,
program promocji i informacji zamierzonych celów,
oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami,
system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów,
oddziaływanie projektu planu na środowisko.
Plan obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstające i przywoŜone na terenie powiatu, a w
szczególności odpady inne niŜ niebezpieczne oraz odpady komunalne z uwzględnieniem
odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki
samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne,
oleje odpadowe, baterie i akumulatory.
Ograniczenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko jest jednym z
najwaŜniejszych zadań w zakresie gospodarki odpadami, w tym celu wyznaczono następujące
cele i działania:
Cel:
Objęcie
zorganizowanym
systemem
odbierania
odpadów
komunalnych
100%
mieszkańców do końca 2009 roku.
5
Działania:
Prowadzenie kampanii informacyjno – edukacyjnej w zakresie zapobiegania powstawaniu
odpadów oraz właściwego postępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów.
Zwiększenie nadzoru przez powiat oraz gminy nad spełnieniem wymogów określonych w
zezwoleniach w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Zwiększenie kontroli egzekwowania obowiązku posiadania pojemników i umów na
odbiór odpadów komunalnych przez właścicieli nieruchomości.
Cele:
Objęcie mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji do roku 2010.
Zmniejszenie ilości wszystkich rodzajów odpadów kierowanych na składowiska,
a szczególnie ulegających biodegradacji zgodnie z zapisami ustawy o odpadach.
Działania:
Propagowanie stosowania metod kompostowania odpadów ulegających biodegradacji we
własnym zakresie z uŜyciem kompostowników indywidualnych.
Prowadzenie edukacji wśród mieszkańców w zakresie budowy i prowadzenia
przydomowych kompostowni.
Cele:
Objęcie
wszystkich
mieszkańców
systemem
selektywnego
zbierania
odpadów
opakowaniowych do roku 2009.
Zwiększenie ilości pozyskiwanych odpadów opakowaniowych na drodze selektywnego
zbierania poprzez poprawę systemu zbierania selektywnego odpadów opakowaniowych
powstających w gospodarstwach domowych.
Osiągnięcie załoŜonych poziomów odzysku i recyklingu do roku 2014 określonych w
ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami
oraz o opłacie produktowej i depozytowej.
Działania:
Objęcie
wszystkich
mieszkańców
systemem
selektywnego
zbierania
odpadów
opakowaniowych do roku 2009.
Rozbudowa systemu zbierania odpadów opakowaniowych w celu osiągnięcia rocznych
poziomów odzysku i recyklingu wynikających z ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o
obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o
opłacie produktowej i depozytowej.
6
Urealnienie opłat za składowanie odpadów przez zarządzających składowiskami,
zniechęcających do deponowania odpadów opakowaniowych na składowiskach.
Wzmocnienie kontroli systemu zbiórki odpadów opakowaniowych przez sprawdzanie
zgodności działania firm odbierających odpady od właścicieli nieruchomości z wydanymi
zezwoleniami.
Zintensyfikowanie działań dotyczących edukacji ekologicznej społeczeństwa poprzez
działania promujące selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych.
Cele:
Objęcie
mieszkańców
powiatu
systemem
selektywnego
zbierania
odpadów
niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych do roku 2009.
Skuteczne i zgodne z prawem unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych.
Działania:
Poprawa systemu zbierania odpadów komunalnych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych poprzez akcję edukacyjno – informacyjną.
Poprawa systemu zbierania odpadów niebezpiecznych poprzez kontrolę składu odpadów
komunalnych przez firmy wywozowe.
Cele:
Wyeliminowanie PCB ze środowiska poprzez kontrolowane unieszkodliwianie PCB oraz
dekontaminację lub unieszkodliwianie urządzeń zawierających PCB do 2010 r.
DąŜenie docelowo do likwidacji odpadów mogących zawierać PCB o stęŜeniu poniŜej
50ppm.
Działania:
Prowadzenie skutecznego sposobu zbieranie odpadów mogących zawierać PCB przez ich
wytwórców i posiadaczy poprzez prowadzenie akcji edukacyjnej i kontroli zbierania
odpadów mogących zawierać PCB.
Cele:
Wyeliminowanie olejów odpadowych ze środowiska.
DąŜenie do utrzymania w latach 2007 – 2014 poziomu odzysku na poziomie co najmniej
50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%
określonych w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej.
Działania:
Rozwinięcie działań edukacyjno – informujących dotyczących konieczności zbierania
olejów odpadowych oraz sposobów ich zbierania.
7
Stworzenie systemu zbierania olejów odpadowych ze źródeł rozproszonych (małe i
średnie przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa domowe).
Skuteczniejsza egzekucja przepisów.
Cele:
Osiągnięcie w 2009 roku poziomów wynikających z rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych o pouŜytkowych (Dz. U. nr 109, poz.752).
W okresie od 2010 do 2018 r. stawia się następujące cele:
•
osiągnięcie poziomów zbierania i recyklingu zdefiniowanych i określonych w
dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/66/WE w sprawie baterii i
akumulatorów oraz zuŜytych baterii i akumulatorów oraz uchylającej dyrektywę
91/157/EWG (Dz. U. WE L 266 z 26.09.2006 r., str.1), tj. · minimalnego poziomu
zbierania zuŜytych baterii i akumulatorów (w tym akumulatorów Ni-Cd) w
wysokości 25% do 2012 r. – zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. a,
•
minimalnego poziomu zbierania zuŜytych baterii i akumulatorów w wysokości 45%
do 2016 r. – zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. b,
•
minimalnego poziomu wydajności recyklingu w wysokości 65% średniej wagi
baterii i akumulatorów ołowiowo-kwasowych, w tym recykling zawartości ołowiu w
najwyŜszym, technicznie moŜliwym do osiągnięcia stopniu przy jednoczesnym
unikaniu nadmiernych kosztów (do 2010 r.) – zgodnie z art. 12 ust. 4,
•
minimalnego poziomu wydajności recyklingu w wysokości 75% średniej wagi
baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych, w tym recykling zawartości kadmu w
najwyŜszym, technicznie moŜliwym do osiągnięcia stopniu przy jednoczesnym
unikaniu nadmiernych kosztów (do 2010 r.) – zgodnie z art. 12 ust. 4,
•
minimalnego poziomu wydajności recyklingu 50% średniej wagi innych odpadów w
postaci baterii i akumulatorów (do 2010 r.) – zgodnie z art. 12 ust.
Działania:
Upowszechnienie wiedzy na temat szkodliwości zuŜytych baterii małogabarytowych,
prowadzenie akcji edukacyjnych nawołujących do zaprzestania ich stosowania.
Skuteczniejsze nawiązywanie kontaktów przez gminy z organizacjami odzysku
zajmującymi się zbieraniem baterii.
Zwiększenie ilości pojemników do selektywnego zbierania baterii na terenie powiatu.
Stworzenie systemu zbierania baterii małogabarytowych z małych i średnich
przedsiębiorstw, gospodarstw domowych oraz z jednostek handlu detalicznego.
8
Rozpropagowanie zbierania baterii jednorazowych.
Cele:
Podniesienie
efektywności
selektywnego
zbierania
odpadów
medycznych
i
weterynaryjnych.
Poprawa wiarygodności danych dotyczących ilości poszczególnych rodzajów odpadów
wytwarzanych na terenie placówek słuŜby zdrowia (zamkniętych i otwartych) oraz
weterynaryjnych.
Działania
Wzmocnienie kontroli zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych i sposobów
postępowania z nimi.
Zwiększenie nadzoru nad poprawą sprawozdawczości dotyczącej ilości poszczególnych
rodzajów odpadów wytwarzanych na terenach placówek słuŜby zdrowia (zamkniętych i
otwartych) oraz weterynaryjnych oraz w gabinetach prywatnych.
Cele:
Zapewnienie pełnej skuteczności działania systemu zbierania i demontaŜu pojazdów
wycofanych z eksploatacji oraz odzysku, w tym recyklingu, odpadów powstających z
pojazdów wycofanych eksploatacji.
Osiągnięcie przez przedsiębiorców prowadzących stacje demontaŜu (zgodnie z ustawą z
dnia 20 stycznia 2005r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji ) do 31 grudnia
2014r, poziomu odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokości
odpowiednio 85% i 80% (art. 60), po tym dniu odpowiednio 95% i 85% masy pojazdów
przyjętych do ich stacji demontaŜu rocznie, z zastrzeŜeniem, Ŝe dla pojazdów
wyprodukowanych przed dniem 1 stycznia 1980r. poziomy odzysku i recyklingu wynoszą
odpowiednio 75% i 70% zgodnie z zapisami art. 28 ustawy z dnia 20 stycznia 2005r. o
recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Likwidacja nielegalnych punktów zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Działania:
Poprawa sposobu finansowania i kontroli systemu zbierania i demontaŜu pojazdów
wycofanych z eksploatacji.
Rozwinięcie działań edukacyjnych promujących prawidłowe postępowanie z pojazdami
wycofanymi z eksploatacji.
Cele:
Zgodnie z ustawą o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (art. 30)
wprowadzający sprzęt jest obowiązany do osiągnięcia następujących poziomów:
9
− dla zuŜytego sprzętu powstałego ze sprzętu ujętego w grupach: wielkogabarytowe
urządzenia gospodarstwa domowego oraz automaty do wydawania
•
odzysku 80% masy zuŜytego sprzętu,
•
recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze
zuŜytego sprzętu 75% masy zuŜytego sprzętu,
− dla zuŜytego sprzętu powstałego ze sprzętu ujętego w grupach: sprzęt
teleinformatyczny i telekomunikacyjny oraz sprzęt audiowizualny
•
•
− dla zuŜytego sprzętu powstałego ze sprzętu ujętego w grupach: małogabarytowe
urządzenia gospodarstwa domowego, sprzęt oświetleniowy, narzędzia elektryczne i
elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych,
zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy i przyrządy do nadzoru i kontroli
•
•
− dla zuŜytych gazowych lamp wyładowczych recyklingu części składowych,
materiałów i substancji pochodzących ze zuŜytych lamp wyładowczych w wysokości 80%
masy tych zuŜytych lamp.
Działania:
Rozbudowa systemu
zbierania, odzysku i
unieszkodliwiania zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego.
Zgodnie z ustawą o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym jak najszybsze
wdroŜenie systemu odzysku,
recyklingu
i unieszkodliwiania zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego, gdyŜ:
•
materiały i podzespoły mogą być wykorzystywane do produkcji nowych
urządzeń,
•
materiały i podzespoły mogą zawierać metale i materiały wartościowe,
•
materiały i podzespoły mogą zawierać wiele składników niebezpiecznych.
Rozpropagowanie informacji, Ŝe uŜytkownik sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw
domowych jest obowiązany do oddania zuŜytego sprzętu podmiotowi zbierającemu
zuŜyty sprzęt.
10
Rozpropagowanie informacji, Ŝe zabrania się umieszczania zuŜytego sprzętu łącznie z
innymi odpadami.
Cele:
Sukcesywne usuwanie azbestu ze środowiska do 2032 roku
Działania:
Prowadzenie szerokiej kampanii informacyjnej o odpadach zawierających azbest,
sposobach i moŜliwościach postępowania z nimi
Nadzór nad prawidłową realizacją opracowanego programu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest
Opracowanie aktualizacji programu usuwania azbest i wyrobów zawierających azbest
Cele:
Wyeliminowanie przeterminowanych środków ochrony roślin ze środowiska.
Zmniejszenie zagroŜeń powodowanych przez składowiska poprodukcyjnych odpadów
środków ochrony roślin w tym pestycydowych, nie spełniających wymogów ochrony
środowiska.
Działania:
Podnoszenie świadomości ekologicznej osób wykorzystujących środki ochrony roślin
przez prowadzenie szerokiej akcji edukacyjnej.
Cele:
Wyeliminowanie nieprawidłowego postępowania z zuŜytymi oponami przez ograniczanie
moŜliwości ich spalania w instalacjach do tego nieprzystosowanych oraz poza
instalacjami.
Do 2011 r. rozbudowa systemu zagospodarowania zuŜytych opon, w tym osiągnięcie
poziomów odzysku i recyklingu zgodnie z prawem oraz zgodnie z ustawą z dnia 11 maja
2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami
oraz o opłacie produktowej i depozytowej do roku 2014 r. naleŜy osiągnąć poziom:
odzysku – 75%, recyklingu – 15 %.
Docelowo do roku 2018r. naleŜy osiągnąć poziom odzysku w wysokości 100% a
recyklingu w wysokości 20%.
Działania:
Rozbudowa systemu zbierania zuŜytych opon.
Przygotowanie akcji edukacyjnych przez organizacje odzysku.
11
Cel:
Do 2018 r. rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontów, budowy i
demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku, aby osiągnąć
poziomu odzysku: 50% w 2010 r. oraz 80% w 2018 r.
Działania:
Rozwój edukacji ekologicznej dotyczącej selektywnego zbierania odpadów budowlanych.
Skuteczny odbiór odpadów z budowy, remontów i demontaŜu obiektów budowlanych
oraz infrastruktury drogowej zarówno od osób indywidualnych jak i od podmiotów
gospodarczych.
Cel:
osiągnięcie najefektywniejszej technologii procesu oczyszczania
Działania:
kontrola i modernizacja urządzeń technicznych wykorzystywanych w procesie
oczyszczania
Cel:
Ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko przez substancje zuboŜające warstwę
ozonową będące odpadami.
Działania:
Prowadzenie szczegółowej ewidencji substancji kontrolowanych i przestrzeganie
obowiązku sprawozdawczości.
Stosowanie oznakowania produktów, urządzeń i instalacji zawierających substancje
kontrolowane, a takŜe pojemników zawierających te substancje, uwzględniające
konieczność ich jednoznacznej identyfikacji.
Zakaz
składowania
urządzeń
klimatyzacyjnych,
chłodniczych
lub
gaśniczych
zawierających substancje kontrolowane i będących odpadami oraz wszelkich urządzeń
będących odpadami.
Zawierających substancje kontrolowane jako rozpuszczalniki, a takŜe odpadów
zawierających substancje kontrolowane, wytworzonych w procesie demontaŜu tych
urządzeń.
DemontaŜ zuŜytego sprzętu, obejmujący usunięcie z tego sprzętu składników
niebezpiecznych, materiałów i części składowych, w tym zawierających substancje
kontrolowane wyłącznie w zakładach przetwarzających tego typu odpady.
12
Dla potrzeb ich realizacji w Planie określono harmonogram rzeczowo – finansowy zadań:
Lp.
Zadania
1
Objęcie 100% mieszkańców gminy odbiorem odpadów komunalnych
2
Realizacja Programu usuwania wyrobów zawierających azbest
Prowadzenie działań informacyjno - edukacyjnych w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz
właściwego postępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów
Prowadzenie okresowych badań ilości i morfologii powstających odpadów komunalnych, szczególnie w
odniesieniu do większych inwestycji infrastrukturalnych ubiegających się o wsparcie finansowe ze
środków publicznych
Usprawnienie gospodarki odpadami komunalnymi obejmujące działania w zakresie selektywnego
zbierania odpadów komunalnych ( w tym odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów
niebezpiecznych występujących w masie odpadów komunalnych) przetwarzania odpadów w celu
przygotowania ich do odzysku lub unieszkodliwiania
Rozbudowa systemu zbierania odpadów opakowaniowych, budowlanych i wielkogabarytowych z
gospodarstw domowych
Rozbudowa systemu segregacji i kontroli odpadów, szczególnie niebezpiecznych, medycznych i
weterynaryjnych, baterii, akumulatorów, olei.
Rozbudowa CUOGŁ:
budowa linii do prasowania surowców,
wykonanie drugiego etapu uszczelniania składowiska,
budowa linii sortowniczej zmieszanych odpadów komunalnych.
Likwidacja tzw. „dzikich składowiska odpadów”
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Sporządzanie sprawozdań z realizacji planu gospodarki odpadami
Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska poprzez kontrolowane unieszkodliwianie
PCB oraz dekontaminację lub unieszkodliwianie urządzeń zawierających PCB
Rozbudowa systemu zbierania zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z
gospodarstw domowych
Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odbierania, transportu,
odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych
System gospodarki odpadami na terenie powiatu lubańskiego oparty jest na Zakładzie
Zagospodarowania Odpadów.
W Planie Gospodarki Odpadami województwa dolnośląskiego powiat lubański umieszczono
w rejonie zachodnim. W Zakładzie Zagospodarowania Odpadów, który zlokalizowany jest w
Lubaniu (Centrum Utylizacji Odpadów Gmin ŁuŜyckich) funkcjonuje:
sortownia odpadów zebranych selektywnie o wydajności 2000Mg/rok,
płyta kompostowania pryzmowego odpadów ulegających biodegradacji o wydajności
500Mg/rok,
stanowisko demontaŜu odpadów wielkogabarytowych,
kwatera składowiska odpadów.
Głównym zadaniem zakładów zagospodarowania odpadów ma być wyselekcjonowanie jak
największej ilości odpadów, które mogą być poddane recyklingowi czy odzyskowi oraz
ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji.
13
Aby zabezpieczyć wydajność zakładu, w tym między innymi moŜliwość poddawania
recyklingowi planowane są dodatkowe inwestycje:
budowa linii do prasowania surowców,
wykonanie drugiego etapu uszczelniania składowiska,
budowa linii sortowniczej zmieszanych odpadów komunalnych.
Monitoring i ocena realizacji ustaleń planu będzie oparta na analizie ilości zebranych,
odzyskanych, unieszkodliwianych i składowanych odpadów w odniesieniu do wskaźników
wojewódzkich i krajowych. Cele krótkoterminowe weryfikowane będą, co 2 lata, natomiast
długoterminowe, co 4 lata.
Projekt Planu Gospodarki Odpadami dla gminy zgodny jest z Polityką Ekologiczną Państwa,
Krajowym Planem Gospodarki Odpadami, Planem gospodarki odpadami dla województwa
dolnośląskiego – uwzględniono w nim cele i zadania przewidziane w w/w dokumentach. W
projekcie uwzględniono równieŜ zapisy Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu.
4. Diagnoza stanu środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu
Według podziału fizjograficznego Jerzego Kondrackiego Polski obszar powiatu lubańskiego
usytuowany jest w prowincji Masywu Czeskiego, w podprowincji Sudety i Przedgórze
Sudeckie. Podprowincja ta składa się z róŜnych elementów strukturalnych wyodrębnionych
przez serię uskoków o kierunku z północno-zachodniego na południowy-wschód. Ze względu
na zróŜnicowaną budowę geologiczną i stosunki orograficzne na obszarze podprowincji
Sudety wyróŜnia się pięć makroregionów: Przedgórze Sudeckie, Pogórze Zachodniosudeckie,
Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe i Sudety Wschodnie. Obszar powiatu stanowią
makroregiony Pogórze Zachodniosudeckie i Sudety Zachodnie. W skład makroregionu
Pogórza Zachodniosudeckiego wchodzą cztery mezoregiony z czego jeden: Przedgórze
Izerskie występuje na znacznym obszarze powiatu. Przedgórze Izerskie połoŜone w
bezpośrednim sąsiedztwie Gór Izerskich, zbudowane jest z gnejsów, granitognejsów,
szarogłazów i bazaltów. Przedgórze Izerskie składa się z dziewięciu mikroregionów, z
których na terenie powiatu występują:
Przedgórze Izerskie
Wysoczyzna Siekierczyńska
Wzgórza Zalipiańskie
Dolina Kwisy
14
Kotlina Mirska.
Na obszarze powiatu lubańskiego występuje równieŜ makroregion Sudety Zachodnie z
mezoregionem: Góry Izerskie (na obszarze Świeradowa Zdroju występuje Grzbiet Wysoki) są
najdalej na zachód połoŜonym fragmentem Sudetów, zbudowane z granitoidów batolitu
izersko-karkonoskiego z otoczką skał metamorficznych, tylko w kilku kulminacjach
przekraczają 1100m n.p.m (Stóg Izerski – 1007 m n.p.m., Świeradowiec – 1002m n.p.m.).
Czynniki erozyjne rozczłonkowały wyrównaną powierzchnię szczytową na poszczególne
pasma rozdzielone szerokimi padołami.
Płaski dział wodny między Kwisą a Małą Kamienną nosi nazwę RozdroŜa Izerskiego; od
północy rozciąga się Grzbiet Kamienicki (Kamienica 973m n.p.m), od południa Grzbiet
Wysoki z kulminacją Wysokiej Kopy.
Obszar powiatu lubańskiego pokryty jest w większości osadami trzeciorzędowymi i
czwartorzędowymi. Najstarszymi skałami są łupki łyszczykowe i kwarcowe, ciągnące się
wzdłuŜ południowego brzegu Jeziora Złotnickiego, między Stankowicami a Radoniowem; są
to skały drobnoziarniste, stalowo – szare, z Ŝyłkami i soczewkami białego kwarcu. Łupkom
łyszczykowym towarzyszy jasna odmiana granitu (leukogranitu). Największą powierzchnię
zajmują gnejsy izerskie przewaŜnie słojowo – oczkowe (przechodzące czasami w
cienkolaminowane), o wyraźnej teksturze kierunkowej i barwie jasnoszarej. Wśród nich
występują nieregularne soczewy kwarcu Ŝyłowego zawierające odłamki skaleni, często
przechodzące w brekcję gnejsową. Wokół Jeziora Złotnickiego występują jasnoszare i
bezowe, gruboziarniste granity rumburowskie. W okolicy Lubania odsłaniają się kwarcyty; są
to skały drobnoziarniste o teksturze zbitej, często strzaskane, z Ŝyłkami i soczewkami białego
kwarcu. Część północna powiatu znajduje się w obrębie niecki północnosudeckiej, której
podłoŜe stanowi metamorfik kaczawski. Niecka ta powstała w karbonie górnym sukcesywnie
wypełniana była utworami permu, triasu i kredy. Utwory karbońskie odsłaniają się wąskim
pasem wzdłuŜ południowej granicy niecki (linia Świerzawa – Lubań - Zgorzelec); są to
zlepieńce przeławicone piaskowcami barwy szarej, przechodzące ku górze w iłowce i
mułowce z cienkimi wkładkami węgli kamiennych. Najstarsze utwory permskie to osady
czerwonego spągowca: zlepieńce, piaskowce, mułowce i iłowce. Ich wychodnie występują w
okolicach Mściszowa.
Osady trzeciorzędowe reprezentowane są przez: oligoceńskie piaski kwarcowe i piaskowce
zsylifikowane, mioceńskie iły i bazalty oraz plioceńskie iły wraz z piaskami i Ŝwirami
kwarcowo – skaleniowymi. Piaski oligoceńskie występują między Mściszowem a
Nawojowem ŁuŜyckim. Składają się one ze słabo obtoczonych ziarn kwarcowych, wśród
15
których występują większe ziarna kwarcu mlecznego, a takŜe słabo zsylifikowane okruchy
piaskowców kwarcowych. Mioceńskie iły występują w okolicach Olszyny oraz miedzy
Nawojowem ŁuŜyckim a Leśną. Iły te zawierają niekiedy wkładki piasków kwarcowych oraz
drobne okruchy gnejsów.
Między Lubaniem a Leśną występują bazalty w formie pokryw lawowych. Zbudowane są one
z
jednego
lub
kilku
poziomów,
przedzielonych
silnie
zwietrzałymi
utworami
piroklastycznymi. Formą wietrzenia bazaltu jest „zgorzel słoneczna” doprowadzająca do
rozsypania się pozornie świeŜej skały. Zwietrzeliny występują takŜe w stropie i spągu bazaltu.
Całość utworów wulkanicznych zalega na trzeciorzędowych iłach.
Utwory czwartorzędowe występują w postaci większych i mniejszych płatów na całym
obszarze.
Największe
rozprzestrzenienie
maja
osady
plejstoceńskie
zlodowaceń
środkowopolskich; są to wodnolodowcowe i rzeczne piaski ze Ŝwirami oraz gliny zwałowe.
Piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe składają się w większości z dobrze obtoczonych ziarn
mlecznego kwarcu. Gliny zwałowe zawierają okruchy i bloczki kwarcytów, granitów
skandynawskich, gnejsów, łupków i piaskowców, które występują równieŜ w stropowej
części osadów wodnolodowcowych. Osady wyŜszych tarasów rzeki Kwisy i jej dopływów to
naprzemianległe warstwy Ŝwirów i piasków z nielicznymi wkładkami mułków i glin. W
osadach tych tkwią róŜnej wielkości ziarna i okruchy kwarcu, łupków krzemionkowych,
granitów skandynawskich oraz kwarcytów, które są słabo obtoczone lub ostrokrawędziste.
Utwory tarasów niŜszych rzeki Kwisy to Ŝwiry z domieszka piasków zlodowaceń bałtyckich,
których głównym składnikiem są gnejsy izerskie. Osady te mają warstwowanie krzyŜowe.
Gliny deluwialne występują na całym obszarze najczęściej na zboczach dolin i wzniesieniach;
są to gliny pylasto – piaszczyste, zawierające pojedyncze, ostrokrawędziste ziarna i okruchy
róŜnego rodzaju skał starszych.
Holocen reprezentują osady rzeczne (mady, namuły, piaski ze Ŝwirami) występujące wzdłuŜ
wszystkich potoków, których frakcja piaszczysto – Ŝwirowa wskazuje często duŜy stopień
zaślinienia i charakteryzuje się warstwowaniem poziomym.
Na terenie powiatu lubańskiego występują liczne złoŜa kopalin.
Na terenie powiatu lubańskiego (w Świeradowie Zdroju i Czerniawie Zdroju) występują
równieŜ zasoby wód podziemnych zaliczanych do kopalin; są to wody lecznicze oraz wody
lecznicze słabo zmineralizowane.
ZróŜnicowanie warunków geologicznych, rzeźby (jak równieŜ klimatu) powoduje, Ŝe na
terenie powiatu lubańskiego wytworzyły się róŜnorodne gleby, z dominacją jednak gleb
niŜszych klas bonitacyjnych. Występują tu przede wszystkim gleby bielicowe oraz brunatne
16
(przewaga gleb bielicowych, głównie IV klasy bonitacyjnej). Najlepsze gleby (I – III klasa)
występują na terenie gminy Leśna oraz Lubań; są to gleby wytworzone z glin cięŜkich, lessów
ilastych i pyłów ilastych. W dolinach Kwisy i jej dopływów występują zaś mady.
Pagórkowata i falista powierzchnia stwarza dodatkowe utrudnienia warunków upraw rolnych.
Nachylenia stoków powodują bowiem powierzchniową erozję wodną i - jako skutek wymywanie gruntów, a takŜe trudności w mechanizacji upraw. Warunki klimatyczne oraz
ukształtowanie terenu zmniejszają zatem rolniczą przydatność gruntów do niektórych upraw i
preferują specjalizację paszową, łąkarstwo i hodowlę, a w mniejszym stopniu zboŜową.
Zdecydowaną większość terenu powiatu stanowią uŜytki rolne oraz terenu leśne – łącznie
91,75% powierzchni.
Obszar powiatu lubańskiego, wg podziału hydrogeologicznego (Michniewicz, Mroczkowska,
Wojtkowiak, 1982) znajduje się w rejonie sudeckim. Głównym Pietrem wodonośnym o
znaczeniu uŜytkowym jest piętro czwartorzędowe. Związane jest ono z piaszczysto –
Ŝwirowymi utworami rzecznymi i wodnolodowcowymi, częściowo przykrytymi warstwą glin
zwałowych. Zwierciadło wody występuje tu na głębokości od 1 do 22m i jest lokalnie pod
niewielkim ciśnieniem. MiąŜszość tych utworów jest dość zmienna. W przewaŜającej ilości
przypadków zawarta jest ona w przedziale ok. 1 do prawie 20 metrów. Natomiast wartości
większe, przekraczające nawet znacznie 70 metrów, obserwować moŜna głównych i
pogrzebanych staro plejstoceńskich struktur kopalnych – rejon Siekierczyna. Zwierciadło
wody ma charakter swobodny, rzadziej napięty. W rejonie Platerówki spodziewać się moŜna
wód o charakterze artezyjskim, o zwierciadle statycznym stabilizującym się do około 5
metrów nad poziomem terenu.
Na omawianym terenie występują jeszcze dwa inne pietra wodonośne: trzeciorzędowe i
paleozoiczno – prekambryjskie.
Trzeciorzędowe piętro wodonośne związane jest z występowaniem kompleksu piaszczysto –
Ŝwirowego przedzielonego soczewkami ilastymi – rejon Lubania i Olszyny; miąŜszość
utworów wodonośnych dochodzi do 10 metrów, a zwierciadło wody ma charakter naporowy i
zalega na głębokości od 8 do 42m, stabilizując się po nawierceniu od 3 do 20m p.p.t.
Paleozoiczno – prekambryjskie piętro wodonośne charakteryzuje się dwiema odrębnymi
strefami krąŜenia: płytką i głęboką. Wody podziemne rumoszowe – występują w
przypowierzchniowych
(zwietrzelinowych)
partiach
wychodni
skał
magmowych
i
metamorficznych. Wody szczelinowe głębokiego krąŜenia związane są głównie ze strefami
dyslokacji tektonicznych. Rozpoznanie tego poziomu jest słabe i ogranicza się do rejonu
kompleksu
uzdrowiskowego
Świeradów
–
Czerniawa;
jest
to
równieŜ
obszar
17
współwystępowania płytkich wód zwykłych i wód mineralnych płytkiego i głębokiego
krąŜenia.
W Czerniawie Zdroju wody ujmowane są z łupków łyszczykowych; są to szczawy
wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowe, Ŝelaziste, występują tu równieŜ źródła wód
radoczynnych.
Świeradów Zdrój ujmuje wody szczelinowe w obrębie granitognejsów i gnejsów o
charakterze szczaw radonowych-alkaliczno-ziemnych, niekiedy Ŝelazistych.
W północnej części powiatu występuje główny zbiornik wód podziemnych (GZWP) –
zbiornik Niecka zewnętrzno – sudecka Bolesławiec związany z piaskowcami kredowymi.
Teren powiatu lubańskiego zlokalizowany jest w obszarze dorzecza lewobrzeŜnego dopływu
Bobru – Kwisy o długości 126,8km. Źródła Kwisy połoŜone są w górach Izerskich (Izerskie
Garby) na wysokości ok. 1020m n.p.m. Powierzchnia zlewni górskiej powyŜej Mirska wynosi
126 km2 (powierzchnia zlewni 1026 km2). W górnym biegu Kwisa rozdziela Wysoki Grzbiet
i Grzbiet Kamienicki w Górach Izerskich, odwadniając całą ich zachodnią część. Na tym
odcinku jest typowo górską rzeką z kamienistym łoŜyskiem, głęboko wciętą doliną, częstą
zmiennością stanów wody i gwałtownymi wezbraniami.
W granicach powiatu lubańskiego znajdują się znaczące cieki wodne:
odcinek Kwisy w rejonie Świeradowa-Zdroju,
odcinek Kwisy od zbiornika Złotnickiego (km 98,4) do granicy powiatu (60,5 km)
o długości 25,4 km,
Czarny Potok od źródeł (14,1 km) do granicy powiatu (6,0 km) o długości (8,1 km),
potok Miłoszowski – lewobrzeŜny dopływ IV rzędu, uchodzący w 83,1 km do Kwisy,
potok Olszówka – prawobrzeŜny dopływ IV rzędu, uchodzący w km 74,2 do Kwisy,
potok Siekierka – lewobrzeŜny dopływ IV rzędu, uchodzi w km 70,0 do Kwisy.
W środkowym biegu Kwisy, na terenie powiatu lubańskiego, znajdują się dwa zbiorniki
zaporowe o funkcjach przeciwpowodziowej i energetycznej oraz rekreacyjnej:
Złotnickie o powierzchni ok. 95ha i pojemności czynnej 10,5 mln m3;
Leśniańskie (Czocha) o powierzchni 140ha i pojemności czynnej 15 mln m3.
Tabela 1. Wody powierzchniowe stojące na terenie powiatu lubańskiego (jeziora, zbiorniki
wodne, stawy rybne o powierzchni powyŜej 1 ha i pojemności do 5 mln m3)
Zlewnia rzeki
Gmina
Retencja stawowa
[ilość sztuk]
Pojemność
[tyś. m3]
Kwisa
Leśna
Olszyna
Lubań
3
8
74
25
81,7
588,5
18
Siekierczyn
33
118
404,8
1100
Ogółem:
Oznaczenia:
S – sprawny, K – konserwacja, R – remont, R/M – remont/modernizacja
Źródło: Program Małej Retencji Wodnej w Województwie Dolnośląskim; obiekty małej retencji
wodnej; stan na 31.12.2004r.
Wody powierzchniowe stojące w gminie Lubań zajmują małe powierzchnie. Największe z
nich to wody zgromadzone w kamieniołomie „Księginki" - do rekultywacji o kierunku
wodnym. Pozostałe to niewielkie zbiorniki o róŜnym pochodzeniu i przeznaczeniu, z których
naturalny charakter maj jedynie starorzecza Kwisy występujące sporadycznie na terenie
terasy zalewowej na wysokości Księginek.
Zbiorniki sztuczne to: zespół basenów kąpielowych na Górze Kamiennej, zbiornik wodny
(były basen kąpielowy) ŁuŜyckich Kopalni Bazaltu, zalane wyrobisko na Górze Kamiennej,
osadniki, zbiorniki p. poŜarowe itp.
W gminie Olszyna nie występują naturalne zbiorniki wodne. Liczne są natomiast niewielkich
rozmiarów zbiorniki sztuczne. Są to stawy występujące w dolinie potoku przepływającego
przez Krzewie Wielkie i w dolinie Wilki oraz zbiorniki powstałe w starych, nieczynnych
wyrobiskach np. kąpielisko na SE od centrum Olszyny i wyrobisko po kamieniołomie bazaltu
na NW od stacji kolejowej w Olszynie.
W gminie Platerówka znajduje się niewielka liczba zbiorników wodnych o róŜnej wielkości.
Większość z nich to zalane wyrobiska powstałe w kamieniołomach po eksploatacji bazaltu –
połoŜone w Lubańskim Wielkim Lesie (Wyrobisko Stare i Wyrobisko Nowe) oraz kompleksy
stawów hodowlanych (w Platerówce o powierzchni ok. 8 ha i w Zalipiu o powierzchni ok. 5
ha). W zlewni Czerwonej Wody znajduje się jeden staw rybny –o powierzchni 12 ha i
przepływie 216 m3/d.
W obrębie terenów zabudowanych gminy Siekierczyn znajduje się wiele stawów. Około 23
ha gruntów powierzchni gminy zajmuje 51 stawów hodowlanych oraz 2,75 ha jeziorko
Formoza (zapadlisko pokopalniane przy środkowej części drogi Siekierczyn – Wesołówka).
W gminie Lubań brak większych zbiorników wód powierzchniowych. NaleŜą do nich:
starorzecza Kwisy k/Nawojowa ŁuŜyckiego, stawy hodowlane naleŜące do właścicieli
indywidualnych
/Mściszów,
Jałowiec,
Kościelnik.
Kościelniki
Dolne,
Staw
Rybi
k/Nawojowa/, zalane glinianki, piaskownie i kamieniołomy.
Na terenie powiatu lubańskiego środowisko przyrodnicze w przewaŜającej części związane
jest z działalnością człowieka:
19
na terenie miasta Lubań występuje silnie zuboŜała szata roślinna zarówno w skutek
wielowiekowego uŜytkowania tego obszaru dla upraw rolnych i hodowli jak i postępujące
wydobywanie kopalin. Interesujące gatunki lub zbiorowiska roślinne wstępują tu
sporadycznie. Stwierdzono występowanie około 12 gatunków roślin chronionych. Część
stanowisk gatunków rzadkich jest objęta ochroną w ramach proponowanych uŜytków
ekologicznych.
na terenie gminy Lubań naturalna i półnaturalną roślinność jest obecnie silnie
zniekształcona i zuboŜała w skutek wielowiekowego uŜytkowania tego obszaru dla upraw
rolnych i hodowli jak i postępujące wydobywanie kopalin. Stwierdzono występowanie
około 20 gatunków roślin chronionych. Na terenie powyŜszej gminy stwierdzono 10
ekosystemów leśnych, torfowiskowych oraz o charakterze mieszanym godnych opieki i
ochrony konserwatorskiej
obszar gminy Siekierczyn zagospodarowany rolniczo, z przekształconymi łąkami i
niewielką ilością lasów, nie obfituje w rzadsze gatunki roślin. Płaskie pola naznaczone są
licznymi kępami drzew i krzewów, zagajnikami, pozostałościami bagien i torfowisk,
nadrzecznymi zaroślami, zadrzewieniem przydroŜnym. Występuje ok. 8 gatunków
chronionych, w tym 1 gatunek jest gatunkiem łąkowym, pozostałe gatunki związane są z
obszarami leśnymi. Pomimo braku większych obszarów leśnych krajobraz gminy dzięki
działalności lodowca jest urozmaicony. Bardzo rzadkim elementem krajobrazu jest
występowanie stawów, które tworzą ostoje ptaków wodno-błotnych.
miasto Świeradów-Zdrój – razem z przyłączoną Czerniawą posiada status uzdrowiska.
Świeradów-Zdrój posiada wiele zieleni śródmiejskiej, znajduje się tu wiele załoŜeń
parkowych i ogrodowych o wartościach kulturowych z cennymi gatunkami drzew
rodzimych i introdukowanych. Do obszarów zalesionych naleŜą: wzgórze Zajęcznik,
północne stoki Wysokiego Grzbietu (Stóg Izerski, Smrek). Stwierdzono występowanie 9
gatunków chronionych.
na terenie gminy Platerówka pomimo, iŜ znajduje się rozległy kompleks lasów,
praktycznie nie zachowały się naturalne zbiorowiska leśne charakterystyczne dla piętra
podgórza. Pozostały jedynie niewielkie fragmenty buczyny. Stwierdzono 14 gatunków
roślin chronionych.
większość powierzchni terenu gminy Leśna zajmują pola uprawne i pastwiska.
Specyficznego piętna krajobrazowi Pogórza Izerskiego nadają jeziora zaporowe na
Kwisie: Leśniańskie i Złotnickie.
20
szata roślinna gminy Olszyna odznacza się niewielkim stopniem lesistości. Większość
terenów została zagospodarowana rolniczo a zbiorowiska leśne zachowały się głównie na
stromych stokach dolin cieków oraz na większych wzniesieniach (Złotnicka Czuba,
KałuŜnianka). Spośród zbiorowisk nieleśnych znaczniejszy udział na terenie gminy mają
zespoły łąkowe i pastwiskowe. W większości są to łąki intensywnie uŜytkowane rolniczo,
monotonne i ubogie florystycznie, z dominacją gatunków trawiastych. Bardziej interesujące
fragmenty łąk o większym zróŜnicowaniu florystycznym zachowały się jedynie w dolinach
rzek i potoków oraz lokalnych zagłębieniach terenu, w mniejszym stopniu na stromych
skarpach. MoŜna wyróŜnić tu zespoły: łąk rdestowo - ostroŜniowych, łąk rajgrasowych, rzęs i
spirodeli, szuwaru mannowego i trzcinowego.
Lasy powiatu lubańskiego połoŜone są w południowo-zachodniej części województwa
dolnośląskiego, w prowincji Masywu Czeskiego, w podprowincji Sudety i Przedgórze
Sudeckie, i znajdują się w obszarze terytorialnego działania nadleśnictw: Świeradów Zdrój,
Pieńsk oraz Lwówek Śląski. Zajmują one powierzchnię 10673 ha (2008r), co stanowi, iŜ
lesistość powiatu wynosi ok. 25 %. W składzie gatunkowym przewaŜa świerk z gatunkami
domieszkowymi takimi jak: sosna, dąb, buk, modrzew, brzoza. Większość lasów
państwowych, ze względu na ich charakter zakwalifikowana została do kategorii lasów
ochronnych, spełniających m. in. funkcje wodochronne, glebochronne oraz posiadające
znaczenie przyrodniczo – naukowe. Lasy państwowe administrowane są przez wymienione
niŜej nadleśnictwo Świeradów Zdrój, natomiast nad lasami nie stanowiącymi własności
Skarbu Państwa, nadzór zgodnie z ustawą o lasach został powierzony staroście.
Prawie cała powierzchnia leśna zajęta jest przez zastępcze zbiorowiska leśne o róŜnym
składzie gatunkowym (świerkowe, świerkowo – dębowo - brzozowe, sosnowo-dębowe,
mieszane z udziałem gatunków obcych). Są to zbiorowiska jednowiekowe, zwykle w
młodych klasach wieku, ze słabo wykształconym runem. Lasy podlegają intensywnej
gospodarce leśnej .
Ochrona gatunkowa roślin:
Grzyby: szmaciak gałęzisty, sromotnik bezwstydny, smardz jadalny, sarniak dachówkowaty;
wpisane do Polskiej czerwonej księgi roślin: goździeńczyk pomarszczony, klejówka plamista,
maczuŜnik bojowy, buławniczka nitkowata,
Rośliny: paprotki – podrzeń Ŝebrowiec, pióropusznik strusi, widłak goździsty;
Rośliny zielone: arcydzięgiel litwor, arnika górska, buławik, dziewięciosił bezłodygowy,
gnidosz rozesłany, listera jajowata, naparstnica purpurowa, orlik pospolity, podkolan biały,
21
rosiczka okrągłolistna, storczyk majowy, storczyk plamisty, storczyk szerokolistny, śniadek
baldaszkowaty, wawrzynek wilczełyko, wiciokrzew pomorski,
Ochrona częściowa: kalina koralowa, konwalia majowa, kopytnik pospolity, kruszyna
pospolita, marzanka wonna, paprotka zwyczajna, pierwiosnka lekarska, pierwiosnka
wyniosła, porzeczka czarna,
Drzewa – ochrona całkowita: cis pospolity, jarząb szwedzki, limba,
Łąki kserotermiczne (ciepłolubne): ciepłolubne murawy i zarośla uległy tak silnej zmianie
przez wydobywanie bazaltu, Ŝe zostały ich niewielkie fragmenty tylko na nielicznych
ocalałych stokach bazaltowych. Zespoły kserotermiczne są w tej chwili najbardziej naraŜone
na zniszczenie na całym Dolnym Śląsku.
Łąki podmokłe i wilgotne: niewielkie fragmenty zachowanych turzycowisk z klasy
Schezuerio– Caricetea i Phragmitetea oraz najwilgotniejszych postaci łąk ze związku Calthion
zachowały się równieŜ w niewielkiej ilości siedlisk.
Grądy i Łęgi: naleŜy objąć najcenniejsze, ochronną prawną w formie uŜytków ekologicznych
gdyŜ są one doskonałymi ostojami ptaków, których róŜnorodność moŜe dochodzić do 60
gatunków.
Ochrona gatunkowa zwierząt:
Krągłouste – ochrona całkowita – minóg strumieniowy.
Ryby – ochrona całkowita – minóg strumieniowy, jedyne gatunki chronione: śliz i strzelba
potokowa, na uwagę zasługują – pstrąg potokowy, lipień, brzana, glowacz biołopłetwy,
Płazy i gady – w Polsce płazy i gady objęte są ochroną prawną, na terenie powiatu
lubańskiego zaobserwowano następujące gatunki, płazów – traszka zwyczajna, traszka
grzebieniasta, traszka górska, ropucha szara, Ŝaba wodna, Ŝaba trawna, Ŝaba jeziorkowa, Ŝaba
moczarowa, kumak nizinny, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, gadów – jaszczurka
zwinka, jaszczurka Ŝyworodna, zaskroniec zwyczajny, padalec, Ŝmija zygzakowata, gniewosz
plamisty.
Ptaki (awifauna) na terenie powiatu lubańskiego stwierdzono i udokumentowano
występowanie wielu gatunków ptaków. Z przeglądu wynika, Ŝe występują tu gatunki rzadkie ,
zagroŜone na Śląsku jak i pospolite związane ze środowiskiem leśnym, typowe dla krajobrazu
rolniczego oraz związane ze środowiskiem wodno – błotnym.
Gatunki zagroŜone w skali świata - derkacz - wpisany na światową listę zwierząt,
Gatunki zagroŜone w skali kraju – bocian czarny,
Gatunki zagroŜone w skali Śląska - brodziec samotny, kobuz, pluszcz, srokosz, świerszczak,
tracz nurogęś,
22
Gatunki potencjalnie zagroŜone na Śląsku - gąsiorek, muchołówka mała, paszkot, perkoz
rdzawoszyi, pliszka górska, płaskonos, płomykówka, pokrzewka jarzębata, przepiórka, siniak,
świergotek łąkowy, turkawka, trzmielojad, zimorodek,
Ssaki – nietoperze – naleŜą do grupy najbardziej zagroŜonych wymarciem zwierząt na Ziemi.
Na terenie powiatu lubańskiego występują m.in.: nocek duŜy, nocek Natterera, nocek
Bechsteina, nocek wąsatek, karlik malutki, karlik większy, mroczek późny, mroczek
pozłocisty, borowiec wielki, gacek brunatny, mopek.
Pomniki przyrody są najczęściej spotykaną formą indywidualnej ochrony przyrody
oŜywionej i nieoŜywionej. PrzewaŜnie są to pojedyncze stare drzewa, aleje, zabytkowe głazy,
źródła i inne unikatowe obiekty.
Teren powiatu Lubańskiego obejmuje:
grupowe pomniki przyrody – 3 stanowiska,
pojedyncze pomniki przyrody – 81 stanowiska,
pomnik przyrody nieoŜywionej – 3 stanowiska,
Wśród drzew na szczególną uwagę zasługuje – cis pospolity, zlokalizowany w Henrykowie
Lubańskim, który jest uznawany za najstarsze drzewo w Polsce i liczy sobie ponad 1200 lat,
objęty ochroną konserwatorską od prawie 200 lat.
Godny uwagi jest równieŜ pomnik przyrody nieoŜywionej, jest nim odsłonięcie geologiczne –
skały bazaltowe na terenie miasta Lubania. Zestawienie pomników przyrody na terenie
powiatu lubańskiego przedstawiono w załączniku 1.
UŜytki ekologiczne stanowią stosunkowo łatwą do wprowadzenia, a istotną z praktycznego
punktu widzenia formą ochrony przyrody.
Na obszarze powiatu Lubańskiego ochroną prawną zostały objęte następujące uŜytki
ekologiczne :
„Dolina Gozdnicy” o powierzchni 11,51 ha o bogatej roślinności leśnej i łąkowej wraz z
fauną zwierząt kręgowych i bezkręgowych w pięknym krajobrazie doliny rzecznej
(Uchwała Rady Miasta Lubań z dnia 30 marca 2005 r.)
„Jezioro Formoza” o powierzchni 3,38 ha, stanowi miejsce występowania i rozrodu
płazów bezogonowych: kumaka nizinnego, ropuchy szarej, rzekotki drzewnej, grzebiuszki
ziemnej, Ŝaby trawnej, Ŝaby moczarowej, Ŝaby wodnej, Ŝaby jeziorkowej, jaszczurki
Ŝyworodnej i zaskrońca zwyczajnego.
Ponadto proponowane są następujące uŜytki ekologiczne, które powinny zostać objęte
ochroną prawną:
23
Na terenie Miasta Lubania objęte ochroną w ramach proponowanych uŜytków ekologicznych
są:
Mały Las Lubański – doskonale zachowany fragment lasu podtopionego łęgowego
przechodzącego w oles, wraz z towarzyszącymi mu zbiorowiskami higrofilnymi.
Łąka Storczyków – łąka wilgotna ze stanowiskiem storczyka majowego wraz z
otaczającymi ja (otulina) ekosystemami wilgotnych zarośli wierzbowych.
„Za transformatorem” – fragment dobrze zachowanych zbiorowisk seminaturalnych:
wilgotnej łąki za storczykiem majowym i starodrzewu grądowego nad potokiem.
Las Konwaliowy – doskonale zachowany fragment grądu wysokiego z bogatym
stanowiskiem konwalii majowej.
Kamieniołom Nowy Uniegoszcz – zespół muraw i zarośli kserotermicznych na
bazaltowym wzgórzu i wyrobisku dawnego kamieniołomu.
Na terenie Gminy Lubań stwierdzono 10 ekosystemów leśnych, torfowiskowych oraz o
charakterze mieszanym, godnych opieki i ochrony konserwatorskiej:
Uroczysko Złoty Stok – ekosystem doskonale zachowanej doliny podgórskiego potoku
wraz z otaczającym go lasem grądowym (proponowany rezerwat) w Nawojowie
ŁuŜyckim.
Stare Glinianki – zespół oczek wodnych i torfowisk o róŜnym charakterze ekologicznym
wraz z otaczającym je młodym lasem, który znajduje się w toku naturalnej sukcesji we
wsi Radogoszcz.
Grąd w Uniegoszczu – cenny fragment lasu liściastego o prawidłowo rozwiniętych
cechach w miejscowości Uniegoszcz.
Buczyna na Bukowej Górze – cenny fragment lasu liściastego o prawidłowo rozwiniętych
stosunkach fitocenotycznych – relikt dawnych zbiorowisk porastających niegdyś rezerwat
na Bukowej Górze w miejscowości Kościelnik.
Jesiony w Mściszowie – fragment starodrzewu jesionowego z naturalnym, bogatym runem
i cennymi w skali lokalnej gatunkami roślin w Mściszowie.
Łęgi Czarnego Potoku – zespół dobrze wykształconych postaci lasów
liściastych z
licznymi gatunkami chronionymi w Mściszowie.
Głębocko – bardzo cenny ekosystem wodno – błotny rozwijający się zgodnie z zasadami
naturalnej sukcesji, o zonalnie wykształconych zbiorowiskach roślinnych i prawidłowo
wykształconych stosunkach ekologicznych w miejscowości Jałowiec.
Las Konwaliowy – doskonale zachowany fragment grądu wysokiego z bogatym
stanowiskiem konwalii majowej.
24
Kamieniołom Nowy Uniegoszcz – zespół muraw i zarośli kserotermicznych na
bazaltowym wzgórzu i wyrobisku dawnego kamieniołomu.
Las Konwaliowy, Kamieniołom Nowy Uniegoszcz opisane zostały takŜe dla miasta z uwagi
na połoŜenie na granicy jednostek krajobrazowych ich utworzenie i wykorzystanie moŜe być
istotne zarówno dla miasta jak i dla gminy.
Gminę Leśna wyróŜnia pięć obszarów zasługujących na ochronę z uwagi na występowanie
chronionych gatunków roślin jak i na unikalne w walory geobotaniczne:
„Wulkany” – lokalna nazwa wzgórza „Ciasnota”, na szczycie którego znajdują się trzy
stoŜki bazaltowe z pięknie wyeksponowanymi „organami” ciosu termicznego.
Dolina Bruśnika i wąwóz Raczej – interesujący i malowniczy obszar połoŜony pomiędzy
południowymi krańcami Leśnej, a północnymi rogatkami Świecia. Obejmuje głównie łąki
o charakterze wtórnym oraz zbiorowiska leśne rozwijające się na wzniesieniach po
wschodniej stronie doliny, zwłaszcza w obrębie niewielkiego wąwozu , którym do
Bruśnika spływa struga o nazwie Racza.
Wąwóz Kwisy i Czocha – wartość obszaru wynika z atrakcyjności topograficznej oraz
botanicznej. Na stromej ścianie wąwozu Kwisa poniŜej zapory na Jeziorze Leśniańskim
występują liczne gatunki roślin. Okolice zamku Czocha,a szczególnie połoŜony od niego
wschód niewielki kompleks leśny to teren o duŜym zagęszczeniu gatunków chronionych.
Wąwóz Kwisy w Złotnikach Lubańskich – skałki stanowiące południowe otoczenie zapory
Jeziora Złotnickiego, kompleks leśny połoŜony ok. 0, 5 km na wschód od Złotników
Lubańskich oraz dolinki małych cieków spływających z północnego obrzeŜa wąwozu
Kwisy wraz z występowaniem wielu cennych gatunków roślin.
Łąki ze storczykami koło Pobiednej – łąki na zachód od Pobiednej stanowiskiem storczyka
szerokolistnego, jedyne stanowisk na terenie gminy Leśna.
Gmina Olszyna wytypowała cztery obszary zasługujące na ochronę:
Lasy w Dolinie Wilki – fragmenty lasów grądowych z dębem, lipą, grabem i domieszką
buka i stosunkowo bogatym runem z szeregiem gatunków chronionych połoŜone na
północnych stokach doliny potoku Wilka.
Las nad Basenem – interesujące fragmenty grądów i buczyn w sąsiedztwie potoków z
bujnym runem charakterystycznym dla lasów liściastych połoŜone na malowniczych
dolinach potoku na północ od Biedrzychowic.
Łąki na północ od Olszyny – bardzo bogate stanowiska storczyka szerokolistnego oraz
szereg innych gatunków zabagnionych łąk połoŜone na północ od Olszyny.
25
Lasy nad jeziorem Złotnickim i Leśniańskim – fragmenty zbiorowisk leśnych, grądów i
acidofilnych
dąbrów
wzdłuŜ
północnych
brzegów
Kwisy
z
bogatym
często
wielogatunkowym runem (występowanie szeregu gatunków chronionych).
Gmina Siekierczyn charakteryzuje się dwoma uŜytkami ekologicznymi są nimi: Olszynka:
Olszynka koło Mikułowej – obszar ten, o wydłuŜonym kształcie, znajduje się na styku z
gminą Sulików, po wschodniej stronie drogi z Mikułowej, naleŜącej do gminy Sulików,
do Rudzicy , połoŜonej w granicach gminy Siekierczyn. Od strony południowej,
połoŜonej na terenie gminy Sulików, ograniczona jest linią kolejową, od strony północnozachodniej naturalną granicę stanowi dopływ Lipy. Od strony północno-wschodniej
przylega do niej kompleks łąkowy. Właśnie na terenie gminy Sulików, na terasie
zalewowej dopływu Lipy, leŜy wymieniona olszyna (nazwa „olszynki” mimo, Ŝe nie
stanowi go w całości olszyna). PołoŜony zaś na zboczu dolinki grąd stanowi jej naturalną
osłonę. W gminie Siekierczyn znajduje się jedynie niewielki fragment grądu z panującym
drzewostanem lipy drobnolistnej, domieszkę zaś stanowi dąb szypułkowy, grab, oraz
wiązy.
Lasek koło Ponikowa – niewielka enklawa leśna z 6 gatunkami chronionymi. Wśród
drzew najliczniej występują grab, dąb szypułkowy i lipa drobnolistna. Miejsce to znajduje
się niedaleko kolonii Ponikowo.
Natomiast na terenie Miasta Świeradów – Zdrój nie wytypowano terenów , które ze względu
na ich skład florystyczny naleŜałoby objąć ochroną konserwatorską wskazane jest natomiast
utrzymanie dotychczas istniejących fragmentów leśnych zwłaszcza na Zajęczniku, w dolinie
Świeradówki oraz w dolinie Czarnego Potoku gdzie znajdują się starsze drzewostany.
Podobnie Gmina Platerówka nie podała takich terenów, lecz naleŜy rozwaŜyć poddanie pod
ochronę prawną obszaru : Wierzchołka Czubatki - jako pomnik przyrody nieoŜywionej;
Wierzchołek od północnej strony podcięty jest kilkunastometrowej wysokości urwiskiem (być
moŜe pozostałość dawnego kamieniołomu), na którym odsłaniają się charakterystyczne słupy
bazaltowe - oraz Góry Liściastej – połoŜony w kompleksie leśnym, stanowiącym lasy
ochronne; obszar ten jest cennym biotopem występowania gatunków ptaków chronionych.
Na terenie powiatu lubańskiego znajduje się obszar chronionego krajobrazu (brak nazwy)
połoŜony w gminie Leśna i Olszyna (oraz gminie Gryfów Śląski – powiat lwówecki) o
łącznej powierzchni 1050,5ha obejmujący najbliŜsze otoczenie najcenniejszych pod
względem krajobrazowym i przyrodniczym terenów Kwisy – uchwała nr XXXVII/339/93
Rady Gminy Leśna z dnia 29.06.1993r., uchwała nr XXXVI/195/94 Rady Miejskiej Olszyna
z dnia 25.05.1994r.
26
Ponadto na terenie gminy Leśna planuje się utworzenie Leśniańsko-Złotnickiego Parku
Krajobrazowego wokół jezior zaporowych na rzece Kwisie. Obszar tego parku na terenie
Miasta i Gminy Leśna zajmowałby powierzchnię ok. 800 ha połoŜoną w Kościelniku
Górnym, Złotnikach Lubańskich, Złotym Potoku i mieście Leśna.
Obszar Natura 2000 planowany na terenie powiatu lubańskiego obejmuje zespół sztolni w
miejscowości Leśna, podzielony na dwa kompleksy: Baworowo (3 sztolnie) i Leśna (6
sztolni). Kompleks Baworowo połoŜony jest przy zakładach "Baworowo", natomiast
kompleks Leśna - przy drodze z Leśnej do Świecia. Sztolnie są wyrobiskami z czasów II
Wojny Światowej - prawdopodobnie miały przeznaczenie militarne. Sztolnie w Leśnej
stanowią cenne zimowisko nietoperzy. Zimuje tu łącznie ok. 130 osobników nietoperzy, przy
czym gatunkami dominującymi są: nocek rudy, gacek brunatny i nocek duŜy. Poza okresem
zimowym sztolnie wykorzystywane są jako kwatery przejściowe i miejsca godowe mopka i
gacka brunatnego. W mieście, na strychu mieszkalnego budynku znana jest kolonia rozrodcza
nocka duŜego.
Wnioski monitoringu stanu środowiska (2006-2008 rok):
Gleby
Analizy prowadzone w latach 2004-2007 przez Okręgową Stację Chemiczno – Rolniczą we
Wrocławiu wykazały, Ŝe gleby powiatu lubańskiego są jednymi z bardziej kwaśnych w
województwie dolnośląskim. Udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych stanowi 63%
przebadanych prób. Podobne wnioski wykazały analizy za okres 2005-2008 – udział gleb
bardzo kwaśnych i kwaśnych stanowi 66% .
Na terenie powiatu pod kątem zanieczyszczeń metalami:
w 2008 roku badano gleby wzdłuŜ ciągu komunikacyjnego Jelenia Góra – Zgorzelec na
terenie powiatu w Olszynie Lubańskiej i Lubaniu (tereny pól uprawnych):
w badanych glebach stwierdzono (wg skali IUNG) zawartość naturalną (stopień 0) kadmu.
We wszystkich punktach pomiarowych stwierdzono spadek zawartości kadmu w odległości
50 m od drogi. Zawartość cynku wahała się od zawartości naturalnej do słabego
zanieczyszczenia; w jednym z ppk (10 m od drogi) wykazano zawartość podwyŜszoną cynku
(stopień I); zawartość ołowiu wahała się od zawartości naturalnej do zawartości
podwyŜszonej (stopień I); w jednym z ppk stwierdzono spadek zawartości cynku i ołowiu w
odległości 50 m od drogi; w odniesieniu do wartości dopuszczalnych (grupa B), zawartych w
Rozporządzeniu w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U.
165 poz. 1359), nie stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych badanych metali
27
cięŜkich. Odnotowano natomiast przekroczenie dopuszczalnej zawartości benzo(a)pirenu w
ppk 4 (10 i 50 m od drogi) oraz w ppk nr 5 (10 m od drogi); zawartość benzo(a)pirenu była
mniejsza w odległości 50 m od drogi w ppk 5. W ppk 4 nastąpił wzrost zawartości tego
wskaźnika w odległości 50 m od drogi; zawartość siarki siarczanowej była niska (I stopień )
we wszystkich punktach pomiarowych; stwierdzono spadek zawartości siarki siarczanowej w
odległości 50 m od drogi we wszystkich punktach pomiarowych; zawartość benzyny i oleju
mineralnego nie przekroczyła dopuszczalnych wartości podanych w Rozporządzeniu w
sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 165 poz. 1359).
w 2007 roku przebadano teren wokół Zakładów Elementów Hydrauliki Siłowej w
Lubaniu (ZEHS): badane gleby charakteryzowały się zróŜnicowaną zawartością metali:
-
cynk: od zawartości podwyŜszonej (stopień I) do średniego zanieczyszczenia (stopień III);
stwierdzono równieŜ słabe zanieczyszczenie (stopień II) cynkiem,
-
ołów: od zawartości naturalnej do podwyŜszonej,
-
kadm: od zawartości naturalnej do podwyŜszonej,
-
chrom: od zawartości podwyŜszonej do słabego zanieczyszczenia,
-
miedź: od zawartości podwyŜszonej do słabego zanieczyszczenia,
-
nikiel: od zawartości naturalnej do słabego zanieczyszczenia; stwierdzono równieŜ
podwyŜszoną zawartość niklu.
W odniesieniu do wartości dopuszczalnych (grupa B) zawartych w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 9 września 2002 r., stwierdzono przekroczenie wartości dopuszczalnych
chromu w jednej próbce i cynku w dwóch próbkach.
W latach poprzednich tj. 2004 roku stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych wartości
cynku i ołowiu na obszarze pól uŜyźnianych osadami ściekowymi w Świeciu (gm. Leśna)1.
Wyniki zasobności makroelementów na podstawie danych Okręgowej Stacji Chemiczno –
Rolniczej we Wrocławiu:
- w przebadanych próbach zawartości magnezu i potasu były bardzo wysokie (wysoka i
bardzo wysoka zawartość potasu występowała w 56% prób, a wysoka i bardzo wysoka
zawartość magnezu w 50% prób), natomiast odnotowano niską zasobność fosforu (68%
prób),
- powiat lubański wyróŜnia się glebami jednymi z najwyŜszą zawartością potasu na terenie
województwa,
1
Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb województwa dolnośląskiego w 2004 roku - obszary bezpośrednio
zagroŜone zanieczyszczeniami
28
- zawartość azotu w glebie jest wyŜsza w okresie jesiennym – niemal dwukrotnie; ilość
azotu w okresie wiosennym w stosunku do roku 2006 niewiele zmalała, natomiast w
okresie jesiennym zwiększyła się o ok. 50%.
Wody
Wody podziemne z terenu powiatu lubańskiego badane były w ramach monitoringu
regionalnego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz w
ramach monitoringu krajowego przez Państwowy Instytut Geologiczny. W latach 20072008 wody kwalifikowały się do I – II klasy - wody bardzo dobrej i dobrej jakości. W
latach wcześniejszych jakość wód podziemnych kwalifikowała się do III klasy (wody
zadowalającej jakości). Dodatkowo biorąc pod uwagę lata 2000-2003 wody podziemne
powiatu lubańskiego zaliczają się (utrzymują się) do wód dobrej jakości.
Tabela 2. Klasyfikacja wód powierzchniowych na terenie powiatu lubańskiego w latach
2004-2007
2005r. 2006r.
klasa jakości
1
Kwisa
poniŜej Leśnej
79,0
IV
IV
2
Kwisa
poniŜej Lubania
65,0
IV
IV
III
3
Kwisa
poniŜej Świeradowa 113,4
4
Potok Miłoszowski
ujście do Kwisy
0,3
IV
IV
5
Olszówka
ujście do Kwisy
0,8
IV
III
6
Siekierka
ujście do Kwisy
0,3
IV
III
Źródło: Raport o stanie środowiska województwa dolnośląskiego w 2006 roku
Raport o stanie środowiska województwa dolnośląskiego w 2007 roku
Lp.
Rzeka
Ppk.
Km
2004r.
2007r.
II
III
III
IV
Osiągnięto bardzo duŜą redukcję ładunków zanieczyszczeń w ściekach powiatu
lubańskiego: BZT5 – niemal 10-krotną, ChZT – 3-krotną, zawiesiny - 9-krotną, azotu
ogólnego – 6-krotną, natomiast fosforu ogólnego – 8-krotną.
Powietrze
Na terenie powiatu lubańskiego przekroczenia norm dotyczą jedynie ozonu:
-
przekroczenia wartości docelowej poziomu ozonu w odniesieniu do kryterium ochrony
zdrowia ludzi,
-
przekroczenia współczynnika AOT 40 wyznaczonego ze względu na ochronę roślin;
poza tym sukcesywnie następuje poprawa jakości powietrza:
-
spadek poziomu zanieczyszczenia dwutlenkiem siarki w punktach monitoringu
pasywnego (Lubań, Leśna, Świeradów Zdrój) – brak przekroczeń poziomów
dopuszczalnych,
-
wzrost zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu w strefie uzdrowiskowej (Czerniawa,
Świeradów Zdrój) – brak przekroczeń poziomów dopuszczalnych (40% normy),
29
-
spadek zanieczyszczenia pyłem zawieszonym PM10 – brak przekroczeń poziomów
dopuszczalnych (38% normy),
-
utrzymujący się poziom zanieczyszczeniem ołowiem (1% normy) – brak przekroczeń
poziomów dopuszczalnych,
-
spadek zanieczyszczenia arsenem z 47 do 20% normy – brak przekroczeń poziomów
dopuszczalnych,
-
utrzymujący się poziom zanieczyszczenia kadmem (6-7% normy) – brak przekroczeń
poziomów dopuszczalnych,
-
spadek zanieczyszczenia niklem z 13 do 7% normy – brak przekroczeń poziomów
dopuszczalnych,
-
znaczny spadek zanieczyszczenia benzo(a)piranem (z 87 do 44% normy) – brak
przekroczeń poziomów dopuszczalnych,
-
brak przekroczeń poziomów dopuszczalnych dwutlenku siarki i tlenków azotu wg
kryteriów ochrony roślin przy czym odnotowano spadek zanieczyszczenia SO2, a wzrost
poziomu NOx.
Na podstawie analizy rocznych ładunków zanieczyszczeń w opadach atmosferycznych w
latach 1998-2007 stwierdzono wzrost odczynu opadów w zakresie kwaśnym od 3,7 do 5,0;
wzrost ładunków sodu, potasu, magnezu, wapnia, cynku, chlorków oraz depozycji siarki i
azotu.
Hałas
Z kontroli przeprowadzonej przez WIOŚ w 2007 roku wynika, Ŝe wśród najbardziej
uciąŜliwych obiektów na terenie województwa znajduje się Zakład Produkcyjno- HandlowoUsługowy „BAREX”, Import-Export, Boratyński Andrzej zlokalizowany w Świeradów Zdrój.
UciąŜliwości hałasowe spowodowane są równieŜ przez emisje hałasu komunikacyjnego.
Odpady
RównieŜ istotny wpływ na stan środowiska mają „dzikie wysypiska”. Ich zestawienie na
terenie powiatu lubańskiego przedstawiono w tabeli:
Tabela 3. „Dzikie wysypiska” na terenie powiatu lubańskiego
Lp.
Gmina
1.
Leśna
2.
Lubań
3.
Lokalizacja
Stankowice (były
kamieniołom - piaskownia)
Obręb Kościelnik – dz. nr
772/200 (Ls)
Obręb Kościelnik - dz. nr
763/199 (Ls)
Powierzchnia
[ha]
Oszacowana ilość
odpadów
0,004
100 m3
-
-
-
-
30
Obręb Kościelnik - dz. nr
773/199 (Ls)
Obręb Kościelnik Dol. - dz. nr
5.
254/245 (Bz)
6.
82/23 (Lz)
7.
207/241 (Lz)
Obręb Nawojów Śląski - dz.
8.
nr 467/3 (Ls)
Obręb Radostów Średni - dz.
9.
nr 194/13
Obręb Pisarzowice - dz. nr
10.
494/160 (Ls)
Obręb Pisarzowice - dz. nr
11.
51/1 (Ls)
Obręb Radogoszcz - dz. nr
12.
614/54 (Ls)
Obręb Uniegoszcz - dz. nr
13.
6/83 (Ls)
Obręb nawojów ŁuŜycki - dz.
14.
nr 126/1 (Ls)
5 „dzikich wysypisk” z
15-19
Platerówka
lokalizacją lasy i rowy
200 m3
przydroŜne
20-24
Olszyna
5 szt. „dzikich wysypisk”Źródło: Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z
uwzględnieniem lat 2012-2015
4.
Pola elektromagnetyczne
Nie prowadzono badań pól elektromagnetycznych.
Skutki braku realizacji załoŜeń Planu:
zwiększanie ilości odpadów składowanych,
wzmoŜone emisji odorów i biogazy,
mieszanie odpadów komunalnych i niebezpiecznych,
zwiększanie się ilości „dzikich wysypisk”,
brak rozwoju systemów odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
niewłaściwe postępowanie z odpadami przez mieszkańców (np. spalanie we własnych
piecach),
brak wyeliminowania wyrobów zawierających azbest.
Wpływ braku realizacji załoŜeń planu na środowisko przyrodnicze i ludzi:
wzrost emisji zanieczyszczeń do powietrza ( w tym dioksan, włókien azbestowych),
przedostawanie
się
zanieczyszczeń
(
np.
metali
cięŜkich,
zanieczyszczeń
mikrobiologicznych) do wód powierzchniowych i podziemnych,
31
wzrost zanieczyszczeń gleby ( np. wzrost zakwaszenia, który wpływa na kumulowanie się
metali cięŜkich w glebie),
degradacje gleb uprawnych,
wzrost zuŜycia surowców naturalnych,
dewastacja siedlisk naturalnych,
dewastacja walorów krajobrazowych gminy,
wzrost zagroŜenia dla zdrowia ludzi.
PowyŜsze przewidziano równieŜ w „Prognozie oddziaływania na środowisko projektu
Wojewódzkiego Planu Gospodarki odpadami Województwa Dolnośląskiego na lata 20082011 z uwzględnieniem lat 2012-2015.”
5. Diagnoza stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem
Generalnie znaczące oddziaływania pozytywne dotyczą obszaru całego powiatu, stąd
diagnoza stanu środowiska obszarów przez nie objętych, równieŜ zawiera się we: wnioskach
monitoringu stanu środowiska, w którego zakresie badano: powietrze, opady atmosferyczne,
wody powierzchniowe i podziemne (rozdział 4).
Natomiast ewentualne znaczące negatywne oddziaływania na środowisko związane są z
rozbudową Centrum Utylizacji Odpadów Gmin ŁuŜyckich, będą obejmowały teren Centrum
– teren przemysłowy.
6. Identyfikacja problemów ochrony środowiska istniejących z punktu widzenia
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów chronionych
ZagroŜenia dla środowiska jakie mogą wystąpić mogą mieć swoje źródła przede wszystkim w
działalności człowieka: transport, energetyka, rolnictwo, przemysł, jak równieŜ w klęskach
Ŝywiołowych.
Z punktu widzenia projektu PGO istotnym problemem jest takŜe sposób zagospodarowania
strumienia zmieszanych odpadów komunalnych. Większość odpadów trafia na składowisko
odpadów, jedynie nieznaczna ich część jest zbierana selektywnie i przekazywana do odzysku.
Obecny system gospodarki odpadami nie jest w stanie zapewnić spełnienia wszystkich
przyszłych wymogów prawnych dotyczących poziomów odzysku surowców wtórnych i
32
ograniczenia
składowania
odpadów
komunalnych,
szczególnie
frakcji
ulegającej
biodegradacji.
Główne problemy ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami zidentyfikowane na
terenie powiatu:
brak objęcia 100% mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów komunalnych,
brak osiągnięcia zakładanych poziomów odzysku i zbiorki odpadów,
niewystarczająco rozbudowany system selektywnej zbiorki,
brak selektywnej zbiorki odpadów niebezpiecznych poza bateriami,
niewystarczające ilości odpadów poddawanych procesom biologicznego przekształcania,
„dzikie” składowiska odpadów,
nadal niewystarczający stan świadomości ekologicznej mieszkańców.
Istotny problem stanowią równieŜ odpady wytwarzane w sektorze gospodarczym. Głównym
źródłem ich powstawania jest sektor remontowo – budowlany, przetwórstwo drewna oraz
instalacje i urządzenia słuŜące zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków.
Wśród problemów naleŜy wymienić równieŜ odnoszący się do wielu rodzajów odpadów fakt
nie przestrzegania przez część przedsiębiorców obowiązków wynikających z aktów prawnych
w zakresie gospodarowania odpadami – dotyczy to przede wszystkim obowiązku
sprawozdawczości. Niska świadomość ekologiczna społeczeństwa w zakresie postępowania z
odpadami, zwłaszcza z odpadami niebezpiecznymi, równieŜ stanowi zagroŜenie dla
środowiska (np.: rozmontowywanie we własnym zakresie pojazdów, kierowanie do
demontaŜu w nieuprawnionym do tego warsztacie, postępowanie z azbestem)
MoŜe to nieść za sobą następujące skutki:
zanieczyszczanie lasów,
zanieczyszczanie wód,
zanieczyszczanie gleb,
zanieczyszczanie atmosfery (tu szczególnie waŜne jest eliminowanie nawyków spalania
odpadów w przydomowych piecach),
niszczenie siedlisk,
dewastacje krajobrazu przyrodniczego.
33
7. Identyfikacja celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu
międzynarodowym lub krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego
dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały
uwzględnione podczas opracowania dokumentu
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
Główne załoŜenia polityki państwa w zakresie gospodarki odpadami zostały określone
Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010, który za główne cele wskazuje:
utrzymanie tendencji oddzielania wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju wyraŜonego w PKB,
zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów,
zgodnego z wymogami ochrony środowiska,
zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów,
zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk nie spełniających
wymagań technicznych,
wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach i
gospodarce odpadami w Polsce.
Cele nadrzędne wskazane w KPGO 2010 w zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi:
objęcie
zorganizowanym
systemem
zbierania
odpadów
komunalnych
100%
mieszkańców, najpóźniej do końca 2007 r.,
zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania
odpadów najpóźniej do końca 2007 r.,
zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów: do 2010r. nie więcej niŜ 75%, do 2013r. nie więcej niŜ 50% oraz
do 2020r. nie więcej niŜ 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995r.,
zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 85%
wytworzonych odpadów do końca 2014 r.,
zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne, na
których są składowane odpady komunalne do końca 2014 r..
34
Cele nadrzędne wskazane w KPGO 2010 w zakresie gospodarowania odpadami
niebezpiecznymi:
całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska do 2010r. oraz likwidację do
2011r. odpadów zawierających PCB o stęŜeniu poniŜej 50ppm,
w latach 2007-2018 utrzymanie poziomu od zysku olejów odpadowych na poziomie co
najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%,
osiągnięcie zdefiniowanych w ustawie z dnia 11 maja 2001r. o obowiązkach
przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej poziomów odzysku i recyklingu zuŜytych baterii i
akumulatorów w latach 2007-2009 oraz w latach 2010-2018 osiągnięcie poziomów
zbierania i recyklingu (zdefiniowanych i określonych w dyrektywie Parlamentu
Europejskiego i Rady 2006/66/WE z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i
akumulatorów oraz zuŜytych baterii i akumulatorów oraz uchylającej dyrektywę
91/157/EWG (Dz.U. WEL 266 z 26.9.2006r.),
w latach 2007-2018 podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów
medycznych i weterynaryjnych,
zapewnienie pełnej skuteczności działania systemu zbierania i demontaŜu pojazdów
wycofanych z eksploatacji oraz odzysku, w tym recyklingu, odpadów powstających z
pojazdów wycofanych z eksploatacji,
rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zuŜytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego ukierunkowane na całkowite wyeliminowanie ich składowania,
osiągnięcie od 1 stycznia 2008r. poziomu selektywnego zbierania zuŜytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości
4kg/mieszkańca/rok,
w latach 2007-2018 sukcesywne osiąganie celów określonych w uchwalonym w dniu 14
maja 2002r. przez Radę Ministrów „Programie usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”,
likwidacja do 2010r. mogilników i magazynów zawierających przeterminowane środki
ochrony roślin, a od 2011r. likwidacja pestycydowych skaŜeń terenu spowodowanych
przez mogilniki, zagraŜających bezpieczeństwu uŜytkowych wód podziemnych oraz do
2018r.
zakończenie
likwidacji
zagroŜeń
powodowanych
przez
składowiska
poprodukcyjnych odpadów pestycydowych,
w latach 2007-2014 rozbudowa systemu zagospodarowania odpadów wybuchowych oraz
dostosowanie go do wymagań ochrony środowiska.
35
Cele nadrzędne wskazane w KPGO 2010 w zakresie gospodarowania odpadami pozostałymi:
w latach 2007-2018 rozbudowa systemu zagospodarowania zuŜytych opon, w tym
osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu zuŜytych opon zgodnych z ustawą z dnia 11
maja 2001r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi
odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej,
w latach 2007-2018 rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontów,
budowy i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej i odzysku, aby
osiągnąć poziomy: 50% odzysku w 2010r. oraz 80% odzysku w 2018r.,
do 2018r. ograniczenie składowania osadów ściekowych, zwiększenie ilości komunalnych
osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów
przekształcanych metodami termicznymi, maksymalizacja stopnia wykorzystania
substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich
wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego,
w latach 2007-2010 zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do
82% w 2010r.
oraz
zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych
poza
składowaniem do 5% w 2010r., zaś w latach 2011-2018 zwiększenie udziału odpadów
poddawanych procesom odzysku do 85% w 2018r. oraz zwiększenie udziału odpadów
unieszkodliwianych poza składowaniem do 7% w 2018r.
Główne kierunki działań w zakresie gospodarowania odpadami wskazane w KPGO 2010:
identyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz
prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie,
wprowadzenie i monitowanie rzeczywistych wskaźników wytwarzania i morfologii
odpadów celem zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami,
wspieranie wdraŜania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i
unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na oddziaływanie energii
zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania,
weryfikacja lokalizacji dotychczas istniejących składowisk odpadów oraz eliminowanie
uciąŜliwości dla środowiska związanych z ich eksploatacją, w tym zamykanie i
rekultywacja składowisk nie spełniających wymogów prawa,
wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
wprowadzenie instrumentów finansowych umoŜliwiających realizacje zadań w zakresie
gospodarki odpadami przez jednostki samorządu terytorialnego i dyscyplinujących
jednostki samorządu w zakresie wykonywanie przez nie obowiązków,
36
wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów.
Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektywy do
roku 2016
Cele średniookresowe do 2016 r.
utrzymanie
tendencji
oddzielenia
ilości
wytwarzanych
odpadów
od
wzrostu
gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuŜsze
okresy Ŝycia produktów itp.),
znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla
środowiska,
zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich rekultywacja,
sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych,
wraz z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na środowisko (obowiązek
wynikający z dyrektywy 2006/21/WE oraz ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach
wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865),
eliminacja kierowania na składowiska zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
oraz zuŜytych baterii i akumulatorów,
pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demontaŜ
pojazdów wycofanych z eksploatacji,
takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych,
aby na składowiska nie trafiało ich więcej niŜ 50% w stosunku do odpadów
wytworzonych w gospodarstwach domowych
Kierunki działań w latach 2009-2012
zorganizowanie banku danych o odpadach (do końca 2009 r.),
reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca
władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu
systemu (do końca 2009 r.),
zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz
odpadów, które moŜna poddać procesom odzysku,
finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku i
recyklingu odpadów, a takŜe wspieranie wdroŜeń nowych technologii w tym zakresie,
dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do końca 2009 r.),
wprowadzenie
rozwiązań
poprawiających
skuteczność
systemu
recyklingu
wyeksploatowanych pojazdów,
37
finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących
do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe),
realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i
zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu
wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”,
intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów
(np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych,
wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających
odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania i
unieszkodliwiania odpadów,
dokończenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony
roślin i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i
kondensatorów (do końca 2010 r.).
Plan Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego 2008-2011 z uwzględnieniem
lat 2012-2015
Cele krótkookresowe na lata 2008-2011
zapobieganie i minimalizacja ilości wytworzonych odpadów komunalnych,
objęcie zorganizowanym systemem odbioru odpadów komunalnych 100% mieszkańców
do końca 2008r.,
zapewnienie najpóźniej do końca 2009r. objęcia wszystkich mieszkańców systemem
selektywnego zbierania odpadów, dla którego minimalne wymagania wynikają z załoŜeń
KPGO 2010 tj.: do 10% masy wytwarzanych odpadów w 2010r. oraz do 20% w 2018r.,
zwiększenie odzysku energii i surowców z odpadów komunalnych w wyniku ich
mechanicznego , biologicznego i termicznego przekształcania,
zmniejszenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych w 2010r. więcej niŜ 75% masy
odpadów wytworzonych w 1995r.,
stopniowe zmniejszanie liczby składowisk odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne,
na których są składowane odpady komunalne,
zamknięcie do końca 2009r. wszystkich składowisk nie spełniających wymagań,
poprawa
standardów
jakościowych
składowisk
poprzez
realizacje
programów
dostosowawczych, zawartych w pozwoleniach zintegrowanych.
Cele długookresowe na lata 2012-2015
zapobieganie i minimalizacja ilości wytworzonych odpadów komunalnych,
38
zapewnieni do końca 2015r. selektywnego zbierania odpadów na poziomie przynajmniej
15% masy odpadów wytworzonych, aby do końca 2018r. osiągnąć minimalny poziom
20% wynikający z załoŜeń KPGO 2010,
zwiększenie odzysku energii i surowców z odpadów komunalnych w wyniku ich
mechanicznego , biologicznego i termicznego przekształcania,
zmniejszenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych w 2013r. więcej niŜ 50% masy
odpadów wytworzonych w 1995r.
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032
Cele:
sukcesywne eliminowanie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest
i oczyszczenie z nich terytorium Polski,
eliminowanie
negatywnych
skutków
zdrowotnych
spowodowanych
kontaktem
z azbestem,
sukcesywna
likwidacja
negatywnego
oddziaływania
azbestu
na
środowisko
i doprowadzenie do spełnienia wymogów ochrony środowiska.
Zawarte w powyŜszych dokumentach cele zgodne są z zapisami przyjętych dyrektyw i
dokumentów Unii Europejskiej.
Głównym celem opracowanej koncepcji Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu
lubańskiego jest spełnienie wymogów prawnych wynikających z zapisów aktów prawnych
prawa polskiego, prawa lokalnego oraz planów wyŜszego szczebla to jest: Krajowego Planu
Gospodarki Odpadami 2010, Planu Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego.
Biorąc pod uwagę zapisy Planu Gospodarki Odpadami oraz odnosząc je do wyŜej
przedstawionych zapisów innych dokumentów strategicznych, stwierdza się zgodność jego
zapisów i integralność z celami i kierunkami innych strategii dotyczących gospodarowania
odpadami. Wprowadzono jedynie zmianę terminu osiągnięcia zorganizowanym odbiorem
odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców.
8. Identyfikacja przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko
Przede wszystkim istotnym jest, Ŝe szczegółowa analiza oddziaływań na środowisko
poszczególnych inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko moŜliwa jest na
etapie wydawania decyzji środowiskowej.
39
8.1.
Pozytywne
Realizacja Planu Gospodarki Odpadami będzie niosła za sobą przede wszystkim poprawę
stanu komponentów środowiska w tym ludzi:
poprawa współczynników odzysku surowców oraz ograniczenie ilości odpadów
lokowanych na składowiskach – zmniejszenie ilości wykorzystania surowców
naturalnych, poprzez wzrost świadomości co do celowości ich odzysku oraz rozszerzenie
moŜliwości ich segregacji w celu przygotowania do odzysku,
wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców skutkujący ograniczeniem niepoŜądanych
zachowań (np. ich spalanie w piecach domowych), zwiększenie poziomu segregacji oraz
świadomy wybór produktów i technologii minimalizujących ilości powstających odpadów
– zmniejszanie ilości wytwarzanych odpadów, bezpośredni udział w zmniejszaniu emisji
zanieczyszczeń do powietrza, a poprzez to zmniejszenie zanieczyszczeń na pozostałe
komponenty, ograniczenie dewastacji i degradacji gleb, zanieczyszczeń do wód,
ograniczenie dewastacji siedlisk, poprawa estetyki krajobrazu,
minimalizacja ilości produkowanych odpadów skutkujące ograniczeniem kosztów
finansowych i ekologicznych ich zbiórki i unieszkodliwiania (transport, nakłady pracy i
sprzętu, sytuacje awaryjne, zapotrzebowanie na teren itp.), w wyniku kampanii
informacyjnych,
ograniczenie powstawania „dzikich wysypisk” odpadów, a w szczególności pozbywania
się w ten sposób przez mieszkańców odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych,
poprzez rozwój i „uszczelnienie” systemu oraz wzrost świadomości ekologicznej –
ograniczenie dewastacji i degradacji gleb, zanieczyszczeń do wód, ograniczenie
dewastacji siedlisk, poprawa estetyki krajobrazu,
wdroŜenie systemu monitoringu realizacji planu (wskaźniki, ewidencja umów, kontrola
przedsiębiorców, stałe punkty zbierania odpadów) wpłynie korzystnie na stan środowiska
poprzez umoŜliwienie lepszej kontroli źródeł powstawania odpadów i dróg ich przepływu,
dostarczy informacji o brakach systemu oraz umoŜliwi oszacowanie pośrednich skutków
środowiskowych dla decyzji gospodarczych i planistycznych,
powierzenie zadań z zakresu usuwania i zagospodarowania odpadów wyspecjalizowanym
firmom, gwarantującym odpowiedni poziom bezpieczeństwa ekologicznego – zbieranie,
przetwarzanie w odpowiednio przygotowanych obiektach spełniających standardy
budowlane
i
emisyjne
i
pojemnikach,
specjalistycznym
sprzętem
oraz
wykwalifikowanymi pracownikami,
40
ograniczanie zawartości składników podlegających procesom gnilnym w odpadach
składowanych w sposób niekontrolowany przyczyni się do ochrony środowiska przed
emisją gazów cieplarnianych,
rozpoczęcie akcji usuwania i unieszkodliwiania materiałów zawierających azbest poprawi
jakość środowiska i zmniejszy ryzyko naraŜenia ludności na substancje kancerogenne.
Ponadto zbiórka odpadów odbywać się będzie w szczelnych zamkniętych pojemnikach z
uwzględnieniem wymagań dla poszczególnych rodzajów odpadów, bez moŜliwości ich
przemieszczania się – zapewnienie prawidłowego postępowania wyeliminuje moŜliwość ich
rozprzestrzeniania.
Wszystkie wymienione czynniki będą miały pozytywny wpływ na powietrze wody, glebę i
powierzchnie ziemi, bioróŜnorodność, zdrowie ludzi.
WaŜnym zjawiskiem jest wzajemne oddziaływanie pomiędzy poszczególnymi komponentami
środowiska, a co za tym idzie bezpośrednia poprawa jednego wpływa pośrednio na poprawę
stanu pozostałych składników środowiska..
8.2.
Negatywne:
Znaczące oddziaływania negatywne na niektóre komponenty środowiska identyfikuje się w
związku rozbudowa Centrum Utylizacji Odpadów Gmin ŁuŜyckich.
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne
Okresowe uciąŜliwości w rejonie miejsca budowy, związane są z ruchem samochodów
dostawczych i pracą sprzętu cięŜkiego. Ruch i praca w/w sprzętu będą źródłem
zanieczyszczeń gazowych i pyłowych. Substancjami zanieczyszczającymi będą: tlenek węgla,
tlenki azotu, tlenki siarki, węglowodory aromatyczne, cząstki smoły i sadzy, metale cięŜkie
oraz gazy z podgrzanych asfaltów drogowych, zapylenie.
Gazy wydzielające się z mieszanek mineralno – bitumicznych mogą być szkodliwe dla
zdrowia tylko przy duŜych koncentracjach, poniewaŜ zawierają między innymi benzen i
fenol; w asfaltach drogowych tych składników jest niewiele.
Oddziaływania występujące w fazie przebudowy są okresowe i krótkotrwałe; znikają po
zakończeniu prac.
Podczas eksploatacji istnieje ryzyko:
zwiększenia zapylenia związanego z transportem odpadów oraz pracą zespołu maszyn
krusząco - przesiewających,
zwiększenia niekontrolowanej emisji biogazu
41
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
W bezpośrednim sąsiedztwie nie występują zasoby wód powierzchniowych – nie identyfikuje
się oddziaływania.
Obiekty będą wykonane w sposób szczelny z zorganizowanym odbiorem wód opadowych i
odcieków. Nie identyfikuje się zagroŜenia dla wód podziemnych.
Oddziaływanie na gleby
Okresowe uciąŜliwości w rejonie miejsca budowy, związane są z ruchem samochodów
dostawczych i pracą sprzętu cięŜkiego. Ruch i praca w/w sprzętu będą źródłem
zanieczyszczeń gazowych i pyłowych.
Oddziaływania występujące w fazie przebudowy są okresowe i krótkotrwałe; znikają po
zakończeniu prac.
Nieodwracalne skutki mogą być związane z ewentualnym zajmowaniem gruntów rolniczych
– w celu realizacji Planu nie przewiduje się zajmowania gruntów rolnych.
Oddziaływanie na warunki akustyczne
Okresowe uciąŜliwości związane są z ruchem samochodów dostawczych. Ruch i praca
sprzętu będą źródłem hałasu i wibracji do środowiska.
Oddziaływanie na przyrodę i obszary chronione
Planowane przedsięwzięcia prowadzone będą przez tereny przemysłowe. Nie identyfikuje się
negatywnych oddziaływań na obszary chronione, w tym planowane.
Oddziaływanie na krajobraz
Budowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów moŜe powodować degradację
krajobrazu w przypadku wprowadzania duŜych obiektów.
Oddziaływanie na zabytki
Nie identyfikuje się oddziaływania na obiekty zabytkowe, z uwagi na lokalizację – teren
CUOGŁ.
Oddziaływanie na mieszkańców
Nie identyfikuje się negatywnego oddziaływania. Podczas prowadzenia prac budowlanych
wymagane są oznaczenia oraz zabezpieczana terenu budowy, więc zagroŜenie dla
mieszkańców będzie wyeliminowane.
42
Wytwarzanie odpadów przy budowie
Problemem etapu prac budowlanych jest równieŜ wytwarzanie odpadów o charakterze
budowlanym naleŜących do następujących podgrup katalogowych grupy 17:
17 01 – odpady materiałów i elementów budowlanych, infrastruktury drogowej,
17 03 – odpady asfaltów, smół i produktów smołowych,
17 04 – odpady i złomy metaliczne oraz stopy metali,
17 05 – gleba i ziemia.
8.3.
Wnioski
Głównym celem opracowanej koncepcji Planu Gospodarki Odpadami jest spełnienie
wymogów prawnych wynikających z zapisów aktów prawnych prawa polskiego, prawa
lokalnego oraz planów wyŜszego szczebla to jest: Krajowego Planu Gospodarki Odpadami
2010, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego.
Zadania przewidziane w Planie wpłyną przede wszystkim na:
– zmniejszenie ilości wykorzystania surowców naturalnych,
– zmniejszanie ilości wytwarzanych odpadów,
– udział w zmniejszaniu emisji zanieczyszczeń do powietrza
– ograniczenie dewastacji i degradacji gleb,
– ograniczenie dewastacji siedlisk,
– ograniczenie zanieczyszczeń do wód,
– zmniejszenie ryzyka naraŜenia ludności na substancje kancerogenne.
Ewentualne oddziaływania negatywne stanowią okresowe i chwilowe zagroŜenie związane
głównie z ruchem pojazdów transportujących odpady oraz etapem rozbudowy CUOGŁ.
W analizie oddziaływań realizacji załoŜeń i zadań Planu uwzględniono równieŜ analizy
„Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Wojewódzkiego Planu Gospodarki
Odpadami Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 20122015.”
43
9. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być rezultatem
realizacji projektowanego dokumentu
Etap budowy:
W celu zapobiegania wzrostowi wydzielanych spalin, hałasu, wycieków olejów i smarów
naleŜy zadbać, aby sprzęt i środki transportowe były dobrej jakości, prawidłowo utrzymane i
wyposaŜone. Wskazane jest zastosowanie opończy zakrywających skrzynię ładunkową
pojazdów przewoŜących mieszanki cementowe, które ograniczą emisję szkodliwych gazów i
oparów. Maszyny powinny być właściwie eksploatowane, poniewaŜ obciąŜone powodują
wzrost emisji spalin i hałasu. Istotne jest kontrolować stan techniczny wykorzystywanych
urządzeń, by nie dopuścić do sytuacji awaryjnych. NaleŜy zminimalizować (nawet
wykluczyć) prawdopodobieństwo przedostania się produktów ropopochodnych.
Szczególnie
istotne
jest
gospodarowanie
odpadami
powstającymi
przy
pracach;
niedopuszczalne jest pozostawienie jakichkolwiek odpadów (smarów, olejów). Substancje
niebezpieczne powinny być składowane w bazach sprzętowo – magazynowych.
Etap eksploatacji:
Planowane obiekty i instalacje muszą spełniać standardy budowlane i emisyjne, być
właściwie eksploatowane i konserwowane.
Odpady
muszą
być
zbierane
w
odpowiednich
pojemnikach
i
transportowane
specjalistycznymi pojazdami.
Ponadto
naleŜy
pamiętać,
Ŝe
wszystkie
technologie
wykorzystywane
w
systemie
gospodarowania odpadami mają spełniać kryteria BAT.
Ponadto w celu prawidłowej realizacji załoŜeń Planu naleŜy:
kontrolować zbieranie i przewóz odpadów, oraz ich segregacji,
zachęcać mieszkańców dla selektywnego zbierania odpadów,
udostępniać informacje o systemie, niewłaściwa jego promocja lub nieczytelna dla
mieszkańców struktura moŜe skutkować brakiem przeświadczenia o sensowności i
potrzebie segregacji odpadów oraz korzyściach (w tym finansowych) jakie niesie w skali
krótko i długookresowej dla mieszkańców,
kontrolować przepływ części odpadów (zwłaszcza niebezpiecznych) poza opracowanym
systemem.
44
10. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie
wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do
tego wyboru, w tym takŜe wskazania napotkanych trudności wynikających z
niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy
Rozwiązania zastosowane w Planie w celu rozwoju systemu gospodarki odpadami zgodne są
z zapisami w dokumentach wyŜszego rzędu; są w pełni zasadne, z ekologicznego oraz
ekonomicznego punktu widzenia, stąd nieuzasadnione jest stosowanie alternatywnych. Jednak
z uwagi na lokalne uwarunkowania wskazane byłoby przedstawienie moŜliwości etapowania
inwestycji.
Warunkiem prawidłowego funkcjonowania zaproponowanego w PGO systemu gospodarki
odpadami jest zachowanie określonych terminów realizacji przyjętych zadań, dostępność
środków finansowych i brak protestów mieszkańców.
W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi objęcie zorganizowanym zbieraniem 100%
mieszkańców zapewni budowanym instalacjom wykorzystywanie zaprojektowanych mocy
przerobowych a takŜe ich funkcjonowanie będzie uzasadnione ekonomicznie. Szczególny
nacisk naleŜy połoŜyć tutaj na szeroką edukację mieszkańców w tym zakresie (analogicznie
w przypadku selektywnej zbiórki odpadów). Samorządy powinny zdecydowanie przystąpić
do egzekucji realizacji obowiązków przypisanych mieszkańcom przez ustawę o utrzymaniu
czystości i porządku w gminie.
W przypadku zaproponowanych działań, wpływających korzystnie na środowisko,
zaproponowanie rozwiązań alternatywnych jest nieuzasadnione.
Innym wariantem jest brak realizacji załoŜeń Planu, jednakŜe spowoduje to pogarszanie się
stanu środowiska.
Generalnie brak realizacji załoŜeń Planu jest sprzeczne z zapisami Polityki Ekologicznej
Państwa oraz Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010.
11. Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień
projektowanego dokumentu.
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu Gospodarki Odpadami jest dobry
system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach stanu środowiska i zmiany presji na
środowisko, takŜe na wskaźnikach świadomości społecznej. W tabeli poniŜej zaproponowano
istotne wskaźniki monitorowania Planu w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi.
45
Tabela 2.
L.P.
1.
2.
3.
4.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
1.
2.
3.
Wskaźniki monitorowania Planu Gospodarki Odpadami
Wskaźnik
JEDNOSTKA
A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1mieszkańca/rok
Mg/M/rok
Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych/1mieszkańca/rok
Kg/M/rok
Ilość zebranych odpadów komunalnych/1mieszkańca/rok
Mg/M/rok
Stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów
%
Ilość zebranych selektywnie odpadów ulegający biodegradacji
%
( w stosunku do ilości wytworzonych odpadów)
Ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji
%
Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych ( w stosunku do ilości wytworzonych odpadów
%
niebezpiecznych)
Udział odpadów z sektora komunalnego unieszkodliwianych przez
%
składowanie
Ilość selektywnie zebranych odpadów opakowaniowych ze strumienia
odpadów komunalnych ( w stosunku do ilości wytworzonych
%
odpadów)
Ilość selektywnie zebranych odpadów opakowaniowych z podziałem
na poszczególne frakcje
Ilość wytworzonych osadów ściekowych
Ilość osadów ściekowych unieszkodliwionych przez składowanie
Ilość osadów ściekowych wykorzystanych na cele rolnicze
Ilość „dzikich” wysypisk odpadów
Powierzchnia „dzikich” wysypisk odpadów
Nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami
Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych
Masa i liczba pozostałych do zlikwidowania urządzeń z PCB
Masa selektywnie zebranych baterii i akumulatorów
Masa pozostałych wyrobów zawierających azbest
Liczba stacji demontaŜu pojazdów
Ilość zebranych pojazdów wycofanych z eksploatacji
Ilość zebranego zuŜytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Masa wytworzonych odpadów innych niŜ komunalne i niebezpieczne
Udział wytworzonych odpadów innych niŜ komunalne i
niebezpieczne poddanych odzyskowi na terenie powiatu
niebezpieczne poddanych termicznemu przekształceniu
niebezpieczne wykorzystanych bezpośrednio na powierzchni ziemi
B. Wskaźniki świadomości społecznej
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki
odpadami wg oceny jakościowej
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców
(np. dzikie wysypiska śmieci)
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno - informacyjnej
Mg/rok
Mg. s. m.
%
Mg. s. m.
szt.
ha
zł/rok
Mg
Mg
Mg
Mg
Szt.
Mg
Kg/M/rok
Mg
Mg
%
%
Liczba/
opis
Liczba/
opis
Liczba/
opis
W oparciu o analizę wskaźników grupy A i grupy B będzie moŜliwa ocena efektywności
realizacji „Planu gospodarki odpadami” a w oparciu o tą ocenę – aktualizacja planu.
46
12. Informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Analiza przedsięwzięć zapisanych w Planie Gospodarki Odpadami dla powiatu lubańskiego
wykazała, Ŝe ich realizacja nie będzie wiązać się z transgranicznym oddziaływaniem na
środowisko.
W przypadku międzynarodowego
przemieszczania odpadów naleŜy uzyskać zezwolenie
Głównego Inspektora Środowiska.
13. Streszczenie
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przez właściwy organ
administracji odbywa się w oparciu o „Prognozę oddziaływania na środowisko”.
Głównym celem dokumentu jest identyfikacja oddziaływania na środowisko realizacji
załoŜeń Planu gospodarki odpadami.
Zawiera informacje zgodne z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008r. o
udostępnianiu informacji i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227 ze zmianami).
Stan systemu gospodarowania odpadami (aktualny i prognozowany) wraz z kierunkami
działań poddano analizie oraz odniesiono do stanu środowiska na terenie powiatu
lubańskiego. Na tej podstawie identyfikowano moŜliwe skutki oddziaływania na środowisko
realizacji załoŜeń Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu lubańskiego.
Przedstawiono główne cele Planu, wnioski z analizy stanu gospodarki odpadami i działania
zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami i systemy gospodarowania
odpadami, jak równieŜ stan środowiska na terenie powiatu i obszarów objętych znaczącym
oddziaływaniem realizacji załoŜeń Planu.
Przedstawiono cele i kierunki działań dokumentów krajowych regulujących działania
zmierzające do poprawy systemu gospodarki odpadami i stanu środowiska oraz wskaźniki
monitoringu realizacji postanowień Planu Gospodarki Odpadami.
Głównym celem opracowanej koncepcji Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu
lubańskiego jest spełnienie wymogów prawnych wynikających z zapisów aktów prawnych
prawa polskiego, prawa lokalnego oraz planów wyŜszego szczebla to jest: Krajowego Planu
Gospodarki Odpadami 2010, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Województwa
Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015.
Zadania przewidziane w Planie wpłyną przede wszystkim na:
47
– zmniejszenie ilości wykorzystania surowców naturalnych,
– zmniejszanie ilości wytwarzanych odpadów,
– udział w zmniejszaniu emisji zanieczyszczeń do powietrza
– ograniczenie dewastacji i degradacji gleb,
– ograniczenie dewastacji siedlisk,
– ograniczenie zanieczyszczeń do wód,
– zmniejszenie ryzyka naraŜenia ludności na substancje kancerogenne.
Ewentualne oddziaływania negatywne stanowią okresowe i chwilowe zagroŜenie związane
głównie z ruchem pojazdów transportujących odpady oraz etapem rozbudowy Centrum
Utylizacji Odpadów Gmin ŁuŜyckich.
Realizacja działań Planu Gospodarki Odpadami nie będzie powodować transgranicznego
oddziaływania na środowisko.
48

Prognoza PGO lubañski

Transkrypt

Podobne dokumenty

program spotkania sprawozdania w odpadach 2 03 2016 w 1.2

Zadanie pn. „Zakup oprogramowania do zarządzania gospodarką

EKSPERT Polskiej Izby Ekologii w kategorii : Gospodarka odpadami

Gospodarka Odpadami - Aktualności

TO OD NAS ZALEŻY STAN ŚRODOWISKA!

lv sprirwie zarot.fi do nowcgo systemu gospodarki odpntrami

tutaj - AK Nova

Aktualności - ALBA Group - odpady przemysłowe, odpady

Dział Rozdz. § Kierunki ochrony środowiska Plan

ulotka-szkolenia fin